ΣΥΝΟΨΗ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ

ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α ΣΥΝΟΨΗ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΤΠΑ ΤΟ ΕΡΓΟ ΕΙΝΑΙ ΣΥΓΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΟΥΜΕΝΟ ΑΠΟ ΤΟ ΕΤΠΑ ΚΑΤΑ 80% ΚΑΙ ΑΠΟ ΕΘΝΙΚΟΥΣ ΠΟΡΟΥΣ ΚΑΤΑ 20%

ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α Η παρούσα Έρευνα για την Ελλάδα αποτελεί µέρος της Συγκριτικής Ευρωπαϊκής Έρευνας που εκπονήθηκε µε πρωτοβουλία του IPREG (Innovative Policy Research for Economic Growth ), ενός πανευρωπαϊκού δικτύου που ιδρύθηκε από το Σουηδικό Ίδρυµα για την Έρευνα Μικρών Επιχειρήσεων ( FSF ), και έχει κόµβους συνεργατών σε 14 Ευρωπαϊκές χώρες. Το έργο αυτό ξεκίνησε το φθινόπωρο του 2006 µε σκοπό τη σύνταξη συγκριτικής µελέτης για τις πολιτικές για την επιχειρηµατικότητα και την καινοτοµία σε 14 Ευρωπαϊκές χώρες, µεταξύ των οποίων και η Ελλάδα. Προσφέρει αναλυτική και εµπειρική γνώση για το πώς οι πολιτικές επιχειρηµατικότητας και καινοτοµίας (ΠΕ&Κ) επηρεάζουν την ανταγωνιστικότητα και την ανάπτυξη των χωρών ενώ ταυτόχρονα εξετάζει και ερµηνεύει το πώς οι πολιτικές αυτές προσαρµόζονται σε διαφορετικά κοινωνικο-οικονοµικά πλαίσια. Η συµµετοχή της Ελλάδας στην έρευνα χρηµατοδοτήθηκε από το Γ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης στο πλαίσιο του έργου του Εθνικού Παρατηρητηρίου για τις ΜΜΕ που εντάσσεται στη δράση 1.4.2 του Επιχειρησιακού Προγράµµατος Ανταγωνιστικότητα 200-2006 του ΕΠΑΝ. Μεταβλητές του κοινωνικο-οικονοµικού περιβάλλοντος Η Ελληνική οικονοµία έχει να επιδείξει θετικούς ρυθµούς ανάπτυξης. Μεταξύ των σηµαντικών επιτευγµάτων της Ελληνικής οικονοµίας για το 2006 ήταν : οι αυξηµένοι ρυθµοί ανάπτυξης, η αποτελεσµατική µείωση του ελλείµµατος, η αύξηση του ρυθµού απασχόλησης, η αύξηση των επενδύσεων, η ανοδική πορεία των εξαγωγών, η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας η επιχειρηµατική και τραπεζική επέκταση στην νοτιο-ανατολική Ευρώπη, η ανάπτυξη του τοµέα ενέργειας και η ανάπτυξη της ναυτιλίας. Οι δείκτες ανταγωνιστικότητας της Ελλάδας για τη διετία 2005-2006, που δηµοσιεύονται σε διεθνείς οργανισµούς (OECD, IMD, GEM, European Trend-chart on Innovation, κλπ.) υπολείπονται εκείνων των Ευρωπαϊκών ή των αντιστοίχων άλλων χωρών, σηµειώνοντας, ωστόσο, ενθαρρυντική τάση βελτίωσης. Οι µικρο-µεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ) αποτελούν τη βάση της οικονοµικής και κοινωνικής ζωής στην Ελλάδα και βρίσκονται στο επίκεντρο των κυβερνητικών πολιτικών για τη βελτίωση του επιχειρηµατικού περιβάλλοντος. Η µικρο-επιχείρηση αποτελεί το κύριο επιχειρηµατικό µοντέλο στην Ελλάδα και γι αυτό η σηµασία της είναι πολύ µεγάλη. Οι ΜΜΕ και ΠΜΕ µε 0-49 υπαλλήλους, αντιστοιχούν στο 77,5% της συνολικής απασχόλησης στην Ελλάδα, ενώ εταιρείες µε 50/+250 ΤΟ ΕΡΓΟ ΕΙΝΑΙ ΣΥΓΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΟΥΜΕΝΟ ΑΠΟ ΤΟ ΕΤΠΑ ΚΑΤΑ 80% ΚΑΙ ΑΠΟ ΕΘΝΙΚΟΥΣ ΠΟΡΟΥΣ ΚΑΤΑ 20% 1

υπαλλήλους αντιστοιχούν στο 26,5% της απασχόλησης. Η Ελλάδα είναι µια από της χώρες της ΕΕ µε τους υψηλότερους ρυθµούς επιχειρηµατικότητας, και αυτό απεικονίζεται στα αποτελέσµατα της Έκθεσης για την Ελλάδα, που προέρχονται από την έρευνα της GEM για το 2005. Σύµφωνα µε την έκθεση, το 17% του ενεργού πληθυσµού έχει εµπλακεί σε κάποιου είδους επιχειρηµατική δραστηριότητα ενώ το 15% πρόκειται να ξεκινήσει µια νέα επιχείρηση µέσα στα επόµενα τρία χρόνια. Πολιτική επιχειρηµατικότητας και τεκµηρίωση της πολιτικής Στην Ελλάδα δεν υπάρχει κάποια διακριτή επίσηµη τεκµηρίωση της πολιτικής για την επιχειρηµατικότητα, αλλά ένα πλήθος νόµων που αφορούν κίνητρα επενδύσεων, την ίδρυση διαφόρων µορφών επιχειρήσεων, κλπ. Η πολιτική επιχειρηµατικότητας επίσης περιλαµβάνεται σε µεγάλο αριθµό εκθέσεων και µελετών που χρησιµοποιήθηκαν για τον το σχεδιασµό του Γ ΚΠΣ και σε εκείνες που χρησιµοποιήθηκαν για τον σχεδιασµό του Εθνικού Στρατηγικού Πλαισίου Αναφοράς ΕΣΠΑ 2007-2013. Όλες αυτές οι εκθέσεις επικεντρώνονται στην ανταγωνιστικότητα και ανάπτυξη της Ελληνικής οικονοµίας και τονίζουν τη σηµασία των ΜΜΕ/ΠΜΕ, την αναγκαιότητα στήριξής τους για να επιτευχθούν οι στόχοι της οικονοµικής ανάπτυξης και για να προωθηθεί µε αυτό τον τρόπο η επιχειρηµατικότητα. Η κύρια επίσηµη τεκµηρίωση για την επιχειρηµατικότητα είναι τα παρακάτω προγράµµατα του 3 ου ΚΠΣ: το Επιχειρησιακό Πρόγραµµα (ΕΠ) Ανταγωνιστικότητα, το Επιχειρησιακό Πρόγραµµα (ΕΠ) Κοινωνία της Πληροφορίας, το Επιχειρησιακό Πρόγραµµα (ΕΠ) Αρχική Εκπαίδευση και Επαγγελµατική Κατάρτιση, το Επιχειρησιακό Πρόγραµµα (ΕΠ) Απασχόληση η επενδυτική νοµοθεσία και τα µέτρα για την επιχειρηµατικότητα των Περιφερειακών Επιχειρησιακών Προγραµµάτων (ΠΕΠ). Το Επιχειρησιακό Πρόγραµµα «Ανταγωνιστικότητα» ενσωµατώνει τις πολιτικές επιχειρηµατικότητας και καινοτοµίας και δρα ως µέσο εφαρµογής. Οι κύριοι άξονες της πολιτικής επιχειρηµατικότητας και ΜΜΕ, όπως καθορίζονται στο Επιχειρησιακό Πρόγραµµα «Ανταγωνιστικότητα» είναι οι εξής: Η αναµόρφωση του ρυθµιστικού/διοικητικού περιβάλλοντος, η δηµιουργία νέων υποδοµών (θερµοκοιτίδες, βιοµηχανικά πάρκα, κλπ.), η ενθάρρυνση της επιχειρηµατικότητας, η διευκόλυνση της πρόσβασης σε χρηµατοδότηση, τα µέτρα για την ενίσχυση των ΜΜΕ προκειµένου να βοηθηθούν για τον τεχνολογικό/λειτουργικό εκσυγχρονισµό τους, η διευκόλυνση πρόσβασης σε τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών (ICT), η υιοθέτηση των αντίστοιχων επιχειρηµατικών στρατηγικών και η βελτίωση της οργανωτικής δοµής, η ΤΟ ΕΡΓΟ ΕΙΝΑΙ ΣΥΓΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΟΥΜΕΝΟ ΑΠΟ ΤΟ ΕΤΠΑ ΚΑΤΑ 80% ΚΑΙ ΑΠΟ ΕΘΝΙΚΟΥΣ ΠΟΡΟΥΣ ΚΑΤΑ 20% 2

χρηµατοδότηση του επιχειρηµατικού σχεδιασµού για την τεχνολογική και λειτουργική βελτίωση των ΜΜΕ στους τοµείς της βιοµηχανίας και του τουρισµού, η αρχική και συνεχιζόµενη επαγγελµατική εκπαίδευση και κατάρτιση, η δια βίου Εκπαίδευση ΤΟ ΕΡΓΟ ΕΙΝΑΙ ΣΥΓΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΟΥΜΕΝΟ ΑΠΟ ΤΟ ΕΤΠΑ ΚΑΤΑ 80% ΚΑΙ ΑΠΟ ΕΘΝΙΚΟΥΣ ΠΟΡΟΥΣ ΚΑΤΑ 20% 3

Μεθοδολογία Προφίλ Έρευνας Η παρούσα έρευνα έχει σκοπό την συγκριτική απεικόνιση της παρούσας κατάστασης σε σχέση µε την συνολική προσέγγιση της κάθε χώρας στους δύο τοµείς των πολιτικών δηλαδή επιχειρηµατικότητας και καινοτοµίας, προκειµένου να επισηµάνει τους σκοπούς, στόχους και µέτρα, των 14 χωρών, και κατόπιν να εντοπίσει τις επικαλύψεις και τα τυχόν κενά των πολιτικών αυτών. Η έρευνα αυτή που πραγµατοποιήθηκε και για τις δύο περιοχές πολιτικής, µε τη χρήση του ερωτηµατολογίου του είκτη Πληρότητας Πολιτικών IPREG, κάλυψε το εθνικό καθώς και το περιφερειακό επίπεδο. Η Περιφέρεια που επιλέχθηκε για την έρευνα αυτή ήταν η Θεσσαλία,η οποία είναι αντιπροσωπευτική του µέσου επιπέδου των 13 διοικητικών περιφερειών της Ελλάδας. Τα ποσοστά θετικής ανταπόκρισης στην έρευνα ήταν σε περιφερειακό επίπεδο 90%, ενώ σε εθνικό 40%. Το ερωτηµατολόγιο αυτό αποτελείται από τις ακόλουθες οµάδες ερωτήσεων και για τις δύο περιοχές πολιτικών (επιχειρηµατικότητας και καινοτοµίας): 1. Γενική Πολιτική 2. οµή της Πολιτικής 3. Παρακολούθηση της Απόδοσης 4. Προβολή των πολιτικών 5. Επιχειρηµατικότητα / Καινοτοµία στο Εκπαιδευτικό Σύστηµα 6. Ευκολία Εισόδου των Επιχειρήσεων 7. Πρόσβαση σε έναρξη της Επιχείρησης 8. Επιχειρηµατική Στήριξη 9. Στοχευόµενες Οµάδες 10. Έρευνα είκτης Πληρότητας Πολιτικών Πολιτική Επιχειρηµατικότητας Τα αποτελέσµατα της έρευνας, σχετικά µε τη «γενική πολιτική», τη «δοµή της πολιτικής» και την «παρακολούθηση της απόδοσης», φανερώνουν ότι υπάρχει έλλειψη εξειδίκευσης και διασύνδεσης της επιχειρηµατικότητας µε την καινοτοµία και τις άλλες υποστηρικτικές πολιτικές, προκειµένου να επιτευχθεί ο στόχος της ανάπτυξης και της ανταγωνιστικότητας. Ο δείκτης «δοµή της πολιτικής» ΤΟ ΕΡΓΟ ΕΙΝΑΙ ΣΥΓΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΟΥΜΕΝΟ ΑΠΟ ΤΟ ΕΤΠΑ ΚΑΤΑ 80% ΚΑΙ ΑΠΟ ΕΘΝΙΚΟΥΣ ΠΟΡΟΥΣ ΚΑΤΑ 20% 4

(100%) έχει σηµαντικά καλύτερη απόδοση από αυτόν της «γενικής πολιτικής» (66%). Η «παρακολούθηση της απόδοσης» παρά τη χαµηλότερη καταγραφή (60%), έχει βελτιωθεί τα τελευταία χρόνια ως αποτέλεσµα των αυστηρών κανονισµών και των αρκετών αξιολογήσεων της επίδοσης των διαφόρων προγραµµάτων του ΚΠΣ. Η καλύτερη επίδοση των υποκατηγοριών πολιτικής «στοχευόµενες οµάδες» (78%) και της «επιχειρηµατικής στήριξης» (62%) αντανακλά τη σπουδαιότητα των στοχευµένων προγραµµάτων επιχειρηµατικότητας και την εξοικείωση της επιχειρηµατικής κοινότητας µε αυτά. Ο δείκτης της «επιχειρηµατικής στήριξης» φανερώνει την ευρεία διαθεσιµότητα των υποστηρικτικών δοµών, οι οποίες έχουν αυξήσει σηµαντικά των αριθµό των παρεχοµένων υπηρεσιών τα τελευταία δέκα χρόνια. Ο δείκτης «εκπαίδευσης» (33%), ο οποίος είναι σχετικά χαµηλός, αντανακλά την έλλειψη επιχειρηµατικής κατάρτισης και κουλτούρας επιχειρηµατικότητας στα εκπαιδευτικά ιδρύµατα. Από την άλλη πλευρά, ο δείκτης «ευκολίας εισόδου» (43%) θεωρείται µη ικανοποιητικός, ο δείκτης «πρόσβασης σε έναρξη επιχείρησης» (58%) σχετικά ικανοποιητικός, καθώς και η «προβολή» (57%) η οποία βρίσκεται σε καλύτερη θέση λόγω της ευρείας δηµοσιότητας και προβολής του ΚΠΣ. Τέλος, ο δείκτης «έρευνας» βρίσκεται κάτω του µέσου όρου (37%). ΤΟ ΕΡΓΟ ΕΙΝΑΙ ΣΥΓΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΟΥΜΕΝΟ ΑΠΟ ΤΟ ΕΤΠΑ ΚΑΤΑ 80% ΚΑΙ ΑΠΟ ΕΘΝΙΚΟΥΣ ΠΟΡΟΥΣ ΚΑΤΑ 20% 5

100,00% 100,00% 90,00% 80,00% 66,67% 70,00% 60,00% 60,00% 50,00% 40,00% 30,00% 20,00% 10,00% 0,00% ιάγραµµα 1. Γενική Πολιτική οµή Πολιτικής Παρακολούθηση Απόδοσης Γενικοί είκτες Επιχειρηµατικότητας 100,00% 90,00% 80,00% 77,78% 70,00% 60,00% 57,14% 58,33% 61,54% 50,00% 42,86% 40,00% 33,30% 37,50% 30,00% 20,00% 10,00% 0,00% Προβολή Εκπαίδευση Ευκολία Εισόδου Πρόσβαση σε έναρξη επιχείρησης Επιχειρηµατική Στήριξη Στοχευόµενες Οµάδες Έρευνα ιάγραµµα 2. Ειδικοί είκτες Επιχειρηµατικότητας ΤΟ ΕΡΓΟ ΕΙΝΑΙ ΣΥΓΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΟΥΜΕΝΟ ΑΠΟ ΤΟ ΕΤΠΑ ΚΑΤΑ 80% ΚΑΙ ΑΠΟ ΕΘΝΙΚΟΥΣ ΠΟΡΟΥΣ ΚΑΤΑ 20% 6

Φορείς & οργανωτικές δοµές σχεδιασµού, ανάπτυξης & υλοποίησης πολιτικής για την επιχειρηµατικότητα Οι φορείς σχεδιασµού, ανάπτυξης και υλοποίησης της πολιτικής επιχειρηµατικότητας είναι κατεξοχήν δύο, το Υπουργείο Οικονοµίας & Οικονοµικών (ΥΟ&Ο) και το Υπουργείο Ανάπτυξης (ΥΠ.ΑΝ). Επίσης τα υπουργεία Παδείας και Θρησκευµάτων, Απασχόλησης και Τουριστικής Ανάπτυξης έχουν, εν µέρει, εντάξει στις αναπτυξιακές τους κατευθύνσεις προγράµµατα ενίσχυσης της επιχειρηµατικότητας. Τα προγράµµατα αυτά των Υπουργείων στο επίπεδο του σχεδιασµού της πολιτικής ενισχύονται και από υπηρεσίες έρευνας και οικονοµικής ανάλυσης, όπως το ΚΕΠΕ-Kέντρο Προγραµµατισµού και Οικονοµικών Ερευνών και το ΕΣΑΑ Εθνικό συµβούλιο Ανταγωνιστικότητας και Ανάπτυξης καθώς και από άλλους φορείς. Επίσης πλήθος υπηρεσιών και Οργανισµών µε τη νοµική µορφή ηµοσίου και Ιδιωτικού ικαίου που υπάγονται στα ως άνω Υπουργεία εµπλέκονται σε διαφορετικά επίπεδα και µε διαφορετικές αρµοδιότητες στην τόνωση της επιχειρηµατικής δραστηριότητας. Μεταξύ αυτών διακρίνονται: το Ελληνικό Κέντρο Επενδύσεων (ΕΛΚΕ) που υπάγεται στο Υπουργείο Οικονοµίας και Οικονοµικών και ο Ελληνικός Οργανισµός Μικρών Μεσαίων Επιχειρήσεων και Χειροτεχνίας (ΕΟΜΜΕΧ) που υπάγεται στο Υπουργείο Ανάπτυξης, τα Κέντρα Επιχειρηµατικής και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΚΕΤΑ), τα Κέντρα Υποδοχής Επενδυτών (ΚΥΕ), το Ταµείο Εγγυοδοσίας για Μικρές & Πολύ Μικρές Επιχειρήσεις (ΤΕΜΠΜΕ), το Εθνικό Συµβούλιο ΜΜΕ (ΕΣΜΕ), ο Οργανισµός Απασχόλησης Εργατικού υναµικού (ΟΑΕ ), ο Οργανισµός Επαγγελµατικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (ΟΕΕΚ), κ.α. Σηµαντική επίσης είναι και η συµβολή στη τόνωση της επιχειρηµατικότητας και άλλων φορέων δηµοσίου ή ιδιωτικού δικαίου, σηµαντικότεροι των οποίων είναι : η Γενική Συνοµοσπονδία Επαγγελµατιών Βιοτεχνών Εµπόρων Ελλάδος, ο Σύνδεσµος Ελληνικών Βιοµηχανιών, η Γενική Συνοµοσπονδία Εργατών Ελλάδος, το Τεχνικό Επιµελητήριο Ελλάδος, η Πανελλήνια Συνοµοσπονδία Ενώσεων Αγροτικών Συνεταιρισµών, τα Εµπορικά και Βιοµηχανικά Επιµελητήρια, τα Ευρωπαϊκά Κέντρα Πληροφόρησης, κ.α. Πολιτική επιχειρηµατικότητας Η Ελληνική πολιτεία προωθεί µέτρα για την ενίσχυση των νέων επιχειρηµατιών, την, τον εκσυγχρονισµό υφιστάµενων επιχειρήσεων, τη διευκόλυνση της πρόσβασης σε χρηµατοδοτήσεις, τη βελτίωση και την απλούστευση των διαδικασιών και των κανόνων λειτουργίας του ΤΟ ΕΡΓΟ ΕΙΝΑΙ ΣΥΓΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΟΥΜΕΝΟ ΑΠΟ ΤΟ ΕΤΠΑ ΚΑΤΑ 80% ΚΑΙ ΑΠΟ ΕΘΝΙΚΟΥΣ ΠΟΡΟΥΣ ΚΑΤΑ 20% 7

επιχειρηµατικού περιβάλλοντος, τη στήριξη των δοµών πληροφόρησης καi ενίσχυσης των επιχειρηµατικών δραστηριοτήτων (δηµιουργία δικτύων «one-stop-shops»). Η πολιτεία επίσης αποσκοπεί σε ένα πιο ευνοϊκό φορολογικό περιβάλλον µέσω της αναµόρφωσης της εταιρικής φορολογίας και των επενδυτικών κινήτρων. Ο στρατηγικός στόχος της πολιτικής για την επιχειρηµατικότητα και τις ΜΜΕ είναι η απελευθέρωση του τεράστιου δυναµικού τους για την βελτίωση της ανταγωνιστικότητας, την αύξηση της απασχόλησης, την ενίσχυση της οικονοµικής ανάπτυξης και την κοινωνική συνοχή. Κύριο µέσο για την άσκηση της πολιτικής επιχειρηµατικότητας αποτελεί το Επιχειρησιακό Πρόγραµµα «Ανταγωνιστικότητα»στο οποίο διακρίνονται 43 κατευθύνσεις δράσεων., 19 από τις οποίες αφορούν την στήριξη και άµεση βοήθεια των επιχειρήσεων. Πόροι για την ενίσχυση της επιχειρηµατικότητας Το Ε.Π. «Ανταγωνιστικότητα» προβλέπει δράσεις που στόχο έχουν τη στήριξη της επιχειρηµατικότητας των ΜΜΕ/ ΠΜΕ και ειδικών κοινωνικά ευπαθών οµάδων, (νεολαίας, γυναικών, ατόµων µε αναπηρία, rom, πολύτεκνοι κλπ.). Ο συνολικός προϋπολογισµός το Ε.Π. «Ανταγωνιστικότητα» για το χρονικό διάστηµα 2000-2006, ανέρχεται στα 6.667 εκ.. Απ αυτά υπολογίζεται ότι 90% έχει ήδη απορροφηθεί. Ενδεικτικά : Το ΕΠ (ΚτΠ) Επιχειρησιακό Πρόγραµµα «Κοινωνία της Πληροφορίας» διέθετε έναν προϋπολογισµό 999,30 εκ. στον Άξονα 3 «Ανάπτυξη και Απασχόληση» κατά την περίοδο 2001-2005. Το Μέτρο 3.2 «Ενδυνάµωση επιχειρήσεων για την εισαγωγή τους στην ψηφιακή οικονοµία» περιλαµβάνει δράσεις που αφορούν στην ενίσχυση των Ελληνικών επιχειρήσεων προκειµένου να ενσωµατωθούν στην ΚΠ, µε προϋπολογισµό 162.7 εκ.. Τέσσερις προγραµµατικοί κύκλοι για την ενίσχυση της γυναικείας επιχειρηµατικότητας καλύπτουν ένα σύνολο 2,883 γυναικών επιχειρηµατικών και επενδυτικών σχεδίων προϋπολογισµού 226.8 εκ., που δηµιούργησαν 3,750 νέες θέσεις εργασίας. Όσον αφορά στο ΕΠ Απασχόλησης και Επαγγελµατικής Κατάρτισης, ο Άξονας 4 «Ανάπτυξη και Προώθηση της Επιχειρηµατικότητας» περιλαµβάνει µέτρα που ευνοούν την επιχειρηµατικότητα. Ο προϋπολογισµός του Άξονα είναι 499,5 εκ.. Επιπλέον, η εφαρµογή του έργου «Ολοκληρωµένες Παρεµβάσεις υπέρ των γυναικών» (Μέτρο 5.3), συνολικού προϋπολογισµού 53 εκ. έχει ξεκινήσει, µε σηµαντική επίδραση στην περιφέρεια, και γεωγραφική διάχυση σε όλες τις αγροτικές περιοχές της χώρας. Συγχρόνως, ένα δεύτερο έργο, «Θετικές Ενέργειες για την Ισότητα των ευκαιριών ΤΟ ΕΡΓΟ ΕΙΝΑΙ ΣΥΓΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΟΥΜΕΝΟ ΑΠΟ ΤΟ ΕΤΠΑ ΚΑΤΑ 80% ΚΑΙ ΑΠΟ ΕΘΝΙΚΟΥΣ ΠΟΡΟΥΣ ΚΑΤΑ 20% 8

µεταξύ ανδρών και γυναικών στις µεσαίου και µεγάλου µεγέθους επιχειρήσεις» (Μέτρο 5.1), στο οποίο λαµβάνουν µέρος 35 επιχειρήσεις, έχει προϋπολογισµό 14,27 εκ.. Μέσω του Επιχειρησιακού Προγράµµατος για την Εκπαίδευση και Επαγγελµατική Κατάρτιση νέων, Άξονας 3 «Ανάπτυξη και Προώθηση της Επιχειρηµατικότητας και Προσαρµογή στους νέους» διατέθηκε προϋπολογισµός 18,8εκ.. για την επιχειρηµατικότητα. Επίσης, επιπλέον κονδύλια προορίζονται για την επιχειρηµατικότητα από τα ΠΕΠ και άλλα προγράµµατα και πρωτοβουλίες της ΕΕ, π.χ. Equal, Urban, κλπ. Πολιτική Καινοτοµίας Η επίδοση της καινοτοµίας στην Ελλάδα έχει βελτιωθεί τα τελευταία χρόνια, όπως ενδεικτικά απεικονίζεται στους δείκτες των WEF, EIS. Εν τούτοις, η Ελλάδα απέχει από τον αντίστοιχο Ευρωπαϊκό µέσο όρο. Οι στόχοι της Στρατηγικής της Λισσαβόνας λειτούργησαν ως καταλύτης για την επιτάχυνση της ανάπτυξης στην Ε&Τ και καινοτοµία, και οι κυβερνήσεις των τελευταίων δέκα χρόνων έδωσαν στρατηγική προτεραιότητα στην µετάβαση προς τη οικονοµία της γνώσης, σε συνδυασµό µε την προώθηση της επιχειρηµατικότητας και την περιφερειακή ανάπτυξη. Η Ελλάδα έχει προσφάτως αναβαθµίσει το νοµοθετικό της πλαίσιο για την ανάπτυξη της επιστηµονικής και τεχνολογικής έρευνας και έχει αναµορφώσει το εθνικό σύστηµα έρευνας και τεχνολογίας µε έµφαση στη σύνδεση της έρευνας και τεχνολογίας µε την παραγωγή. είκτης Πληρότητας των Πολιτικών -Πολιτική Καινοτοµίας Σε αντιστοιχία µε την έρευνα επιχειρηµατικότητας, τα αποτελέσµατα της έρευνας για την καινοτοµία περιλαµβάνουν ταυτόσηµες οµάδες Γενικών και Ειδικών εικτών. Το γενικό περιβάλλον στην Έρευνα και Τεχνολογική Ανάπτυξη απεικονίζεται στους σχετικούς δείκτες οι οποίοι υποδηλώνουν αδυναµίες στην «γενική πολιτική» (50%) και στην «παρακολούθηση της απόδοσης» (33%), ενώ καλύτερη επίδοση έχει η «δοµή της πολιτικής» (75%), όπου υπογραµµίζονται οι πρόσφατες προσπάθειες για βελτίωση του γενικού πλαισίου έρευνας και τεχνολογίας. Τα αποτελέσµατα των δεικτών της καινοτοµίας έχουν ως εξής: Η «προβολή» έχει επίδοση 50%, ενώ η «εκπαίδευση» βαθµολογείται χαµηλά, µε 37%. Η «ευκολία εισόδου» κατατάσσεται σχεδόν στο ίδιο επίπεδο µε την παράµετρο της «προβολής», µε µέσο όρο βαθµολογίας 38%. Η «πρόσβαση σε έναρξη επιχείρησης» έχει επίδοση 50%, καθώς και η «επιχειρηµατική στήριξη» βαθµολογείται µε 50%. Τέλος, οι «Στοχευόµενες οµάδες» κατατάσσονται µε ποσοστό 50%. Οι δείκτες της ΤΟ ΕΡΓΟ ΕΙΝΑΙ ΣΥΓΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΟΥΜΕΝΟ ΑΠΟ ΤΟ ΕΤΠΑ ΚΑΤΑ 80% ΚΑΙ ΑΠΟ ΕΘΝΙΚΟΥΣ ΠΟΡΟΥΣ ΚΑΤΑ 20% 9

«έρευνας» και για τις δύο περιοχές πολιτικής έχουν επίδοση χαµηλότερη του αναµενοµένου (44% για την καινοτοµία). ΤΟ ΕΡΓΟ ΕΙΝΑΙ ΣΥΓΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΟΥΜΕΝΟ ΑΠΟ ΤΟ ΕΤΠΑ ΚΑΤΑ 80% ΚΑΙ ΑΠΟ ΕΘΝΙΚΟΥΣ ΠΟΡΟΥΣ ΚΑΤΑ 20% 10

100,00% 90,00% 80,00% 75,00% 70,00% 60,00% 50,00% 50,00% 40,00% 33,33% 30,00% 20,00% 10,00% 0,00% Γενική Πολιτική οµή Πολιτικής Παρακολούθηση Απόδοσης ιάγραµµα 3. Γενικοί είκτες Καινοτοµίας 100,00% 90,00% 80,00% 70,00% 60,00% 50,00% 50,00% 50,00% 50,00% 50,00% 44,44% 40,00% 37,10% 38,10% 30,00% 20,00% 10,00% 0,00% Προβολή Εκπαίδευση Ευκολία Εισόδου Πρόσβαση σε έναρξη επιχείρησης Επιχειρηµατική Στήριξη Στοχευόµενες Οµάδες Έρευνα ιάγραµµα 4. Ειδικοί είκτες Καινοτοµίας ΤΟ ΕΡΓΟ ΕΙΝΑΙ ΣΥΓΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΟΥΜΕΝΟ ΑΠΟ ΤΟ ΕΤΠΑ ΚΑΤΑ 80% ΚΑΙ ΑΠΟ ΕΘΝΙΚΟΥΣ ΠΟΡΟΥΣ ΚΑΤΑ 20% 11

Τεκµηρίωση πολιτικής καινοτοµίας, φορείς και πόροι H τεκµηρίωση της πολιτικής καινοτοµίας συνίσταται από µια σειρά νόµων και κανονισµών που καλύπτουν διάφορες πλευρές της ανάπτυξης της Έρευνας και Τεχνολογίας και της καινοτοµίας. Τα πιο ολοκληρωµένα επίσηµα έγγραφα είναι τα προγράµµατα του ΚΠΣ και των άλλων Ευρωπαϊκών προγραµµάτων και πρωτοβουλιών σε Έρευνα και Τεχνολογία και καινοτοµία. Η πολιτική της καινοτοµίας χρειάζεται να παγιωθεί και να της δοθεί µια προβεβληµένη θέση στις πολιτικές της κυβέρνησης και στην κοινωνική διαβούλευση πάνω στην οικονοµική και κοινωνική ανάπτυξη. Τα δύο βασικά κείµενα για την πολιτική καινοτοµίας είναι το Επιχειρησιακό Πρόγραµµα «Ανταγωνιστικότητα» Άξονας Προτεραιότητας 4: Τεχνολογική Καινοτοµία και Έρευνα και το Επιχειρησιακό Πρόγραµµα «Κοινωνία της Πληροφορίας». Ο Άξονας Προτεραιότητας 4 του Επιχειρησιακού Προγράµµατος Ανταγωνιστικότητα έχει θέσει τους ακόλουθους στόχους: τη χρησιµοποίηση και εµπορική αξιοποίηση των υφιστάµενων ερευνητικών αποτελεσµάτων, την εντατικοποίηση της έρευνας και των σχετικών δραστηριοτήτων µέσα στις επιχειρήσεις ή µεταξύ επιχειρήσεων και ερευνητικών φορέων του δηµόσιου τοµέα, την επέκταση των συνεργασιών και τη δικτύωση µε ξένες επιχειρήσεις και ερευνητικούς οργανισµούς, την προώθηση υπηρεσιών και εξειδίκευσης στη βιοµηχανία από τους ερευνητικούς και τεχνολογικούς φορείς του δηµόσιου τοµέα, τη χρηµατοδότηση των συνεργασιών µεταξύ βιοµηχανίας και ερευνητικών φορέων για την υλοποίηση µακροπρόθεσµων έργων δηµιουργίας καινοτόµων προϊόντων ή υπηρεσιών, και την καθιέρωση των περιφερειακών πόλων καινοτοµίας. Το Επιχειρησιακό Πρόγραµµα της Κοινωνίας της Πληροφορίας έχει δύο γενικούς στόχους: τη βελτίωση της ποιότητας διαβίωσης, και την ανάπτυξη των ανθρώπινων πόρων. Οι δύο πιο σηµαντικοί φορείς στήριξης της καινοτοµίας είναι το Υπουργείο Οικονοµίας και Οικονοµικών και το Υπουργείο Ανάπτυξης µέσω της Γενικής Γραµµατείας Έρευνας και Τεχνολογίας. Η Γενική Γραµµατεία Έρευνας και Τεχνολογίας είναι ο κύριος φορέας σχεδιασµού και εφαρµογής, µέσω των υπηρεσιών του και µέσω της εποπτείας 12 ερευνητικών κέντρων. Το Εθνικό Συµβούλιο Έρευνας και Τεχνολογίας βοηθά το Υπουργείο Ανάπτυξης και τη Γενική Γραµµατεία Έρευνας και Τεχνολογίας στο σχεδιασµό πολιτικής και στη διοίκηση των ερευνητικών ιδρυµάτων. Το Εθνικό Συµβούλιο Έρευνας και Τεχνολογίας συµβουλεύει την κυβέρνηση πάνω στις εθνικές προτεραιότητες Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης και στην διαδικασία επιλογής και πρόσληψης της ανωτάτης διοίκησης των ερευνητικών κέντρων. Ο τρίτος σηµαντικός συντελεστής καινοτοµίας είναι το Υπουργείο Παιδείας & Θρησκευµάτων µε δραστηριότητες σχεδιασµού πολιτικής στην έρευνα µέσω των πανεπιστηµίων, που απορροφούν την πλειονότητα των διαθέσιµων κονδυλίων. ΤΟ ΕΡΓΟ ΕΙΝΑΙ ΣΥΓΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΟΥΜΕΝΟ ΑΠΟ ΤΟ ΕΤΠΑ ΚΑΤΑ 80% ΚΑΙ ΑΠΟ ΕΘΝΙΚΟΥΣ ΠΟΡΟΥΣ ΚΑΤΑ 20% 12

Περισσότερη από τη µισή ερευνητική δραστηριότητα στην Ελλάδα πραγµατοποιείται από τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύµατα. Η συµµετοχή των δηµόσιων κέντρων και ιδρυµάτων έρευνας είναι περίπου 20%, ενώ η συµµετοχή Μη-Κερδοσκοπικών Οργανισµών είναι σχεδόν αµελητέα. Άλλες δηµόσιες αρχές που ασκούν επίδραση στο σχεδιασµό πολιτικής καινοτοµίας είναι το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίµων, το Υπουργείο Χωροταξίας, Περιβάλλοντος και ηµοσίων Έργων, το Υπουργείο Μεταφορών και Επικοινωνιών, το Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Πρόνοιας, και το Υπουργείο Άµυνας µέσω των ερευνητικών ή νοµοθετικών σωµάτων, όπως το Εθνικό Ίδρυµα Αγροτικής Έρευνας, τα εργαστήρια δηµόσιων έργων (έλεγχοι), η Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδροµείων, κλπ. Η Ακαθάριστη Εγχώρια απάνη σε Έρευνα και Τεχνολογική Ανάπτυξη (Α ΕΑ) ως ποσοστό του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ), ήταν µόλις 0,62% το 2003 και 0,61% του ΑΕΠ το 2004. Η Ελληνική κυβέρνηση και η ΕΕ χρηµατοδοτεί το 70% των προγραµµάτων Έρευνα και Τεχνολογική Ανάπτυξη, ενώ η συµµετοχή του ιδιωτικού τοµέα είναι µόνον 30%. Οι συνολικές κυβερνητικές κατανοµές προϋπολογισµού ή δαπάνες για την Έρευνα και Τεχνολογική Ανάπτυξη αυξήθηκαν σε απόλυτες τιµές ($ PPP) από το 2000 µέχρι το 2004 κατά 17%. Η οικονοµική συµµετοχή των µικρών επιχειρήσεων στην ερευνητική προσπάθεια της χώρας είναι περιορισµένη. Παρά τη χαµηλή συµµετοχή τους στις επενδύσεις σε Έρευνα και Τεχνολογική Ανάπτυξη, οι συλλογικοί φορείς που εκπροσωπούν την επιχειρηµατική κοινότητα έχουν πρόσφατα αναπτύξει ένα έντονο ενδιαφέρον για την καινοτοµία, η οποία όλο και περισσότερο αναγνωρίζεται ως ισχυρό µέσο ανταγωνιστικότητας. Το Υπουργείο Ανάπτυξης θα συνεχίσει να στηρίζει την ανάπτυξη των «Περιφερειακών Πόλων Καινοτοµίας», µια πρωτοβουλία που δηµοσιοποιήθηκε στα τέλη του 2005. Από το 2000, τα ιαρθρωτικά Ταµεία ήταν σπουδαία λειτουργικά µέσα για την εισαγωγή της καινοτοµίας, ως µέτρο ανάπτυξης, στα Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράµµατα 2000-2006 του Γ ΚΠΣ. Οι αντίστοιχοι προϋπολογισµοί κυµαίνονταν µεταξύ 1 εκ.. και 4 εκ., εξαρτώµενοι από το µέγεθος (πληθυσµό, περιφερειακό εγχώριο προϊόν) και την ετοιµότητα της περιφέρειας για δραστηριότητες έρευνας και καινοτοµίας (Η Έρευνα και Τεχνολογική Ανάπτυξη συγκεντρώνεται γύρω από τις Περιφέρειες Αττικής και Κεντρικής Μακεδονίας). Τα πιο «δηµοφιλή» µέτρα Έρευνα και Τεχνολογική Ανάπτυξη στα πλαίσια των περιφερειών, τείνουν να εστιαστούν στη βιοµηχανική Έρευνα και Τεχνολογική Ανάπτυξη, σε συνεταιριστικές δραστηριότητες µεταξύ πανεπιστηµίων και βιοµηχανίας και σε θερµοκοιτίδες Έρευνας και Τεχνολογίας. ΤΟ ΕΡΓΟ ΕΙΝΑΙ ΣΥΓΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΟΥΜΕΝΟ ΑΠΟ ΤΟ ΕΤΠΑ ΚΑΤΑ 80% ΚΑΙ ΑΠΟ ΕΘΝΙΚΟΥΣ ΠΟΡΟΥΣ ΚΑΤΑ 20% 13

Ενσωµάτωση Πολιτικής σε εθνικό επίπεδο Το επίπεδο ενσωµάτωσης των δύο περιοχών πολιτικής είναι χαµηλό. Σύµφωνα µε την έρευνα πεδίου και τη θεωρητική έρευνα επί των δεδoµένων στοιχείων, φαίνεται ότι η επιχειρηµατικότητα γίνεται κυρίως αντιληπτή ως εφαρµογή πολιτικών για τις ΜΜΕ, και ότι η καινοτοµία ως έννοια συγχέεται µε την εισαγωγή τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνίας (ICT). Είναι φανερή επίσης η έλλειψη διακριτών κειµένων στις δύο περιοχές ενδιαφέροντος. Κανένα από τα επίσηµα κείµενα (νοµοθετικά, σχεδιασµός και εξαγγελίες προγραµµάτων) δεν περιγράφει µια ολοκληρωµένη, σαφώς καθορισµένη πολιτική για την προώθηση της επιχειρηµατικότητας και της καινοτοµίας. Οι πολιτικές επιχειρηµατικότητας και καινοτοµίας αποτελούν µέρος άλλων πολιτικών, όπως της ανταγωνιστικότητας,της Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης καθώς και της κοινωνίας της πληροφορίας. ενώ συµπεριλαµβάνονται ως οριζόντιες δράσεις σε όλα τα Επιχειρησιακά Προγράµµατα, τα Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράµµατα και άλλα προγράµµατα και πρωτοβουλίες που χρηµατοδοτούνται από την ΕΕ. Η πλειονότητα των φορέων της επιχειρηµατικότητας εµπλέκεται επίσης στην καινοτοµία και δεν έχει στις περισσότερες περιπτώσεις, µια επακριβώς καθορισµένη περιοχή δραστηριοτήτων. Αυτή η κατάσταση απεικονίζεται επίσης στα κείµενα πολιτικής, όπως στα Επιχειρησιακά Προγράµµατα, στα Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράµµατα, όπου ξεχωριστές πολιτικές περιγράφονται για την επιχειρηµατικότητα, οι οποίες είναι κυρίως πολιτικές για τις ΜΜΕ, και για την καινοτοµία, οι οποίες είναι κυρίως πολιτικές για την Έρευνα και Τεχνολογία. ΤΟ ΕΡΓΟ ΕΙΝΑΙ ΣΥΓΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΟΥΜΕΝΟ ΑΠΟ ΤΟ ΕΤΠΑ ΚΑΤΑ 80% ΚΑΙ ΑΠΟ ΕΘΝΙΚΟΥΣ ΠΟΡΟΥΣ ΚΑΤΑ 20% 14

100,00% 100,00% 90,00% 80,00% 75,00% 70,00% 66,67% 60,00% 60,00% 50,00% 50,00% 40,00% 33,33% 30,00% 20,00% 10,00% 0,00% Γενική Πολιτική οµή Πολιτικής Παρακολούθηση Απ όδοσης Επ ιχειρηµατικότητα Καινοτοµία ιάγραµµα 5. Σύγκριση Γενικών εικτών Επιχειρηµατικότητας και Καινοτοµίας 100,00% 90,00% 80,00% 70,00% 60,00% 50,00% 40,00% 30,00% 20,00% 10,00% 0,00% Προβολή Εκπ αίδευση Ευκολία Εισόδου Πρόσβαση σε έναρξη επ ιχείρησης Επ ιχειρηµατική Στήριξη Στοχευόµενες Οµάδες Έρευνα Επ ιχειρηµατικότητα Καινοτοµία ιάγραµµα 6. Σύγκριση Ειδικών εικτών Επιχειρηµατικότητας και Καινοτοµίας ΤΟ ΕΡΓΟ ΕΙΝΑΙ ΣΥΓΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΟΥΜΕΝΟ ΑΠΟ ΤΟ ΕΤΠΑ ΚΑΤΑ 80% ΚΑΙ ΑΠΟ ΕΘΝΙΚΟΥΣ ΠΟΡΟΥΣ ΚΑΤΑ 20% 15

Περιφέρεια Θεσσαλίας Η Περιφέρεια Θεσσαλίας είναι µια αγροτική περιοχή εντατικής γεωργίας. Ο πρωτογενής τοµέας παρέχει το µεγαλύτερο µέρος των πρώτων υλών για την ανάπτυξη της τοπικής αγροτικής παραγωγής και της µεταποιητικής βιοµηχανίας τροφίµων. Ο πληθυσµός της φθάνει σχεδόν τους 800.000 κατοίκους, εκ των οποίων το 56% είναι αγροτικός ή ηµι-αγροτικός πληθυσµός (46% σε εθνικό επίπεδο). Η απασχόληση του ενεργού πληθυσµού φθάνει το 39% (19% σε εθνικό επίπεδο). Η περιφερειακή αποβιοµηχάνιση σε συγκεκριµένους κλάδους και περιοχές, η χαµηλή επενδυτική δραστηριότητα, η ανάπτυξη του τριτογενούς τοµέα και η τάση µείωσης της απασχόλησης, αποτελούν ενδείξεις των αλλαγών από το παραδοσιακό αγροτικό οικονοµικό µοντέλο της περιοχής. Ο αριθµός των ΜΜΕ και ΠΜΕ που λειτουργούν στην Θεσσαλία είναι 52.628 (5,98% του συνόλου των επιχειρήσεων της χώρας) και ο ρυθµός εξόδου είναι 6.658 (2,8% του συνόλου της χώρας). Η επικράτηση των ΠΜΕ αποτελεί χαρακτηριστικό της περιοχής, αφού το 92,8% του συνόλου των Θεσσαλικών επιχειρήσεων (90,3% σε εθνικό επίπεδο) απασχολεί 0-5 εργαζόµενους. Οι φορείς, η τεκµηρίωση, οι πόροι της πολιτικής επιχειρηµατικότητας στην περιφέρεια Θεσσαλίας Ο κυριότερος φορέας είναι η Περιφέρεια, η οποία εκπροσωπεί την κυβέρνηση σε περιφερειακό επίπεδο. Οι βασικοί φορείς πολιτικής επιχειρηµατικότητας είναι τα τέσσερα Εµπορικά και Βιοµηχανικά Επιµελητήρια, ο Σύνδεσµος Θεσσαλικών Βιοµηχανιών, το Κέντρο Έρευνας, Τεχνολογίας και Ανάπτυξης Θεσσαλίας, το Τεχνολογικό Πάρκο Θεσσαλίας, το BIC (Κέντρο Επιχειρηµατικής Καινοτοµίας), το Πανεπιστήµιο Θεσσαλίας, τα Τεχνολογικά Εκπαιδευτικά Ιδρύµατα (ΤΕΙ) Τµήµα Θεσσαλίας, το Οικονοµικό Επιµελητήριο, οι Ενώσεις ήµων και Κοινοτήτων Θεσσαλίας, το Τεχνικό Επιµελητήριο Ελλάδος Περιφερειακό Τµήµα Θεσσαλίας. Το Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραµµα Θεσσαλίας ένα από τα 13 Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράµµατα - αποτελεί τη βασική τεκµηρίωση της περιφερειακής πολιτικής επιχειρηµατικότητας. Οι στόχοι του Περιφερειακού Επιχειρησιακού Προγράµµατος Θεσσαλίας (2000-2006) έχουν επιτευχθεί µέσω έξι αξόνων προτεραιοτήτων (40 µέτρων) και ενός συνολικού προϋπολογισµού 928.8 εκ.. Επιπλέον χρηµατοδότηση για την Περιφέρεια Θεσσαλίας προήλθε ΤΟ ΕΡΓΟ ΕΙΝΑΙ ΣΥΓΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΟΥΜΕΝΟ ΑΠΟ ΤΟ ΕΤΠΑ ΚΑΤΑ 80% ΚΑΙ ΑΠΟ ΕΘΝΙΚΟΥΣ ΠΟΡΟΥΣ ΚΑΤΑ 20% 16

από το Επιχειρησιακό Πρόγραµµα «Ανταγωνιστικότητα», Άξονας 8 Ανθρώπινοι Πόροι, από τις δράσεις στήριξης της Επιχειρηµατικότητας της Νεολαίας, των Γυναικών και των Αναπήρων, και τις ράσεις Επιχειρησιακών Σχεδίων από ΜΜΕ. Πολιτική Καινοτοµίας : Εµπλεκόµενοι φορείς και πόροι στην Περιφέρεια Θεσσαλίας Αρκετές περιφερειακές πρωτοβουλίες που ευνοούν την καινοτοµία αναπτύχθηκαν στην Περιφέρεια Θεσσαλίας. Μεταξύ αυτών αναφέρονται: Το πρόγραµµα RISC της Θεσσαλίας, από το οποίο προήλθε το Κέντρο Υποστήριξης Περιφερειακής Καινοτόµου Επιχειρηµατικότητας που παρέχει υπηρεσίες πληροφόρησης και συµβουλευτικής στις ΜΜΕ. Τα τρέχοντα προγράµµατα δράσεων καινοτοµίας στην Θεσσαλία είναι: ενάρξεις εταιρειών και εταιρείες spin-off υψηλής τεχνολογίας, το κέντρο πιστοποίησης πρωτοτύπων προϊόντων Μηχανοτρονικής, καινοτόµα προϊόντα στον τουρισµό, κέντρα στήριξης επιχειρηµατικότητας, εκπαιδευτικά δίκτυα και διοίκηση καινοτοµίας. Το Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραµµα Θεσσαλίας αποτελεί τη βασική τεκµηρίωση της περιφερειακής πολιτικής καινοτοµίας. Η πλειονότητα των φορέων που µετέχουν στην ανάπτυξη της καινοτοµία είναι κοινή µε αυτούς που συµµετέχουν στην επιχειρηµατικότητα. Ο διατιθέµενος για την καινοτοµία προϋπολογισµός σε περιφερειακό επίπεδο εντάσσεται στους άξονες 1 και 5 του Περιφερειακού Επιχειρησιακού Προγράµµατος Θεσσαλίας, που στοχεύουν στην επιχειρηµατικότητα και στην καινοτοµία. Μέσω αυτών των αξόνων, ενισχύθηκαν 330 επιχειρήσεις και δηµιουργήθηκαν 1.521 νέες θέσεις εργασίες. Επιπλέον χρηµατοδότηση προήλθε από τους αντίστοιχους άξονες του Επιχειρησιακού Προγράµµατος «Ανταγωνιστικότητα», του Επιχειρησιακού Προγράµµατος «Κοινωνία της Πληροφορίας» και από το Επιχειρησιακό Πρόγραµµα για την Εκπαίδευση και Αρχική Επαγγελµατική Κατάρτιση. Ενσωµάτωση πολιτικής σε περιφερειακό επίπεδο Στην Ελλάδα, η περιφερειακή διοίκηση δεν έχει νοµοθετική εξουσία, αλλά συµβουλευτική ισχύ. Οι περιφερειακοί φορείς (περιφέρεια, νοµαρχίες, δήµοι, οργανώσεις εργοδοτών, οργανώσεις εργαζοµένων, περιφερειακά πανεπιστήµια και ερευνητικά εργαστήρια, κλπ.) καταθέτουν τις προτάσεις τους για την περιφερειακή ανάπτυξη στην Περιφέρεια, η οποία φέρει τα σχέδια σε κοινωνική διαβούλευση. εν υπάρχει σαφής διάκριση µεταξύ των φορέων της πολιτικής επιχειρηµατικότητας και αυτών της πολιτικής καινοτοµίας. Όλοι οι συντελεστές λειτουργούν κυρίως σε µια περιοχή πολιτικής αλλά αναπτύσσουν δραστηριότητες και στην άλλη. Σε περιφερειακό ΤΟ ΕΡΓΟ ΕΙΝΑΙ ΣΥΓΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΟΥΜΕΝΟ ΑΠΟ ΤΟ ΕΤΠΑ ΚΑΤΑ 80% ΚΑΙ ΑΠΟ ΕΘΝΙΚΟΥΣ ΠΟΡΟΥΣ ΚΑΤΑ 20% 17

επίπεδο, σε µεγάλο βαθµό, οι ίδιοι συντελεστές και φορείς δραστηριοποιούνται και στην περιοχή πολιτικής επιχειρηµατικότητας και στην περιοχή πολιτικής καινοτοµίας. ΤΟ ΕΡΓΟ ΕΙΝΑΙ ΣΥΓΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΟΥΜΕΝΟ ΑΠΟ ΤΟ ΕΤΠΑ ΚΑΤΑ 80% ΚΑΙ ΑΠΟ ΕΘΝΙΚΟΥΣ ΠΟΡΟΥΣ ΚΑΤΑ 20% 18

Συµπεράσµατα σχετικά µε την ύπαρξη πολιτικών Επιχειρηµατικότητας και Καινοτοµίας σε Εθνικό επίπεδο Τα σηµαντικότερα συµπεράσµατα που προκύπτουν από τη θεωρητική επεξεργασία των µέτρων αλλά και την έρευνα πεδίου µεταξύ των ερευνητών και των συµµετεχόντων φορέων πάνω στην εφαρµογή των πολιτικών επιχειρηµατικότητας και καινοτοµίας κατά τη διάρκεια της περιόδου 2001-2006 είναι τα εξής: Οι πολιτικές καινοτοµίας και επιχειρηµατικότητας δεν αποτελούν διακριτές περιοχές εφαρµογών αλλά µέρος γενικότερων στρατηγικών, π.χ. στρατηγικών για την οικονοµική ανάπτυξη, την ανταγωνιστικότητα, την περιφερειακή ανάπτυξη, την πολιτική των ΜΜΕ, την κοινωνία της πληροφορίας και την ανάπτυξη της Έρευνας και Τεχνολογίας. Στις περισσότερες των περιπτώσεων, τα ίδια κείµενα καλύπτουν και τις δύο περιοχές πολιτικής σε χωριστές ενότητες. Η επιχειρηµατικότητα και η καινοτοµία περιλαµβάνονται ως οριζόντιες δράσεις σε όλα τα Επιχειρησιακά Προγράµµατα, Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράµµατα και σε άλλα προγράµµατα και πρωτοβουλίες που χρηµατοδοτούνται από την ΕΕ, ως υποκατηγορίες άλλων γενικότερων στρατηγικών. Οι στρατηγικές για την Έρευνα και Τεχνολογία δεν συνδέονται άµεσα µε την επιχειρηµατικότητα στο ευρύτερο πλαίσιο της ανταγωνιστικότητας, της περιφερειακής ανάπτυξης, της απασχόλησης, της κοινωνικής συνοχής και της κοινωνίας της πληροφορίας. Αρκετοί φορείς που σχετίζονται µε την άσκηση πολιτικών στις περιοχές της επιχειρηµατικότητας και καινοτοµίας και στηρίζουν αντίστοιχες περιοχές ανάπτυξης αλληλοκαλύπτονται. Η κατανόηση και η εισαγωγή της καινοτοµίας στις καθηµερινές λειτουργίες είναι χαµηλή µεταξύ των ΜΜΕ/ΠΜΕ. Η περιορισµένη πρόσβαση των ΜΜΕ/ΠΜΕ σε επενδυτικά κεφάλαια ευκαιρίας (venture capital) επηρεάζει τα επίπεδα της επιχειρηµατικότητας ευκαιριών και υψηλής δυναµικής. Χαµηλή γυναικεία συµµετοχή στα προγράµµατα επιχειρηµατικότητας και καινοτοµίας, ιδίως σε αποµακρυσµένες περιοχές. Έλλειψη κατάλληλων κοινωνικών υποδοµών (νηπιαγωγείων, δηµοτικών σχολείων µε απογευµατινά τµήµατα µελέτης, βρεφονηπιακών σταθµών, γηροκοµείων, κτλ.) για τη στήριξη νέων επιχειρηµατιών. Οι αγροτικές και αποµακρυσµένες περιοχές έχουν σηµαντικά χαµηλότερη επίδοση στην επιχειρηµατικότητα και την καινοτοµία, αλλά και στην απασχόληση, στο µορφωτικό επίπεδο, στην πρόσβαση σε ICT, στις δοµές και υποδοµές στήριξης. Το υφιστάµενο σύστηµα αρχικής και συνεχιζόµενης επαγγελµατικής εκπαίδευσης και κατάρτισης πρέπει να συνεργάζεται στενότερα και να ανταποκρίνεται αποτελεσµατικότερα ΤΟ ΕΡΓΟ ΕΙΝΑΙ ΣΥΓΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΟΥΜΕΝΟ ΑΠΟ ΤΟ ΕΤΠΑ ΚΑΤΑ 80% ΚΑΙ ΑΠΟ ΕΘΝΙΚΟΥΣ ΠΟΡΟΥΣ ΚΑΤΑ 20% 19