ρ ZΩΗ ΚΑΤΣΑΡΟΥ Νευρολόγος ιευθύντρια ΕΣΥ
Η νόσος του Parkinson δεν είναι µόνο κινητική διαταραχή. Έχει υπολογισθεί ότι µέχρι και 50% των ασθενών µε νόσο Πάρκινσον, µπορεί να βιώσουν κάποια µορφή κατάθλιψης, κατά την πορεία της νόσου. Η κατάθλιψη µπορεί να εµφανισθεί και πριναπό τα κινητικά συµπτώµατα!
ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ Μια διαταραχή που χαρακτηρίζεται από αισθήµατα θλίψης και απελπισίας,µε βαρύτητα που κυµαίνεται από ελαφρά µέχρι πολύ σοβαρή και επικίνδυνη για τη ζωή
ΙΕΥΚΡΙΝΗΣΗ : η λέξη «κατάθλιψη» χρησιµοποιείται για ένα ευρύ φάσµα συναισθηµατικών καταστάσεων,που µπορεί να είναι είτε φυσιολογικές είτε παθολογικές.
Η λέξη "κατάθλιψη" µπορεί να χρησιµοποιηθεί για να δηλώσει: 1. µια φυσιολογική θλίψη π.χ. όταν συµβαίνει µια σηµαντική για κάποιον απώλεια ή ο θάνατος ενός αγαπηµένου προσώπου (πένθος). 2. µια ψυχική διαταραχή
Με τον όρο "ψυχική διαταραχή" περιγράφεται ένα σύνολο ψυχολογικών συµπτωµάτων, παθολογικών συµπεριφορών και µειωµένης λειτουργικότητας. Τα συµπτώµατα αυτά προκαλούν σηµαντική ενόχλησηστον άρρωστο και διαταράσσουν την κοινωνική και επαγγελµατική λειτουργικότητα του
ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ -Μείζων κατάθλιψη -Ελάσσων κατάθλιψη - υσθυµική διαταραχή -Κατάθλιψη στη διαδροµή ενός σωµατικού νοσήµατος
Μείζον Καταθλιπτικό Επεισόδιο υφίσταται όταν υπάρχουν τουλάχιστον 5από τα παρακάτω συµπτώµατα (εκ των οποίων οπωσδήποτε το 1 ή το 2 ): 1. καταθλιπτική διάθεση κατά το µεγαλύτερο µέρος της ηµέρας, σχεδόν κάθε µέρα. 2. έντονη µείωση ή απώλεια του ενδιαφέροντοςή της ευχαρίστησηςσε όλες ή σχεδόν όλες τις δραστηριότητες (που ήταν ευχάριστες στο παρελθόν).
Μείζον Καταθλιπτικό Επεισόδιο (συνέχεια 2 ) 3. σηµαντική απώλεια βάρους (χωρίς δίαιτα) ή αύξηση του βάρους (περισσότερο από 5% σε ένα µήνα) ή µείωση ή αύξηση της όρεξης. 4. αϋπνία ή υπερυπνία σχεδόν κάθε µέρα. 5. ψυχοκινητική διέγερση /ανησυχία ή επιβράδυνση της κίνησης
Μείζον Καταθλιπτικό Επεισόδιο (συνέχεια 3 ) 6. κόπωση ή απώλεια ενεργητικότητας 7. αισθήµατα ιδέες αναξιότητας ή υπερβολικής ενοχής. 8. µειωµένη ικανότητα του ατόµου να σκεφτεί (βραδύτητα στη σκέψη) ή να συγκεντρωθεί ή να πάρει αποφάσεις
Μείζον Καταθλιπτικό Επεισόδιο (συνέχεια 4 ) 9. Επαναλαµβανόµενες σκέψεις θανάτου ή αυτοκτονικός ιδεασµός
Η ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΣΤΗ ΝΟΣΟ ΤΟΥ ΠΑΡΚΙΝΣΟΝ -Οι περισσότεροι παρκινσονικοί παρουσιάζουν ελάσσονα κατάθλιψη ( λιγότερο σοβαρή κατάθλιψη). -Μείζων κατάθλιψη ( πιο βαριά κατάθλιψη) µπορεί να συµβεί σε περίπου 5-10%των περιστατικών.
ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ ΤΟΥ ΠΑΡΚΙΝΣΟΝΙΚΟΥ; Υπάρχουν πολλές αιτίες κατάθλιψης στη Ν.Παρκινσον. Παίζουν ρόλο τόσο ψυχολογικοί όσο και βιολογικοί παράγοντες
Οι ψυχολογικοί παράγοντες: 1.Η επίγνωση ότι πάσχει κάποιος από ένα χρόνιο,ανίατο, νόσηµα, που προκαλεί κινητική αναπηρία, δηµιουργεί αισθήµατα θλίψης, απογοήτευσης και ανασφάλειας για το µέλλον. 2.Οικογενειακά και οικονοµικά προβλήµατα
Οι ψυχολογικοί παράγοντες (συνέχεια): 3. Η αποµόνωσηπου µπορεί να συµβεί όταν οι ασθενείς αποφεύγουν τις κοινωνικές συναναστροφές, ώστε οι άλλοι άνθρωποι να µην παρατηρήσουν τα συµπτώµατα της νόσου.
Πώς γίνεται η διάγνωση της κατάθλιψης; 1.Με συνέντευξη µε τον ίδιον τον πάσχοντα ή/και και την οικογένεια του. Οι παρατηρήσεις που κάνουν τα κοντινά πρόσωπα του ατόµου είναι πολύ χρήσιµες και αφορούν συνήθως πράγµατα που ο ίδιος ο ειδικός δεν θα µπορούσε να παρατηρήσει.
Β) Με ψυχολογικές δοκιµασίες ή ερωτηµατολόγια. - -Ερωτηµατολόγια αυτοαξιολόγησης - Τεστ προσωπικότητας - - οµηµένες συνεντεύξεις / Ψυχιατρικές κλίµακες
Ιδιαιτερότητες στη διάγνωση της κατάθλιψης στους παρκινσονικούς Η διάγνωση της κατάθλιψης στη ν.πάρκινσον µπορεί να είναι δύσκολη γιατί µερικά από τα συµπτώµατα της κατάθλιψης µπορεί να συµβούν επίσης σε παρκινσονικούςχωρίς κατάθλιψη. Π.χ. το αίσθηµα κόπωσηςκαι η επιβράδυνσηείναι συχνά τόσο στην κατάθλιψη όσο και στη ν.πάρκινσον.
Ιδιαιτερότητες στη διάγνωση της κατάθλιψης στους παρκινσονικούς 2 Πολλοί παρκινσονικοίασθενείς εκφράζουν λιγότερο συναίσθηµα λόγω της επίδρασης της πάθησης στους µυς του προσώπου και αυτό µπορεί να τους κάνει να µοιάζουν σαν να µην απολαµβάνουν τίποτα και να δίνουν ψεύτικη εικόνα κατάθλιψης.
Ιδιαιτερότητες στη διάγνωση της κατάθλιψης στους παρκινσονικούς 3 Μία άλλη δυσκολία στην διάγνωση της κατάθλιψης στη ν.πάρκινσον είναι το γεγονός ότι µερικοί ασθενείς δεν συνειδητοποιούν ή δεν παραδέχονται ότι έχουν κατάθλιψη. Εναςενηµερωµένος φροντιστής µπορεί να βοηθήσει εάν έχει παρατηρήσει κάποιες µεταβολές που σχετίζονται µε την κατάθλιψη.
Βιολογικοί παράγοντες 1.Προδιάθεση (γενετικοί παράγοντες) 2.Οι βιοχηµικές διαταραχές της ν.πάρκινσον
1 ο νευρικό κύτταρο Κυστίδια Μεταφορείς νευροδιαβιβα στών υποδοχείς Νευροδιαβιβαστής ΔΙΕΓΕΡΣΗ ΤΟΥ 2 ου ΝΕΥΡΙΚΟΥ ΚΥΤΤΑΡΟΥ
σεροτονίνη ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ Αναστολή επαναπρόσληψης σεροτονινης ΦΑΡΜΑΚΟ
ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΤΟΥ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ καταθλιπτικός Μη καταθλιπτικός
ΥΠΑΡΧΕΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΤΟΥ ΠΑΡΚΙΝΣΟΝΙΚΟΥ; Αντικαταθλιπτικά φάρµακα Υπάρχουνπολλά φάρµακα.που στοχεύουν στη διόρθωση των βιοχηµικών διαταραχών του εγκεφάλου που σχετίζονται µε την κατάθλιψη
Θεραπεία της κατάθλιψης µε φάρµακα Συχνότερα χρησιµοποιούνται οι εκλεκτικοί αναστολείς της επαναπρόσληψης σεροτονίνης: σερτραλίνη,παροξετίνη σιταλοπράµη & εσιταλοπράµη. Υπάρχουν επίσης αρκετά νεώτερα αντικαταθλιπτικά φάρµακα που δεν ανήκουν στην οµάδα των εκλεκτικών αναστολέων της επαναπρόσληψηςσεροτονίνηςπ.χ. βενφλαξίνη,µιρταζαπίνη,βουποπριόνη,και µία άλλη τάξη παλαιότερων φαρµάκων, που ονοµάζονται τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά.
Θεραπεία της κατάθλιψης µε φάρµακα Τα αντικαταθλιπτικά φάρµακα µπορεί να βοηθήσουν στην αντιµετώπιση της κατάθλιψης, επιφέροντας ενίοτε θεαµατική βελτίωση. Η δράση τους αρχίζει µετά το πρώτο 15νθήµερο. Γενικά µία πλήρης περίοδος δοκιµής αντικαταθλιπτικών φαρµάκων πρέπει να κρατήσει µεταξύ 6 µε 12 εβδοµάδες και να φτάσει την υψηλότερη ανεκτή δοσολογία µέσα στα προβλεπόµενα όρια. Η συνολική διάρκεια θεραπείας µπορεί να είναι 1 ή περισσότερα χρόνια.
Φυσιολογικό κατάθλιψη Επίδραση φαρµάκων
Θεραπευτικές δυνατότητες της κατάθλιψης των παρκινσονικών -Ψυχοθεραπεία -Ασκηση/χορός/µουσική -Συµµετοχή σε οµαδικές δραστηριότητες
ΓΙΑΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΕΤΑΙ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΑ Η ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ; -Η κατάθλιψη στην νόσο του Πάρκινσον οδηγεί σε µεγαλύτερη αναπηρία.η βελτίωση της κατάθλιψης θα οδηγήσει σε βελτίωση της καθηµερινής λειτουργικότητας. -Η κατάθλιψη µπορεί να προκαλέσει γνωστικές διαταραχές (ψευδοάνοια).η θεραπεία της βελτιώνει και αυτόν τον τοµέα -Η κλινική εµπειρία έδειξε ότι η επιτυχής θεραπεία της κατάθλιψης οδηγεί επίσης σε µείωση του φορτίου του φροντιστή.