Εκπαιδευτικό Πρόγραµµα: «ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ»

Εκπαιδευτικό Πρόγραµµα: «ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ» Ενότητα IV ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗΣ ΕΠΕΝ ΥΤΙΚΩΝ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΩΝ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ - ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ - ΕΙΣΑΓΩΓΗ Λευτέρης Παπαγιαννάκης Καθηγητής ΕΜΠ ΑΣΚΗΣΗ 1 η ΜΕΛΕΤΗ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑΣ ηµήτρης αµίγος, Λέκτορας ΕΜΠ & Γιώργος Μαυρωτάς, Λέκτορας Ε.Μ.Π. ΑΣΚΗΣΗ 2 η ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ ΣΧΕ ΙΟ Αιµιλία Πρωτόγερου, ιδάκτωρ ΕΜΠ, ηµήτρης αµίγος, Λέκτορας ΕΜΠ & Γιώργος Μαυρωτάς, Λέκτορας ΕΜΠ ΑΣΚΗΣΗ 3 η ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ ΠΑΙΧΝΙ Ι Γιώργος Μαυρωτάς Λέκτορας ΕΜΠ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΜΙΚΡΟ ΛΕΞΙΚΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΟΡΩΝ Λευτέρης Παπαγιαννάκης Καθηγητής ΕΜΠ. αµίγος & Γ. Μαυρωτάς, Λέκτορες ΕΜΠ - Μελέτη Σκοπιµότητας σελ. 2

ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η πραγµατικότητα στην αγορά εργασίας των µηχανικών µεταβάλλεται µε γρήγορους ρυθµούς. Από τις συστηµατικές έρευνες του ΕΜΠ (στους αποφοίτους του Ιδρύµατος) και του ΤΕΕ (στο σύνολο των µηχανικών της χώρας) έχουν εντοπιστεί οι συµπληρωµατικές γνώσεις που είναι χρήσιµες στο σύγχρονο µηχανικό, στα πρώτα βήµατα αλλά και κατά την εξέλιξή της επαγγελµατικής του σταδιοδροµίας. Μεταξύ άλλων η επιχειρηµατικότητα -ως κουλτούρα ή/και ως σύνολο ειδικών γνώσεων- απασχολεί ή θα απασχολήσει την πλειοψηφία των µηχανικών. Η εξελισσόµενη «κοινωνία και οικονοµία της γνώσης» κάνει ολοένα πιο σαφή, στενή και αναντικατάστατη τη σύνδεση τεχνολογικών γνώσεων και επιχειρηµατικών δραστηριοτήτων. Ως δυναµικά στελέχη επιχειρήσεων ή ως (µικροί ή µεγάλοι) επιχειρηµατίες, πολλοί από τους νέους µηχανικούς θα αναλάβουν την ευθύνη επιχειρηµατικών αποφάσεων. Το εκπαιδευτικό πρόγραµµα «Τεχνολογία & Επιχειρηµατικές Αποφάσεις» δεν περιορίζεται στη δηµιουργία ενός µαθήµατος. Στόχος του προγράµµατος είναι η δηµιουργία ενός ευρύτερου και εύχρηστου περιβάλλοντος (εκπαιδευτικό υλικό, µελέτες περίπτωσης, εργαλεία προσοµοίωσης, υλικό τεκµηρίωσης και υποστήριξης) το οποίο θα διευκολύνει τις Σχολές και τους διδάσκοντες του Ιδρύµατος να αναβαθµίσουν υπάρχοντα ή να διαµορφώσουν νέα µαθήµατα. Στο περιβάλλον αυτό, οι ενδιαφερόµενοι προπτυχιακοί και µεταπτυχιακοί φοιτητές αλλά και οι νέοι απόφοιτοι του Ιδρύµατος θα βρουν την ευκαιρία να εµβαθύνουν στο αντικείµενο, να αναγνωρίσουν ευκαιρίες και περιορισµούς και να προσανατολίσουν τις αποφάσεις τους «µετα γνώσεως λόγου». Το περιβάλλον του προγράµµατος «Τεχνολογία & Επιχειρηµατικές Αποφάσεις» διαρθρώνεται στις ακόλουθες 6 ενότητες. Ενότητα Ι: Βασικό Εκπαιδευτικό Υλικό Ενότητα ΙΙ: Ειδικά Θέµατα Εµβάθυνσης Ενότητα ΙΙ: Μελέτες Περίπτωσης Ενότητα IV: Εργαστηριακές Ασκήσεις & Οδηγοί Ενότητα V: Υλικό Τεκµηρίωσης Ενότητα VI: Υλικό Υποστήριξης Στην Ενότητα IV την ευθύνη του συντονισµού, της επιµέλειας, του προλόγου, της εισαγωγής, της διαµόρφωσης ενιαίου παραδείγµατος για όλες τις ασκήσεις και της σύνταξης του Μικρού Οικονοµικού Λεξικού είχε ο Λευτέρης Παπαγιαννάκης, καθηγητής ΕΜΠ, επιστηµονικός υπεύθυνος του προγράµµατος. Την ευθύνη της συγγραφής του εκπαιδευτικού υλικού είχαν: για την 1η άσκηση οι ηµήτρης αµίγος και Γιώργος Μαυρωτάς, λέκτορες ΕΜΠ, για την 2η άσκηση η Αιµιλία Πρωτόγερου, ιδάκτωρ ΕΜΠ και για την 3η άσκηση ο Γιώργος Μαυρωτάς, λέκτορας ΕΜΠ, µε τη συνεργασία του Παρασκευά Γεωργίου, Υποψήφιου ιδάκτορα ΕΜΠ. Το πρόγραµµα αυτό υποστηρίζεται από το Υπουργείο Παιδείας και χρηµατοδοτείται από πόρους του Γ ΚΠΣ (ΕΠΕΑΕΚ, δράση «Εισαγωγή µαθηµάτων ενθάρρυνσης της Επιχειρηµατικότητας»). Λ.Π. 01.11.2006. αµίγος & Γ. Μαυρωτάς, Λέκτορες ΕΜΠ - Μελέτη Σκοπιµότητας σελ. 3

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1ης ΑΣΚΗΣΗΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ...5 1. Η ΟΙΚΟΝΟΜΟΤΕΧΝΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑΣ...6 2. ΤΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ «ΟΙΚΟΝΟΜΟΤΕΧΝΙΚΉ ΜΕΛΈΤΗ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΌ ΣΧΈ ΙΟ - ΈΚ ΟΣΗ 1.0»...8 2.1. ΓΕΝΙΚΑ...8 2.2. ΚΩ ΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΜΕΤΑΒΛΗΤΩΝ ΕΙΣΟ ΟΥ...10 2.2.1. ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΕΥΘΥΝΗΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΥ...10 2.2.2. ΛΟΙΠΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΠΟΥ ΠΡΟΣ ΙΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΠΕΝ ΥΤΙΚΟ ΦΟΡΕΑ...10 2.2.3. ΛΟΙΠΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΜΗ ΕΛΕΓΧΟΜΕΝΕΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΠΕΝ ΥΤΙΚΟ ΦΟΡΕΑ (ΕΞΩΓΕΝΕΙΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ)...11 2.3. ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΕΣ ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΕΙΣΟ ΟΥ...11 2.4. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΑΝΑΛΥΣΗΣ...22 2.4.1. ΡΟΗ ΠΙΝΑΚΩΝ ΚΑΙ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΩΝ...22 2.4.2. ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΕΠΕΝ ΥΤΙΚΟΥ ΣΧΕ ΙΟΥ...22 2.5. ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑΣ ΑΝΑΛΥΣΗ ΡΙΣΚΟΥ...28 2.5.1. ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑΣ...28 2.5.2. ΣΤΟΧΑΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ MONTE CARLO...31 3. ΠΑΡΑ ΕΙΓΜΑ ΜΕΛΕΤΗΣ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑΣ: Η DEMO AE...36 3.1. ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΠΑΡΑ ΕΙΓΜΑΤΟΣ...36 3.2. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ...37 3.3. ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑΣ...49 3.3.1. ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΚΟΣΤΟΣ ΤΩΝ ΠΡΩΤΩΝ ΥΛΩΝ...49 3.3.2. ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΚΟΣΤΟΣ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ...50 3.3.3 ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΑ ΕΣΟ Α ΑΠΟ ΠΩΛΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ...50 3.3.4 ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΑ ΕΠΙΤΟΚΙΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΟΥ ΑΝΕΙΣΜΟΥ...52 3.3.5 ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗ ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΕΝ ΥΣΗΣ...53 3.4 ΣΤΟΧΑΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ (ΑΝΑΛΥΣΗ ΡΙΣΚΟΥ)...53. αµίγος & Γ. Μαυρωτάς, Λέκτορες ΕΜΠ - Μελέτη Σκοπιµότητας σελ. 4

ΑΣΚΗΣΗ 1 η Οικονοµοτεχνική Μελέτη Σκοπιµότητας (Feasibility Study) ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο στόχος της συγκεκριµένης εργαστηριακής άσκησης είναι διττός, καθώς επιδιώκεται αφενός η εξοικείωση µε ένα λογισµικό κατάρτισης των απαραίτητων πινάκων για την εκπόνηση µιας οικονοµοτεχνικής µελέτης και αφετέρου η αξιοποίησή του για τη διερεύνηση των επιπτώσεων µιας σειράς κρίσιµων µεταβλητών στις οικονοµικές προοπτικές του σχεδίου. Στην παρούσα εργαστηριακή άσκηση το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στην οικονοµική αξιολόγηση ενός επενδυτικού σχεδίου µε χρήση του συγκεκριµένου λογισµικού, το οποίο αναπτύχθηκε για εκπαιδευτικούς σκοπούς από Οµάδα µελών ΕΠ και διδακτόρων ερευνητών και υποψήφιων διδακτόρων του Ε.Μ.Π. Στα πλαίσια αυτά, η θεµατική ενότητα δοµείται ως ακολούθως: Στο Μέρος Α της εργαστηριακής άσκησης, για λόγους πληρέστερης παρουσίασης και αυτοδυναµίας παρουσιάζονται συνοπτικά: ορισµένα βασικά σηµεία για το σκοπό και τα περιεχόµενα της οικονοµοτεχνικής µελέτης, καθώς και ένα γλωσσάριο βασικών οικονοµικών όρων που χρησιµοποιούνται στα πλαίσια της οικονοµικής ανάλυσης. το λογισµικό και οι κύριες λειτουργίες του, δίνοντας έµφαση στις παραµέτρους που έχουν ιδιαίτερα σηµασία για το οικονοµικό αποτέλεσµα. Οι παράµετροι αυτές, για την καλύτερη κατανόηση του προβλήµατος, κωδικοποιούνται σε παραµέτρους: o ευθύνης µηχανικού o λοιπές υψηλής σηµασίας και o λοιπές χαµηλής σηµασίας. ένα έτοιµο παράδειγµα, βήµα προς βήµα, το οποίο αποσκοπεί στην κατανόηση του λογισµικού, από την πλευρά του φοιτητή. Στα πλαίσια του παραδείγµατος, ο φοιτητής σε συνεργασία µε το διδάσκοντα θα διερευνήσει τις λειτουργίες του λογισµικού και την επίδραση της µεταβολής των τιµών διαφόρων παραµέτρων στο τελικό αποτέλεσµα, αναλύοντας τη σχέση αιτίου και αιτιατού. Στο Μέρος Β της εργαστηριακής άσκησης, ο φοιτητής θα εφοδιαστεί µε ένα νέο πρόβληµα (σενάριο διαταραχής). Πάνω σε αυτό, θα κληθεί να προσδιορίσει τις θιγόµενες παραµέτρους, θα προβεί στις αλλαγές των τιµών, θα υπολογίσει εκ νέου τα οικονοµικά αποτελέσµατα του έργου και θα παράσχει απαντήσεις σε µια σειρά ερωτηµάτων.. αµίγος & Γ. Μαυρωτάς, Λέκτορες ΕΜΠ - Μελέτη Σκοπιµότητας σελ. 5

1 Η ΟΙΚΟΝΟΜΟΤΕΧΝΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑΣ Η οικονοµοτεχνική µελέτη συγκεντρώνει και αξιολογεί όλα τα βασικά θέµατα που αφορούν σε ένα επενδυτικό σχέδιο. Στόχος είναι να παράσχει όλες εκείνες τις απαραίτητες πληροφορίες προκειµένου να ληφθεί η τελική απόφαση από τους εµπλεκόµενους φορείς για την υλοποίηση ή την απόρριψη του επενδυτικού σχεδίου. Στα πλαίσια µιας ολοκληρωµένης ανάλυσης εξετάζονται, µέσα από επιµέρους µελέτες, θέµατα που αφορούν: στην ανάλυση της αγοράς και του µάρκετινγκ για τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες που θα παραχθούν από το υπό εξέταση επενδυτικό σχέδιο στον καθορισµό και στην οργάνωση της παραγωγικής διαδικασίας (π.χ. επιλογή τεχνολογίας, εξοπλισµού, ανθρώπινοι πόροι, κ.λπ.) και των απαιτούµενων έργων (π.χ. έργα πολιτικού µηχανικού, µέτρα περιβαλλοντικής προστασίας, κ.ά.) στην εκτίµηση των οικονοµικών αποτελεσµάτων του έργου (χρηµατοοικονοµική ανάλυση, επιπτώσεις του έργου στην εθνική οικονοµία, κ.λπ.). Οι τρεις βασικές ενότητες της µελέτης (έρευνα αγοράς, τεχνική ανάλυση, οικονοµική αξιολόγηση) συµπληρώνονται από ένα αριθµό υποστηρικτικών µελετών, π.χ. µελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων, ανάλυση κοινωνικού κόστους - οφέλους, µελέτη χωροθέτησης της µονάδας, κ.ά. Ακολούθως, παρατίθεται ένας ενδεικτικός πίνακας των περιεχόµένων µιας ολοκληρωµένης µελέτης: Περιγραφή της επενδυτικής ιδέας o Όνοµα και διεύθυνση υπευθύνου o Στόχος του επενδυτικού σχεδίου o Τοποθέτηση του επενδυτικού σχεδίου ως προς την αγορά o Πολιτικές (οικονοµικές ή βιοµηχανικές) που υποστηρίζουν το σχέδιο Ανάλυση της αγοράς o Αποτελέσµατα της έρευνας αγοράς (αγορά στόχος, τµηµατοποίηση της αγοράς, επιχειρηµατικό περιβάλλον, ανταγωνισµός) o Στοιχεία προσφοράς και ζήτησης του παραγόµενου προϊόντος (ιστορικά στοιχεία, υφιστάµενη και µελλοντική κατάσταση) o Στρατηγική µάρκετινγκ της επιχείρησης στα πλαίσια των στόχων του επενδυτικού σχεδίου o Προβλεπόµενα στοιχεία αναφορικά µε το µερίδιο της αγοράς που θα αποκτήσει η επιχείρηση, τον κύκλο εργασιών, κ.λπ. Περιγραφή της µονάδας o Περιγραφή της παραγωγικής διαδικασίας και της δυναµικότητας της µονάδας o Επιλογή τεχνολογίας: περιγραφή και αιτιολόγηση o Σύνοψη της µονάδας ως προς τις κύριες παραµέτρους του µηχανολογικού εξοπλισµού (µηχανήµατα, κόστος, κ.λπ.) και τα απαιτούµενα έργα πολιτικού µηχανικού Απαιτούµενες πρώτες και βοηθητικές ύλες o Κατάλογος πρώτων υλών και άλλων εφοδίων o Ετήσιες ανάγκες ιαθεσιµότητα αυτών o Στρατηγικές προµηθειών Οργάνωση ιοίκηση Παραγωγής και Γενικά Έξοδα της µονάδας o Βασικά οργανογράµµατα της επιχείρησης o Καθορισµός των Γενικών Εξόδων κατά κέντρο κόστους ιαχείριση ανθρώπινων πόρων o Αριθµός απασχολουµένων στο έργο o Απαιτούµενες ειδικότητες. αµίγος & Γ. Μαυρωτάς, Λέκτορες ΕΜΠ - Μελέτη Σκοπιµότητας σελ. 6

o ιαθεσιµότητα προσωπικού σε σχέση µε το κοινωνικο-οικονοµικό περιβάλλον της περιοχής o Πρόγραµµα εκπαίδευσης του προσωπικού Ανάλυση των χαρακτηριστικών της γεωγραφικής περιοχής του έργου o Ανάλυση του φυσικού περιβάλλοντος o Ανάλυση του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος o Αναµενόµενες περιβαλλοντικές επιπτώσεις o Αναµενόµενες κοινωνικο-οικονοµικές επιπτώσεις o Σύνοψη των κρίσιµων θεµάτων και αιτιολόγηση της επιλεχθείσας τοποθεσίας Χρονοδιάγραµµα εκτέλεσης του επενδυτικού σχεδίου o Απαιτούµενος χρόνος κατασκευής της µονάδας o Χρονική εξέλιξη της παραγωγής o Κρίσιµοι παράγοντες Χρηµατοοικονοµική ανάλυση του επενδυτικού σχεδίου o Συνολικό κόστος επένδυσης (σε τοπικό και ξένο νόµισµα) Αγορά Προετοιµασία οικοπέδων Έργα Πολιτικού Μηχανικού Αγορά Μηχανολογικού Εξοπλισµού (κύριου και βοηθητικού) Έξοδα προ εγκατάστασης Κεφάλαιο κίνησης o Κόστος πωληθέντων προϊόντων Κόστος λειτουργίας Αποσβέσεις Κόστος πωλήσεων Γενικά έξοδα Έξοδα διοίκησης Χρηµατοοικονοµικά έξοδα o Πηγές χρηµατοδότησης του σχεδίου Ίδια κεφάλαια ανειακά κεφάλαια Επιχορηγήσεις o Αξιολόγηση της επένδυσης Η Καθαρά Παρούσα Αξία (ΚΠΑ) του σχεδίου Ο Εσωτερικός Βαθµός Απόδοσης (ΕΒΑ) του σχεδίου Περίοδος αποπληρωµής κεφαλαίου επένδυσης o Ανάλυση ευαισθησίας και ανάλυση κινδύνου Κρίσιµες µεταβλητές και εύρος των τιµών αυτών Επίδραση των παραµέτρων στα οικονοµικά αποτελέσµατα του έργου (Ανάλυση ευαισθησίας) Πιθανολογική ανάλυση (µε µία ή περισσότερες µεταβλητές) o Επιπτώσεις του σχεδίου στην Εθνική Οικονοµία ΑΠΑ Ισοζύγιο εισαγωγών εξαγωγών Απασχόληση, κ.λπ. Συµπεράσµατα Λήψη απόφασης για την υλοποίηση ή µη του επενδυτικού σχεδίου.. αµίγος & Γ. Μαυρωτάς, Λέκτορες ΕΜΠ - Μελέτη Σκοπιµότητας σελ. 7

2 ΤΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ «Οικονοµοτεχνική µελέτη και Επιχειρηµατικό Σχέδιο - Έκδοση 1.0» 2.1. ΓΕΝΙΚΑ Το λογισµικό που θα χρησιµοποιηθεί στα πλαίσια της εργαστηριακής άσκησης είναι, σε σηµαντικό βαθµό, προσαρµοσµένο στις απαιτήσεις του ισχύοντος σήµερα Αναπτυξιακού Νόµου 3299/2004 για επιδότηση βιοµηχανικών επενδύσεων. Το πρόγραµµα υπολογίζει, εκτυπώνει και παρουσιάζει όλους τους απαιτούµενους πίνακες της οικονοµικής ανάλυσης του επενδυτικού σχεδίου µε βάση το υπόδειγµα προµελέτης σκοπιµότητας του Υπουργείου Εθνικής Οικονοµίας (πίνακες δανείων, νεκρό σηµείο, αξιολόγηση της επένδυσης µε χρηµατοοικονοµικά κριτήρια, επιπτώσεις στην εθνική οικονοµία, κλπ). Σηµειώνεται, ότι η ανάλυση που πραγµατοποιείται στα πλαίσια του λογισµικού, ικανοποιεί τις ανάγκες του συγκεκριµένου νόµου, αλλά δεν διαφοροποιείται από την οικονοµική ανάλυση µιας τυπικής οικονοµοτεχνικής µελέτης, καθώς έχουν συµπεριληφθεί επιπρόσθετα στοιχεία (π.χ. αξιολόγηση της επένδυσης από την πλευρά των µετόχων, µηνιαία ανάλυση ταµειακών ροών, ισολογισµοί, κ.ά.), µε γνώµονα την πληρέστερη εκπαιδευτική λειτουργία του. Στο Σχήµα 1, παρουσιάζεται συνοπτικά το διάγραµµα ροής µιας µελέτης σκοπιµότητας και η οριοθέτηση του λογισµικού. Επίσης, έχουν προστεθεί τρεις επιπλέον πίνακες (Μηνιαία ανάλυση ταµειακών ροών, Ισολογισµοί, Αριθµοδείκτες), οι οποίοι παρέχουν αποτελέσµατα για την οικονοµική ανάλυση που πραγµατοποιείται στα πλαίσια ενός επιχειρηµατικού σχεδίου (Business Plan).. αµίγος & Γ. Μαυρωτάς, Λέκτορες ΕΜΠ - Μελέτη Σκοπιµότητας σελ. 8

Περιγραφή της επιχειρηµατικής ιδέας Υποστηρικτικές πολιτικές Τοποθέτηση στην αγορά Ανάλυση της αγοράς Προβλεπόµενο µερίδιο αγοράς Καθορισµός της δυναµικότητας της παραγωγικής µονάδας Απαιτούµενες α' και βοηθητικές ύλες - Προσωπικό Προβλεπόµενες πωλήσεις Κόστος επένδυσης Σταθερές & Μεταβλητές δαπάνες Αναµενόµενα έσοδα Καθορισµός πηγών χρηµατοδότησης Επιχορηγήσεις Μετοχικά κεφάλαια ανειακά κεφάλαια Αναγκαίο κεφάλαιο κίνησης Χρηµατοοικονοµική ανάλυση του επενδυτικού σχεδίου Οπτική Εθνικής Οικονοµίας Οπτική Επενδυτικών Φορέων Οπτική Μετόχων NPV IRR Ν. Σ. Σχήµα 1. ιάγραµµα ροής µιας µελέτης σκοπιµότητας και τοποθέτηση του λογισµικού Οι βασικές λειτουργίες που επιτελεί το πρόγραµµα σχετίζονται µε την οικονοµική ανάλυση του επενδυτικού σχεδίου στα πλαίσια µιας µελέτης σκοπιµότητας. Εποµένως, απαιτεί µια σειρά δεδοµένων, τα οποία προέρχονται από τις έρευνες αγοράς, την τεχνική µελέτη και το οικονοµικό επιτελείο της επιχείρησης. Η υπολογιστική διαδικασία, στη συνέχεια, είναι εξαιρετικά απλή. Το γεγονός αυτό επιτρέπει στο χρήστη να προβαίνει σε αλλαγές των τιµών των παραµέτρων και να εξετάζει άµεσα. αµίγος & Γ. Μαυρωτάς, Λέκτορες ΕΜΠ - Μελέτη Σκοπιµότητας σελ. 9

και γρήγορα τις επιπτώσεις στα οικονοµικά µεγέθη του έργου, σε συνδυασµό µε την ανάλυση ευαισθησίας και ρίσκου. Τα αποτελέσµατα προσφέρουν µια ολοκληρωµένη χρηµατοοικονοµική εικόνα για το επενδυτικό σχέδιο (ταµειακές ροές, κόστη παραγωγής, απαιτήσεις κεφαλαίου κίνησης, Καθαρή Παρούσα Αξία, Εσωτερικός Βαθµός Απόδοσης, Νεκρό σηµείο, κ.ά.). Το λογισµικό αποτελείται από 31 φύλλα εργασίας. Ο χρήστης καλείται να εισάγει δεδοµένα στα κελιά που έχουν πράσινο χρώµα. Όλοι οι υπόλοιποι υπολογισµού εκτελούνται αυτόµατα. Υπάρχουν επίσης κελιά µε λευκό φόντο, που περιέχουν αποτελέσµατα αυτόµατων υπολογισµών (κελιά µε τύπους) και κελιά µε ανοικτό κίτρινο φόντο που περιέχουν κυρίως συγκεντρωτικά αποτελέσµατα από υπολογισµούς (επίσης κελιά µε τύπους). Γενικά, υπάρχουν τρεις κατηγορίες φύλλων εργασίας: Φύλλα µε πράσινο χρώµα ετικέτας. Είναι φύλλα στα οποία εισάγονται κυρίως δεδοµένα από το χρήστη. Φύλλα µε κίτρινο χρώµα ετικέτας. Είναι φύλλα στα οποία πραγµατοποιούνται κυρίως αυτόµατοι υπολογισµοί. Σε ορισµένα, όµως, από αυτά απαιτείται η εισαγωγή κάποιων παραµέτρων από το χρήστη (π.χ. επιτοκίων δανεισµού). Φύλλα µε µπλε χρώµα. Είναι τα φύλλα στα οποία πραγµατοποιείται η ανάλυση ευαισθησίας και η ανάλυση ρίσκου. Στα φύλλα πραγµατοποιούνται αυτόµατα οι απαραίτητοι υπολογισµοί και κατασκευάζονται από το λογισµικό τα αντίστοιχα διαγράµµατα. Ο χρήστης πρέπει να προσδιορίσει ορισµένες παραµέτρους της ανάλυσης, όπως περιγράφεται αναλυτικότερα σε επόµενη ενότητα. 2.2. ΚΩ ΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΜΕΤΑΒΛΗΤΩΝ ΕΙΣΟ ΟΥ Από το σύνολο των παραµέτρων που αναφέρονται στις επόµενες ενότητες, άλλες είναι πρωτεύουσας και άλλες δευτερεύουσας σηµασίας. Επίσης, άλλες εµπίπτουν στην αρµοδιότητα του µηχανικού και άλλες όχι. 2.2.1. ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΕΥΘΥΝΗΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΥ Ο µηχανικός είναι υπεύθυνος για το σχεδιασµό της παραγωγικής διαδικασίας για την επίτευξη ενός συγκεκριµένου ύψους παραγωγής, το οποίο καθορίζεται από τα αποτελέσµατα της έρευνας αγοράς. Ο µηχανικός πρέπει να επιλέξει την τεχνολογία παραγωγής, το µηχανολογικό και λοιπό εξοπλισµό, να περιγράψει τις απαιτούµενες εγκαταστάσεις και τις διαµορφώσεις χώρων, κ.λπ. Εποµένως, ο µηχανικός είναι υπεύθυνος για το σχεδιασµό και την εκτίµηση του κόστους επένδυσης. Επιπλέον, είναι υπεύθυνος και για τα στοιχεία που αφορούν στη λειτουργία της. Κατά συνέπεια, θα καθορίσει τη συνταγή της παραγωγής, το προσωπικό παραγωγής (αριθµός εργαζοµένων, ειδικότητες, κ.λπ.), τα απαιτούµενα χαρακτηριστικά των πρώτων και βοηθητικών υλών και τις ηµέρες δέσµευσης υλικών παραγωγής και προϊόντων. 2.2.2. ΛΟΙΠΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΠΟΥ ΠΡΟΣ ΙΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΠΕΝ ΥΤΙΚΟ ΦΟΡΕΑ Η πρώτη σηµαντική παράµετρος, όπως αναφέρθηκε, είναι η δυναµικότητα της µονάδας, η οποία θα καθοριστεί από τα αποτελέσµατα της έρευνας αγοράς. Από την ανάλυση της αγοράς (µέγεθος αγοράς, ανταγωνισµός, χαρακτηριστικά προϊόντος, κ.λπ.), το αρµόδιο επιτελείο θα εκτιµήσει το µερίδιο αγοράς της επιχείρησης και κατ επέκταση το αναµενόµενο ύψος των πωλήσεων σε συνδυασµό µε την τιµή πώλησης. εύτερη σηµαντική παράµετρος είναι η χρηµατοδότηση του έργου. Ο φορέας επένδυσης θα εξετάσει τη µορφή του χρηµατοδοτικού σχήµατος (ίδια και ξένα κεφάλαια), καθώς και τις τυχόν δυνατότητες επιχορήγησης και την επιλογή της χρηµατοδοτικής µίσθωσης. Έτσι, θα λάβει αποφάσεις για τον τρόπο. αµίγος & Γ. Μαυρωτάς, Λέκτορες ΕΜΠ - Μελέτη Σκοπιµότητας σελ. 10

άντλησης των ίδιων κεφαλαίων (µετοχές, οµόλογα, κ.λπ.), τα πιστωτικά ιδρύµατα, από τα οποία θα δανειστεί τα απαιτούµενα κεφάλαια, κ.λπ. (λεπτοµερής ανάλυση των εναλλακτικών µορφών και πηγών χρηµατοδότησης βλ. Βασικό Εκπαιδευτικό Υλικό, Μέρος 2: Επιχειρηµατικός Σχεδιασµός, Ενότητα 4: Κόστος και Χρηµατοδότηση). Σηµαντική, κατά περιπτώσεις, επίδραση µπορεί να έχουν ορισµένες παράµετροι όπως, π.χ. η πολιτική προµηθειών και πωλήσεων, τα έξοδα διοικητικής λειτουργίας, η διάθεση των κερδών, κ.λπ. Τέλος, ιδιαίτερα κρίσιµη παράµετρος, προκειµένου να ληφθεί η τελική απόφαση κατά τη φάση της οικονοµικής αξιολόγησης της επένδυσης είναι η επιλογή του επιτοκίου προεξόφλησης των µελλοντικών ταµειακών ροών. Το επιτόκιο προεξόφλησης καθορίζεται από τον επενδυτικό φορέα, µε υποκειµενικά κατά βάση κριτήρια, και εκφράζει είτε το κόστος κεφαλαίου της επιχείρησης είτε το ελάχιστο αποδεκτό επιτόκιο για να καλυφθεί ο κίνδυνος της επένδυσης έναντι µιας πιο ασφαλούς τοποθέτησης (π.χ. κρατικά οµόλογα). 2.2.3. ΛΟΙΠΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΜΗ ΕΛΕΓΧΟΜΕΝΕΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΠΕΝ ΥΤΙΚΟ ΦΟΡΕΑ (ΕΞΩΓΕΝΕΙΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ) Υπάρχουν, επίσης, µια σειρά παραµέτρων, οι οποίες έχουν µικρότερη ή µεγαλύτερη επίδραση στο τελικό οικονοµικό αποτέλεσµα, αλλά δεν ελέγχονται και κατά συνέπεια δεν προσδιορίζονται από τον επενδυτικό φορέα. Χαρακτηριστικά αναφέρονται οι ασφαλιστικές εισφορές των εργαζοµένων, ο συντελεστής φορολόγησης των κερδών της επιχείρησης, τα υποχρεωτικά µερίσµατα και αποθεµατικά, κ.λπ. 2.3. ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΕΣ ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΕΙΣΟ ΟΥ Στο πρώτο βήµα, ο χρήστης πατώντας στο κουµπί «Βασικά χαρακτηριστικά επένδυσης» προσδιορίζει τον αριθµό των παραγόµενων προϊόντων (από 1 έως 5) και των παραγωγικών µονάδων (από 1 έως 3), όπως φαίνεται στην Εικ. 1. Εικόνα 1. Εισαγωγή βασικών στοιχείων του επενδυτικού σχεδίου Στη συνέχεια, το λογισµικό προϋποθέτει την εισαγωγή των ακόλουθων παραµέτρων: ΚΟΣΤΟΣ ΕΠΕΝ ΥΣΗΣ. αµίγος & Γ. Μαυρωτάς, Λέκτορες ΕΜΠ - Μελέτη Σκοπιµότητας σελ. 11

o o o o Κτίρια Μηχανήµατα Λοιπός εξοπλισµός ιαµόρφωση χώρων, κ.λπ. Για καθένα από τα στοιχεία, ο χρήστης πρέπει να ορίζει το κόστος αγοράς και το ύψος της χρηµατοδοτικής µίσθωσης (leasing) εάν υπάρχει (Εικ. 2). Εικόνα 2. Εισαγωγή στοιχείων του πίνακα κόστους επένδυσης ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΣΗ o o o Ίδια συµµετοχή Ξένα κεφάλαια Επιχορήγηση Το άθροισµα των πηγών χρηµατοδότησης πρέπει να ισούται µε το κόστος της επένδυσης. Ο χρήστης προσδιορίζει το ποσοστό της ίδιας συµµετοχής και της επιχορήγησης (εφόσον υπάρχει). Το ύψος του απαιτούµενου µακροπρόθεσµου δανεισµού υπολογίζεται αυτόµατα. Επίσης, ο χρήστης καλείται να προσδιορίσει το κόστος των διαφόρων πηγών κεφαλαίου (Εικ. 3).. αµίγος & Γ. Μαυρωτάς, Λέκτορες ΕΜΠ - Μελέτη Σκοπιµότητας σελ. 12

Εικόνα 3. Εισαγωγή στοιχείων χρηµατοδοτικού σχήµατος του κόστους κεφαλαίου Όσον αφορά στα δάνεια, πρέπει να εισαχθούν η διάρκεια του δανείου, το επιτόκιο δανεισµού, η περίοδος χάριτος (αν υπάρχει) και η κεφαλαιοποίηση ή µη των τόκων της περιόδου χάριτος (Εικ. 4). Ακολούθως, το λογισµικό υπολογίζει αυτόµατα τους πίνακες των δανείων είτε µε ισόποσες τοκοχρεολυτικές είτε µε ισόποσες χρεολυτικές δόσεις. Εικόνα 4. Εισαγωγή δεδοµένων υπολογισµού του πίνακα δανείων Όσον αφορά στη χρηµατοδοτική µίσθωση, πρέπει να εισαχθούν η διάρκεια της µίσθωσης και το αντίστοιχο επιτόκιο υπολογισµού των δόσεων (Εικ. 5). Στη συνέχεια, το λογισµικό υπολογίζει αυτόµατα τους σχετικούς πίνακες.. αµίγος & Γ. Μαυρωτάς, Λέκτορες ΕΜΠ - Μελέτη Σκοπιµότητας σελ. 13

Εικόνα 5. Εισαγωγή δεδοµένων χρηµατοδοτικής µίσθωσης ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ Α ΚΑΙ ΒΟΗΘΗΤΙΚΩΝ ΥΛΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑ Αρχικά, ο χρήστης καθορίζει πόσες είναι οι πρώτες και βοηθητικές ύλες, τα υλικά συσκευασίας και οι πηγές ενέργειας της παραγωγής, πατώντας το κουµπί «Εισροές παραγωγής» και το λογισµικό αυτόµατα διαµορφώνει τον πίνακα (Εικ. 6). Εικόνα 6. Εισαγωγή δεδοµένων για τις πρώτες και βοηθητικές ύλες, τα υλικά συσκευασίας και την ενέργεια Για κάθε µία από τις πρώτες και βοηθητικές ύλες, κλπ., προσδιορίζεται από το χρήστη το όνοµα, η µονάδα µέτρησης και το κόστος ανά µονάδα. Τα δεδοµένα αυτά χρησιµοποιούνται για την εκτίµηση του κόστους παραγωγής, των βραχυπρόθεσµων αναγκών, κ.ά. σε επόµενους πίνακες. ΠΡΟΣ ΙΟΡΙΣΜΟΣ ΑΜΟΙΒΩΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ Καθορίζονται ποιες είναι οι κατηγορίες του µόνιµου, µερικής και εποχικής απασχόλησης προσωπικού. Για κάθε κατηγορία ο χρήστης εισάγει το κόστος της ετήσιας απασχόλησης και. αµίγος & Γ. Μαυρωτάς, Λέκτορες ΕΜΠ - Μελέτη Σκοπιµότητας σελ. 14

ανάλογα µε την κατηγορία απασχόλησης τυχόν υπερωριακή απασχόληση (µόνιµο προσωπικό) και το ποσοστό απασχόλησης (για µερικής και εποχικής απασχόλησης) (Εικ. 7). Εικόνα 7. Εισαγωγή δεδοµένων για τις αµοιβές του προσωπικού Τα δεδοµένα αυτά χρησιµοποιούνται για την εκτίµηση του κόστους παραχθέντων, των βραχυπρόθεσµων αναγκών, κ.ά., όπως παρουσιάζεται σε επόµενους πίνακες. ΠΑΡΑΓΟΜΕΝΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Σε σχέση µε την επιλογή που έχει πραγµατοποιηθεί αναφορικά µε τον αριθµό των προϊόντων, ο χρήστης καλείται στη συνέχεια να προσδιορίσει ποια είναι τα παραγόµενα προϊόντα και ποιες είναι οι αντίστοιχες µονάδες µέτρησης, π.χ. τεµάχια, tn, kgr, κλπ. (Εικ. 8). Εικόνα 8. Εισαγωγή δεδοµένων για τα παραγόµενα προϊόντα. αµίγος & Γ. Μαυρωτάς, Λέκτορες ΕΜΠ - Μελέτη Σκοπιµότητας σελ. 15

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΩΝ ΜΟΝΑ ΩΝ Ανάλογα µε τον επιλεγµένο αριθµό των παραγωγικών οµάδων (από 1 έως 3) διαµορφώνονται αντίστοιχα φύλλα εργασίας, στα οποία ο χρήστης καλείται να προσδιορίσει τα στοιχεία της παραγωγικής µονάδας (Εικ. 9). Εικόνα 9. Καθορισµός των στοιχείων της παραγωγικής µονάδας Για κάθε παραγωγική µονάδα, πρέπει να καθοριστούν τα ακόλουθα: o o o o Ηµέρες εργασίας ανά έτος. Βάρδιες 8ωρες ανά ηµέρα Αριθµός προσωπικού ανά κατηγορία και ειδικότητα. Μέγιστη δυναµικότητα µονάδας ανά προϊόν και απασχόληση µονάδας ανά έτος. Από τα παραπάνω δεδοµένα, οι ηµέρες εργασίας της µονάδας ανά έτος έχουν µόνο πληροφοριακό χαρακτήρα. Οι βάρδιες σε συνδυασµό µε τον αριθµό των εργαζοµένων και τον πίνακα αµοιβών προσωπικού προσδιορίζουν τις ισοδύναµες θέσεις απασχόλησης (Εικ. 10) και το εργατικό κόστος. Η µέγιστη δυναµικότητα της παραγωγικής µονάδας σε συνδυασµό µε το συντελεστή απασχόλησης καθορίζουν την παραγόµενη ποσότητα των προϊόντων. Σηµειώνεται ωστόσο ότι ο χρήστης θα πρέπει να λαµβάνει υπόψη του τις εβδοµαδιαίες ηµέρες και ώρες απασχόλησης του προσωπικού, καθώς οι ώρες λειτουργίας της µονάδας δεν ταυτίζονται µε τις ώρες απασχόλησης των εργαζοµένων (για παράδειγµα, εάν µία µονάδα λειτουργεί τρεις 8ωρες βάρδιες την ηµέρα επί 7 ηµέρες την εβδοµάδα, δεν επαρκούν τρεις βάρδιες προσωπικού, καθώς κάτι τέτοιο θα σήµαινε ότι οι εργαζόµενοι απασχολούνται πλέον του νόµιµου εργασιακού χρόνου).. αµίγος & Γ. Μαυρωτάς, Λέκτορες ΕΜΠ - Μελέτη Σκοπιµότητας σελ. 16

Εικόνα 10. Υπολογισµός του αριθµού των απασχολουµένων και των ισοδύναµων θέσεων µόνιµης απασχόλησης ΣΥΝΤΑΓΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΛΩΣΕΙΣ Για κάθε προϊόν και παραγωγική µονάδα πρέπει να προσδιοριστούν στη συνέχεια οι ειδικές καταναλώσεις (απαιτούµενη πρώτη ύλη, ενέργεια, κλπ. ανά µονάδα παραγόµενου προϊόντος (Εικ. 11). Εικόνα 11. Καθορισµός της συνταγής παραγωγής Από τα δεδοµένα που εισάγει ο χρήστης υπολογίζονται αυτόµατα (σε συνάρτηση µε το µέγεθος της παραγωγής) οι ετήσιες αναλώσεις κάθε µονάδας καθώς και οι συνολικές (Εικ. 12).. αµίγος & Γ. Μαυρωτάς, Λέκτορες ΕΜΠ - Μελέτη Σκοπιµότητας σελ. 17

Εικόνα 12. Υπολογισµός των συνολικών ετήσιων αναλώσεων Από τους πίνακες προσωπικού και αναλώσεων υπολογίζεται από το λογισµικό το κόστος παραγωγής ανά µονάδα και συνολικά (Εικ. 13). Εικόνα 13. Υπολογισµός του ετήσιου κόστους παραγωγής ΛΟΙΠΑ ΚΟΣΤΗ Ο χρήστης πρέπει ακολούθως να εισάγει τα λοιπά κόστη, όπως: έξοδα διοίκησης, έξοδα διάθεσης, συντήρηση και ασφάλιση κτιρίων, εξοπλισµού, τέλη, κλπ. (Εικ. 14).. αµίγος & Γ. Μαυρωτάς, Λέκτορες ΕΜΠ - Μελέτη Σκοπιµότητας σελ. 18

Εικόνα 14. Προσδιορισµός λοιπών εξόδων ΑΠΟΣΒΕΣΕΙΣ Ο χρήστης στη συνέχεια προσδιορίζει τους συντελεστές απόσβεσης των πάγιων στοιχείων. Το λογισµικό, βάσει της αξίας κτήσης και του συντελεστή απόσβεσης υπολογίζει τις ετήσιες αποσβέσεις και την υπολειµµατική αξία. Επίσης, υπολογίζει τις αποσβέσεις στο µη επιχορηγούµενο κόστος της επένδυσης, συναρτήσει του ύψους της επιχορήγησης, οι οποίες χρησιµοποιούνται στον υπολογισµό του φορολογητέου εισοδήµατος της επένδυσης. Εικόνα 15. Υπολογισµός αποσβέσεων και υπολειµµατικής αξίας. αµίγος & Γ. Μαυρωτάς, Λέκτορες ΕΜΠ - Μελέτη Σκοπιµότητας σελ. 19

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΩΛΗΣΕΩΝ Με την επιλογή αυτή καθορίζονται τα στοιχεία των πωλήσεων. Πιο συγκεκριµένα, ο χρήστης µε το κουµπί «Χαρακτηριστικά πωλήσεων» δηλώνει τις κατηγορίες των πελατών (εξωτερικό εσωτερικό, χονδρική λιανική, µεγάλοι µικροί πελάτες). Μετά την επιλογή των πελατών, διαµορφώνεται αυτόµατα ο πίνακας της κατανοµής των πωλήσεων και των τιµών πώλησης ανά κατηγορία (Εικ. 16). Εικόνα 16. Προσδιορισµός της πολιτικής πωλήσεων Κατανοµή και τιµές Από τα δεδοµένα που εισάγονται στο συγκεκριµένο πίνακα και το ύψος της παραγωγής, το λογισµικό προσδιορίζει στη συνέχεια τις πωλήσεις εσωτερικού και εξωτερικού, ανά παραγωγική µονάδα και συνολικά, τόσο σε µονάδες όσο και σε αξία προϊόντος (Εικ. 17 19). Εικόνα 17. Υπολογισµός πωλήσεων εξωτερικού. αµίγος & Γ. Μαυρωτάς, Λέκτορες ΕΜΠ - Μελέτη Σκοπιµότητας σελ. 20

Εικόνα 18. Υπολογισµός πωλήσεων εσωτερικού Εικόνα 19. Υπολογισµός συνολικών πωλήσεων ΒΡΑΧΥΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ Με την επιλογή αυτή καθορίζονται οι απαιτήσεις σε κεφάλαιο κίνησης προσδιορίζοντας: o o o o το ποσοστό των πωλήσεων που πωλείται µε πίστωση και τις ηµέρες πίστωσης τις απαιτούµενες ηµέρες διατήρησης αποθεµάτων (α υλών, προϊόντων, κ.λπ.) το ποσοστό των αγορών που πραγµατοποιούνται µε πίστωση και τις ηµέρες πίστωσης τον αριθµό των ηµερών για τις οποίες η επιχείρηση χρειάζεται κεφάλαια για τα διάφορα έξοδα.. αµίγος & Γ. Μαυρωτάς, Λέκτορες ΕΜΠ - Μελέτη Σκοπιµότητας σελ. 21

Ο χρήστης εισάγει τα παραπάνω δεδοµένα και το λογισµικό υπολογίζει αυτόµατα βάσει προηγούµενων πινάκων (π.χ. κόστος παραγωγής, λοιπά κόστη, κλπ) τις βραχυπρόθεσµες υποχρεώσεις (Εικ. 20). Εικόνα 20. Υπολογισµός των βραχυπρόθεσµων υποχρεώσεων Σηµειώνεται, ότι στα πλαίσια εκπόνησης µιας µελέτης σκοπιµότητας, συνήθως, δεν πραγµατοποιείται λεπτοµερής προσδιορισµός των βραχυπρόθεσµων υποχρεώσεων βάσει των αναγκαίων διαθεσίµων, των απαιτούµενων αποθεµάτων, κλπ. Τα στοιχεία αυτά εξετάζονται µε µεγαλύτερη λεπτοµέρειας στο επιχειρηµατικό σχέδιο. Για την κάλυψη των υποχρεώσεων αυτών στα πλαίσια της µελέτης σκοπιµότητας προβλέπεται συνήθως ένα αρχικό κεφάλαιο κίνησης, µαζί µε τις υπόλοιπες επενδυτικές δαπάνες, το οποίο αντιµετωπίζεται λογιστικά ως ένα πάγιο στοιχείο χωρίς αποσβέσεις (επιστρέφεται δηλαδή ως υπολειµµατική αξία στο τελευταίο έτος της αξιολόγησης). 2.4. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΑΝΑΛΥΣΗΣ 2.4.1. ΡΟΗ ΠΙΝΑΚΩΝ ΚΑΙ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΩΝ Οι µεταβλητές εισόδου θα διαµορφώσουν, τελικά, τις ταµειακές ροές της επένδυσης, από τις οποίες θα προκύψουν οι οικονοµικές προοπτικές του έργου µέσα από τα κριτήρια αξιολόγησης. Πέραν των τελικών, παράγονται µια σειρά ενδιάµεσων πινάκων. Όπως αναφέρθηκε, από τα στοιχεία που εισάγονται στην επιλογή των δανείων δηµιουργούνται οι αντίστοιχοι πίνακες αποπληρωµής, από το κόστος των πρώτων και βοηθητικών υλών, τη συνταγή της παραγωγής και το ύψος των πωλήσεων διαµορφώνεται το κόστος παραγωγής, κ.λπ. 2.4.2. ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΕΠΕΝ ΥΤΙΚΟΥ ΣΧΕ ΙΟΥ Α. ΒΑΣΙΚΟΙ ΠΙΝΑΚΕΣ Από τα παραγόµενα αποτελέσµατα του λογισµικού, ιδιαίτερη σηµασία έχουν οι πίνακες των «Ροών Κεφαλαίου» και «Λογαριασµού Εκµετάλλευσης - Αποτελεσµάτων Χρήσης», καθώς αποτελούν τη βάση. αµίγος & Γ. Μαυρωτάς, Λέκτορες ΕΜΠ - Μελέτη Σκοπιµότητας σελ. 22

για την έναρξη της χρηµατοοικονοµικής ανάλυσης του επενδυτικού σχεδίου βάσει του πίνακα ταµειακών ροών. Ο πρώτος πίνακας (Εικ. 21) παρουσιάζει όλες τις πραγµατικές χρηµατικές εισροές και εκροές κεφαλαίου από τις οποίες υπολογίζεται η ταµειακή ροή της επένδυσης. Παρέχει, στοιχεία αναφορικά µε τη λήψη δανείων και το κόστος αυτών, το λειτουργικό όφελος, κ.λπ. Με τα στοιχεία αυτά εξετάζονται διάφορες χρήσιµες παράµετροι, όπως π.χ. ο χρηµατοδοτικός προγραµµατισµός και κατ επέκταση το αναγκαίο κεφάλαιο κίνησης και η ορθή χρηµατοδότησή του. Επιπλέον, επειδή παρέχει πληροφορίες για τις χρηµατικές ροές χρησιµοποιείται για τον υπολογισµό της απόδοσης της επένδυσης στη βάση των κριτηρίων που αναφέρονται στη συνέχεια. Από τις ταµειακές αυτές ροές υπολογίζεται κάθε έτος το σωρευµένο ταµειακό υπόλοιπο. Αν το υπόλοιπο αυτό είναι αρνητικό (υπάρχει δηλ. έλλειµµα ρευστότητας), ο χρήστης πρέπει να αναζητήσει κεφάλαιο κίνησης για την κάλυψή του. Οι εναλλακτικές δυνατότητες που έχει είναι οι ακόλουθες: Να λάβει βραχυπρόθεσµο δάνειο. Να λάβει νέο µακροπρόθεσµο δάνειο. Να πραγµατοποιήσει αύξηση του µετοχικού κεφαλαίου. Να δώσει χαµηλότερο µέρισµα στους µετόχους, έτσι ώστε να καλύψει (µε ίδια κεφάλαια της επιχείρησης) το έλλειµµα της συγκεκριµένης περιόδου. Κάθε µία από τις επιλογές επιδρά µε διαφορετικό τρόπο στις ταµειακές ροές της επένδυσης και κατ επέκταση στα αποτελέσµατα της αξιολόγησης (ΚΠΑ και ΕΒΑ). Ο χρήστης έχει τη δυνατότητα να αξιολογήσει την επίδραση αυτή χρησιµοποιώντας όλους τους δυνατούς τρόπους κάλυψης, ώστε να προβεί στη βέλτιστη επιλογή. Εφόσον ο χρήστης επιλέξει να καλύψει το έλλειµµα από δανειακά κεφάλαια, στο επόµενο φύλλο εργασίας καλείται να προσδιορίσει το επιτόκιο δανεισµού και το λογισµικό υπολογίζει αυτόµατα τις ετήσιες εκροές (χρεολύσια και τόκους), όπως φαίνεται στην Εικ. 22. Εικόνα 21. Καθορισµός ροών και εκροών κεφαλαίου. αµίγος & Γ. Μαυρωτάς, Λέκτορες ΕΜΠ - Μελέτη Σκοπιµότητας σελ. 23