ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΜΗΤΡΑΣ I Δρ. Βάρρας Mιχαήλ, M.D., 3M.Sc., Ph.D. Μαιευτήρας Γυναικολόγος ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ Δ ΜΑΙΕΥΤΙΚΗΣ-ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ Γενικού Νοσοκομείου Αθηνών «Έλενα Βενιζέλου» Διδάσκων με ΠΔ407/80 βαθμίδας Επίκουρου Καθηγητή στο Τμήμα Μαιευτικής, της Σχολής Επιστημών Υγείας, του Πανεπιστημίου Δυτικής ΑΤΤΙΚΗΣ mvarras@uniwa.gr
ΠΟΛΥΠΟΔΕΣ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ
ΠΟΛΥΠΟΔΕΣ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ Πρόκειται για συχνούς όγκους του σώματος της μήτρας που εμφανίζονται στο ενδομήτριο και μπορεί να είναι μονήρεις ή πολλαπλοί. Εμφανίζονται συχνότερα σε γυναίκες ηλικίας 40-60 ετών. Ο κίνδυνος εξαλλαγής ενός πολύποδα του ενδομητρίου είναι 1-3%. Καρκίνος υπάρχει στο 2-3% των πολυπόδων της μήτρας.
ΠΟΛΥΠΟΔΕΣ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ Η αιτιολογία τους είναι άγνωστη. Προδιαθεσικοί παράγοντες ανάπτυξης πολύποδα ενδομητρίου είναι: Η παχυσαρκία Η καθυστερημένη εμφάνιση εμμηνόπαυσης Η χρήση ταμοξιφαίνης για θεραπεία του καρκίνου μαστού Η θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης
ΠΟΛΥΠΟΔΕΣ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ Κλινική εικόνα Οι πολύποδες του ενδομητρίου μπορεί να είναι ασυμπτωματικοί. Το συχνότερο σύμπτωμα είναι η ανώμαλη κολπική αιμορραγία. Πολλές φορές υπάρχει ενδιάμεση σταγονοειδής κολπική αιμόρροια.
ΠΟΛΥΠΟΔΕΣ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ Κλινική εικόνα Στις γυναίκες της αναπαραγωγικής ηλικίας οι πολύποδες του ενδομητρίου σχετίζονται με υπογονιμότητα.
ΠΟΛΥΠΟΔΕΣ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ Κλινική εικόνα Στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες οι πολύποδες προκαλούν κολπική αιμορραγία στο 40-50% των περιπτώσεων.
ΠΟΛΥΠΟΔΕΣ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ Κλινική εικόνα Κατά την γυναικολογική εξέταση είναι δυνατόν να παρατηρηθεί προβολή του πολύποδα από το τραχηλικό στόμιο
ΠΟΛΥΠΟΔΕΣ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ Διάγνωση Συνήθως γίνεται τυχαία στα πλαίσια του προληπτικού ελέγχου. Επίσης, μπορεί να τεθεί στα πλαίσια της διάγνωσης της ανώμαλης κολπικής αιμόρροιας.
ΠΟΛΥΠΟΔΕΣ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ Διάγνωση Το ενδοκολπικό υπερηχογράφημα θέτει την υποψία ύπαρξης πολύποδα ενδομητρίου
ΠΟΛΥΠΟΔΕΣ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ Διάγνωση Η διάγνωση επιβεβαιώνεται με την υστεροσκόπηση που είναι η εξέταση εκλογής στην διερεύνηση της ενδομήτριας κοιλότητας
ΠΟΛΥΠΟΔΕΣ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ Διάγνωση Η διάγνωση μπορεί να γίνει επίσης με την υδροϋπερηχογραφία. Με την χρήση ενός ειδικού καθετήρα που τοποθετείται εντός της ενδομητρικής κοιλότητας εκχύεται μικρή ποσότητα φυσιολογικού ορού εντός της ενδομητρικής κοιλότητας και γίνεται ταυτόχρονη υπερηχογραφική απεικόνηση της ενδομητρικής κοιλότητας.
ΠΟΛΥΠΟΔΕΣ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ Ταξινόμηση Υπερπλαστικοί πολύποδες Είναι οι συχνότεροι. Προέρχονται από τo βασικό στρώμα του ενδομητρίου Αναπτύσσονται με την δράση των οιστρογόνων Εμφανίζουν ιστολογικές ομοιότητες με την υπερπλασία του ενδομητρίου
ΠΟΛΥΠΟΔΕΣ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ Ταξινόμηση Λειτουργικοί πολύποδες Είναι λιγότεροι συχνοί. Το επιφανειακό τους επιθήλιο δεν συμβαδίζει με τις φάσεις του γεννητικού κύκλου της γυναίκας
ΠΟΛΥΠΟΔΕΣ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ Ταξινόμηση Ατροφικοί πολύποδες Προέρχονται από υπερπλαστικούς ή λειτουργικούς πολύποδες, οι οποίες έχουν ατροφίσει και εμφανίζονται συχνότερα στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες.
Θεραπεία ΠΟΛΥΠΟΔΕΣ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ Η εξαίρεση των πολυπόδων γίνεται: για τον αποκλεισμό της ύπαρξης κακοήθειας για την ανακούφιση της ασθενούς από την ανώμαλη κολπική αιμόρροια για την βελτιστοποίηση της γυναικείας γονιμότητας εφόσον η γυναίκα σχεδιάζει την δημιουργία της οικογένειάς της
ΠΟΛΥΠΟΔΕΣ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ Θεραπεία Η μέθοδος εκλογής είναι η υστεροσκοπική εξαίρεση του πολύποδα του ενδομητρίου με την χρήση του διπολικού ρεζεκτοσκοπίου.
ΠΟΛΥΠΟΔΕΣ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ Θεραπεία Εναλλακτικά γίνεται απόξεση του ενδομητρίου, αλλά ενδέχεται να μην οδηγήσει στην επιτυχή πλήρη εξαίρεση του πολύποδα του ενδομητρίου.
ΙΝΟΜΥΩΜΑΤΑ ΜΗΤΡΑΣ
ΙΝΟΜΥΩΜΑΤΑ ΜΗΤΡΑΣ Τα ινομυώματα της μήτρας ή λειομυώματα είναι είναι οι ποιο συχνοί καλοήθεις μεσεγχυματικοί όγκοι, οι οποίοι προέρχονται από τις λείες μυϊκές ίνες της μήτρας.
ΙΝΟΜΥΩΜΑΤΑ ΜΗΤΡΑΣ Τα ινομυώματα της μήτρας προσβάλλουν το 20-25% των γυναικών της αναπαραγωγικής ηλικίας. Ποιο συχνά εμφανίζονται σε: άτοκες και παχύσαρκες γυναίκες με οικογενειακό ιστορικό και γυναίκες αφρικανικής καταγωγής (2-3 φορές)
ΙΝΟΜΥΩΜΑΤΑ ΜΗΤΡΑΣ Τα ινομυώματα της μήτρας είναι οιστρογονοεξαρτώμενοι όγκοι γιατί εμφανίζουν υποδοχείς οιστρογόνων και προγεστερόνης και στην διάρκεια της εγκυμοσύνης αυξάνεται το μέγεθός τους.
ΙΝΟΜΥΩΜΑΤΑ ΜΗΤΡΑΣ Η παρουσία των υποδοχέων οιστρογόνων στα ινομυώματα ευθύνεται για τις μεταβολές του μεγέθους των ινομυωμάτων κατά την διάρκεια της θεραπείας με αντισυλληπτικά δισκία & GnRH ανάλογα
ΙΝΟΜΥΩΜΑΤΑ ΜΗΤΡΑΣ Η παρουσία των υποδοχέων οιστρογόνων στα ινομυώματα ευθύνεται για την αύξηση του μεγέθους των ινομυωμάτων κατά την διάρκεια της θεραπείας με αντισυλληπτικά δισκία & της μείωσης του μεγέθους τους κατά την διάρκεια της θεραπείας με GnRH ανάλογα
ΙΝΟΜΥΩΜΑΤΑ ΜΗΤΡΑΣ Στην εμμηνόπαυση όπου υπάρχει αρκετά μεγάλη πτώση των επιπέδων των οιστρογόνων στον ορό του αίματος παρατηρείται συρρίκνωση των ινομυωμάτων.
ΙΝΟΜΥΩΜΑΤΑ ΜΗΤΡΑΣ Στις γυναίκες με αυξημένο σωματικό βάρος παρατηρείται αύξηση του μεγέθους των ινομυωμάτων. Αυτό οφείλεται στην περιφερική μετατροπή στο λίπος των επινεφριακών ανδρογόνων σε οιστρογόνα.
ΙΝΟΜΥΩΜΑΤΑ ΜΗΤΡΑΣ Υποβλεννογόνια, που προβάλλουν στην ενδομήτρια κοιλότητα Υπορογόνια, που εντοπίζονται στο εξωτερικό τοίχωμα της μήτρας Ενδοτοιχωματικά, που εντοπίζονται στο τοίχωμα της μήτρας Ενδοσυνδεσμικά Παρασιτικά
ΙΝΟΜΥΩΜΑΤΑ ΜΗΤΡΑΣ Παρασιτικό ινομύωμα συνδεδεμένο στον αριστερό ίδιο σύνδεσμο της ωοθήκης και στην αριστερή σάλπιγγα
ΙΝΟΜΥΩΜΑΤΑ ΜΗΤΡΑΣ Κλινική εικόνα Συνήθως είναι ασυμπτωματικά Τα συμπτώματα συνήθως σχετίζονται με το μέγεθος και την εντόπιση των ινομυωμάτων
ΙΝΟΜΥΩΜΑΤΑ ΜΗΤΡΑΣ Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν: Ανώμαλη κολπική αιμορραγία χρόνιο πυελικό άλγος δυσπαρεύνεια Δυσμηνόρροια Συμπτώματα πίεσης γειτονικών οργάνων (έντερο, ουροδόχο κύστη, σπονδυλική στήλη) όπως δυσκοιλιότητα, συχνουρία, έπειξη προς ούρηση και χρόνιο πόνο στην οσφύ και το ισχίο. Υπογονιμότητα
ΙΝΟΜΥΩΜΑΤΑ ΜΗΤΡΑΣ Η υπογονιμότητα προκύπτει από μηχανική παραμόρφωση της ενδομήτριας κοιλότητας και παραμόρφωση ή απόφραξη των σαλπίγγων.
ΙΝΟΜΥΩΜΑΤΑ ΜΗΤΡΑΣ Επίσης, μπορεί να εμφανισθούν επιπλοκές που σχετίζονται με την κύησης όπως: Αποκόλληση του πλακούντα Ανώμαλες προβολές του εμβρύου Αιμορραγίες στην διάρκεια της κύησης Αιμορραγίες στην διάρκεια του τοκετού Δυστοκία Αύξηση του κινδύνου αποβολής στο 2 ο τρίμηνο Αυξημένη συχνότητα καισαρικών τομών
Επιπλοκές ΙΝΟΜΥΩΜΑΤΑ ΜΗΤΡΑΣ Υαλοειδής εκφύλιση: αντικατάσταση των μυϊκών ινών από υαλοειδές υλικό Κυστική εκφύλιση: δημιουργία κυστικών χώρων εντός του ινομυώματος Επασβέστωση: δημιουργία πολύ σκληρού όγκου Φλεγμονή και δημιουργία αποστήματος Συστρωφή και νέκρωση για τα μισχωτά ινομυώματα Ερυθρά εκφύλιση: συνήθως στην διάρκεια της κύησης με αιμόλυση εντός του ινομυώματος Σαρκωματώδης εξαλλαγή σε ποσοστό 2-3
Διάγνωση ΙΝΟΜΥΩΜΑΤΑ ΜΗΤΡΑΣ Γίνεται με το υπερηχογράφημα Η μαγνητική τομογραφία (MRI) αποτελεί συμπληρωματική απεικονιστική εξέταση που παρέχει επιπλέον πληροφορίες για την καλύτερη χειρουργική προσπέλαση. Η υστεροσαλπιγγογραφία χρησιμοποιείται στις γυναίκες που διερευνούνται για υπογονιμότητα επί ινομυωμάτων μήτρας Η υστεροσκόπηση αποτελεί μέθοδο εκλογής για τα υποβλεννογόνια ινομυώματα
ΙΝΟΜΥΩΜΑΤΑ ΜΗΤΡΑΣ MRI
ΙΝΟΜΥΩΜΑΤΑ ΜΗΤΡΑΣ MRI
ΙΝΟΜΥΩΜΑΤΑ ΜΗΤΡΑΣ MRI
ΙΝΟΜΥΩΜΑΤΑ ΜΗΤΡΑΣ MRI
ΙΝΟΜΥΩΜΑΤΑ ΜΗΤΡΑΣ Φαρμακευτική Θεραπεία Έχει ως στόχο την προσωρινή αντιμετώπιση των συμπτωμάτων και περιλαμβάνει την ενέσιμη χορήγηση ενός GnRH ανάλογου ώστε να κατασταλεί ο άξονας υποθάλαμοςυπόφυση-ωοθήκες και να δημιουργηθεί ένα υποοιστρογονικό περιβάλλον που οδηγεί σε ελάττωση του μεγέθους του ινομώματος κατά 50%.
ΙΝΟΜΥΩΜΑΤΑ ΜΗΤΡΑΣ Φαρμακευτική Θεραπεία Με την φαρκευτική θεραπεία των ενδοτοιχωματικών ινομυωμάτων με ένα GnRH ανάλογο προκαλούνται ιστολογικές αλλαγές και σκληρή πρόσφυση της ψευδοκάψας των ινομυωμάτων στο μυομήτριο ώστε να δυσχεραίνεται η μετέπειτα χειρουργική εκπυρήνιση των ινομυωμάτων. Η διάρκεια της θεραπείας δεν πρέπει να ξεπερνάει τους 6-12 μήνες γιατί διαφορετικά δημιουργούνται συμπτώματα εμμηνοπαυσιακού τύπου και ταχεία απώλεια ιστού.
ΙΝΟΜΥΩΜΑΤΑ ΜΗΤΡΑΣ Φαρμακευτική Θεραπεία Μετά από 6 μήνες από την διακοπή της φαρμακευτική θεραπεία των ινομυωμάτων με ένα GnRH ανάλογο παρατηρείται ταχεία επανάκτηση του αρχικού μεγέθους των ινομυωμάτων.
ΙΝΟΜΥΩΜΑΤΑ ΜΗΤΡΑΣ Χειρουργική Θεραπεία Η εκπυρήνιση των ινομυωμάτων αποτελεί την επέμβαση εκλογής για γυναίκες που επιθυμούν να διατηρήσουν την γονιμότητά τους.
ΙΝΟΜΥΩΜΑΤΑ ΜΗΤΡΑΣ Χειρουργική Θεραπεία Τεχθέντα ινομυώματα που προβάλλουν δια του τραχήλου της μήτρας αφαιρούνται ενδοκολπικώς.
ΙΝΟΜΥΩΜΑΤΑ ΜΗΤΡΑΣ Χειρουργική Θεραπεία Μεγάλα ενδοτοιχωματικά ινομυώματα αφαιρούνται συνήθως με λαπαροτομία δια τομής Pfannenstiel. H εκπυρήνιση των ενδοτοιχωματικών ινομυωμάτων είναι αιμορραγική και χρονοβόρα επέμβαση.
ΙΝΟΜΥΩΜΑΤΑ ΜΗΤΡΑΣ Χειρουργική Θεραπεία Η λαπαροσκοπική ινομυωματεκτομία είναι ιδιαίτερα απαιτητική επέμβαση. Εμφανίζει αυξημένα ποσοστά υποτροπής λόγω αδυναμίας ψηλάφησης και εκπυρήνισης των μικρών ινομυωμάτων, πλεονέκτημα που προσφέρει η διακοιλιακή προσπέλαση.
ΙΝΟΜΥΩΜΑΤΑ ΜΗΤΡΑΣ Χειρουργική Θεραπεία Η υστεροσκοπική ινομυωματεκτομία είναι η επέμβαση εκλογής κυρίως για τα ινομυώματα που είναι πλήρως εντοπισμένα στην ενδομητρική κοιλότητα.
ΙΝΟΜΥΩΜΑΤΑ ΜΗΤΡΑΣ Χειρουργική Θεραπεία Η υστερεκτομία αποτελεί την επέμβαση εκλογής στις γυναίκες άνω των 45 ετών που δεν επιθυμούν την διατήρηση της γονιμότητας και έχουν συμπτωματολογία από τα ινομυώματα.
ΑΔΕΝΟΜΥΩΣΗ
ΑΔΕΝΟΜΥΩΣΗ Είναι μια καλοήθης πάθηση της μήτρας, που παρατηρείται σε γυναίκες της αναπαραγωγικής ηλικίας που χαρακτηρίζεται από την παρουσία έκτοπου ενδομητρικού ιστού με αδένες και στρώμα εντός του μυομητρίου της μήτρας.
ΑΔΕΝΟΜΥΩΣΗ Ο έκτοπος ενδομητρικός ιστός αντιδρά στις ορμονικές μεταβολές κατά την διάρκεια του εμμηνορρυσιακού κύκλου της γυναίκας κατά τον ίδιο τρόπο που αντιδρά και το φυσιολογικό ενδομήτριο.
ΑΔΕΝΟΜΥΩΣΗ Ταυτόχρονα υπάρχει υπερπλασία και υπερτροφία των παρακείμενων λείων μυϊκών ινών με αποτέλεσμα την μεταβολή της αρχιτεκτονικής του μυομητρίου. Μπορεί να συνυπάρχει με ινομυώματα της μήτρας και ενδομητρίωση. Η διαφορά από τα ινομυώματα είναι ότι δεν αφορίζεται με σαφή όρια από το μυομήτριο.
ΑΔΕΝΟΜΥΩΣΗ Η νόσος εμφανίζεται συνήθως σε πολυτόκες γυναίκες ηλικίας 30-50 ετών.
ΑΔΕΝΟΜΥΩΣΗ Ταξινόμηση Α. Διάχυτη αδενομύωση Χαρακτηρίζεται από διάσπαρτη παρουσία εστιών ενδομητρίου σε όλο το μυομήτριο.
ΑΔΕΝΟΜΥΩΣΗ Ταξινόμηση Β. Τοπικά περιορισμένη αδενομύωση Χαρακτηρίζεται από τοπική παρουσία εστιών ενδομητρίου σε ένο μόνο τμήμα εντός του μυομητρίου
ΑΔΕΝΟΜΥΩΣΗ Κλινική εικόνα Η νόσος μπορεί να είναι ασυμπτωματική και να αποτελεί τυχαίο εύρημα κατά την γυναικολογική εξέταση ή στην ιστολογική εξέταση μετά από υστερεκετομή.
ΑΔΕΝΟΜΥΩΣΗ Κλινική εικόνα Η αδενομύωση μπορεί να προκαλέσει διόγκωση της μήτρας και χρόνια πυελικό πόνο ανώμαλη κολπική αιμορραγία λόγω αύξησης της ενδομητρικής κοιλότητας, αύξηση της αιμάτωσης της μήτρας και αυξημένη ποσότητα αποπίπτωντος ενδομητρίου αναιμία δυσμηνόρροια δυσπαρεύνεια πίεση της ουροδόχου κύστεως
ΑΔΕΝΟΜΥΩΣΗ Κλινική εικόνα Η αδενομύωση μπορεί να σχετίζεται με υπογονιμότητα λόγω της μεγάλης μητρορραγίας που μπορεί να προκαλέσουν.
ΑΔΕΝΟΜΥΩΣΗ Διάγνωση Πολλές φορές είναι αρκετά δύσκολη. Κατά την αμφίχειρη γυναικολογική εξέταση μπορεί να βρεθεί μια ογκώδης, μαλακή μήτρα
ΑΔΕΝΟΜΥΩΣΗ Διάγνωση Στο διακολπικό υπερηχογράφημα μπορεί να βρεθούν: αυξημένο μέγεθος μήτρας ασυμμετρία μυομητρίου ηχογενή νησίδια εντός του μυομητρίου αυξημένη αγγείωση εντός του μυομητρίου μικρά κυστίδα εντός του μυομητρίου
ΑΔΕΝΟΜΥΩΣΗ Με διακολπικό υπερηχογράφημα απεικονίζονται πεπαχυμένο έσω μυομήτριο (βέλη) και μικρά κυστίδια εντός του μυομητρίου (κεφαλές βελών)
ΑΔΕΝΟΜΥΩΣΗ Με διακολπικό υπερηχογράφημα απεικονίζεται η ασυμμετρία του μυομητρίου
ΑΔΕΝΟΜΥΩΣΗ Με διακολπικό υπερηχογράφημα απεικονίζεται η ασυμμετρία του μυομητρίου
ΑΔΕΝΟΜΥΩΣΗ Με διακολπικό υπερηχογράφημα απεικονίζεται η αυξημένη αγγείωση εντός του μυομητρίου
ΑΔΕΝΟΜΥΩΣΗ Με διακολπικό υπερηχογράφημα απεικονίζονται μικρά κυστίδια εντός του μυομητρίου
ΑΔΕΝΟΜΥΩΣΗ Διάγνωση Η μαγνητική τομογραφία (MRI) μπορεί να βοηθήσει στην διάγνωση της αδενομύωσης με την απεικόνιση του αυξημένου μεγέθους της μήτρας και της ύπαρξης στικτών σημείων υψηλής πυκνότητας εντός του μυομητρίου
ΑΔΕΝΟΜΥΩΣΗ Θεραπεία Συντηρητική με την ενέσιμη χορήγηση GnRH αναλόγου για την θεραπεία της μητρορραγίας με την πρόκληση αμηνόρροιας. Όμως με την διακοπή της φαρκευτικής θεραπείας παρατηρείται ταχεία επιδείνωση της νόσου και υποτροπή της μητρορραγίας.
ΑΔΕΝΟΜΥΩΣΗ Θεραπεία Χειρουργική θεραπεία: υστερεκτομή
ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑ ΤΟΥ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ
ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑ ΤΟΥ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ Το ενδομήτριο, είναι ένας δυναμικός ιστός που υφίσταται μια σειρά αλλοιώσεων κατά τη διάρκεια του εμμηνορροϊκού κύκλου σε μια μιας γυναίκα αναπαραγωγικής ηλικίας: Πολλαπλασιασμός και ταχεία αναγέννηση του βλεννογόνου στην παραγωγική φάση Υπερτροφία, διεύρυνση και έκκριση των αδένων του ενδομητρίου στην εκκριτική φάση με κύτταρα πλούσια σε γλυκογόνο και έμμηνος ρύση όπου ελλείψει γονιμοποίησης ο βλεννογόνος αφυδατώνεται, οι ελικοειδείς κλάδοι των μητριαίων αρτηριών συσπώνται και αποφράσσονται με αποτέλεσμα την δημιουργία νεκρωτικών περιοχών και την απόπτωση της λειτουργικής στιβάδας του ενδομητρίου
ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑ ΤΟΥ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ Αυτή η κυκλική φάση περιλαμβάνει μια πολύπλοκη αλληλεπίδραση μεταξύ των δύο γυναικείων ορμονών του φύλου, της οιστραδιόλης και της προγεστερόνης
ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑ ΤΟΥ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ Τα οιστρογόνα προάγουν τον πολλαπλασιασμό των επιθηλιακών κυττάρων με αποτέλεσμα την πάχυνση της μήτρας, ενώ η προγεστερόνη ενθαρρύνει τη διαφοροποίηση των επιθηλιακών κυττάρων και την εκκριτική φάση του τον ενδομήτριο κύκλο
ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑ ΤΟΥ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ Η λεπτή ισορροπία μεταξύ του πολλαπλασιασμού του ενδομητρίου, της διαφοροποίησής του και της απόπτωσης της λειτουργικής στιβάδας του σε περίπτωση που δεν επιτευχθεί εγκυμοσύνη εξαρτάται από: Την ηλικία της γυναίκας της ορμόνες, τους μοριακούς μηχανισμούς, το περιβάλλον, Την διατροφή, Την άσκηση κλπ Οποιαδήποτε διαταραχή της παραπάνω ισορροπίας οδηγεί σε ανωμαλίες του ενδομητρίου
ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑ ΤΟΥ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ Το κύριο κριτήριο της υπερπλασίας του ενδομητρίου είναι η πάχυνση του ενδομητρίου που οφείλεται: 1. Στην αύξηση του αριθμού των αδένων του ενδομητρίου και 2. Στην αύξηση του μεγέθους των αδένων του ενδομητρίου
ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑ ΤΟΥ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ Οι υπερπλασίες του ενδομητρίου διακρίνονται σε Α. Απλή ή αδενοκυστική υπερπλασία Β. Σύνθετη ή αδενοματώδη υπερπλασία Γ. Άτυπη υπερπλασία
ΑΠΛΗ ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑ ΤΟΥ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ Είναι μια διάχυτη αλλοίωση που ιστολογικά χαρακτηρίζεται από: 1. κατάργηση του διαχωρισμού μεταξύ του βασικού και λειτουργικού ενδομητρίου
ΑΠΛΗ ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑ ΤΟΥ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ 2. Συρροή των αδένων 3. Διεύρυνση των αδένων με κατά θέσεις κυστική διάταση 4. Ανώμαλη περιφέρεια μερικών αδένων λόγω προσεκβολών και εκκολπωμάτων 5. Επιθήλιο αδένων όμοιο με εκείνο της παραγωγικής φάσης του γεννητικού κύκλου, με ομαλούς πυρήνες χωρίς ατυπία ή απώλεια του προσανατολισμού τους. 6. Υπάρχουν μερικές μιτώσεις (πυρηνοκινησίες)
ΣΥΝΘΕΤΗ ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑ ΤΟΥ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ Μπορεί να είναι εστιακή ή διάχυτη Χαρακτηρίζεται από 1. Ποικιλία μεγέθος και σχήματος των αδένων
ΣΥΝΘΕΤΗ ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑ ΤΟΥ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ 2. Θηλώδεις εκβλαστήσεις εντός του αυλού των αδένων
ΣΥΝΘΕΤΗ ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑ ΤΟΥ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ 3. Τα κύτταρα των αδένων παρουσιάζουν ψευδοπολυστοιβάδωση με ομαλούς πυρήνες χωρίς ατυπία ή απώλεια του προσανατολισμού τους. 4. Υπάρχουν μερικές μιτώσεις.
ΑΤΥΠΗ ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑ ΤΟΥ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ Σε όλες τις περιπτώσεις είναι εστιακή Χαρακτηρίζεται από 1. κυτταρική ατυπία των πυρήνων των αδένων Ανώμαλο σχήμα Ανώμαλη κατανομή χρωματίνης Έντονο πυρήνιο Απώλεια προσανατολισμού
ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑ ΤΟΥ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ H υπερπλασία του ενδομητρίου είναι μια πρόδρομη μορφή καρκίνου του ενδομητρίου (προκαρκινική κατάσταση) και μπορεί να συνυπάρχει με καρκίνο του ενδομητρίου στο 20% των περιπτώσεων
IΣΤΟΓΕΝΕΣΗ ΤΗΣ ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ Η υπερπλασία του ενδομητρίου αναπτύσσεται λόγω παρατεταμένης μη αντιρροπούμενης δράσης των οιστρογόνων στο ενδομήτριο λόγω απουσίας της προγεστερόνης. Η μονομερής δράση των οιστρογόνων προκαλεί τον ανώμαλο πολλαπλασιασμό των αδένων του ενδομητρίου.
IΣΤΟΓΕΝΕΣΗ ΤΗΣ ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ Κατά την αναπαραγωγική ηλικία της γυναίκας ο κίνδυνος για υπερπλασία του ενδομητρίου αυξάνει σε καταστάσεις που σχετίζονται με διαλείπουσα ή απούσα ωοθυλακιορρηξία, όπως είναι το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS)
IΣΤΟΓΕΝΕΣΗ ΤΗΣ ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ Μετά την εμμηνόπαυση, η υπερπλασία του ενδομητρίου είναι συχνότερη σε γυναίκες με καταστάσεις που αυξάνουν τα επίπεδα των κυκλοφορούμενων οιστρογόνων στο αίμα τους όπως είναι η παχυσαρκία ή η λήψη ορμονικής θεραπείας υποκατάστασης
IΣΤΟΓΕΝΕΣΗ ΤΗΣ ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ Επίσης, υπερπλασία του ενδομητρίου μπορεί να αναπτυχθεί σε γυναίκες χωρίς να υπάρχουν εμφανείς αιτίες.
IΣΤΟΓΕΝΕΣΗ ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ Η απλή και σύνθετη υπερπλασία είναι αντιρροπούμενες με την δράση των προγεσταγόνων Όμως, η άτυπη υπερπλασία παρουσιάζει αντοχή στην δράση των προγεσταγόνων
ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑ ΤΟΥ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ ΕΞΑΛΛΑΓΗ ΣΕ ΚΑΡΚΙΝΟ ΑΠΛΗΣ ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑ ΧΩΡΙΣ ΑΤΥΠΙΑ 1% KUMAN ET AL. (CANCER 1985 15;56(2):403-412
ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑ ΤΟΥ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ ΕΞΑΛΛΑΓΗ ΣΕ ΚΑΡΚΙΝΟ ΣΥΝΘΕΤΗΣ ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑ ΧΩΡΙΣ ΑΤΥΠΙΑ 3% KUMAN ET AL. (CANCER 1985 15;56(2):403-412
ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑ ΤΟΥ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ ΕΞΑΛΛΑΓΗ ΣΕ ΚΑΡΚΙΝΟ ΑΠΛΗΣ ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑ ΜΕ ΑΤΥΠΙΑ 8% KUMAN ET AL. (CANCER 1985 15;56(2):403-412
ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑ ΤΟΥ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ ΕΞΑΛΛΑΓΗ ΣΕ ΚΑΡΚΙΝΟ ΣΥΝΘΕΤΗΣ ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑ ΜΕ ΑΤΥΠΙΑ 29% KUMAN ET AL. (CANCER 1985 15;56(2):403-412
ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ Η συχνότητα της υπερπλασίας του ενδομητρίου εξαρτάται από την ηλικία και τα συμπτώματα. Σε γυναίκες με σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS) και αραιομηνόρροια η συχνότητα της υπερπλασίας του ενδομητρίου είναι >20%
ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ Στις προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες με ανώμαλη κολπική αιμόρροια, η συχνότητα της υπερπλασίας του ενδομητρίου είναι 10% Στις ασυμπτωματικές προεμμηνορρυσιακές γυναίκες, η συχνότητα της υπερπλασίας του ενδομητρίου χωρίς ατυπία είναι <5% και με ατυπία <1%
Παράγοντες κινδύνου για υπερπλασία ενδομητρίου Το αυξημένο BMI (δείκτης μάζας σώματος) Η ατοκία Η χρόνια ανωοθυλακιορρηξία (σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, PCOS) Η πρώιμη εμμηναρχή Η καθυστερημένη εγκατάσταση εμμηνόπαυσης Ο σακχαρώδης διαβήτης Η λήψη ταμοξιφαίνης για θεραπεία καρκίνου μαστού Ο κληρονομικός μη πολυποειδής καρκίνος του παχέος εντέρου (σύνδρομο Lynch) Θεραπεία με μονομερή δράση οιστρογόνων χωρίς προγεστερόνη
Παχυσαρκία και υπερπλασία ενδομητρίου Η παχυσαρκία σχετίζεται με αυξημένα επίπεδα στον ορό του αίματος των οιστρογόνων με μηχανισμούς όπως: 1. την αυξημένη περιφερική μετατροπή των ανδρογόνων των επινεφριδίων σε οιστρόνη στον λιπώδη ιστό 2. τα ελαττωμένα επίπεδα στον ορό του αίματος της σφαιρίνης που συνδέει τις φυλοσύνδετες ορμόνες (sex hormone binding globulin, SHBG) 3. τα υψηλά ποσοστά χρόνιας ανωοθυλακιορρηξίας
Παχυσαρκία και υπερπλασία ενδομητρίου Έχει βρεθεί ότι για BMI>30 Kg/m 2, η συχνότητα της υπερπλασίας του ενδομητρίου με ατυπία αυξάνεται κατά 4-φορές. Για BMI>40 Kg/m 2, η συχνότητα της υπερπλασίας του ενδομητρίου με ατυπία αυξάνεται κατά 13-φορές. Για BMI>40 Kg/m 2, η συχνότητα της υπερπλασίας του ενδομητρίου χωρίς ατυπία αυξάνεται κατά 23-φορές.
Χρόνια ανωοθυλακιορρηξία, σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS) και υπερπλασία του ενδομητρίου Γυναίκες με χρόνια δευτεροπαθή αμηνόρροια βρίσκονται σε κίνδυνο για υπερπλασία του ενδομητρίου στις ηλικίες από 20 έως 40 ετών. Η συχνότερη κατάσταση που σχετίζεται με την χρόνια ανωοθυλακιορρηξία είναι το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS) Το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS) εμφανίζεται σε συχνότητα 7% των γυναικών της αναπαραγωγικής ηλικίας
Χρόνια ανωοθυλακιορρηξία, σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS) και υπερπλασία του ενδομητρίου Συνυπάρχουσες καταστάσεις με το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS) είναι: H παχυσαρκία H ατοκία Ο σακχαρώδης διαβήτης
Λήψη ταμοξιφαίνης και υπερπλασία ενδομητρίου Η ταμοξιφαίνη δρα σαν ένας ανταγωνιστής των υποδοχέων οιστρογόνων στους ιστούς του μαστού και συνεπώς χρησιμοποιείται συχνά για την πρόληψη και θεραπεία του καρκίνου μαστού Όμως η ταμοξιφαίνη στην μήτρα είναι ένας συναγωνιστής των υποδοχέων οιστρογόνων και συνεπώς σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης υπερπλασίας του ενδομητρίου και κατά 2.5-φορές αυξημένο κίνδυνο για εμφάνιση καρκίνου του ενδομητρίου
ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ ΛΟΓΩ ΛΗΨΗΣ ΤΑΜΟΞΙΦΑΙΝΗΣ Ενδοκολπικό υπερηχογράφημα απεικονίζει την πάχυνση του ενδομητρίου με κυστικές μεταβολές
Σακχαρώδης διαβήτης και υπερπλασία ενδομητρίου Ο σακχαρώδης διαβήτης αυξάνει τον κίνδυνο αδενοκαρκινώματος του ενδομητρίου κατά 2- φορές συγκριτικά με την γυναίκες που δεν έχουν σακχαρώδη διαβήτη και επομένως είναι προφανής η συσχέτιση του σακχαρώδη διαβήτη με την υπερπλασία του ενδομητρίου που είναι μια προκαρκινική κατάσταση
Σακχαρώδης διαβήτης και υπερπλασία ενδομητρίου Ένας πιθανός μηχανισμός περιλαμβάνει: την αντίσταση στην ινσουλίνη και τα αυξημένα επίπεδα της ινσουλίνης που υπάρχουν στον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 γιατί έχει βρεθεί ότι η ινσουλίνη διεγείρει τον κυτταρικό πολλαπλασιασμό στο ενδομήτριο
Κληρονομικός μη πολυποειδής καρκίνος του παχέος εντέρου (σύνδρομο Lynch) To σύνδρομο Lynch είναι μια αυτοσωματική επικρατούσα γενετική κατάσταση, η οποία σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης αρκετών καρκίνων που σχετίζονται με κληρονομικές μεταλλάξεις στα γονίδια επιδιόρθωσης ασυμφωνίας (mismatch repair genes)
Κληρονομικός μη πολυποειδής καρκίνος του παχέος εντέρου (σύνδρομο Lynch) Γυναίκες με σύνδρομο Lynch έχουν έναν κίνδυνο ζωής (lifetime risk) 40% με 60% για την ανάπτυξη αδενοκαρκινώματος του ενδομητρίου Υπάρχουν ενδείξεις ότι ο καρκίνος του ενδομητρίου στο σύνδρομο Lynch προέρχεται από την υπερπλασία του ενδομητρίου
Θεραπεία με μονομερή δράση οιστρογόνων και υπερπλασία ενδομητρίου Η μονομερής λήψη συζευγμένων οιστρογόνων συγκριτικά με τις γυναίκες που λαμβάνουν συνδυασμένα συζευγμένα οιστρογόνα με κυκλική ή συνεχόμενη λήψη προγεσταγόνου προκαλεί Απλή υπερπλασία του ενδομητρίου σε ποσοστο 28% (vs 1%) Σύνθετη υπερπλασία του ενδομητρίου σε ποσοστό 23% (vs 1%) & Υπερπλασία με ατυπία σε ποσοστό 12% (vs 0%)
Στατηγικές μείωσης του κινδύνου Η προσθήκη προγεσταγόνου στην ορμονική θεραπεία υποκατάστασης για 12-14 ημέρες στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες ελαττώνει τον κίνδυνο της υπερπλασίας του ενδομητρίου
Στατηγικές μείωσης του κινδύνου Θεραπεία της χρόνιας ανωοθυλακιορρηξίας στο σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS) με την προσθήκη ενός προγεσταγόνου π.χ. αντισυλληπτικά δισκία, κυκλική λήψη δισκίων προγεσταγόνου, ενέσιμο προγεσταγόνο βραδείας αποδέσμευσης
Στατηγικές μείωσης του κινδύνου Όταν μια παχύσαρκη γυναίκα διαγιγνώσκεται με υπερπλασία του ενδομητρίου συνιστώνται: 1. ασκήσεις 2. δίαιτα και 3. απώλεια σωματικού βάρους
Στατηγικές μείωσης του κινδύνου Ο σακχαρώδης διαβήτης και το μεταβολικό σύνδρομο θεραπεύονται με παρόμοιες αλλαγές του τρόπου ζωής και με λήψη φαρμάκων όπως είναι η μετφορμίνη
Στατηγικές μείωσης του κινδύνου Οι παράγοντες κινδύνου για υπερπλασία του ενδομητρίου και καρκίνο του ενδομητρίου όπως είναι η παχυσαρκία και το μεταβολικό σύνδρομο σχετίζονται επιπρόσθετα με αυξημένο κίνδυνο για καρδιαγγειακά νοσήματα και θάνατο.
Συμπτώματα υπερπλασίας του ενδομητρίου Η ανώμαλη αιμορραγία από την μήτρα στις προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες περιλαμβάνει: την μηνορραγία, την μητρορραγία και την ολιγομηνόρροια Ολιγομηνόρροια έχουμε όταν η απόσταση ανάμεσα στην μια έμμηνο ρύση και την επόμενη υπερβαίνει τις 35 ημέρες αλλά όχι τις 90. Αμηνόρροια έχουμε όταν η απόσταση υπερβαίνει τις 90 ημέρες.
Διάγνωση της υπερπλασίας του ενδομητρίου Στις περιεμμηνοπαυσιακές γυναίκες και στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες με ανώμαλη κολπική αιμόρροια χρειάζεται υστεροσκόπηση και βιοψία του ενδομητρίου ή εναλλακτικά απόξεση μήτρας γιατί υπάρχει αυξημένος κίνδυνος για καρκίνο του ενδομητρίου
Διάγνωση της υπερπλασίας του ενδομητρίου Υστεροσκόπηση και βιοψία του ενδομητρίου ή εναλλακτικά απόξεση μήτρας συνιστάται και στις νεότερες γυναίκες με παρατεταμένες περιόδους δευτεροπαθούς αμηνόρροιας και στην συνέχεια ανώμαλη κολπική αιμορραγία και κυρίως εάν υπάρχουν παράγοντες αυξημένου κινδύνου για υπερπλασία του ενδομητρίου
Διάγνωση της υπερπλασίας του ενδομητρίου Κλασματική απόξεση μήτρας συνιστάται εάν το τεστ Παπ δείξει άτυπα αδενικά κύτταρα Το εύρημα αυτό σχετίζεται με 1.5% κίνδυνο για υπερπλασία του ενδομητρίου και 3% κίνδυνο για καρκίνο του ενδομητρίου
Διάγνωση της υπερπλασίας του ενδομητρίου Επειδή τα άτυπα αδενικά κύτταρα μπορεί να προέρχονται από: τον ενδοτράχηλο, το ενδομήτριο ή τις σάλπιγγες συνιστάται ενδοκολπικό υπερηχογράφημα επιπρόσθεται με την κλασματική απόξεση του ενδοτραχήλου και του ενδομητρίου
Διάγνωση της υπερπλασίας του ενδομητρίου Η απόξεση της μήτρας δεν αποκλείει την ταυτόχρονη ύπαρξη ενδομήτριας υπερπλασίας με ατυπία και καρκίνο του ενδομητρίου
Διάγνωση της υπερπλασίας του ενδομητρίου Στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες που δεν λαμβάνουν ταμοξιφαίνη έχουν τεθεί ως όριο εκτίμησης του ενδομητρίου με ενδοκολπικό υπερηχογράφημα τα 5mm O κίνδυνος ύπαρξης καρκίνου του ενδομητρίου είναι 7% εάν το πάχος του ενδομητρίου είναι >5mm και 0.07% εάν το πάχος του ενδομητρίου είναι <5mm
Διάγνωση της υπερπλασίας του ενδομητρίου Ενδοκολπικό υπερηχογράφημα απεικονίζει την πάχυνση του ενδομητρίου (1.21-cm) με κυστικές μεταβολές
Διάγνωση της υπερπλασίας του ενδομητρίου Συνεπώς, εάν στο ενδοκολπικό υπερηχογράφημα το πάχος του ενδομητρίου είναι >5mm συνιστάται υστεροσκόπηση και λήψη βιοψίας από το ενδομήτριο ή εναλλακτικά διαγνωστική απόξεση της μήτρας
Διάγνωση της υπερπλασίας του ενδομητρίου Η υπερηχογραφική εκτίμηση του πάχους του ενδομητρίου είναι λιγότερο ακριβής επί ύπαρξης ινομυώματος ή αδενομύωσης
Διάγνωση της υπερπλασίας του ενδομητρίου Στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες με ανώμαλη κολπική αιμορραγία και πάχος ενδομητρίου <5mm συνιστάται υστεροσκόπηση και λήψη βιοψίας του ενδομητρίου στις περιπτώσεις που υπάρχουν παράγοντες αυξημένου κινδύνου για υπερπλασία του ενδομητρίου
Υστεροσκόπηση για την διάγνωση της υπερπλασίας του ενδομητρίου Η υστεροσκόπηση έχει το πλεονέκτημα της άμεσης όρασης της κοιλότητας του ενδομητρίου και της λήψης στοχευμένων βιοψιών από ύποπτες περιοχές
Υστεροσκόπηση για την διάγνωση της υπερπλασίας του ενδομητρίου Όμως, κατά την υστεροσκόπηση με το μέσο που χρησιμοποιείται για την διάταση της ενδομητρικής κοιλότητας (υγρό ή αέριο) υπάρχει θεωρητικός κίνδυνος μεταφοράς καρκινικών κυττάρων από την ενδομητρική κοιλότητα στην περιτοναϊκή κοιλότητα σε περίπτωση ύπαρξης καρκίνου ενδομητρίου
Υστεροσκόπηση για την διάγνωση της υπερπλασίας του ενδομητρίου Όμως, κατά την υστεροσκόπηση, δεν είναι ξεκάθαρο εάν αυτή η μεταφορά καρκινικών κυττάρων από την ενδομητρική κοιλότητα προς στην περιτοναϊκή κοιλότητα που γίνεται με το μέσο (υγρό ή αέριο) που χρησιμοποιείται για την διάταση της ενδομητρικής κοιλότητας επιδεινώνει την πρόγνωση των ασθενών με καρκίνο του ενδομητρίου
ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑ ΤΟΥ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ Yστεροσκοπική απεικόνιση υπερπλασία του ενδομητρίου χωρίς ατυπία
ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑ ΤΟΥ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ Yστεροσκοπική απεικόνιση υπερπλασίας του ενδομητρίου με ατυπία. Διακρίνονται τα διευρυσμένα αγγεία
ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑΣ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ Η θεραπεία με προγεσταγόνα χρησιμοποιείται για την θεραπεία της υπερπλασίας του ενδομητρίου χωρίς ατυπία Για τις γυναίκες που επιθυμούν να διατηρήσουν την γονιμότητά τους και έχουν υπερπλασία του ενδομητρίου με ατυπία μπορεί να χορηγηθεί θεραπεία με προγεσταγόνα με την προϋπόθεση της στενούς και συνεχούς παρακολούθησης της ασθενούς
ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑΣ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ Στις γυναίκες της αναπαραγωγικής ηλικίας προτιμώνται τα συνδυασμένα αντισυλληπτικά δισκία τα οποία περιέχουν αιθινυλοιστραδιόλη και ένα προγεσταγόνο Η χορήγηση συνδυασμένων αντισυλληπτικών δισκίων ελαττώνει τον κίνδυνο καρκίνο του ενδομητρίου κατά 50%
ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑΣ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ Σε γυναίκες της αναπαραγωγικής ηλικίας με υπερπλασία χωρίς ατυπία χορηγείται μόνο προγεσταγόνο όταν έχουν αντένδειξη για λήψη αντισυλληπτικών δισκίων Το προγεσταγόνο δίνεται στην εκκριτική φάση του γεννητικού κύκλου για 12-14 ημέρες
ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑΣ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ Στις γυναίκες με εμμένουσα υπερπλασία του ενδομητρίου ή υπερπλασία του ενδομητρίου με ατυπία χορηγείται προγεσταγόνο από το στόμα (peros) σε καθημερινή βάση για να υπάρχει σε συνεχής αντιρροπιστική δράση προγεστερόνης στο ενδομήτριο
IUD που απελευθερώνει προγεσταγόνο και θεραπεία υπερπλασία ενδομητρίου (MIRENA) To Mirena περιέχει 52mg λεβονοργεστρέλη και αντικαθίσταται κάθε 5 χρόνια. Το Mirena απελευθερώνει υψηλές δόσεις προγεσταγόνου στο ενδομήτριο με πολύ μικρά επίπεδα στην συστηματική κυκλοφορία. Με το Mirena επιτυγχάνεται κατά 100 φορές υψηλότερη συγκέντρωση του προγεσταγόνου στο ενδομήτριο συγκριτικά με την χορήγηση ενός προγεσταγόνου από το στόμα.
IUD που απελευθερώνει προγεσταγόνο και θεραπεία υπερπλασίας ενδομητρίου (MIRENA)
IUD που απελευθερώνει προγεσταγόνο και θεραπεία υπερπλασίας ενδομητρίου (MIRENA) Παρά το γεγονός ότι με το Mirena παρουσιάζονται συχνά επεισόδια κολπικής αιμορραγίας μετά τους 6 μήνες από την τοποθέτησή του επέρχεται αμηνόρροια
Ανεπιθύμητες ενέργειες από την χορήγηση προγεσταγόνου Η λήψη ενός προγεσταγόνου από το στόμα είναι καλά ανεχτή από τις γυναίκες ακόμα και σε υψηλές δόσεις. Οι ανεπιθύμητες ενέργειες περιλαμβάνουν 1. ναυτία 2. ευαισθησία μαστών 3. αύξηση του σωματικού βάρους 4. πονοκεφάλους 5. αύξηση της συγκέντρωσης των υψηλής πυκνότητας λιποπρωτεϊνών (HDL)
IUD που απελευθερώνει προγεσταγόνο και θεραπεία υπερπλασίας ενδομητρίου (MIRENA) To MIRENA δεν αυξάνει τον κίνδυνο για εν τω βάθει θρομβοφλεβίτιδα. Τα ενέσιμα προγεσταγόνα αυξάνουν τον κίνδυνο για εν τω βάθει θρομβοφλεβίτιδας κατά 3-4 φορές. Επίσης, οι υψηλές δόσεις προγεσταγόνου από το στόμα αυξάνουν τον κίνδυνο εν τω βάθει θρομβοφλεβίτιδας. Συνεπώς, σε γυναίκες με αυξημένο κίνδυνο για θρομβώσεις ή με ιστορικό εν τω βάθει θρομβοφλεβίτιδας προτιμάται η τοποθέτηση IUD MIRENA
ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑΣ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ Με συνεχόμενη ή διακεκομμένη θεραπεία με ένα προγεσταγόνο θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι ο κίνδυνος υποτροπής αυξάνεται με τον χρόνο γιατί οι περισσότερες από αυτές τις ασθενείς εξακολουθούν να έχουν τους παράγοντες κινδύνου όπως είναι η παχυσαρκία ή οι ανωοθυλακιορρηκτικοί κύκλοι
ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑΣ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ Για τις γυναίκες που σχεδιάζουν εγκυμοσύνη η χορήγηση του προγεσταγόνου (διακεκομμένη ή συνεχής) θα πρέπει να χορηγείται για 3-6 μήνες ή και περισσότερο μέχρι η υπερπλασία του ενδομητρίου να μην ανιχνεύεται στις βιοψίες του ενδομητρίου. Ο μέσος χρόνος υποστροφής της βλάβης είναι οι 6 μήνες. Εάν η υπερπλασία του ενδομητρίου δεν υποστρέφει τότε συνεχίζεται η θεραπεία με το προγεσταγόνο ή εκτελείται υστερεκτομή. Η απόφαση σχετικά με το πόσο μπορούμε να επιμείνουμε με την υπερπλασία που ανθίσταται στην θεραπεία εξατομικεύεται.
ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑΣ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ Το αποδεκτό χρονικό διάστημα για επανάληψη της βιοψίας του ενδομητρίου είναι 3-6 μήνες. Αμέσως μετά το τέλος της θεραπείας πρέπει να γίνεται απόξεση του ενδομητρίου για να δούμε εάν έχει αντιστραφεί η εικόνα προς φυσιολογικό ενδομήτριο. Eνέσιμη θεραπεία με προγεσταγόνο δεν είναι ιδανική θεραπεία για γυναίκες που επιθυμούν να μείνουν έγκυες σύντομα γιατί ο μέσος χρόνος που χρειάζεται να επανέλθει η περίοδος μετά την τελευταία ενέσιμη χορήγηση είναι 6 μήνες. Μετά το τέλος της θεραπείας οι γυναίκες που επιθυμούν εγκυμοσύνη και έχουν ανωοθυλακιορρηκτικούς κύκλους υποβάλλονται σε θεραπεία πρόκλησης πολλαπλής ωοθυλακιορρηξίας.
Σας ευχαριστώ