Wastewater recycling and reuse as a potential resource for water saving in the Mediterranean region

Wastewater recycling and reuse as a potential resource for water saving in the Mediterranean region Choukr-Allah R. in Hamdy A. (ed.). The use of non conventional water resources Bari : CIHEAM / EU DG Research Options Méditerranéennes : Série A. Séminaires Méditerranéens; n. 66 2005 pages 157-164 Article available on line / Article disponible en ligne à l adresse : -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- http://om.ciheam.org/article.php?idpdf=800305 -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- To cite this article / Pour citer cet article -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Choukr-Allah R. Wastewater recycling and reuse as a potential resource for water saving in the Mediterranean region. In : Hamdy A. (ed.). The use of non conventional water resources. Bari : CIHEAM / EU DG Research, 2005. p. 157-164 (Options Méditerranéennes : Série A. Séminaires Méditerranéens; n. 66) -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- http://www.ciheam.org/ http://om.ciheam.org/

WΑΣΤΕWΑΤΕΡ ΡΕΧΨΧΛΙΝΓ ΑΝD ΡΕΥΣΕ ΑΣ Α ΠΟΤΕΝΤΙΑΛ ΡΕΣΟΥΡΧΕ ΦΟΡ WΑΤΕΡ ΣΑςΙΝΓ ΙΝ ΤΗΕ ΜΕDΙΤΕΡΡΑΝΕΑΝ ΡΕΓΙΟΝ Ρ.Χηουκρ Αλλαη Σαλινιτψ ανδ πλαντ νυτριτιον λαβορατορψ Ι.Α.ς Ηασσαν ΙΙ Αγαδιρ, Μοροχχο ΒΠ 773 Ε mαιλ: χη.ρεδουανε ωαναδοο.νετ.mα ΙΝΤΡΟDΥΧΤΙΟΝ Γιϖεν χυρρεντ δεmογραπηιχ τρενδσ ανδ φυτυρε γροωτη προϕεχτιονσ, ασ mυχη ασ 60% οφ τηε γλοβαλ ποπυλατιον mαψ συφφερ ωατερ σχαρχιτψ βψ τηε ψεαρ 2025. Τηε ωατερ υσε εφφιχιενχψ τεχηνιθυεσ υσεδ ωιτη χονϖεντιοναλ ρεσουρχεσ ηαϖε βεεν ιmπροϖεδ. Ηοωεϖερ, ωατερ σχαρχε χουντριεσ ωιλλ ηαϖε το ρελψ mορε ον τηε υσε οφ νον χονϖεντιοναλ ωατερ ρεσουρχεσ το παρτλψ αλλεϖιατε ωατερ σχαρχιτψ. Συχη ωατερ ρεσουρχεσ αρε ηαρνεσσεδ φορ αγριχυλτυραλ ανδ οτηερ υσεσ τηρουγη σπεχιαλιζεδ προχεσσεσ συχη ασ δεσαλινατιον οφ σεαωατερ ανδ ηιγηλψ βραχκιση ωατερ; ηαρϖεστ οφ ραινωατερ; χολλεχτιον, τρεατmεντ, ανδ υσε οφ ωαστεωατερ; χαπτυρε ανδ ρευσε οφ αγριχυλτυραλ δραιναγε ωατερ; εξτραχτιον οφ γρουνδωατερ χονταινινγ α ϖαριετψ οφ σαλτσ. Αππροπριατε στρατεγιεσ φορ mαναγινγ σοιλ, ωατερ ανδ χροπσ mαψ αλσο βενεεδεδωηεντηεσε ρεσουρχεσ αρευσεδφορ ιρριγατιον. Μαργιναλ θυαλιτψ ωατερ ρεσουρχεσ Μαργιναλ θυαλιτψ ωατερσ χονσιστ οφ: (1) ωαστεωατερ γενερατεδ βψ δοmεστιχ, χοmmερχιαλ ανδ ινδυστριαλ υσεσ; (2) δραιναγε ωατερ γενερατεδ βψ ιρριγατεδ αγριχυλτυρε ανδ συρφαχε ρυνοφφ τηατ ηασ πασσεδ τηρουγη τηε σοιλ προφιλε ανδ εντερεδ τηε δραιναγε σψστεm; (3) γρουνδωατερ φροm διφφερεντ σουρχεσ, συχη ασ υνδερλψινγ σαλινε φορmατιονσ, σεαωατερ ιντρυσιον ιν χοασταλ αρεασ, ρεχηαργε οφ αγριχυλτυραλ δραιναγε, στορm ωατερ ρυνοφφ φροm υρβαν αρεασ, ανδ/ορ ινφιλτρατιον φροm ωαστεωατεριρριγατεδ αρεασ. Μαργιναλ θυαλιτψ ωατερσ χονταιν ονε ορ mορε ιmπυριτιεσ ατ λεϖελσ ηιγηερ τηαν ιν φρεσηωατερ, ινχλυδινγ σαλτσ, mεταλσ, mεταλλοιδσ, ρεσιδυαλ δρυγσ, οργανιχ χοmπουνδσ, ενδοχρινε δισρυπτινγ χοmπουνδσ, ανδ τηε αχτιϖε ρεσιδυεσ οφ περσοναλ χαρε προδυχτσ ανδ/ορ πατηογενσ. Τηεσε χονστιτυεντσ mαψ ηαϖε υνδεσιραβλε εφφεχτσ ον σοιλσ, χροπσ, ωατερ βοδιεσ, ορ ηυmαν ανδ ανιmαλ ηεαλτη. Wαστεωατερ φροm δοmεστιχ, mυνιχιπαλ, ανδ ινδυστριαλ αχτιϖιτιεσ Ποπυλατιον γροωτη χουπλεδ ωιτη τηε προϖισιον οφ γοοδσ ανδ σερϖιχεσ τηατ αλλοω ηιγηερ λιϖινγ στανδαρδσ ηαϖε ινχρεασεδ τηε δεmανδ φορ γοοδ θυαλιτψ ωατερ το προϖιδε φορ τηε νεεδσ οφ τηε δοmεστιχ, mυνιχιπαλ, ανδ ινδυστριαλ σεχτορσ ιν ωατερ σχαρχε χουντριεσ. Χονσεθυεντλψ, γρεατερ αmουντσ οφ ωαστεωατερ αρε βεινγ γενερατεδ. Αφτερ τρεατmεντ, ανδ ιν χονϕυνχτιον ωιτη συιταβλε mαναγεmεντ πραχτιχεσ, τηισ χουλδ βε ρευσεδ φορ α ϖαριετψ οφ πυρποσεσ. Υρβαν ωαστεωατερ χονσιστ οφ α χοmβινατιον οφ σοmε ορ αλλ οφ τηε δοmεστιχ εφφλυεντ προδυχεδ (βλαχκ ωατερ ανδ γρεψ ωατερ), ωατερ προδυχεδ βψ χοmmερχιαλ εσταβλισηmεντσ ανδ ινστιτυτιονσ (ινχλυδινγ ηοσπιταλσ), ινδυστριαλ εφφλυεντ ανδ στορm ωατερ ωηιχη ηασ νοτ ινφιλτρατεδ τηε σοιλ, ασ ωελλ ασ οτηερ φορmσ οφ υρβαν ρυνοφφ (ςαν δερ Ηοεκ, 2004). Εστιmατεσ οφ τηε εξτεντ το ωηιχη ωαστεωατερ ισ υσεδ φορ αγριχυλτυρε ωορλδωιδε ρεϖεαλ τηατ ατ λεαστ 2 _ 106 ηα αρε ιρριγατεδ ωιτη τρεατεδ, διλυτεδ, παρτλψ τρεατεδ ορ υντρεατεδ ωαστεωατερ (ϑιmενεζ ανδ Ασανο, 2004). Τηε υσε οφ υντρεατεδ ωαστεωατερ ισ ιντενσε ιν αρεασ ωηερε τηερε ισ νο ορ λιττλε αχχεσσ το οτηερ σουρχεσ οφ ιρριγατιονωατερ. Φεωδαταβασεσ αρε αϖαιλαβλε τηατ δεσχριβε τηε εξτεντ το ωηιχη ωαστεωατερ ισ υσεδ φορ αγριχυλτυρε ατ τηενατιοναλορ ρεγιοναλ λεϖελσ (ΜινηασανδΣαmρα, 2003; ςαν δερ Ηοεκ, 2004). Οωινγ το τηε ϖαριαβλε θυαντιτιεσ οφ ωατερ αϖαιλαβλε φορ ηυmαν χονσυmπτιον ιν ωατερ σχαρχε χουντριεσ, εστιmατεσ οφ τηε περ χαπιτα γενερατιον οφ ωαστεωατερ ϖαρψ, ρανγινγ φροm 30 το 90m3 ψρ_1. Τηε ϖολυmεσ οφ ωαστεωατερ γενερατεδινσοmεχουντριεσ οφ Χεντραλ ανδ WεστΑσιαανδ Νορτη Αφριχα (ΧWΑΝΑ) αρε πρεσεντεδ ιν Ταβλε 3. Α σιγνιφιχαντ παρτ οφ τηε ωαστεωατερ γενερατεδ ιν τηεσε χουντριεσ ισ υσεδ το συππλεmεντ τηε φρεσηωατερ νεεδσ οφ α ϖαριετψ οφ χροπσ. 157

Τηε ρατε ατ ωηιχη ποπυλατιονσ αρε ινχρεασινγ mεανσ τηατ ωαστεωατερ τρεατmεντ ανδ ιτσ συσταιναβλε υσε ισ αν ισσυε τηατ ρεθυιρεσ mορε αττεντιον ανδ ινϖεστmεντ. Μοστ δεϖελοπινγ χουντριεσ ηαϖε νοτ βεεν αβλε το βυιλδ ωαστεωατερ τρεατmεντ πλαντσ ον α λαργε ενουγη σχαλε ανδ, ιν mανψ χασεσ, τηεψ ωερε υναβλε το δεϖελοπ σεωερ σψστεmσ φαστ ενουγη το mεετ τηε νεεδσ οφ τηειρ γροωινγ υρβαν ποπυλατιονσ. Ασ α ρεσυλτ, ιν σεϖεραλ χουντριεσ, παρτιχυλαρλψ ιν Συβ Σαηαραν Αφριχα (ΣΣΑ), τηε σανιτατιον ινφραστρυχτυρε ιν mαϕορ χιτιεσ ηασ βεεν ουτπαχεδ βψ ποπυλατιον ινχρεασεσ, mακινγ τηε χολλεχτιον ανδ mαναγεmεντ οφ υρβαν ωαστεωατερ ινεφφεχτιϖε. Ιν mανψ λαργε χιτιεσ (φορ εξαmπλε, Αχχρα ιν Γηανα), ονλψ α σmαλλ παρτ οφ τηε ωαστεωατερ προδυχεδ (_10%) ισ χολλεχτεδ ιν πιπεδ σεωεραγε σψστεmσ φορ τρεατmεντ (Dρεχησελ ετ αλ., 2002). Οωινγ το τηε γραδυαλ αδδιτιον οφ χονταmιναντσ ιντο φρεσηωατερ βοδιεσ, ανδ τηε αωαρενεσσ οφ τηειρ ποσσιβλε ιmπαχτσ, ωαστεωατερ τρεατmεντ ισ νοω ρεχειϖινγ γρεατερ αττεντιον φροm τηε γοϖερνmεντσ οφ σεϖεραλ ωατερ σχαρχε χουντριεσ ανδ οργανιζατιονσ συχη ασ Wορλδ Βανκ, τηε Φοοδ ανδ Αγριχυλτυρε οργανιζατιον οφ τηε Υνιτεδ Νατιονσ (ΦΑΟ), ανδ τηε Υνιτεδ Νατιονσ Dεϖελοπmεντ Προγραmmε (ΥΝDΠ), αmονγ οτηερσ. Τηερε ισ νοω mορε σχοπε ιν τηε ωατερ ανδ ενϖιρονmεντ σεχτορ το δεϖελοπ ανδ ιmπλεmεντ ωαστεωατερ τρεατmεντ τεχηνολογιεσ τηατ: (1) νεεδ λοω λεϖελσ οφ χαπιταλ ινϖεστmεντ φορ χονστρυχτιον, οπερατιον ανδ mαιντενανχε; (2) mαξιmιζε τηε σεπαρατιον ανδ ρεχοϖερψ οφ βψ προδυχτσ (συχη ασ νυτριεντσ) φροm πολλυτεδ συβστανχεσ; (3) αρε χοmπατιβλε ωιτη τηε ιντενδεδ ρευσε οπτιον ιν τηατ τηεψ ψιελδ α προδυχτ οφ αν αππροπριατε θυαλιτψ ιν αδεθυατε θυαντιτιεσ; (4) χαν βε αππλιεδ ατ βοτη ϖερψ σmαλλ ανδ ϖερψ λαργε σχαλεσ; (5) αρε αχχεπτεδ βψ φαρmινγ χοmmυνιτιεσ ανδ τηε λοχαλ ποπυλατιον. Βεαρινγ ιν mινδ τηατ τρεατεδ ωαστεωατερ χουλδ βε υσεδ φορ αγριχυλτυραλ, ενϖιρονmενταλ, ρεχρεατιοναλ ανδ ινδυστριαλ πυρποσεσ, ιτ ισ ιmπορταντ το ρεαλιζε τηατ συχη ωαστεωατερ mυστ βε αδεθυατελψ τρεατεδ ανδ υσεδ αππροπριατελψ. Τηισ ισ ιmπορταντ φορ σεϖεραλ ρεασονσ: 1. Τηε δισχηαργε οφ υντρεατεδ ωαστεωατερ ιντο συρφαχε ωατερ βοδιεσ αφφεχτσ τηε θυαλιτψ οφ βοτη τηε ωατερ ιτ εντερσ ανδ τηεωατερ φυρτηερ δοωνστρεαm. 2. Τρεατεδ ωαστεωατερ χουλδ βε υσεδ το προϖιδε α ρελιαβλε σουρχε οφ ιρριγατιον ωατερ ιν υρβαν ανδ περι υρβαν αρεασ, προϖιδινγ ωατερ φορ παρκσ, πλαψ ανδ σπορτσ γρουνδσ, ανδ ροαδσιδε γρεενερψ. Ιτσ οτηερ υσεσ mαψ βε ενϖιρονmενταλ (προϖιδινγ ωατερ φορ ωετλανδσ, ωιλδλιφε ρεφυγεσ, ριπαριαν ηαβιτατσ, υρβαν λακεσ ανδ πονδσ), ορ ινδυστριαλ (υσεδ ιν χοολινγ, βοιλινγ, ανδ τηε προχεσσινγ οφ mατεριαλσ). Ιτ χουλδ αλσο βε υσεδ ασ α σουρχε οφ νον ποταβλε ωατερ το προϖιδε φορ mανψ νεεδσ (φιρε φιγητινγ, αιρ χονδιτιονινγ, δυστ χοντρολ, ανδ τοιλετ φλυσηινγ). Ιτ mαψ αλσο βε υσεδ φορ αθυαχυλτυρε ανδ γρουνδωατερ ρεχηαργε, α 158

υσε, ωηιχη ηασ ρεχειϖεδ χονσιδεραβλε αττεντιον ιν ρεχεντ ψεαρσ ασ ιτ νεεδσ προπερ λεγισλατιον ανδ περιοδιχ mονιτορινγ οφ τηε αθυιφερ θυαλιτψ. 3. Τηε τρεατmεντ οφ ωαστεωατερ βεφορε δισχηαργινγ ιτ ιντο συρφαχε ωατερ βοδιεσ ηελπσ το σαφεγυαρδ εξιστινγ (σχαρχε) σουρχεσ οφ γοοδ θυαλιτψ δρινκινγ ωατερ ανδ προτεχτσ τηε ενϖιρονmεντ. 4. Υσινγ τρεατεδ ωαστεωατερ φορ ιρριγατιον δεχρεασεσ τηε δεmανδ φορ φρεσηωατερ ιν αγριχυλτυρε. 5. Ιφ ιτ ισ τρεατεδ ανδ mαναγεδ αππροπριατελψ, τρεατεδ ωαστεωατερ χαν βε υσεδ το προϖιδε σεϖεραλ νυτριεντσ εσσεντιαλ φορ πλαντ γροωτη. Τηισ διρεχτλψ βενεφιτσ φαρmερσ βεχαυσε τηεψ ηαϖε το mακε λιττλε ορ νο ινϖεστmεντ ιν φερτιλιζερ (α σιγνιφιχαντ φαρm ινπυτ) ορ ιτσ αππλιχατιον. Τηε βενεφιτσ οφ υσινγ τρεατεδ ωαστεωατερ mυστ αλσο βε χονσιδερεδ αγαινστ τηε ηυmαν ηεαλτη, εχονοmιχ, ανδ ενϖιρονmενταλ χοστσ οφ νοτ υσινγ ιτ. Φορ εξαmπλε, τρεατινγ ανδ υσινγ ωαστεωατερ ωουλδ ρεδυχε τηε δισχηαργε οφ υντρεατεδ ωαστεωατερ ιντο τηε ενϖιρονmεντ (σο ρεδυχινγ ωατερ πολλυτιον ανδ τηε χονταmινατιον οφ δρινκινγ ωατερ συππλιεσ), ανδ ωουλδ ιmπροϖε τηε σοχιοεχονοmιχ σιτυατιον οφ φαρmερσ, ανδ τηυσ τηειρ ηεαλτη ανδ τηατ οφ τηειρ φαmιλιεσ. Βασεδ ον διφφερεντ παραmετερσ, ϖαριουσ γυιδελινεσ (Αψερσ ανδ Wεστχοτ, 1985; WΗΟ, 1989; Βλυmεντηαλ ετ αλ., 2000; Χαρρ et αλ., 2004; WΗΟ, 2006) αρε αϖαιλαβλε φορ ωαστεωατερ υσε ιν αγριχυλτυρε (Ταβλεσ 4 ανδ 5). Ηοωεϖερ, ιν mανψ δεϖελοπινγ χουντριεσ τηεσε γυιδελινεσ αρε νοτ φολλοωεδ ανδ mοστ φαρmερσ υσε υντρεατεδ ωαστεωατερ ιν αν υνπλαννεδ mαννερ το ιρριγατε α ϖαριετψ οφ χροπσ. Μοστ χιτιεσ ιν τηεσε χουντριεσ ηαϖε νετωορκσ οφ οπεν ανδ χοϖερεδ ιντερχοννεχτεδ χηαννελσ λοχατεδ ωιτηιν ανδ αρουνδ υρβαν πρεmισεσ. Ιν γενεραλ, τηεσε χηαννελσ χαρρψ α mιξτυρε οφ ωαστεωατερ γενερατεδ βψ δοmεστιχ, mυνιχιπαλ, ανδ ινδυστριαλ αχτιϖιτιεσ. Τηε φαρmερσ διϖερτ υντρεατεδ ωαστεωατερ φροm τηεσε χηαννελσ το προϖιδε ιρριγατιον ωατερ ασ ανδ ωηεν ιτ ισ νεεδεδ. Αλτηουγη φαρmερσ ιρριγατε α ρανγε οφ χροπσ ωιτη ωαστεωατερ, τηεψ οφτεν πρεφερ το γροω ηιγη ϖαλυε ϖεγεταβλεσ ασ α mαρκετ ρεαδψ προδυχτ, ωηιχη ωιλλ γενερατε α ηιγηερ ινχοmε (Θαδιρ et al., 2000). Ιν σοmε χασεσ, τηε αυτηοριτιεσ ιmπλεmεντινγ γοϖερνmεντ ρεγυλατιονσ περιοδιχαλλψ εξπελ τηεσε φαρmερσ φροm τηειρ φιελδσ (Κεραιτα ανδ Dρεχησελ, 2004) ορ υπροοτ ωαστεωατερ ιρριγατεδ ϖεγεταβλεσ. Ιν οτηερ χασεσ, ηοωεϖερ, τηε αδmινιστρατορσ δο νοτ mακε ανψ εφφορτσ το χηεχκ τηε υσε οφ ωαστεωατερ ιν τηισ ωαψ. Ρατηερ τηεψ ρεγαρδ τηισ φαρmινγ πραχτιχε ασ α ϖιαβλε οπτιον φορ ωαστεωατερ δισποσαλ. Τηε 159

φαρmερσ χονσιδερ συχη υντρεατεδ ωαστεωατερ το βε α ρελιαβλε σουρχε οφ ιρριγατιον, ωηιχη ινϖολϖεσ λεσσ χοστ τηαν οτηερ σουρχεσ οφ ιρριγατιον ωατερ συχη ασ γρουνδωατερ πυmπινγ (ςαν δερ Ηοεκ et al., 2002). Οτηερ βενεφιτσ το τηε φαρmερσ ινχλυδε τηε φαχτ τηατ φαρmερσ ηαϖε το ινϖεστ νοτηινγ, ορ ϖερψ λιττλε, ιν φερτιλιζερ πυρχηασε ανδ αππλιχατιον, ωηιλε βενεφιτινγ φροm γρεατερ λεϖελσ οφ χροπ προδυχτιον τηαν αρε οβταινεδ ϖια φρεσηωατερ ιρριγατιον. Ιν αδδιτιον, τηεψ ενϕοψ ηιγηερ ινχοmεσ ασ α ρεσυλτ οφ χυλτιϖατινγ ανδ mαρκετινγ ηιγη ϖαλυε χροπσ. Τηεσε βενεφιτσ ηελπ τηε φαρmερσ το ενσυρε τηατ τηειρ φαmιλιεσ ρεχειϖε βεττερ λεϖελσ οφ νυτριτιον ανδ τηατ τηειρ χηιλδρεν βενεφιτ φροm βεττερ εδυχατιοναλ οππορτυνιτιεσ. Φορ αλλ τηεσε ρεασονσ, φαρmερσ τακε ηεαλτη ρισκσ ανδ υσε υντρεατεδ ωαστεωατερ ωηεν τηε οππορτυνιτψ πρεσεντσ ιτσελφ (Ενσινκ et al., 2002; Ματσυνο et al., 2004). Συρϖεψσ ανδ ρεσεαρχη στυδιεσ χαρριεδ ουτ ιν διφφερεντ χουντριεσ ρεϖεαλεδ τηατ φιελδσ ιρριγατεδ ωιτη υντρεατεδ ωαστεωατερ ψιελδεδ mορε τηαν τηοσε ιρριγατεδ ωιτη φρεσηωατερ (Σηενδε, 1985; Μινηασ ανδ Σαmρα, 2004; Ταβλε 6). Ιν αδδιτιον, εχονοmιχ αναλψσεσ βασεδ ον τηε χοστ οφ προδυχτιον οφ διφφερεντ χροπσ ηαϖε σηοων αττραχτιϖε εχονοmιχ ρετυρνσ φροm ωαστεωατερ ιρριγατεδ φιελδσ ιν Σψρια (Θαδιρ ετ αλ., υνπυβλισηεδ δατα). Τηε αναλψσεσ ρεϖεαλεδ τηατ εαχη ΥΣ ινϖεστεδ ιν τηε προδυχτιον προχεσσ γαϖε α ρετυρν οφ ΥΣ 5.31 ιν τηε χασε οφ ωηεατ (Triticum aestivum Λ.) ιρριγατεδ ωιτη ωαστεωατερ ανδ ΥΣ 2.34 ιν τηε χασε οφ ωηεατ ιρριγατεδ βψ γρουνδωατερ. Ιν αδδιτιον το τηε ηιγηερ ωηεατ ψιελδσ προϖιδεδ βψ ωαστεωατερ ιρριγατεδ πλοτσ, τηερε ωερε σαϖινγσ ωιτη ρεγαρδ το φερτιλιζερ υσε. Ιν χοmπαρισον ωιτη τηοσε γροωινγ γρουνδωατερ ιρριγατεδ ωηεατ, τηε φαρmερσ υσινγ ωαστεωατερ το ιρριγατε ωηεατ σαϖεδ ΥΣ 95 ηα_1. Σιmιλαρ εχονοmιχ ρετυρν τρενδσ ωερε οβταινεδ φορ φαβα βεαν (Vicia faba Λ.). Ηοωεϖερ, ιν τηε χασε οφ χοττον (Gossypium hirsutum Λ.), τηερε ωασ λιττλε διφφερενχε βετωεεν τηε ρετυρνσ φροm ωαστεωατερ ιρριγατιον (ΥΣ 5.17) ανδ γρουνδωατερ ιρριγατιον (ΥΣ 5.23) φορ εαχη ΥΣ ινϖεστεδ. Τηισ ισ βεχαυσε ωαστεωατερ ρεσουρχεσ ιν τηε αρεα δυρινγ τηε λονγ συmmερ γροωινγ σεασον οφ χοττον αρε νοτ συφφιχιεντ το προϖιδε τηε χροπ ωιτη ιτσ νεεδσ. Τηερεφορε, τηε ωαστεωατερ ιρριγατινγ φαρmερσ αλσο υσε φερτιλιζερσ ανδ πυmπ γρουνδωατερ ασ ανδ ωηεν νεεδεδ. Τηε χυλτιϖατιον οφ ϖεγεταβλεσ ωηιχη αρε γροων ον ονλψ 7% οφ τηε ωαστεωατερ ιρριγατεδ αρεα βεχαυσε οφ γοϖερνmεντ ρεστριχτιονσ προδυχεδ τηε ηιγηεστ εχονοmιχ ρετυρνσ φροm ωαστεωατερ ιρριγατιον: ΥΣ 7.48 φορ εαχη ΥΣ ινϖεστεδ. Τηισ ωασ mυχη γρεατερ τηαν ιν τηε χασε οφ ϖεγεταβλεσ ιρριγατεδ ωιτη γρουνδωατερ, ωηερε τηε ρετυρν ωασ ΥΣ 3.29 περ ΥΣ ινϖεστmεντ (Θαδιρ ετ αλ., υνπυβλισηεδ δατα). Αλτηουγη τηεσε χροπ ψιελδ ανδ εχονοmιχ αναλψσεσ ινδιχατε τηατ χοmmυνιτιεσ ωηο υσε υντρεατεδ ορ παρτλψ τρεατεδ ωαστεωατερ χλεαρλψ βενεφιτ φινανχιαλλψ, τηερε ισ α νεεδ το χαρρψ ουτ χοmπρεηενσιϖε αναλψσεσ οφ τηε ποτεντιαλ ενϖιρονmενταλ ανδ ηεαλτη 160

ιmπλιχατιονσ ανδ τηειρ χοστσ. Τηεσε mυστ βε ωειγηεδ αγαινστ βοτη τηε σηορτ ανδ λονγ τερm βενεφιτσ οφ ωαστεωατερ υσε. Οωινγ το τηε λοω λιτεραχψ ρατε φουνδ αmονγστ φαρmερσ ιν δεϖελοπινγ χουντριεσ, λιmιτεδ ανδ ιναππροπριατε ινφορmατιον γατηερινγ ανδ ρεπορτινγ, ινσυφφιχιεντ πυβλιχ πρεσσυρε, mοστ φαρmερσ υσινγ πολλυτεδ ωατερ ιν λοω ινχοmε χουντριεσ ρεmαιν υνινφορmεδ αβουτ τηε ηεαλτη ανδ ενϖιρονmενταλ χονσεθυενχεσ (Ηυσσαιν et al., 2002). Μορεοϖερ, φαρmερσ ανδ αυτηοριτιεσ ηαϖε ινσυφφιχιεντ κνοωλεδγε αβουτ τηε τεχηνιχαλ ανδ mαναγεmεντ οπτιονσ αϖαιλαβλε φορ ρεδυχινγ τηε ενϖιρονmενταλ ανδ ηεαλτη ρισκσ ασσοχιατεδ ωιτη ωαστεωατερ υσε. Dεπενδινγ υπον τηε λεϖελσ οφ χονταmιναντσ πρεσεντ, τηε χοντινυεδ ανδ υνχοντρολλεδ υσε οφ υντρεατεδ ωαστεωατερ ασ αν ιρριγατιον σουρχε χουλδ ηαϖε α ϖαριετψ οφ ιmπλιχατιονσ. Τηεσε ινχλυδε τηε φολλοωινγ: 1. Γρουνδωατερ χονταmινατιον τηρουγη τηε mοϖεmεντ οφ ηιγη χονχεντρατιονσ οφ α ωιδε ρανγε οφ χηεmιχαλ πολλυταντσ (Ενσινκ et al., 2002). Τηισ ισ παρτιχυλαρλψ τρυε ιν τηε χασε οφ ωαστεωατερ τηατ χονταινσ υντρεατεδ ινδυστριαλ εφφλυεντ. Τηε πολλυταντσ ρεαχηινγ γρουνδωατερ ιν τηισ ωαψ ηαϖε τηε ποτεντιαλ το ιmπαχτ υπον ηυmαν ηεαλτη ωηεν γρουνδωατερ ισ πυmπεδ φορ διρεχτ ηυmαν χονσυmπτιον. Πατηογενσ ηαϖε αλσο βεεν φουνδ το αχχυmυλατε ιν τηε γρουνδωατερ φουνδ ιmmεδιατελψ βενεατη ωαστεωατερ ιρριγατεδ φιελδσ (Ενσινκ et al., 2002). 2. Τηε γραδυαλ βυιλδυπ, ιν τηε σοιλ σολυτιον ανδ ον τηε χατιον εξχηανγε σιτεσ οφ σοιλ παρτιχλεσ, οφ ιονσ συχη ασ Να+ ανδ α ρανγε οφ mεταλσ ανδ mεταλλοιδσ ωηιχη αρε δελετεριουσ το τηε σοιλ. Ιν τηισ ωαψ, ποτεντιαλλψ ηαρmφυλ mεταλσ ανδ mεταλλοιδσ mαψ ρεαχη πηψτοτοξιχ λεϖελσ (Θαδιρ ετ αλ., 2005). Τηε αχχυmυλατιον οφ εξχεσσ Να+ ιν τηε σοιλ χαν ηαϖε νυmερουσ αδϖερσε εφφεχτσ, ινχλυδινγ χηανγεσ ιν εξχηανγεαβλε ανδ σοιλ σολυτιον ιονσ ανδ σοιλ πη, τηε δεσταβιλιζατιον οφ τηε σοιλ στρυχτυρε, τηε δετεριορατιον οφ τηε σοιλ σ ηψδραυλιχ προπερτιεσ, ανδ αν ινχρεασεδ λικελιηοοδ οφ χρυστινγ, ρυνοφφ, εροσιον ανδ αερατιον. Ιτ χαν αλσο ηαϖε οσmοτιχ εφφεχτσ ανδ σπεχιφιχ ιον εφφεχτσ ιν πλαντσ (Συmνερ, 1993; Θαδιρ ανδ Σχηυβερτ, 2002). 3. Τηε αχχυmυλατιον οφ ποτεντιαλλψ τοξιχ συβστανχεσ ιν χροπσ ανδ ϖεγεταβλεσ ωηιχη ωιλλ, υλτιmατελψ, εντερ τηε φοοδ χηαιν, σο δαmαγινγ ηυmαν ανδ ανιmαλ ηεαλτη. Φορ εξαmπλε, λεαφψ ϖεγεταβλεσ ιρριγατεδ ωιτη υντρεατεδ ωαστεωατερ χονταινινγ mεταλσ ανδ mεταλλοιδσ χαν αχχυmυλατε ηιγηερ λεϖελσ οφ χερταιν mεταλσ, συχη ασ χαδmιυm (Χδ), τηαν νον λεαφψ σπεχιεσ (Θαδιρ ετ αλ., 2000). Εξχεσσιϖε εξποσυρε το τηισ mεταλ ηασ βεεν ασσοχιατεδ ωιτη ϖαριουσ ιλλνεσσεσ ιν πεοπλε, ινχλυδινγ γαστροεντεριτισ, ρεναλ τυβυλαρ δψσφυνχτιον, ηψπερτενσιον, χαρδιοϖασχυλαρ δισεασε, πυλmοναρψ εmπηψσεmα, χανχερ, ανδ οστεοποροσισ (Wαγνερ, 1993). Νυmερουσ ιλλνεσσεσ αρε αλσο ασσοχιατεδ ωιτη τηε ινγεστιον οφ εξχεσσιϖε λεϖελσ οφ οτηερ mεταλσ ανδ mεταλλοιδσ. Σιmιλαρλψ, πατηογενσ mαψ εντερ τηε φοοδ χηαιν ϖια τηε σαmε πατηωαψ. Ηοωεϖερ, ιν mοστ χασεσ, ινδυστριαλ πολλυταντσ ιν τηε φορm οφ α ϖαριετψ οφ mεταλσ ανδ mεταλλοιδσ χαν χαυσε γρεατερ ανδ λονγερ λαστινγ ηεαλτη εφφεχτσ ιν πεοπλε τηαν πατηογενιχ οργανισmσ. 4. Τηε ηεαλτη ρισκσ ασσοχιατεδ ωιτη τηε πρεσενχε οφ παρασιτιχ ωορmσ, ανδ ϖιρυσεσ ανδ βαχτερια. Τηεσε ηαϖε τηε ποτεντιαλ το χαυσε δισεασε ιν φαρmινγ φαmιλιεσ εξποσεδ το υντρεατεδ ωαστεωατερ φορ εξτενδεδ περιοδσ. Συχη δισεασεσ αλσο ραισε τηε ισσυε οφ τηε φινανχιαλ χονσεθυενχεσ ασσοχιατεδ ωιτη τρεατmεντ. Φαρmερσ υσινγ υντρεατεδ ωαστεωατερ φορ ιρριγατιον δεmονστρατε α ηιγηερ πρεϖαλενχε οφ ηοοκωορm ανδ ρουνδωορm ινφεχτιονσ τηαν φαρmερσ υσινγ φρεσηωατερ φορ ιρριγατιον. Ηοοκωορm ινφεχτιονσ οχχυρ ωηεν λαρϖαε, αδδεδ το τηε σοιλ τηρουγη ωαστεωατερ υσε, πενετρατε τηε σκιν οφ φαρmερσ ωορκινγ βαρεφοοτ (ςαν δερ Ηοεκ et al., 2002). Βεαρινγ ιν mινδ τηε χηαλλενγεσ ασσοχιατεδ ωιτη τηε υσε οφ ωαστεωατερ φορ ιρριγατιον, στυδιεσ χαρριεδ ουτ βψ τηε ρεσεαρχηερσ ατ τηε Ιντερνατιοναλ Wατερ Μαναγεmεντ Ινστιτυτε (ΙWΜΙ), Σρι Λανκα ηαϖε προποσεδ α νυmβερ οφ οπτιονσ το mαξιmιζε τηε βενεφιτσ ανδ mινιmιζε τηε ρισκσ ινϖολϖεδ ιν τηε υσε οφ υντρεατεδ ωαστεωατερ φορ αγριχυλτυρε (Σχοττ et al., 2000; Ενσινκ et al., 2002; ςαν δερ Ηοεκ et aλ., 2002; ΙWΜΙ, 2003; Ματσυνο et al., 2004; Σχοττ et al., 2004;). Τηεσε οπτιονσ ινχλυδε: (1) τηε υσε οφ συιταβλε ιρριγατιον τεχηνιθυεσ ανδ τηε σελεχτιον οφ αππροπριατε χροπσ τηατ αρε λεσσ λικελψ το τρανσmιτ χονταmιναντσ ανδ πατηογενσ το χονσυmερσ; (2) τηε υσε οφ προτεχτιϖε mεασυρεσ συχη ασ βοοτσ ανδ γλοϖεσ το χοντρολ φαρm ωορκερσ εξποσυρε το πατηογενσ; (3) τηε ιmπλεmεντατιον οφ α mεδιχαλ χαρε προγραm τηρουγη τηε υσε οφ πρεϖεντιϖε τηεραπψ συχη ασ αντι ηελmιντηιχ δρυγσ; (4) τηε ποστ ηαρϖεστ mαναγεmεντ οφ ϖεγεταβλεσ, τηρουγη ωασηινγ ανδ ιmπροϖεδ στοραγε; (5) τηε χονϕυνχτιϖε υσε οφ ωαστεωατερ ανδ φρεσηωατερ το διλυτε τηε ρισκσ ανδ ινχρεασε τηε βενεφιτσ βψ συππλψινγ νυτριεντσ το α λαργερ αρεα; (6) υπστρεαm 161

ωαστεωατερ mαναγεmεντ ανδ αππροπριατε λοω χοστ τρεατmεντ; (7) εδυχατιον ανδ ινχρεασεδ αωαρενεσσ αmονγ φαρmερσ, χονσυmερσ, ανδ γοϖερνmεντ οργανιζατιονσ; (8) τηε ιmπλεmεντατιον οφ mονιτορινγ προγραmσ φορ κεψ ενϖιρονmενταλ, ηεαλτη, ανδ φοοδ σαφετψ παραmετερσ. Τηε Ηψδεραβαδ Dεχλαρατιον ον Wαστεωατερ Υσε ιν Αγριχυλτυρεmαδε ον 14 Νοϖεmβερ 2002 (αϖαιλαβλε ατ ηττπ:// ωωω.ιωmι.χγιαρ.οργ/ηεαλτη/ωαστεω/ηψδεραβαδ_δεχλαρατιον. ητm) ωηιχη ρεσυλτεδ φροm α ωορκσηοπ οργανιζεδ βψ ΙWΜΙ ανδ τηε Ιντερνατιοναλ Dεϖελοπmεντ Ρεσεαρχη Χεντερ, Χαναδα στρεσσεδ τηε νεεδ το σαφεγυαρδ ανδ στρενγτηεν λιϖελιηοοδσ ανδ φοοδ σεχυριτψ, mιτιγατε ηεαλτη ανδ ενϖιρονmενταλ ρισκσ ανδ χονσερϖε ωατερ ρεσουρχεσ βψ χονφροντινγ τηε ρεαλιτιεσ οφ ωαστεωατερ υσε ιν αγριχυλτυρε τηρουγη τηε αδοπτιον οφ αππροπριατε πολιχιεσ ανδ τηε χοmmιτmεντ οφ φινανχιαλ ρεσουρχεσ φορ πολιχψ ιmπλεmεντατιον. Τηε mαναγεmεντ οπτιονσ υσεδ σηουλδ ινχλυδε ραισινγ πυβλιχ αωαρενεσσ, υσινγ σαφερ ιρριγατιον mετηοδσ, mινιmιζινγ ηυmαν εξποσυρε, ρεστριχτινγ τηε τψπεσ οφ χροπσ ιρριγατεδ ωιτη ωαστεωατερ, δισινφεχτινγ προδυχε, ενσυρινγ ινστιτυτιοναλ χοορδινατιον, ινχρεασινγ λανδ τενυρε, ανδ ινχρεασινγ φυνδινγ (Σχοττ et aλ., 2004). Ιν ϖιεω οφ τηε φαχτ τηατ ιτ ισ νοτ ποσσιβλε το σιmπλψ βαν ωαστεωατερ υσε ιν mανψ δεϖελοπινγ χουντριεσ, τηε Wορλδ Ηεαλτη Οργανιζατιον (WΗΟ) ισ χονσιδερινγ τηε ρεαλιτιεσ φαχεδ βψ τηεσε χουντριεσ ωηιλε ρεϖισινγ γυιδελινεσ φορ ωαστεωατερ υσε ιν αγριχυλτυρε (WΗΟ, 2006). Wαστεωατερ τρεατmεντ τεχηνολογψ Τεχηνολογψ, παρτιχυλαρλψ ιν τερmσ οφ περφορmανχε ανδ αϖαιλαβλε ωαστεωατερ τρεατmεντ οπτιονσ, χαννοτ βε εξπεχτεδ το φινδ α σολυτιον το εαχη προβλεm. Wαστεωατερ σψστεmσ αρε γενεραλλψ χαπιταλ ιντενσιϖε ανδ ρεθυιρε εξπενσιϖε, σπεχιαλιζεδ οπερατορσ. Τηερεφορε, βεφορε σελεχτινγ ανδ ινϖεστινγ ιν ωαστεωατερ τρεατmεντ τεχηνολογψ, αν αναλψσισ οφ χοστ εφφεχτιϖενεσσ νεεδσ το βε mαδε ανδ χοmπαρεδ ωιτη αλλ χονχειϖαβλε αλτερνατιϖεσ. Τηε σελεχτιον οφ τεχηνολογιεσ σηουλδ βε ενϖιρονmενταλλψ συσταιναβλε, αππροπριατε το τηε λοχαλ χονδιτιονσ, αχχεπταβλε το τηε υσερσ, ανδ αφφορδαβλε το τηοσε ωηο ηαϖε το παψ φορ τηεm. Ιν δεϖελοπινγ χουντριεσ, ωεστερν τεχηνολογψ χαν βε α mορε εξπενσιϖε ανδ λεσσ ρελιαβλε ωαψ το χοντρολ πολλυτιον φροm ηυmαν δοmεστιχ ανδ ινδυστριαλ ωαστεσ. Σιmπλε σολυτιονσ τηατ αρε εασιλψ ρεπλιχατεδ, τηατ αλλοω φυρτηερ υπ γραδινγ ωιτη συβσεθυεντ δεϖελοπmεντ ανδ τηατ χαν βε οπερατεδ ανδ mαινταινεδ βψ τηε λοχαλ χοmmυνιτψ αρε οφτεν χονσιδερεδ τηε mοστ αππροπριατε ανδ χοστ εφφεχτιϖε. Τηε χηοιχε οφ α τεχηνολογψ ωιλλ δεπενδ το τηε τψπε οφ ρευσε. Τηε σελεχτιον οφ ρευσε οπτιον σηουλδ βε mαδε ον α ρατιοναλ βασισ. Ρεχλαιmεδ ωατερ ισ α ϖαλυαβλε βυτ α λιmιτεδ ωατερ ρεσουρχε; σο ινϖεστmεντ χοστσ σηουλδ βε προπορτιονννελ το τηε ϖαλυε οφ τηε ρεσουρχε. Αλσο, ρευσε σιτε mυστ βε λοχατεδ ασ χλοσε ασ ποσσιβλε το τηε ωαστεωατερ τρεατmεντ ανδ στοραγε φαχιλιτιεσ. Ιν τηε δεϖελοπινγ χουντριεσ υσυαλλψ χηαραχτεριζεδ βψ ηιγη ποπυλατιον δενσιτψ ανδ νοταβλε σηορτφαλλ ιν αϖαιλαβλε ωατερ ρεσουρχεσ, τηε προπερ ωαστε ωατερ τεχηνολογψ το βε αδοπτεδ υνδερ τηε πρεϖαιλινγ λοχαλ χονδιτιονσ ισ ονε οφ τηε χριτιχαλ ισσυεσ ωηιχη σηουλδ βε ωελλ δεφινεδ. Τεχηνολογιεσ αϖαιλαβλε αρε mανψ ανδ ωελλ κνοων, βυτ ανψ χηοιχε σηουλδ ρελψ ον τηοσε νοτ ενταιλινγ εξχεσσιϖε χοστσ ανδ προϖιδινγ τηε βεστ ενϖιρονmενταλ πραχτιχε ανδ οπτιον. Ινδεεδ, τηε σελεχτιον οφ τηε βεστ αϖαιλαβλε τεχηνολογψ ισ νοτ αν εασψ προχεσσ: ιτ ρεθυιρεσ χοmπαρατιϖε τεχηνιχαλ ασσεσσmεντ οφ τηε διφφερεντ τρεατmεντ προχεσσεσ ωηιχη ηαϖε βεεν ρεχεντλψ ανδ συχχεσσφυλλψ αππλιεδ φορ προλονγεδ περιοδσ οφ τιmε, ατ φυλλ σχαλε. Ηοωεϖερ, τηισ ισ νοτ συφφιχιεντ, τηε σελεχτιον σηουλδ βε χαρριεδ ουτ ιν ϖιεω οφ ωελλ εσταβλισηεδ χριτερια χοmπρισινγ: αϖεραγε, ορ τψπιχαλ εφφιχιενχψ ανδ περφορmανχε οφ τηε τεχηνολογψ; ρελιαβιλιτψ οφ τηε τεχηνολογψ; ινστιτυτιοναλ mαναγεαβιλιτψ, φινανχιαλ συσταιναβιλιτψ; αππλιχατιον ιν ρε υσε σχηεmε ανδ ρεγυλατιον δετερmιναντσ. Φυρτηερmορε, φορ τεχηνολογψ σελεχτιον, οτηερ παραmετερσ ηαϖε το βε χαρεφυλλψ χονσιδερεδ: ωαστεωατερ χηαραχτεριστιχσ, τηε τρεατmεντ οβϕεχτιϖεσ ασ τρανσλατεδ ιντο δεσιρεδ εφφλυεντ θυαλιτψ ωηιχη ισ mαινλψ ρελατεδ το τηε εξπεχτεδ υσε οφ τηε ρεχειϖινγ ωατερ βοδιεσ. Βενεφιτσ ιmπαχτ Βεαρινγ ιν mινδ τηατ τρεατεδ ωαστεωατερ χουλδ βε υσεδ φορ αγριχυλτυραλ, ρεχρεατιοναλ ανδ ινδυστριαλ πυρποσεσ, ιτ ισ ιmπορταντ το ρεαλιζε τηατ συχη ωαστεωατερ mυστ βε αδεθυατελψ τρεατεδ ανδ υσεδ αππροπριατελψ. Τηισ ισ ιmπορταντ φορ σεϖεραλ ρεασονσ: 1. Τηε δισχηαργε οφ υντρεατεδ ωαστεωατερ ιντο συρφαχε ωατερ βοδιεσ αφφεχτσ τηε θυαλιτψ οφ βοτη τηε ωατερ ιτ εντερσ ανδ τηε ωατερ φυρτηερ δοωνστρεαm. 162

2. Τρεατεδ ωαστεωατερ χουλδ βε υσεδ το προϖιδε α ρελιαβλε σουρχε οφ ιρριγατιον ωατερ ιν υρβαν ανδ περι υρβαν αρεασ, προϖιδινγ ωατερ φορ παρκσ, πλαψ ανδ σπορτσ γρουνδσ, ανδ ροαδσιδε γρεενερψ. Ιτσ οτηερ υσεσ mαψ βε ενϖιρονmενταλ (προϖιδινγ ωατερ φορ ωετλανδσ, ωιλδλιφε ρεφυγεσ, ριπαριαν ηαβιτατσ, υρβαν λακεσ ανδ πονδσ), ορ ινδυστριαλ (υσεδ ιν χοολινγ, βοιλινγ, ανδ τηε προχεσσινγ οφ mατεριαλσ). Ιτ χουλδ αλσο βε υσεδ ασ α σουρχε οφ νον ποταβλε ωατερ το προϖιδε φορ mανψ νεεδσ (φιρε φιγητινγ, αιρ χονδιτιονινγ, δυστ χοντρολ, ανδ τοιλετ φλυσηινγ). Ιτ mαψ αλσο βε υσεδ φορ αθυαχυλτυρε ανδ γρουνδωατερ ρεχηαργε α υσε ωηιχη ηασ ρεχειϖεδ χονσιδεραβλε αττεντιον ιν ρεχεντ ψεαρσ. 3. Υσινγ τρεατεδ ωαστεωατερ φορ ιρριγατιον δεχρεασεσ τηε δεmανδ φορ φρεσηωατερ φορ αγριχυλτυρε. 4. Ιφ ιτ ισ τρεατεδ ανδ mαναγεδ αππροπριατελψ, τρεατεδ ωαστεωατερ χαν βε υσεδ το προϖιδε σεϖεραλ νυτριεντσ εσσεντιαλ φορ πλαντ γροωτη. Τηισ διρεχτλψ βενεφιτσ φαρmερσ βεχαυσε τηεψ ηαϖε το mακε λιττλε ορ νο ινϖεστmεντ ιν φερτιλιζερ (α σιγνιφιχαντ φαρm ινπυτ) ορ ιτσ αππλιχατιον. Τηε βενεφιτσ οφ υσινγ τρεατεδ ωαστεωατερ mυστ αλσο βε χονσιδερεδ αγαινστ τηε ηυmαν ηεαλτη, εχονοmιχ, ανδ ενϖιρονmενταλ χοστσ οφ νοτ υσινγ ιτ. Φορ εξαmπλε, τρεατινγ ανδ υσινγ ωαστεωατερ ωουλδ ρεδυχε τηε δισχηαργε οφ υντρεατεδ ωαστεωατερ ιντο τηε ενϖιρονmεντ (σο ρεδυχινγ ωατερ πολλυτιον ανδ τηε χονταmινατιον οφ δρινκινγ ωατερ συππλιεσ), ανδ ωουλδ ιmπροϖε τηε σοχιοεχονοmιχ σιτυατιον οφ φαρmερσ, ανδ τηυσ τηειρ ηεαλτη ανδ τηατ οφ τηειρ φαmιλιεσ. ΧΟΝΧΛΥDΙΝΓ ΡΕΜΑΡΚΣ ΑΝD ΡΕΧΟΜΜΕΝDΑΤΙΟΝΣ Dοmεστιχ WWΤΡ ισ ονε τοολ το αδδρεσσ τηε φοοδ ανδ ωατερ ινσεχυριτψ φαχινγ mανψ Dεϖελοπινγ χουντριεσ. Ιν χοmινγ ψεαρσ, ιν mοστ Μιδδλε Εαστ ανδ Νορτη Αφριχα χουντριεσ, ϖαλυαβλε φρεση ωατερ ωιλλ ηαϖε το βε πρεσερϖεδ σολελψ φορ δρινκινγ, ϖερψ ηιγη ϖαλυε ινδυστριαλ πυρποσεσ, ανδ φορ ηιγη ϖαλυε φρεση ϖεγεταβλεσ ανδ σαλαδ χροπσ χονσυmεδ ραω. Wηερε φεασιβλε, mοστ χροπσ ιν αριδ χουντριεσ ωιλλ ηαϖε το βε γροων ινχρεασινγλψ, ανδ εϖεντυαλλψ σολελψ, ωιτη τρεατεδ ωαστεωατερ. Τηε εχονοmιχ, σοχιαλ ανδ ενϖιρονmενταλ βενεφιτσ οφ συχη αν αππροαχη αρε χλεαρ. Το ηελπ τηε γραδυαλ ανδ χοηερεντ ιντροδυχτιον οφ συχη α πολιχψ, ωηιχη προτεχτσ τηε ενϖιρονmεντ ανδ πυβλιχ ηεαλτη, γοϖερνmεντσ σηαλλ ηαϖε το αδαπτ αν Ιντεγρατεδ Wατερ Μαναγεmεντ αππροαχη, φαχιλιτατε πυβλιχ παρτιχιπατιον, δισσεmινατε εξιστινγ κνοωλεδγε, ανδ γενερατε νεω κνοωλεδγε, ανδ mονιτορ ανδ ενφορχε στανδαρδσ. ΡΕΦΕΡΕΝΧΕΣ Αβυ Ζειδ, Μ (1992). Egypt efforts towards management of agricultural water demand. Νατιοναλ Wατερ Ρεσεαρχη Χεντερ, ΜΠWWΡ. Εγψπτ. Αβυ Ζειδ, Μ (1998). Ρεχεντ Τρενδσ ανδ Dεϖελοπmεντ: Ρευσε οφ Wαστεωατερ ιν Αγριχυλτυρε. International Journal on Environmental Managment and Health, 9 (2 3). Βλυmεντηαλ, Υ.ϑ., Πεασεψ, Α., Ρυιζ Παλαχιοσ, Γ. ανδ Μαρα, D.D. (200)0. Γυιδελινεσ φορ ωαστεωατερ ρευσε ιν αγριχυλτυρε ανδ αθυαχυλτυρε: Ρεχοmmενδεδ ρεϖισιονσ βασεδ ον νεω ρεσεαρχη εϖιδενχε. WΕΛΛ Στυδψ, Τασκ Νο. 68 (Παρτ 1), Λονδον Σχηοολ οφ Ηψγιενε ανδ Τροπιχαλ Μεδιχινε, ΥΚ. Ρ.Χηουκρ Αλλαη ανδ Ηαmδψ Α. (2004). Wαστεωατερ τρεατmεντ ανδ ρε υσε ιν Μεδιτερρανεαν ρεγιον ασ α ποτεντιαλ ρεσουρχεσ φορ δρουγητ mιτιγατιον. Ιν : Ηαmδψ Α. ανδ Τρισοριο Λιυζζι Γ. (εδσ). Wατερ Μαναγεmεντ φορ Dρουγητ Μιτιγατιον ιν τηε Μεδιτερρανεαν. ςαλενζανο, Ιαmβ, ππ. 219 244. Οπτιονσ Μ διτερραν εννεσ, Β 47. ΦΑΟ (1997). Irrigation in the NEAR East Region in Figures. Ροmε, Ιταλψ. Ρεπορτ, 9. ΦΑΟ (1998). Proceedings of the expert consultation on Re-use of low quality water for sustainable agriculture. 15-18 Dec. 1997, Amman, Jordan. ΦΑΟ (2003). Review of World Water Resources by Country. ΦΑΟ, Ροmε. Wατερ Ρεπορτσ, 23. ΓWΠ Μεδ (2000). Framework for Action for the Mediterranean, Water for the 21 st Country: Vision to Action. ϑιmενεζ, Β. ανδ Ασανο, Τ. (2004). Acknowledge all approaches: The global outlook on reuse. Wατερ 21 (Μαγαζινε οφ τηε Ιντερνατιοναλ Wατερ Ασσοχιατιον) Dεχεmβερ 2004, Ισσυε: 32 37. 163

ΟΝΑΣ (2001). Οφφιχε Νατιοναλ δε λ Ασσαινισσεmεντ (Μινιστ ρε δε λ Ενϖιροννεmεντ ετ δε λ Αm ναγεmεντ δυ Τερριτοιρε). ΣΕΡΑΗ. Etude de la stratégie nationale de valorisation des eaux usées traitées. Παπαδοπουλοσ, Ι. (1995). Wastewater management for Agriculture Production and Environmental Protection in NER. ΦΑΟ Ρεγιοναλ Οφφιχε φορ τηε Νεαρ Εαστ, Χαιρο, Εγψπτ. Μινηασ, Π.Σ. ανδ Σαmρα, ϑ.σ. (2003). Quality assessment of water resources in Indo-Gangetic basin part in India. Χεντραλ Σοιλ Σαλινιτψ Ρεσεαρχη Ινστιτυτε, Καρναλ, Ινδια. Μινηασ, Π.Σ. ανδ Σαmρα, ϑ.σ. (2004). Wastewater use in peri-urban agriculture: Impacts and opportunities. Χεντραλ Σοιλ Σαλινιτψ Ρεσεαρχη Ινστιτυτε, Καρναλ, Ινδια. Μοϕταηιδ Α., Λαmιρι Μ., Χηουκρ Αλλαη Ρ., Ηαmδψ Α. ανδ Ελ Οmαρι Η. (2001). Βεστ mαναγεmεντ οφ ρεδυχινγ νιτρογεν πολλυτιον υνδερ ιρριγατεδ σωεετ παπερ ωιτη τρεατεδ ωαστεωατερ. Ιν: Ραγαβ Ρ., Γεοφφ Πεαρχε ; ϑυ Χηανγ Κιm ; Σαεεδ Ναριζι ανδ Ηαmδψ Α. (εδσ). ICID-CIID International Workshop on Wastewater Reuse Management, September 2001, Seoul, Korea, ππ. 55 62. ΝΣΛΧ (1998). Νατιοναλ σχηεmεσ ον λιθυιδ χλεανσινγ: Ρε υσε οφ ωαστε ωατερ. Ιν: Τχηοβανογλουσ, Γ. ανδ Βυρτον, Φ. Λ. (Wριττεν ανδ ρεϖισεδ βψ) (1991). Wastewater Engineering: Treatment, Disposal, reuse, 3 ρδ εδ. Μετχαλφ & Εδδψ, Ινχ., ΜχΓραω Ηιλλ Βοοκ Χοmπανψ, Νεω Ψορκ, ΝΨ. Πεσχοδ Μ.Β. (1992). Wastewater treatment and use in agriculture. ΦΑΟ, Ροmε. Ιρριγατιον ανδ δραιναγε παπερ, 47. Θαδιρ Μ., Σηαρmα Β.Ρ., Βρυγγεmαν Α., Χηουκρ Αλλαη Ρ., Καραϕεη Φ. (2006). Non-conventional water resources and water augmentation: achieving food security in water-scarce countries, υνδερ πρεσσ. Ρασχηιδ Σαλλψ, Λ. ανδ Παρκινσον ϑ. (2004). Wαστεωατερ υσε φορ αγριχυλτυρε ανδ αθυαχυλτυρε χυρρεντ ανδ φυτυρε περσπεχτιϖεσ φορ λοω ινχοmε χουντριεσ. Waterlines Journal, 23: 2 4 Σχοττ, Χ., Φαρυθυι, Ν. Ι., Ρασχηιδ Σαλλψ, Λ. 2004. Wαστεωατερ υσε ιν ιρριγατεδ αγριχυλτυρε: Μαναγεmεντ, χηαλλενγεσ ιν δεϖελοπινγ χουντριεσ. Ιν : Σχοττ, Χ. Α.; Φαρυθυι, Ν. Ι.; Ρασχηιδ Σαλλψ, Λ. (εδσ.), Wastewater use in irrigated agriculture: Confronting the livelihood and environmental realities. ΧΑΒΙ Πυβλισηινγ, Wαλλινγφορδ; ΙWΜΙ, Χολοmβο; ΙDΡΧ, Οτταωα, ππ.1 10. Σεχκλερ, D., Αmερασινγηε, Υ., Μολδεν, D., δε Σιλϖα, Ρ. ανδ Βαρκερ, Ρ. (1998). World Water Demand and Supply 1990 to 2025: Scenarios and Issues. Ιντερνατιοναλ Wατερ Μαναγεmεντ Ινστιτυτε, Χολοmβο, Σρι Λανκα. Τχηοβανογλουσ, Γ. ανδ Ανγελακισ, Α. (1996). Τεχηνολογιεσ φορ ωαστεωατερ τρεατmεντ αππροπριατε φορ ρευσε. Ποτεντιαλ φερ αππλιχατιον ιν Γρχε ε. Wat. Sei. Tech., 33(10 11) : 15 24. ΥΝ (1987). Νον χονϖεντιοναλ ωατερ ρεσουρχεσ υσεσ ιν δεϖελοπινγ χουντριεσ. Natural resources water series, 22. ΥΝ ΕΧΕ (1993). Protection of water resources and aquatic eco-systems. Wατερ σεριεσ, 1. ςαν δερ Ηοεκ, W. (2004). Α φραmεωορκ φορ α γλοβαλ ασσεσσmεντ οφ τηε εξτεντ οφ ωαστεωατερ ιρριγατιον: Τηε νεεδ φορ α χοmmον ωαστεωατερ τψπολογψ. Ιν: Σχοττ, Χ. Α., Φαρυθυι, Ν. Ι. ανδ Ρασχηιδ Σαλλψ, Λ. (εδσ.). Wastewater use in irrigated agriculture: Confronting the livelihood and environmental realities. ΧΑΒΙ Πυβλισηινγ, Wαλλινγφορδ; ΙWΜΙ, Χολοmβο; ΙDΡΧ, Οτταωα, ππ. 11 24. WΗΟ (1989). Health guidelines for the use of wastewater in agriculture and acquaculture. Wορλδ Ηεαλτη Οργανιζατιον, Γενεϖα. WΗΟ Τεχηνιχαλ ρεπορτ σεριεσ, 517. WΗΟ (1992). The International drinking water and sanitation decade. Wορλδ Ηεαλτη Οργανιζατιον, Γενεϖα. WΗΟ/ΧW5/92.12. WΗΟ (1990). Legal issues in water resource allocation, wastewater use and water supply management. Report of consultation of FAO/WHO working group on legal aspects of water supply and wastewater management. Geneva 27 Sept. 1990. Wορλδ Ηεαλτη Οργανιζατιον, Γενεϖα. Wατσον, Μ, ανδ Λοωρψ Ν.Β.Σ. (1994). Water Repurification Feasibility Study. Ρεπορτ πρεπαρεδ φορ Σαν Dιεγο Wατερ Αυτηοριτψ, Σαν Dιεγο, ΧΑ. Wεστχοτ, D.W. (1997). Quality control of wastewater for irrigated crop production. ΦΑΟ, Ροmε. Wατερ ρεπορτσ, 10. 164