ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ & ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ & ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ NOEMBΡΙΟΣ 16 (ο ΔΕΚΑΠΕΝΘΗΜΕΡΟ) & ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 16 (1 ο ΔΕΚΑΠΕΝΘΗΜΕΡΟ) ΔΕΛΤΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΞΕΛΙΞΕΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ & ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ Μακροοικονομικές Προβλέψεις Ευρωσυστήματος Πραγματικό ΑΕΠ Πληθωρισμός 16 17 18 19 16 17 18 19 Δεκ. 16 1,7 1,7 1,6 1,6, 1, 1,5 1,7 Σεπτ. 16 1,7 1,6 1,6, 1, 1,6 Πηγή: ECB: September & December 16 "Eurosystem Staff Macroeconomic Projections for the Euro Area". Τράπεζα Πειραιώς Οικονομική Ανάλυση & Επενδυτική Στρατηγική researchdivision@piraeusbank.gr Bloomberg: <PBGR> Βασ. Σοφίας 9 & Κερασούντος 1 115 8, Αθήνα Τηλ: (+) 1 8 8187 Φάξ: (+) 1 7958 ΕΛΛΑΔΑ Στο Eurogroup της 5 ης Δεκεμβρίου συμφωνήθηκε η συνέχιση των διαπραγματεύσεων για την ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης και η εφαρμογή των βραχυπρόθεσμων μέτρων για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους (επιμήκυνση της περιόδου αποπληρωμής των δανείων EFSF, μείωση του κινδύνου από την αύξηση των επιτοκίων και άρση του αυξημένου περιθωρίου επιτοκίου σε δάνειο του EFSF ύψους 11, δισεκ. από το δεύτερο πρόγραμμα). Το πραγματικό ΑΕΠ, σύμφωνα με τη δεύτερη εκτίμηση της ΕΛΣΤΑΤ, το γ τρίμηνο 16 αυξήθηκε κατά,8% σε τριμηνιαία βάση σημειώνοντας θετικό ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης 1,8%. Συνακόλουθα το 9μηνο καταγράφεται οριακή άνοδος του ΑΕΠ της τάξεως του,% ΥοΥ. Το 16, αναμένουμε αύξηση του ΑΕΠ κοντά στο,% ενώ παράλληλα ενισχύονται οι προοπτικές ανάπτυξης του 17. Παράλληλα, ο πληθωρισμός διατηρήθηκε σε αρνητικά επίπεδα ενώ το Σεπτέμβριο το ποσοστό ανεργίας, σύμφωνα με τα εποχικά διορθωμένα στοιχεία, διαμορφώθηκε στο,1% (Σεπτ. 15:,7%). Σε δημοσιονομικό επίπεδο o κρατικός προϋπολογισμός την περίοδο Ιανουαρίου-Οκτωβρίου 16 παρουσίασε πλεόνασμα ύψους 1, δισεκ. έναντι του - αναθεωρημένου με βάση τον προϋπολογισμό του 17 - στόχου για έλλειμμα της τάξεως των -1,6 δισεκ.. ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Συνέχιση του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης έως το Δεκέμβριο του 17 (με 6 δισεκ. ευρώ μηνιαίως αντί των 8 δισ. που θα ισχύει έως το Μάρτιο) αποφάσισε η ΕΚΤ στην πρόσφατη συνεδρίασή της. Οι νέες μακροοικονομικές εκτιμήσεις της καταδεικνύουν ότι ο πληθωρισμός θα αποκλίνει από το στόχο του,% έως το 19, σηματοδοτώντας την ενδεχόμενη συνέχιση του προγράμματος πέραν του Δεκεμβρίου του 17. Συνεπώς, καθίσταται περισσότερο εμφανές ότι η διατηρήσιμη αύξηση του πληθωρισμού απαιτεί τη συνδρομή της χαλάρωσης της δημοσιονομικής πολιτικής και της επιτάχυνσης της πραγματοποίησης των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων πέραν της έντονης παρέμβασης της νομισματικής πολιτικής. Στις ΗΠΑ, η πλειοψηφία των πρόδρομων δεικτών καταδεικνύει βελτίωση της οικονομικής δραστηριότητας. Στην επικείμενη συνεδρίαση της FED αναμένεται η αύξηση του παρεμβατικού επιτοκίου κατά 5μβ (στο,5%-,75%), ενώ παράλληλα εκτιμούμε ότι δεν θα σηματοδοτηθεί η επιθετικότερη ταχύτερη επιστροφή στην «κανονικότητα» το 17. Οι δύο ή το πολύ τρεις αυξήσεις του παρεμβατικού επιτοκίου θα εξακολουθήσουν να αποτελούν το βασικό σενάριο για το 17. Εξαρτάται όμως και από την επίδραση που θα έχει η επέκταση της δημοσιονομικής πολιτικής από τη νέα διακυβέρνηση.

ΕΛΛΑΔΑ Αύξηση του ΑΕΠ κατά 1,8% ΥοΥ το γ τρίμηνο 16. Το ελληνικό Δημόσιο άντλησε μέσω ΕΓΕΔ,6 δισεκ.. Βάσει της εκτίμησης του προϋπολογισμού 17 αναθεωρείται ο στόχος για έλλειμμα -,6 δισεκ. και πρωτογενές πλεόνασμα δισεκ. το 16. Πλεόνασμα έναντι στόχου για έλλειμμα στον κρατικό προϋπολογισμό την περίοδο Ιαν.-Οκτ. 16. Επιδείνωση του δείκτη οικονομικού κλίματος το Νοέμβριο. Στο,1% το ποσοστό ανεργίας το Σεπτέμβριο. Στο -,9% ο πληθωρισμός και στο -,% ο εναρμονισμένος δείκτης τιμών καταναλωτή το Νοέμβριο. Άνοδος του δείκτη βιομηχανικής παραγωγής τον Οκτώβριο. Πτώση στο δείκτη τιμών παραγωγού στη βιομηχανία τον Οκτώβριο. Άνοδος στους δείκτες κύκλου εργασιών και όγκου στο λιανικό εμπόριο το Σεπτέμβριο και το γ τρίμηνο του 16. Στο -1,6% ο ρυθμός μείωσης της τραπεζικής χρηματοδότησης το Οκτώβριο. Η ΕΛΣΤΑΤ στη δεύτερη εκτίμηση για το ΑΕΠ του γ τρίμηνου 16, αναθεωρεί προς τα πάνω τις αρχικές εκτιμήσεις. Ειδικότερα, το πραγματικό ΑΕΠ σε τριμηνιαία βάση αυξήθηκε κατά,8% (αρχική εκτιμ.:,5% QoQ) σημειώνοντας θετικό ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης 1,8% (αρχική εκτιμ.: 1,5% YoY). Η τάση αυτή υποδεικνύει για το 9μηνο οριακή άνοδο του ΑΕΠ της τάξεως του,% ΥοΥ. Η άνοδος του ΑΕΠ το γ τρίμηνο συνδέεται με αύξηση της εγχώριας ζήτησης κατά,7% λόγω ανόδου της ιδιωτικής κατανάλωσης και των επενδύσεων παγίου κεφαλαίου. Αντίθετα αρνητικά συνέβαλε η μεταβολή των αποθεμάτων καθώς ο ακαθάριστος σχηματισμός κεφαλαίου μειώθηκε κατά 16,9%. Στο εξωτερικό εμπόριο η αύξηση των εξαγωγών κατά 1,% και των εισαγωγών κατά 1,% οδήγησε σε θετικό εμπορικό ισοζύγιο ύψους 19 εκατ., αξία που υπολείπεται της αντίστοιχης του γ τρίμηνου του 15, όταν όμως είχαν επιβληθεί capital controls και είχαν περιοριστεί οι εισαγωγές κατά 1,1%. Συμφωνά με τις εκτιμήσεις μας το 16 αναμένεται αύξηση του ΑΕΠ κοντά στο,% ενώ παράλληλα ενισχύονται οι προοπτικές ανάπτυξης του 17, καθώς δημιουργείται θετικό carry over effect σε εύρος,8% με 1,%. Το ελληνικό Δημόσιο πραγματοποίησε, μέσω των Βασικών Διαπραγματευτών Αγοράς, δύο δημοπρασίες εντόκων γραμματίων (ΕΓΕΔ) αντλώντας συνολικά,6 δισεκ.. Πιο συγκεκριμένα στις 9/1 άντλησε μέσω ΕΓΕΔ 1 εβδ. ποσό ύψους 1,6 δισεκ. με απόδοση,7% και μέσω ΕΓΕΔ 6 εβδ. ποσό ύψους δισεκ., με απόδοση,97%. Σύμφωνα με στοιχεία του ΥΠΟΙΚ, στο δελτίο εκτέλεσης του κρατικού προϋπολογισμού για την περίοδο Ιανουάριου-Οκτωβρίου οι συγκρίσεις για το 16 τοποθετούνται με βάση τους στόχους της εισηγητικής έκθεσης προϋπολογισμού 17. Σε επίπεδο έτους ο στόχος Ετήσια & Τριμηνιαία Μεταβολή ΑΕΠ (sa) Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ, Piraeus Bank Research Βασικές Μεταβλητές του ΑΕΠ (1= 1, YοΥ% μεταβολή, sa) Q/15 Q/16 Q/16 ΑΕΠ -, -,5 1,8 Ιδιωτική Κατανάλωση -,1-1, 5,1 Δημόσια Κατανάλωση,8 -,9 -,6 Ακαθ. Σχημ. Κεφαλαίου -17,,6-16,9 Ακαθ. Σχημ.Παγ. Κεφαλ. -, 17,9 1,6 Εξαγωγές Αγαθ. & Yπηρεσ. -7, -, 1, Εισαγωγές Αγαθ. & Yπηρεσ. -1,1,9 1, Εμπορικό Ισοζύγιο (εκατ. ) 86-1996 19 Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ, Piraeus Bank Research

Εκτέλεση Κρατικού Προϋπολογισμού 16 Διαφορά Πραγμ. / Διαφορά 15 16 Ιαν.-Οκτ. 16 15 16 εκατ. (τροποποιημένη ταμειακή βάση) Διαφορά Εκτιμήσεις Εκτιμήσεις Εκτιμήσεις Ιαν.-Οκτ. Ιαν.-Οκτ. Προϋπολογισμού Προϋπολογισμού Προϋπολογισμού 17 /1 17 /α 16 /β 1 Τακτικός Προϋπολογισμός (α) (β) (γ)=(β-α) (δ) (ε)=(β-δ) (στ) (ζ) (η) (ζ-η) Καθαρά έσοδα 6,66,75,15 9,156 9 6,589 7,976 9,17-1,11 Εσοδα προ επιστροφών φόρων (Τακτικά + Μη τακτικά) 8,7,85,66 1,56 85 9,57 51,1 5,57 567 Τακτικά Έσοδα 7,1 1,66,559,85 87 7, 5,51 8,5,6 5 Άμεσοι φόροι 15,17 17,157 1,7 16,751 6 19,758,711,8 68 6 Έμμεσοι φόροι 18,6,8 1,86,66 17,77 5,18,78 7 7 Σύνολο μη φορολογικών εσόδων,66, 956,817,91,5,59 99 8 Μη Τακτικά Έσοδα 1,61 7-898 75-1,85 79,69-1,79 9 Έσοδα καταργηθέντων ειδικών λογαριασμών 61-8 5-99 78 1 Έσοδα προγράμματος ενίσχυσης της ρευστότητας λόγω της 1 χρηματοπιστωτικής κρίσης 1,8 8-95 8 1,165 8-17 11 Έσοδα ΝΑΤΟ -7 6 Μεταφορά αποδόσεων από τη διακράτηση ομολόγων του Ε.Δ. 1 στα χαρτοφυλάκια των Κεντρικών Τραπεζών του Ευρωσυστήματος (ANFAs & SMPs) 91 75 8 75 91 75 1,691-1,16 1 Έσοδα αποκρατικοποιήσεων / 1 75-18 71 5 1 1,8-1,679 1 Επιστροφές εσόδων,77,86 19,76-91,9,87,68 19 15 Δαπάνες T.Π 7,77 8,57 78 9,68-1,11 8,55 9, 9,1 19 16 Πρωτογενείς Δαπάνες 1,5,788 1,6,51-76 1,98,7 1,861 61 17 Εξοπλιστικά προγράμματα Υπ. Εθνικής Αμυνας (ταμειακή βάση) 118 18 5-6 565 586 598-1 Καταπτώσεις εγγυήσεων σε φορείς εντός/εκτός Γενικής 18 Κυβέρνησης 71 1-8 5-1 7 55 5-7 19 Τόκοι (καθαρή βάση) 5,5 5,19-15 5,18 1 5,8 5,6 5,9 - Προμήθειες τραπεζών, προμήθειες EFSF και λοιπές δαπάνες δημόσιου χρέους 11 6-71 55 5 178 55 8-5 1 Έλλειμμα(-) ή Πλεόνασμα (+) Τ.Π. -1,67 1,568-7 -1,956-1, 16 ΠΔΕ Έσοδα,95,7-61,716 18,8,76, - Δαπάνες,81,99 169,85-86 6,6 6,75 6,75 5 Έλλειμμα(-) ή Πλεόνασμα (+) Π.Δ.Ε. 7-56 -1,1-1,57 -,7 -, 6 Καθαρά Έσοδα Κρατικού Προϋπολογισμού 9,755,89,5 1,871 98 51,1 5,5 5,57-1,175 7 Δαπάνες Κρατικού Προϋπολογισμού,58 1,97 99,78-1,981 5,951 55,97 55,751 19 8 Ισοζύγιο Κρατικού Προυπολογισμού -79 1,1-1,68 -,5 -,617 -, 9 Πρωτογενές Αποτέλεσμα Κρατικού Προυπολογισμού,5 6,5,57,7 1,98,76 Σημειώσεις: 1/ Στόχοι του Προϋπολογισμού, προσαρμοσμένοι στα συνολικά μεγέθη όπως αποτυπώνονται στις εκτιμήσεις της εισηγητικής έκθεσης του Προϋπολογισμού 17. / Τα στοιχεία των εσόδων και των δαπανών του κρατικού προϋπολογισμού για το έτος 15, είναι προσωρινά και θα οριστικοποιηθούν με την κύρωση του Απολογισμού Εσόδων και Εξόδων του Κράτους οικονομικού έτους 15. α/ Ετήσιες εκτιμήσεις όπως αποτυπώνονται στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 17. β/ Ετήσιες εκτιμήσεις όπως αποτυπώνονται στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 16. / Στα έσοδα αποκρατικοποιήσεων περιλαμβάνονται μόνο τα ποσά εκείνα τα οποία συνιστούν μη χρηματοοικονομική συναλλαγή. Πηγή: Υπουργείο Οικονομικών, Piraeus Bank Research για τα καθαρά έσοδα του τακτικού προϋπολογισμού μειώνεται κατά 1,1 δισεκ., καθώς η μείωση του στόχου για έσοδα αποκρατικοποιήσεων (κατά 1,7 δισεκ.), για εισπράξεις ANFAs & SMPs (κατά 1, δισεκ.) και για έσοδα προγράμματος ενίσχυσης της ρευστότητας λόγω της χρηματο-πιστωτικής κρίσης (κατά 17 εκατ.) καλύφθηκε εν μέρει από αύξηση του στόχου για φορολογικά (κατά 1,1 δισεκ.) και μη φορολογικά έσοδα (κατά 99 εκατ.). Παράλληλα οι δαπάνες του τακτικού προϋπολογισμού αυξάνονται κατά 19 εκατ. με τις πρωτογενείς δαπάνες να σημειώνουν αύξηση κατά 61 εκατ. και τους τόκους να μειώνονται κατά εκατ. Στο ΠΔΕ καταγράφεται οριακή μείωση των εσόδων κατά δισεκ. ενώ δεν υπάρχει μεταβολή στο ύψος των δαπανών. Συνολικά για το 16 τοποθετείται στόχος για ισοζύγιο κρατικού προϋπολογισμού -,6 δισεκ. (προηγ. εκτιμ.: -, δισεκ.) και για πρωτογενές πλεόνασμα, δισεκ. (προηγ. εκτιμ.:,7 δισεκ.). Την περίοδο Ιανουαρίου-Οκτωβρίου 16, σε ταμειακά τροποποιημένη βάση, o κρατικός προϋπολογισμός παρουσίασε πλεόνασμα ύψους 1, δισεκ. έναντι στόχου για έλλειμμα της τάξεως των -1,6 δισεκ. και έναντι ελλείμματος -79 εκατ. την αντίστοιχη περίοδο του 15. Σε επίπεδο Κρατικού Προϋπολογισμού, η βελτιωμένη εικόνα έναντι του στόχου οφείλεται στις χαμηλότερες δαπάνες κατά -, δισεκ. και στην αύξηση των καθαρών εσόδων κατά 98 εκατ.. Πιο συγκεκριμένα, στον Τακτικό Προϋπολογισμό παρουσιάστηκε υστέρηση των δαπανών κατά -1,1 δισεκ. και στο ΠΔΕ κατά -86 εκατ.. Τα καθαρά έσοδα του Τακτικού Προϋπολογισμού αυξήθηκαν έναντι του στόχου κατά 9 εκατ. - κυρίως λόγω της αύξησης των φορολογικών εσόδων κατά 6 εκατ. αλλά και των μη φορολογικών κατά εκατ.. Στο ΠΔΕ καταγράφεται οριακή υπέρβαση του στόχου κατά 18 εκατ.. Το Νοέμβριο, σύμφωνα με τη σχετική έρευνα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και βάσει των εποχικά εξομαλυμένων στοιχείων, ο δείκτης οικονομικού κλίματος υποχώρησε στις 9, μονάδες (Οκτ. 16: 9,8 μνδ.). Η πτώση του δείκτη συνδέεται με την επιδείνωση του δείκτη επιχειρηματικών προσδοκιών στη βιομηχανία και του δείκτη εμπιστοσύνης καταναλωτών, όταν αντίθετα σημειώθηκε βελτίωση στους δείκτες επιχειρηματικών προσδοκιών στις υπηρεσίες, στο λιανικό εμπόριο και στις κατασκευές. Πιο αναλυτικά, ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών στη βιομηχανία μειώθηκε στις -7,8 μνδ. (Οκτ. 16: -,7

μνδ.), καθώς οι επιχειρήσεις είναι λιγότερο αισιόδοξες για την εξέλιξη της παραγωγής βραχυπρόθεσμα τη στιγμή που διατυπώνουν αρνητικότερες εκτιμήσεις για το επίπεδο παραγγελιών και το επίπεδο αποθεμάτων. Επίσης, ο δείκτης εμπιστοσύνης καταναλωτών επιδεινώθηκε στις -66,9 μνδ. (Οκτ. 16: -6,6 μνδ.), καθώς εντείνεται η απαισιοδοξία αναφορικά με την οικονομική κατάσταση του νοικοκυριού, την πορεία της ανεργίας, την πρόθεση αποταμίευσης και τη γενικότερη κατάσταση της οικονομίας τους προσεχείς 1 μήνες. Αντίθετα, ο δείκτης προσδοκιών στις υπηρεσίες βελτιώνεται για δεύτερο συνεχή μήνα φτάνοντας τις,5 μνδ. (Οκτ. 16: 1, μνδ.), καθώς οι επιχειρήσεις διατυπώνουν θετικές εκτιμήσεις τόσο για την τρέχουσα επιχειρηματική κατάσταση όσο και για την τρέχουσα και βραχυπρόθεσμη πορεία της ζήτησης. Επίσης, ο δείκτης προσδοκιών στο λιανικό εμπόριο βελτιώθηκε οριακά στις 1,9 μνδ. (Οκτ. 16: 1,7 μνδ.), καθώς οι επιχειρήσεις διατυπώνουν θετικές εκτιμήσεις για την τρέχουσα πορεία των πωλήσεων με συνακόλουθη την ενδεχόμενη ρευστοποίηση των αποθεμάτων, είναι όμως συγκρατημένα αισιόδοξες για την πορεία των πωλήσεων βραχυπρόθεσμα. Τέλος, στις κατασκευές ο δείκτης βελτιώθηκε σημαντικά στις -5,8 μνδ. (Οκτ. 16: -67,1 μνδ.), καθώς οι επιχειρήσεις διατυπώνουν λιγότερο αρνητικές εκτιμήσεις για το επίπεδο των εργασιών και την πορεία της απασχόλησης. Δείκτης Οικονομικού Κλίματος (sa) Πηγή: EC, DG ECFIN, Piraeus Bank Research Ποσοστό ανεργίας (%) Το Σεπτέμβριο το ποσοστό ανεργίας, σύμφωνα με τα εποχικά διορθωμένα στοιχεία, διαμορφώθηκε στο,1% έναντι,7% τον Σεπτ. 15 (Αυγ. 16:,%). Σε ετήσια βάση, οι απασχολούμενοι αυξήθηκαν κατά 6,5 χιλ. άτομα (1,7% ΥοΥ) και οι άνεργοι μειώθηκαν κατά 81, χιλ. άτομα (-6,8% YoY). Σύμφωνα, με τα μηνιαία στοιχεία το ποσοστό ανεργίας το γ τρίμηνο του 16 φτάνει κατά μέσο όρο το,% σε εποχικά εξομαλυμένη βάση (γ τριμ. 15:,7%) και το,7% σε μη εποχικά εξομαλυμένη βάση (γ τριμ. 15:,%). Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ, Piraeus Bank Research Δείκτες Τιμών Καταναλωτή Το Νοέμβριο ο πληθωρισμός διατηρήθηκε σε αρνητικά επίπεδα (-,9% ΥοΥ, Νοεμ. 15: -,7%, Οκτ. 16: -,5%) υποδεικνύοντας μείωση του δείκτη τιμών στην πλειονότητα των ομάδων αγαθών και υπηρεσιών. Ταυτόχρονα, οριακά αρνητική ήταν η ετήσια μεταβολή του εναρμονισμένου δείκτη τιμών καταναλωτή (-,%, Νοεμ. 15: -,1%, Οκτ. 16:,6%). Αναφορικά με τις εξελίξεις σε επιμέρους τομείς της οικονομίας, βάσει στοιχείων της ΕΛΣΤΑT: Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ, Piraeus Bank Research Επίπτωση από τους επιμέρους δείκτες στην ετήσια μεταβολή του Δείκτη Βιομηχανικής Παραγωγής Τον Οκτώβριο, ο δείκτης βιομηχανικής παραγωγής αυξήθηκε κατά 6,8% ΥοΥ (Οκτ. 15: -1,7% ΥοΥ) λόγω της θετικής συμβολής στους δείκτες μεταποίησης, ηλεκτρισμού και παροχής νερού. Αντίθετα αρνητική ήταν η συμβολή του δείκτη ορυχείων-λατομείων. Σύμφωνα με τα εποχικά εξομαλυμένα στοιχεία ο δείκτης βιομηχανικής παραγωγής αυξήθηκε κατά,% σε μηνιαία βάση (6,7% ΥοΥ) και ειδικότερα ο δείκτης μεταποίησης κατά,7% σε μηνιαία βάση (7,% ΥοΥ). Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ, Piraeus Bank Research

Τον Οκτώβριο, ο δείκτης τιμών παραγωγού στη βιομηχανία μειώθηκε κατά -,5% σε ετήσια βάση (Οκτ. 15: -9,6% YoY), λόγω της μείωσης του δείκτη σε ενδιάμεσα αγαθά (-,% ΥοΥ) και αναλώσιμα καταναλωτικά (-,% ΥοΥ). Αντίθετα, στα ενεργειακά αγαθά καταγράφεται αύξηση κατά,%υου έναντι προ έτους μείωσης κατά -,% ΥοΥ. Η άνοδος του δείκτη ενεργειακών αγαθών έχει επίπτωση κυρίως στο δείκτη τιμών παραγωγού εξωτερικής αγοράς, όπου παρατηρείται άνοδος κατά 1,8% (Οκτ. 15: -1,1%) λόγω αύξησης του δείκτη ενεργειακών αγαθών κατά 1,% (Οκτ. 15: -8,1%ΥοΥ). Στην εγχώρια αγορά ο δείκτης μειώνεται κατά -1,% (Οκτ. 15: -8,1% ΥοΥ/ ενεργειακά αγαθά: -1,7%, Οκτ. 15: - 18,6%). Σύμφωνα με τα εποχικά εξομαλυμένα στοιχεία, τον Σεπτέμβριο, οι δείκτες κύκλου εργασιών και όγκου στο λιανικό εμπόριο (εκτός καυσίμων και λιπαντικών) αυξήθηκαν τόσο σε ετήσια όσο και σε μηνιαία βάση. Ειδικότερα, ο σχετικός δείκτης κύκλου εργασιών αυξήθηκε κατά,% ΥοΥ και κατά 1,1% ΜοΜ (Σεπτ. 15: -,1% ΥοΥ, -1,8% ΜοΜ), και αντίστοιχα ο δείκτης όγκου αυξήθηκε κατά,7% και κατά 1,8% σε ετήσια και μηνιαία βάση (Σεπτ. 15: % -1,8 ΥοΥ, -1,7% ΜοΜ). Συνολικά, το γ τρίμηνο του 16 ο σχετικός δείκτης κύκλου εργασιών αυξήθηκε κατά,6% και ο δείκτης όγκου κατά,%. Δείκτης Τιμών Παραγωγού στη Βιομηχανία (YoY%) Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ, Piraeus Bank Research Δείκτης κύκλου εργασιών & όγκου στο λιανικό εμπόριο (YoY% & ΜοΜ%) Τον Οκτώβριο, ο ετήσιος ρυθμός μείωσης της τραπεζικής χρηματοδότησης του εγχώριου ιδιωτικού τομέα διαμορφώθηκε στο -1,6%. Αναλυτικότερα, ο ετήσιος ρυθμός χρηματοδότησης προς τις επιχειρήσεις διαμορφώθηκε στο -,% ΥοΥ (Σεπτ. 16: -,5% ΥοΥ), προς τα νοικοκυριά στο -,8% (Σεπτ. 16: -,8% ΥοΥ) και προς ελεύθερους επαγγελματίες, αγρότες και ατομικές επιχειρήσεις στο -,% (Σεπτ. 16: -,% ΥοΥ). Χρηματοδότηση Εγχώριων επιχειρήσεων και νοικοκυριών (Υπόλοιπο σε εκατ. & % μεταβολή) Οκτ. 15 Σεπ. 16 Οκτ 16 ΣΥΝΟΛΟ Υπόλοιπο χρηματοδ.,91 198,1 198,17 (%) 1μηνη μεταβολή -. -1.7-1.6 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ Υπόλ. χρηματοδ. 96,517 9,8 9,6 (%) 1μηνη μεταβολή -1. -.5 -. ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΕΣ ΑΓΡΟΤΕΣ & ΑΤΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ Υπόλ. χρηματοδ. 1,81 1,175 1,17 (%) 1μηνη μεταβολή -.5 -. -. ΙΔΙΩΤΕΣ & ΙΔΙΩΤΙΚΑ ΜΗ ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΙΚΑ ΙΔΡΥΜΑΤΑ Υπόλ. χρηματοδ. 9,9 91,9 91,6 (%) 1μηνη μεταβολή -. -.8 -.8 1. Στεγαστικά Υπόλ. χρηματοδ. 67,89 65,8 65,7 (%) 1μηνη μεταβολή -. -. -.5. Καταναλωτικά Υπόλ. χρηματοδ. 5,5 5,179,95 (%) 1μηνη μεταβολή -.5 -.7 -.7. Λοιπά Υπόλ. χρηματοδ. 1,58 1,1 1, (%) 1μηνη μεταβολή.1% -1. -1.8 Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος, Piraeus Bank Research Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ, Piraeus Bank Research 5

ΕΥΡΩΖΩΝΗ Μεταβολή των όρων και της χρονικής διάρκειας του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης αποφάσισε η ΕΚΤ. Αύξηση κατά,% του πραγματικού ΑΕΠ σε τριμηνιαία βάση. Βελτίωση των πρόδρομων δεικτών το Νοέμβριο. Σημαντική αύξηση των λιανικών πωλήσεων τον Οκτώβριο. Στο,6% ο πληθωρισμός το Νοέμβριο. Στο 9,8% το ποσοστό ανεργίας τον Οκτώβριο. Σε επέκταση της χρονικής διάρκειας και την τροποποίηση ορισμένων όρων του προγράμματος αγοράς περιουσιακών στοιχείων (Asset Purchase Programme-APP) προχώρησε στην πρόσφατη συνεδρίασή του το Δ.Σ. της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), εξέλιξη εν πολλοίς αναμενόμενη. Ταυτόχρονα, διατήρησε αμετάβλητα τα επιτόκια των πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης, της διευκόλυνσης οριακής χρηματοδότησης και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων στο,%,,5% και -,% αντιστοίχως. Επανέλαβε δε την εκτίμησή του ότι τα παρεμβατικά επιτόκια θα παραμείνουν στο τρέχον ή και σε ακόμα χαμηλότερο επίπεδο για μεγάλη χρονική περίοδο που θα εκτείνεται αρκετά πέραν του χρονικού σημείου της ολοκλήρωσης του προγράμματος ΑPP. Ειδικότερα, αναφορικά με το πρόγραμμα αγορών: οριστικοποίησε τη διενέργεια αγορών ύψους 8 δισ. μηνιαίως έως τα τέλη Μαρτίου του 17. εκδήλωσε την πρόθεση για αγορές ύψους 6 δισ. μηνιαίως από τον Απρίλιο του 17 και έως τα τέλη Δεκεμβρίου ή και περαιτέρω και πάντως έως ότου διαπιστώσει διατηρήσιμη κίνηση του πληθωρισμού προς το στόχο. Δήλωσε ότι το ύψος των 6 δισ. μπορεί να αυξηθεί εάν οι συνθήκες μεταβληθούν καθιστώντας δυσκολότερη τη διατηρήσιμη κίνηση του πληθωρισμού προς το στόχο. μετέβαλε ορισμένες παραμέτρους του προγράμματος έτσι ώστε τα υπό αγορά ομόλογα: α) να έχουν υπολειπόμενη διάρκεια μεταξύ 1- έτη (από - έτη προηγουμένως) και β) να δύναται να αγοραστούν ακόμα και με απόδοση (yield) υπό του επιτοκίου αποδοχής καταθέσεων. διευκρίνισε ότι οι αγορές στο πλαίσιο του προγράμματος ΑPP θα πραγματοποιούνται παράλληλα με την επανεπένδυση των ποσών από τους τίτλους που ήδη έχουν αποκτηθεί και λήγουν. Ταυτόχρονα, δημοσίευσε τις επικαιροποιημένες προβλέψεις της για βασικά μακροοικονομικά μεγέθη. Συγκριτικά με τις αμέσως προηγούμενες προβλέψεις που είχαν δημοσιευθεί το Σεπτέμβριο, οι διαφοροποιήσεις είναι γενικά οριακές με εξαίρεση το ποσοστό ανεργίας που εκτιμάται ότι θα μειώνεται με ταχύτερο ρυθμό. Παραμένει, ωστόσο, επιφυλακτική σχετικά με την αναπτυξιακή δυναμική μεσοπρόθεσμα καθώς κατά την κρίση της οι παράγοντες που δύνανται να την επηρεάσουν αρνητικά υπερτερούν αυτών που μπορούν να επιδράσουν θετικά. Προβλέψεις Ευρωσυστήματος για βασικά μακροοικονομικά μεγέθη της Ευρωζώνης Πραγματικό ΑΕΠ (ετήσια % Πληθωρισμός (ΕνΔΤΚ, %) Ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών (ως % Ανεργία (%) μεταβολή) του ΑΕΠ) 16 17 18 19 16 17 18 19 16 17 18 19 16 17 18 19 Δεκ. 16 1,7 1,7 1,6 1,6, 1, 1,5 1,7,,1,,1 1, 9,5 9,1 8,7 Σεπτ. 16 1,7 1,6 1,6, 1, 1,6,5,, 1,1 9,9 9,6 Πηγή: ECB: September & December 16 "Eurosystem Staff Macroeconomic Projections for the Euro Area". 6

Στα καταγεγραμμένα στοιχεία, το ρυθμό ανάπτυξης του β τριμήνου διατήρησε και κατά το γ τρίμηνο η οικονομία της Ευρωζώνης, όπως γενικά αναμενόταν. Αναλυτικότερα, το πραγματικό ΑΕΠ αυξήθηκε σε τριμηνιαία βάση κατά,%, ενώ σε ετήσια κατά 1,7%..8.6 Πραγματικό ΑΕΠ. Συγκριτικά με το β τρίμηνο του 16, τη μεγαλύτερη στήριξη στην άνοδο του ΑΕΠ προσέφερε η αύξηση της καταναλωτικής δαπάνης των νοικοκυριών (+, ποσοστιαίες μονάδες, β τρίμ. 16: +,1 π.μ.) και δευτερευόντως η αύξηση της δημόσιας κατανάλωσης και η μεταβολή των αποθεμάτων (+,1 π.μ. έκαστη, β τρίμ. 16:,1 π.μ. και -, π.μ. αντίστοιχα). Μηδενική συμμετοχή είχε ο ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου και οι εξαγωγές (β τρίμ. 16:, π.μ. και,5 π.μ. αντίστοιχα). Αντίθετα, αφαιρετικά από το ΑΕΠ επέδρασαν οι εισαγωγές (-,1 π.μ., β τρίμ. 16: -,5 π.μ.). 1.. -. -1 -. -.6-1 1 1 15 16 Πραγματικό ΑΕΠ (%, Q/Q) (LHS) Πραγματικό ΑΕΠ(%, Y/Y) (RHS) Πηγή: TR Datastream, Bloomberg PB Economic Research. Όσον αφορά το δ τρίμηνο οι ενδείξεις, βάσει των πρόδρομων δεικτών των επιχειρήσεων και του καταναλωτή, εμφανίζονται ενθαρρυντικές. Ειδικότερα, ο δείκτης οικονομικού κλίματος που εξάγει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διαμορφώθηκε το Νοέμβριο στο 16,5, ελαφρά χαμηλότερα από τη μέση πρόβλεψη της αγοράς (17,), αλλά οριακά υψηλότερα έναντι του Οκτωβρίου (16,). Η εν λόγω τιμή αποτελεί την υψηλότερη φέτος. Στους επιμέρους δείκτες η εικόνα ήταν μεικτή: στις κατασκευές και το λιανικό εμπόριο καταγράφηκε ελαφρά βελτίωση, στις υπηρεσίες παρέμεινε αμετάβλητος, ενώ στη βιομηχανία σημειώθηκε μικρή υποχώρηση. Ταυτόχρονα, αμβλύνθηκε σημαντικά η απαισιοδοξία των καταναλωτών (-6,1, Οκτ. 16: -8,). Συνεπώς, η μέση τιμή του δείκτη οικονομικού κλίματος κατά το δίμηνο Οκτωβρίου-Νοεμβρίου διαμορφώνεται στο 16,5 (γ τρίμ. 16: 1,), που είναι η υψηλότερη από το β τρίμηνο του 11. Θετική εικόνα προκύπτει και από την εξέλιξη κατά το ίδιο διάστημα του σύνθετου επιχειρηματικού δείκτη PMI της εταιρείας Markit. Ειδικότερα, ο δείκτης ανήλθε στο 5,9 (Οκτ. 16: 5,), την υψηλότερη τιμή φέτος. Ανοδικά κινήθηκαν και οι δύο επιμέρους δείκτες, εντονότερα όμως στις υπηρεσίες (+1, μον.). Συνεπώς, το δίμηνο Οκτωβρίου-Νοεμβρίου, η μέση τιμή του σύνθετου δείκτη διαμορφώνεται στο 5,6 (γ τρίμ. 16: 5,9), την υψηλότερη από το δ τρίμηνο του 15. Πραγματική Ιδιωτική Κατανάλωση.8.6... -. -. -.6 -.8 1 1 1 15 16 Real Private Consumption (%, Q/Q) (LHS) Real Consumption (%, Y/Y) (RHS) Πρόδρομοι Οικονομικοί Δείκτες 1 1 11 1 9 8 7 6 Ιαν- Ιαν- Ιαν- Ιαν-6 Ιαν-8 Ιαν-1 Ιαν-1 Ιαν-1 Ιαν-16 Πρόδρομος Δείκτης Οικονομικού Κλίματος (Α) Πρόδρομος Δείκτης Καταναλωτή (Δ).. 1.. -1. -. 1-1 - - - Ιδιαίτερα ενθαρρυντικά, όμως, ήταν και τα τελευταία στοιχεία για τις λιανικές πωλήσεις (εποχικά διορθωμένες) που σημείωσαν τη μεγαλύτερη μηνιαία ποσοστιαία άνοδο από τον Αύγουστο του 1. Συγκεκριμένα, οι λιανικές πωλήσεις τον Οκτώβριο ήταν αυξημένες συγκριτικά με αυτές του Σεπτεμβρίου κατά 1,1%, υπερβαίνοντας τη μέση εκτίμηση της αγοράς (,9%), έναντι μείωσής τους κατά,% το Σεπτέμβριο. Από τις επιμέρους κατηγορίες, την ισχυρότερη άνοδο εμφάνισαν οι πωλήσεις εκτός των τροφίμων και των καυσίμων. Υπενθυμίζεται ότι οι πωλήσεις κατά το γ τρίμηνο ήταν αυξημένες έναντι αυτών του β τριμήνου κατά,% (β τρίμ. 16:,%). 1. 1..8.6... -. -. -.6 -.8 Jan-15 Εξέλιξη Λιανικών Πωλήσεων May-16 Mar-16 Jan-16 Nov-15 Sep-15 Jul-15 May-15 Mar-15 Jul-16 Sep-16 Οριακή άνοδο, για τρίτο διαδοχικό μήνα, φαίνεται να εμφανίζει το Νοέμβριο ο πληθωρισμός φθάνοντας στο υψηλότερο σημείο από τον Retail Sales (%-M/M,SA στοιχεία) 7

Απρίλιο του 1. Ωστόσο, εξακολουθεί να αποκλίνει σημαντικά από το στόχο της ΕΚΤ (%). Ειδικότερα, βάσει του εναρμονισμένου δείκτη τιμών καταναλωτή (ΕνΔΤΚ), η ετήσια μεταβολή των τιμών εκτιμάται στο,6% (Οκτ. 16:,5%), κυρίως λόγω των μικρών ανατιμήσεων στα τρόφιμα/αλκοολούχα ποτά & καπνό. Αντίθετα, ο δομικός πληθωρισμός (=αφαιρουμένων των τροφίμων/αλκοολούχων ποτών/καπνού και της ενέργειας) παρέμενε το Νοέμβριο στο,8% για τέταρτο διαδοχικό μήνα. 5 1 Πληθωρισμός & Ποσοστό Ανεργίας 1 1 11 1 9 Στο κατώτερο σημείο από τον Ιούλιο του 9 βρέθηκε τον Οκτώβριο το ποσοστό ανεργίας καθώς διαμορφώθηκε στο 9,8%, ενώ αναθεωρήθηκε οριακά χαμηλότερα και αυτό του Σεπτεμβρίου (στο 9,9% από 1,% αρχικά). Σημειώνεται ότι τον Οκτώβριο του 15 ήταν 1,6%. Ο αριθμός των ανέργων εκτιμάται στα 15,91 εκατ. άτομα, χαμηλότερος κατά 178 χιλ. άτομα σε σχέση με ένα μήνα πριν και κατά 1.1 χιλ. άτομα σε σχέση με τον περυσινό Οκτώβριο. -1 Πληθωρισμός Δομικός Πληθωρισμός Ποσοστό Ανεργίας (Δ) 16 Πιστωτική Επέκταση 8 7 1 Επιβράδυνση εμφάνισε τον Οκτώβριο ο ρυθμός αύξησης της προσφοράς χρήματος. Συγκεκριμένα, βάσει του ορισμού Μ διαμορφώθηκε στο,% ετησίως (Σεπτ. 16: 5,1%), ενώ βάσει του στενότερου ορισμού Μ1 στο 7,9% (Σεπτ. 16: 8,%). Την ίδια περίοδο ανοδικά συνέχισαν να κινούνται τόσο οι καταθέσεις του ιδιωτικού τομέα στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, όσο και η τραπεζική χρηματοδότησή του. Ειδικότερα, οι καταθέσεις των νοικοκυριών αυξήθηκαν συγκριτικά με το Σεπτέμβριο κατά δισ. σε αντίθεση με των επιχειρήσεων (εκτός του χ/π τομέα) που μειώθηκαν κατά 1 δισ. (Σεπτ. 16: +18 δισ. και 16 δισ. αντίστοιχα). Σε σχέση με τον περυσινό Οκτώβριο, οι καταθέσεις των νοικοκυριών ήταν αυξημένες κατά 5,% (Σεπτ. 16: 5,1%) και των επιχειρήσεων κατά 5,5% (Σεπτ. 16: 7,%). Ταυτόχρονα, επιταχύνθηκε οριακά ο ρυθμός επέκτασης της τραπεζικής χρηματοδότησης προς τον ιδιωτικό τομέα και διαμορφώθηκε στο,% σε ετήσια βάση (Σεπτ. 16: 1,9%) ή στο,% (Σεπτ. 16:,1%) εάν συνυπολογιστούν οι τιτλοποιήσεις και οι πωλήσεις δανείων. Πιο αναλυτικά, ο ρυθμός αύξησης της χρηματοδότησης των νοικοκυριών περιορίστηκε ελαφρά στο 1,9% (Οκτ. 16:,1%), αλλά των επιχειρήσεων επιταχύνθηκε στο 1,7% (Οκτ. 16: 1,%). 1 1 8 6 - - -6 Ιαν-8 Ιαν-1 Ιαν-1 Ιαν-1 Ιαν-16 Eπιχειρηματικά Δάνεια (%,Y/Y) Καταναλωτικά Δάνεια (%,Y/Y) Στεγαστικά Δάνεια (%,Υ/Υ) Τέλος, λίγες μέρες μετά την επικράτηση του «όχι» στο ιταλικό δημοψήφισμα, ο διεθνής οίκος πιστοληπτικής αξιολόγησης Moody s προχώρησε σε υποβάθμιση της προοπτικής (outlook) της ιταλικής οικονομίας, από «σταθερή» σε «αρνητική». Ο οίκος για αυτήν του την απόφαση ως βασικούς λόγους κατονομάζει: α) την αργή και αμφιταλαντευόμενη πρόοδο των οικονομικού και δημοσιονομικού χαρακτήρα μεταρρυθμίσεων που η προοπτική υλοποίησής τους μετά το «όχι» καθίσταται εξαιρετικά δύσκολη, και β) τον αυξανόμενο κίνδυνο αναστολής της προσπάθειας περιορισμού του υψηλού δημόσιου χρέους ως ποσοστό του ΑΕΠ, λόγω του ότι η αναπτυξιακή δυναμική μεσοπρόθεσμα προδιαγράφεται υποτονική αλλά και της πρόσφατης δημοσιονομικής διολίσθησης, παρατείνοντας με αυτόν τον τρόπο την έκθεση της χώρας σε απρόβλεπτες διαταραχές (shocks). 8

ΗΠΑ Άνοδος του πραγματικού ΑΕΠ κατά,% το γ σε σχέση με το β τρίμηνο του 16. Άνοδος των πρόδρομων δεικτών το Νοέμβριο. Ενίσχυση του προσωπικού εισοδήματος και μικρότερη αύξηση της προσωπικής καταναλωτικής δαπάνης. Μείωση του ποσοστού ανεργίας αλλά και του ποσοστού συμμετοχής. Σε επί τα βελτίω αναθεώρηση του ρυθμού ανάπτυξης της οικονομίας των ΗΠΑ κατά το γ τρίμηνο προχώρησε το υπουργείο Εμπορίου. Ειδικότερα, συγκριτικά με το β τρίμηνο αυξήθηκε κατά,% (ετησιοποιημένος, εποχικά διορθωμένος ρυθμός) έναντι,9% που εκτιμούσε αρχικά και ανόδου του κατά 1,% το β τρίμηνο του 16. Επίσης, σε σχέση με το γ τρίμηνο του 15, το πραγματικό ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 1,6% (β τρίμ. 16: 1,%). 6 Πραγματικό ΑΕΠ Η ιδιωτική κατανάλωση είχε τη μεγαλύτερη συμβολή στην άνοδο του ΑΕΠ σε τριμηνιαία βάση (1,89 μον., β τρ. 16:,88 μον.), προερχόμενη κατά τα /5 από τις υπηρεσίες και το υπόλοιπο από τα αγαθά. Σημαντικά, επίσης, συνέβαλαν οι καθαρές εξαγωγές (,87 μον., β τρ. 16:,18 μον.), αντανακλώντας την αυξημένη ζήτηση από το εξωτερικό, καθώς και η μεταβολή των αποθεμάτων που μετά από πέντε τρίμηνα επέστρεψε σε θετικό πρόσημο (,9 μον., β τρίμ. 16: -1,16 μον.). Αντίθετα, ελαφρά αρνητική παρέμεινε η συμβολή των επενδύσεων σε πάγια (-,15 μον., β τρ. 16: -,18 μον.), λόγω των συγκρατημένων επενδύσεων στον τομέα των κατοικιών (-,17 μον.), ενώ ελαφρά θετικά επέδρασαν οι δημόσιες δαπάνες (,5 μον., β τρ. 16: -, μον.) που κατέγραψαν μικρή αύξηση σε ομοσπονδιακό επίπεδο. 1-1 1 15 16 Πραγματικό ΑΕΠ (%, Q/Q-AR) (A) Πραγματικό Υ/Υ) (Δ) ΑΕΠ (%, Πηγή: TR Datastream, Bloomberg PB Economic Research. Πραγματική Ιδιωτική Κατανάλωση 5 Παράλληλα, η εταιρική κερδοφορία (κέρδη μετά από φόρους χωρίς αποτίμηση αποθεμάτων και προσαρμογή αποσβέσεων κεφαλαίου) εκτιμάται το γ τρίμηνο του 16 στα $1,69 τρισ. σε ετησιοποιημένη, εποχικά προσαρμοσμένη βάση. Επομένως, ήταν αυξημένη κατά 5,% σε σχέση με το αντίστοιχο περυσινό τρίμηνο και κατά,5% σε σχέση με το β τρίμηνο του 16. 1 1 1 15 16 Real Personal Outlays (%, Q/Q-AR) (LHS) Real Personal Outlays (%, Υ/Υ) (RHS) 1 Γενικά ενθαρρυντική ήταν το Νοέμβριο η εξέλιξη στην αγορά εργασίας. Ειδικότερα, από την έρευνα βάσει των καταστάσεων μισθοδοσίας προκύπτει ότι το Νοέμβριο δημιουργήθηκαν σε εποχικά προσαρμοσμένη βάση 178 χιλ. νέες θέσεις εργασίας έναντι 17 χιλ. της μέσης εκτίμησης της αγοράς και 1 χιλ. τον Οκτώβριο (αρχικά: 161 χιλ.). Το ποσοστό ανεργίας, βάσει της έρευνας που βασίζεται στα νοικοκυριά, υποχώρησε στο,6% (Οκτ. 16:,9%). Ωστόσο, η μείωση αυτή σε ένα βαθμό προήλθε από τη σημαντική αύξηση αυτών που δεν αναζητούν πλέον εργασία. Κατά συνέπεια, μειώθηκε οριακά το ποσοστό συμμετοχής του εργατικού δυναμικού στο σύνολο του πληθυσμού (6,7%, Οκτ. 16: 6,8%). Παράλληλα, ο ρυθμός αύξησης του μέσου ωρομισθίου επιβραδύνθηκε στο,5% (Οκτ.:,8%) σε ετήσια βάση. Αγορά Εργασίας 1 Jan-1 Jul-1 Jan-15 Jul-15 Jan-16 Jul-16 Monthly change in nonfarm payrolls (LHS) Unemployment rate (RHS) 7. 6. 5.. 9

Αξιοσημείωτη αύξηση του προσωπικού εισοδήματος αλλά επιβράδυνση του ρυθμού ανόδου της προσωπικής καταναλωτικής δαπάνης καταδεικνύουν τα πιο πρόσφατα στοιχεία που αφορούν τον Οκτώβριο. Αναλυτικότερα, βάσει των εποχικά εξομαλυμένων στοιχείων και σε τρέχουσες τιμές, το προσωπικό και το διαθέσιμο προσωπικό εισόδημα αυξήθηκαν σε μηνιαία βάση κατά,6% έκαστο (Σεπτ. 16/Αύγ. 16:,% έκαστο), ως απόρροια κυρίως των αυξημένων εισοδημάτων από μισθωτή εργασία και από τόκους. Από την άλλη, συγκρατημένος ήταν ο ρυθμός ανόδου της προσωπικής καταναλωτικής δαπάνης (,%, Σεπτ. 16/Αύγ. 16:,7%), που στηρίχθηκε στη σημαντική άνοδο των δαπανών σε αγαθά (διαρκή και μη). Ως αποτέλεσμα, το ποσοστό αποταμίευσης ανήλθε τον Οκτώβριο στο 6,% (Σεπτ. 16: 5,7%). Ταυτόχρονα, ο δείκτης τιμών της προσωπικής καταναλωτικής δαπάνης (PCE) αυξήθηκε κατά 1,% σε ετήσια βάση (Σεπτ. 16: 1,%) περιορίζοντας την απόκλισή του από το στόχο της Fed (%). Εάν, μάλιστα, αφαιρεθεί η επίδραση των τροφίμων και της ενέργειας (core PCE), ο δείκτης διαμορφώνεται υψηλότερα: στο 1,7%, για τρίτο διαδοχικό μήνα. Επομένως, απομονώνοντας την επίδραση των τιμών, το διαθέσιμο προσωπικό εισόδημα και η προσωπική καταναλωτική δαπάνη μεταβλήθηκαν σε μηνιαία βάση κατά,% και,1% αντίστοιχα (Σεπτ. 16:,% και,5% αντίστοιχα). Περισσότερο αισιόδοξοι εμφανίστηκαν οι καταναλωτές το Νοέμβριο βάσει των δύο βασικότερων ερευνών καταναλωτικής εμπιστοσύνης, ενώ φαίνεται ότι η τάση αυτή συνεχίζεται και κατά το Δεκέμβριο. Ειδικότερα, ο γενικός πρόδρομος δείκτης του Conference Board ανήλθε στο 17,1, σημαντικά υψηλότερα τόσο της μέσης εκτίμησης της αγοράς (11,), όσο και από την τιμή του τον Οκτώβριο (1,8). Η τιμή αυτή αποτελεί την υψηλότερη από τον Ιούλιο του 7. Έντονα ανοδικά κινήθηκαν και οι δύο επιμέρους δείκτες, περισσότερο όμως αυτός που αφορά την τρέχουσα κατάσταση. Συνεπώς, το δίμηνο Οκτωβρίου-Νοεμβρίου η μέση τιμή του δείκτη διαμορφώθηκε στο 1, (γ τρίμ. 16: 1,7), που αποτελεί την υψηλότερη τιμή από την έναρξη της κρίσης. Αυξημένος, όμως, ήταν το Νοέμβριο και ο αντίστοιχος δείκτης της έρευνας του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν. Συγκεκριμένα, αναρριχήθηκε στο 9,8 από 87, τον Οκτώβριο, ενώ βάσει των πρώτων στοιχείων για το Δεκέμβριο η άνοδος φαίνεται πως συνεχίζεται και εκτιμάται να φθάσει στο 98, που αποτελεί τη δεύτερη υψηλότερη τιμή από τις αρχές του. Συνεπώς, το δ τρίμηνο του 16 η μέση τιμή του δείκτη εκτιμάται στο 9, (γ τρίμ. 16: 9,) που συνιστά τη μεγαλύτερη από το β τρίμηνο του 15. Εξέλιξη Τιμών Καταναλωτικής Δαπάνης 5 1-1 - Jan- Jan-6 Jan-8 Jan-1 Jan-1 Jan-1 Jan-16 Headline PCE Price Index (%,Y/Y) Core PCE Price Index (%,Y/Y) Πρόδρομοι Δείκτες Καταναλωτή 1 1 8 6 Ιαν-8 Ιαν-1 Ιαν-1 Ιαν-1 Ιαν-16 Conference Board University of Michigan Πρόδρομοι Επιχειρηματικοί Δείκτες 7 6 5 Ιαν- Ιαν- Ιαν- Ιαν-6 Ιαν-8 Ιαν-1 Ιαν-1 Ιαν-1 Ιαν-16 ISM Nonmanufacturing ISM Manufacturing Ανάλογη ήταν η εικόνα το Νοέμβριο και στις επιχειρήσεις. Στον τομέα της μεταποίησης, ο πρόδρομος δείκτης ISM ανήλθε στο 5,, υψηλότερα τόσο από την τιμή του τον Οκτώβριο (51,9), όσο και από τη μέση εκτίμηση της αγοράς (5,). Αξιοσημείωτη βελτίωση εμφάνισαν, μεταξύ άλλων, οι επιμέρους δείκτες των νέων παραγγελιών, της παραγωγής και των ανεκτέλεστων παραγγελιών, ενώ μικρή μείωση κατέγραψαν ο υποδείκτης της απασχόλησης και ο λόγος των νέων παραγγελιών προς τα αποθέματα (18,%, Οκτ. 16: 19,7%). Ταυτόχρονα σημαντική αύξηση κατέγραψε και ο πρόδρομος δείκτης ISM στους εκτός μεταποίησης τομείς. Ανήλθε στο 57, έναντι 55,5 που γενικά αναμενόταν και 5,8 τον Οκτώβριο. Σχεδόν όλοι οι 1

επιμέρους δείκτες κινήθηκαν ανοδικά με τη μεγαλύτερη αύξηση να παρουσιάζουν αυτοί της παραγωγής και της απασχόλησης. Αντίθετα, ελαφρά μειωμένος ήταν ο υποδείκτης των νέων παραγγελιών και ο λόγος τους με τα αποθέματα. Μεγάλη άνοδο παρουσίασαν τον Οκτώβριο σε σχέση με το Σεπτέμβριο οι νέες παραγγελίες για διαρκή αγαθά (,8%, Σεπτ. 16:,%), υπερβαίνοντας σημαντικά τη μέση εκτίμηση της αγοράς (1,5%). Επισημαίνεται, ωστόσο, ότι σε μηνιαία βάση παρατηρείται έντονη μεταβλητότητα των νέων παραγγελιών προερχόμενη κυρίως από τον κλάδο των αεροσκαφών. Εξαιρουμένου του τομέα των μεταφορών, η εικόνα παραμένει ενθαρρυντική καθώς καταγράφεται άνοδος 1,% (Σεπτ. 16:,%). Ταυτόχρονα, καταγράφηκε αξιοσημείωτη διεύρυνση του ελλείμματος του εμπορικού ισοζυγίου (εποχικά διορθωμένου), στα $-,6 δισ. έναντι $-, δισ. που γενικά αναμενόταν και $-6, δισ. το Σεπτέμβριο. Η εξέλιξη αυτή ήταν αποτέλεσμα της μείωσης που παρουσίασαν οι εξαγωγές και της ταυτόχρονης αύξησης των εισαγωγών. 15 1 5 Εξέλιξη Τιμών Κατοικιών 8 7 6 5 Στην αγορά κατοικίας η ήπια ανάκαμψη συνεχίζεται, εξέλιξη που αντανακλάται και στις τιμές των κατοικιών. Συγκεκριμένα, βάσει του δείκτη S&P Case-Shiller, οι εποχικά προσαρμοσμένες τιμές στις μεγαλύτερες αμερικανικές πόλεις αυξήθηκαν το Σεπτέμβριο κατά,% συγκρινόμενες με ένα μήνα πριν (Αύγ. 16:,%), που είναι το υψηλότερο ποσοστό των τελευταίων έξι μηνών, ενώ σε ετήσια βάση σημείωσαν άνοδο κατά 5,1% (Αύγ. 16: 5,1%). Τέλος, αυξημένες κατά,5% σε μηνιαία βάση ήταν τον Οκτώβριο οι δαπάνες για κατασκευές, περίπου όσο αναμενόταν, έναντι μηδενικής μεταβολής τους το Σεπτέμβριο. Συγκριτικά με τον Οκτώβριο του 15, οι δαπάνες ήταν αυξημένες κατά,% (Σεπτ. 16: 1,%). Σημειώνεται, ωστόσο, ότι ο ανωτέρω δείκτης εμφανίζει έντονη διακύμανση σε μηνιαία βάση. -5-1 -15 - Jan- Jan-6 Jan-8 Jan-1 Jan-1 Jan-1 Jan-16 S&P Case-Shiller Index (%,Y/Y) (LHS) NAHB Leading Indicator (RHS) 1 11

ΛΟΙΠΕΣ ΜΕΓΑΛΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΕΣ KINA Επιτάχυνση του ρυθμού αύξησης των λιανικών πωλήσεων και διατήρηση του ρυθμού ανόδου της βιομηχανικής παραγωγής το Νοέμβριο. Σημαντική μείωση των συναλλαγματικών διαθεσίμων το Νοέμβριο. Στο,% ο πληθωρισμός το Νοέμβριο. Επιταχύνθηκε το Νοέμβριο ο ρυθμός αύξησης των λιανικών πωλήσεων ενώ αμετάβλητος παρέμεινε της βιομηχανικής παραγωγής. Πιο αναλυτικά, οι λιανικές πωλήσεις αυξήθηκαν κατά 1,8% ετησίως έναντι ανόδου τους κατά 1,% τον Οκτώβριο και που περίπου ανέμενε η αγορά. Ταυτόχρονα, η βιομηχανική παραγωγή αυξήθηκε το Νοέμβριο κατά 6,% σε ετήσια βάση, όσο περίπου και τον Οκτώβριο (6,1%). Η εν λόγω εξέλιξη ήταν αποτέλεσμα της επιτάχυνσης του ρυθμού επέκτασης της παραγωγής των εταιρειών κοινής ωφελείας. Ενθαρρυντική ένδειξη για το προσεχές διάστημα αποτελεί η διατήρηση σε συγκριτικά υψηλό επίπεδο το Νοέμβριο του πρόδρομου δείκτη Caixin PMI στον τομέα της μεταποίησης με αποτέλεσμα οι τιμές του δείκτη τους δύο τελευταίους μήνες να αποτελούν τις υψηλότερες από τον Ιούλιο του 1 (5,9, Οκτ. 16: 51,). Διατήρηση του ρυθμού ανόδου τους κατέδειξαν το Νοέμβριο οι συνολικές πάγιες επενδύσεις (εξαιρουμένων αυτών από νοικοκυριά που δραστηριοποιούνται στον αγροτικό τομέα) με αποτέλεσμα κατά το ενδεκάμηνο του 16 να αυξηθούν κατά 8,% έναντι της αντίστοιχης περυσινής περιόδου (Ιαν-Οκτ. 16: 8,%). Σημειώνεται ότι οι ιδιωτικές πάγιες επενδύσεις -που αντιστοιχούν στο 6% περίπου του συνόλουαυξήθηκαν το ενδεκάμηνο με ρυθμό,1%, ενώ αυτές του δημόσιου τομέα (που αποσπούν περίπου το 6%) αυξήθηκαν με ρυθμό,%. Ανοδικά κινήθηκαν το Νοέμβριο τόσο οι εξαγωγές, όσο και οι εισαγωγές της Κίνας. Οι εξαγωγές σε δολλάρια αυξήθηκαν κατά,1% (Οκτ. 16: -7,5%) και οι εισαγωγές κατά 6,7% (Οκτ. 16: -1,%). Ως εκ τούτου, το εμπορικό πλεόνασμα της Κίνας συρρικνώθηκε στα $,6 δισ. έναντι $8,8 δισ. τον Οκτώβριο. Περαιτέρω μείωση εμφάνισαν το Νοέμβριο τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της Κίνας, συμπληρώνοντας τον πέμπτο διαδοχικό μήνα συρρίκνωσης. Συγκεκριμένα, διαμορφώθηκαν στα $.51,6 δισ., μειωμένα κατά $69,1 δισ. συγκριτικά με τον Οκτώβριο. Το ύψος αυτό αποτελεί το χαμηλότερο από το Μάρτιο του 11. Σε τροχιά ανόδου παρέμεινε και το Νοέμβριο, για τρίτο διαδοχικό μήνα, ο πληθωρισμός. Συγκεκριμένα, διαμορφώθηκε στο,% (Οκτ. 16:,1%), αποτελώντας τον υψηλότερο από τον περασμένο Απρίλιο. Η εξέλιξη αυτή προήλθε κυρίως από την ενίσχυση του ρυθμού ανόδου των τιμών των τροφίμων. Αφαιρουμένων των τροφίμων και της ενέργειας, ο πληθωρισμός αυξήθηκε οριακά στο 1,9% (Οκτ. 16: 1,8%). Ένδειξη ότι η τάση ανόδου των τιμών θα συνεχιστεί το προσεχές διάστημα συνιστά η απότομη άνοδος των τιμών παραγωγού το τελευταίο δίμηνο. Ειδικότερα, το Νοέμβριο αυξήθηκαν κατά,% σε ετήσια βάση (Οκτ. 16: 1,%, Σεπτ. 16:,1%), αποτελώντας τον τρίτο διαδοχικό μήνα που καταγράφεται αύξηση μετά από ένα διάστημα τεσσάρων και πλέον ετών μείωσης τιμών. 5 15 1 5 Εξέλιξη βιομηχανικής παραγωγής & λιανικών πωλήσεων (ετήσια % μεταβολή) Ιαν-7 Ιαν-8 Ιαν-9 Ιαν-1 Ιαν-11 Ιαν-1 Ιαν-1 Ιαν-1 Ιαν-15 Ιαν-16 Βιομηχανική παραγωγή Λιανικές πωλήσεις Πηγή: TR Datastream, Bloomberg PB Economic Research. 5 5 5 15 1 9 8 7 6 5 1-1 5 Εξέλιξη Συναλλαγματικών Διαθεσίμων Κίνας (σε δισ. $) Ιαν- Ιαν- Ιαν-6 Ιαν-8 Ιαν-1 Ιαν-1 Ιαν-1 Ιαν-16 Εξέλιξη Δείκτη Τιμών Καταναλωτή & Παραγωγού (ετήσια % μεταβολή) - -1 Νοε-6 Νοε-8 Νοε-1 Νοε-1 Νοε-1 Νοε-16 Δείκτης τιμών καταναλωτή Δείκτης τιμών παραγωγού 1 15 1 5-5

ΙΑΠΩΝΙA Με τριμηνιαίο ρυθμό,% αναπτύχθηκε κατά το γ τρίμηνο η οικονομία. Ελαφρά βελτίωση του πρόδρομου επιχειρηματικού δείκτη Τάνκαν το δ τρίμηνο. Άνοδος της βιομηχανικής παραγωγής και του πληθωρισμού τον Οκτώβριο. Χαμηλότερος από ό,τι είχε αρχικά εκτιμηθεί φαίνεται πως ήταν ο ρυθμός ανάπτυξης της ιαπωνικής οικονομίας κατά το γ τρίμηνο του 16. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, το πραγματικό ΑΕΠ αυξήθηκε σε τριμηνιαία βάση με ρυθμό,% (β τρίμ. 16:,5%). Οι καθαρές εξαγωγές ήταν ο βασικός κινητήριος μοχλός της ανόδου και έπονταν η ιδιωτική κατανάλωση. Σε σχέση με το τρίτο τρίμηνο του 15 το πραγματικό ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 1,1% (β τριμ. 16:,9%). Ελαφρά βελτίωση σημείωσε το δ τρίμηνο του 16 ο πρόδρομος επιχειρηματικός δείκτης Τάνκαν. Ειδικότερα, η τιμή του δείκτη για τις μεγάλες επιχειρήσεις της μεταποίησης αυξήθηκε στο 1 από 6 τα πρώτα τρία τρίμηνα του τρέχοντος έτους, ενώ για το α τρίμηνο του 17 εκτιμάται μικρή υποχώρησή του στο 8. Σημειώνεται ότι το 15 η τιμή του δείκτη κυμάνθηκε μεταξύ του 1 και του 15. Ταυτόχρονα, για τις μεγάλες επιχειρήσεις στους εκτός μεταποίησης τομείς ο δείκτης παρέμεινε στο 18 για δεύτερο διαδοχικό τρίμηνο, που είναι η χαμηλότερη τιμή από το δ τρίμηνο του 1. Για το α τρίμηνο του 17 προβλέπεται μείωσή του στο 16. Οριακά ανοδικά σε σχέση με το Σεπτέμβριο κινήθηκε τον Οκτώβριο η βιομηχανική παραγωγή (,1%, εποχικά διορθωμένα στοιχεία) έναντι μείωσής της κατά,1% που γενικά αναμενόταν και αύξησής της κατά,6% το Σεπτέμβριο. Επισημαίνεται, ωστόσο, η ιδιαίτερα ευμετάβλητη φύση αυτών των στοιχείων σε μηνιαία βάση. Σε σχέση με τον Οκτώβριο του 15 η βιομηχανική παραγωγή ήταν μειωμένη κατά 1,%. Ενθαρρυντική ένδειξη για το προσεχές διάστημα αποτελεί η διατήρηση το Νοέμβριο σχεδόν όλης της αύξησης που είχε καταγράψει τον Οκτώβριο ο πρόδρομος δείκτης Nikkei PMI στον τομέα της μεταποίησης. Συγκεκριμένα, διαμορφώθηκε στο 51, από 51, τον Οκτώβριο αποτελώντας τις δύο υψηλότερες τιμές από τον φετινό Ιανουάριο. Από τους επιμέρους δείκτες, μικρή μείωση σημειώθηκε στην παραγωγή και την απασχόληση που αντισταθμίστηκε σχεδόν εξ ολοκλήρου από την αύξηση στις νέες παραγγελίες. Εξέλιξη πραγματικού ΑΕΠ, 1,5 1,,5, -,5-1, -1,5 -, -,5 1 1 1 15 16 Πηγή: TR Datastream, Bloomberg PB Economic Research. 1-1 - - - Πραγματικό ΑΕΠ (%-Q/Q) (Α) Πραγματικό ΑΕΠ (%-Y/Y) (Δ) Βιομηχανική Παραγωγή (ετήσια % μεταβολή, μη εποχ. διορθ. στοιχεία),5,,5, 1,5 1,,5, -,5-1, -1,5-5 5 6 8 1 11 1 15 16 Αξιοσημείωτη άνοδο σημείωσε τον Οκτώβριο ο πληθωρισμός, κυρίως λόγω των αυξημένων τιμών στα νωπά τρόφιμα. Συγκεκριμένα, ανήλθε στο,1% από -,5% το Σεπτέμβριο. Όμως, αφαιρουμένων των νωπών τροφίμων, η άνοδος του πληθωρισμού ήταν οριακή καθώς αυτός διαμορφώθηκε στο -,% (Σεπτ. 16: -,5%). Για το Νοέμβριο, σύμφωνα με τα πρώτα στοιχεία για τον πληθωρισμό που αφορούν την περιοχή του Τόκιο, αναμένεται περαιτέρω άνοδος του συνολικού πληθωρισμού, αλλά στασιμότητά του εάν αφαιρεθούν τα νωπά τρόφιμα. 1

Ημερομηνία Ανακοίνωσης Ανακοινώσεις / Γεγονότα ΗΠΑ Περίοδος Αναφοράς 1/1/16 Δείκτης Τιμών Παραγωγού Νοέμβριος 16 1/1/16 Λιανικές Πωλήσεις Νοέμβριος 16 1/1/16 Εταιρικά αποθέματα Οκτώβριος 16 1/1/16 Βιομηχανική Παραγωγή Νοέμβριος 16 1/1/16 Ανακοίνωση των Αποφάσεων της Συνεδρίασης & των Προβλέψεων της Fed - 15/1/16 Δείκτης Τιμών Καταναλωτή Νοέμβριος 16 15/1/16 Πρόδρομος Δείκτης Κατασκευαστών Κατοικιών (NAHB) Δεκέμβριος 16 16/1/16 Στοιχεία Ενάρξεων Ανέγερσης Νέων Κατοικιών Νοέμβριος 16 /1/16 ΑΕΠ-Εθνικοί Λογαριασμοί Γ Τρίμηνο (η εκτ.) /1/16 Στοιχεία Εταιρικής Κερδοφορίας Γ Τρίμηνο (η εκτ.) /1/16 Νέες Παραγγελίες Διαρκών Αγαθών Νοέμβριος 16 /1/16 Στοιχεία Προσωπικού Εισοδήματος & Δαπάνης Νοέμβριος 16 /1/16 Πωλήσεις Νεόδμητων Κατοικιών Νοέμβριος 16 /1/16 Πρόδρομος Δείκτης Εμπιστοσύνης Καταναλωτή (Παν/μιο Μίσιγκαν) Δεκέμβριος 16 7/1/16 Τιμές Κατοικιών Οκτώβριος 16 7/1/16 Πρόδρομος Δείκτης Εμπιστοσύνης Καταναλωτή (Conference Board) Δεκέμβριος 16 /1/17 Πρόδρομος Δείκτης ΙSM Μεταποίησης Δεκέμβριος 16 /1/17 Δαπάνες Κατασκευών Νοέμβριος 16 5/1/17 Πρόδρομος Δείκτης ΙSM Υπηρεσιών Δεκέμβριος 16 6/1/17 Στοιχεία για την Αγορά Εργασίας Δεκέμβριος 16 ΕΥΡΩΖΩΝΗ 1/1/16 Βιομηχανική Παραγωγή Οκτώβριος 16 15/1/16 Πρόδρομος Επιχειρηματικός Δείκτης PMI (σύνθετος) Δεκέμβριος 16(1η εκτ.) 16/1/16 Δείκτης Τιμών Καταναλωτή Νοέμβριος 16 16/1/16 Στοιχεία Εξωτερικού Εμπορίου Οκτώβριος 16 19/1/16 Δείκτης Παραγωγής στις Κατασκευές Οκτώβριος 16 1/1/16 Πρόδρομος Δείκτης Καταναλωτικής Εμπιστοσύνης Δεκέμβριος 16 (1 η εκτ.) /1/17 Πρόδρομος Δείκτης PMI Μεταποίησης Δεκέμβριος 16 /1/17 Δείκτης Τιμών Καταναλωτή Δεκέμβριος 16 (1 η εκτ.) /1/17 Πρόδρομος Επιχειρηματικός Δείκτης PMI (σύνθετος) Δεκέμβριος 16 5/1/17 Τιμές Παραγωγού στη Βιομηχανία Νοέμβριος 16 6/1/17 Λιανικές Πωλήσεις Νοέμβριος 16 6/1/17 Πρόδρομος Δείκτης Οικονομικού Κλίματος Δεκέμβριος 16 ΕΛΛΑΔΑ 1/1/16 Οικοδομική Δραστηριότητα Σεπτέμβριος 16 1/1/16 Δείκτης Παραγωγής στις Κατασκευές Γ τρίμηνο 16 1/1/16 Δείκτης Τιμών Εισαγωγών στη Βιομηχανία Οκτώβριος 16 15/1/16 Δείκτες Κύκλου Εργασιών στον Τομέα των Υπηρεσιών Γ τρίμηνο 16 15/1/16 Έρευνα Εργατικού Δυναμικού Γ τρίμηνο 16 1

/1/16 Δείκτης Κύκλου Εργασιών στη Βιομηχανία Οκτώβριος 16 1/1/16 Ισοζύγιο Πληρωμών Οκτώβριος 16 9/1/16 Τραπεζική Χρηματοδότηση Νοέμβριος 16 /1/16 Δείκτης Κύκλου Εργασιών στο Λιανικό Εμπόριο Οκτώβριος 16 /1/16 Δείκτης Τιμών Παραγωγού στη Βιομηχανία Νοέμβριος 16 6/1/17 Πρόδρομος Δείκτης Οικονομικού Κλίματος Δεκέμβριος 16 15

Οικονομική Ανάλυση & Επενδυτική Στρατηγική Λεκκός Ηλίας Chief Economist 1881 Lekkosi@piraeusbank.gr Πατίκης Βασίλειος Head 179178 Patikisv@piraeusbank.gr Παπιώτη Λιάνα Secretary 188187 PapiotiE@piraeusbank.gr Ελληνική Οικονομία Στάγγελ Ειρήνη Manager 1695 Staggelir@piraeusbank.gr Αγγελοπούλου Αναστασία Economist 1688 Aggelopouloua@piraeusbank.gr Ανεπτυγμένες Οικονομίες Πολυχρονόπουλος Διονύσης Senior Economist 169 Polychronopoulosd@piraeusbank.gr Παπακώστας Χρυσοβαλάντης Economic Analyst 1691 Papakostasc@piraeusbank.gr 16

Disclaimer: Το παρόν έντυπο εκδόθηκε από την υπηρεσία Οικονομικής Ανάλυσης και Επενδυτικής Στρατηγικής της Τράπεζας Πειραιώς (εφεξής η «Τράπεζα»), η οποία εποπτεύεται από την Τράπεζα της Ελλάδος, και αποστέλλεται ή τίθεται στη διάθεση τρίτων χωρίς να υπάρχει υποχρέωση προς τούτο από το συντάκτη του. Το παρόν κείμενο ή μέρος του δεν μπορεί να αναπαραχθεί με οποιονδήποτε τρόπο χωρίς την προηγούμενη γραπτή έγκριση από τον συντάκτη του. Οι περιλαμβανόμενες στο παρόν πληροφορίες ή απόψεις απευθύνονται σε υφιστάμενους ή δυνητικούς πελάτες με γενικό τρόπο, χωρίς να έχουν λάβει υπ' όψιν τις εξατομικευμένες περιστάσεις, τους επενδυτικούς στόχους, την οικονομική δυνατότητα και την πείρα ή γνώση των πιθανών παραληπτών του παρόντος και, ως εκ τούτου, δεν συνιστούν και δεν πρέπει να εκλαμβάνονται ως πρόταση ή προσφορά για τη διενέργεια συναλλαγών σε χρηματοπιστωτικά μέσα ή νομίσματα, ούτε ως σύσταση ή συμβουλή για τη λήψη επενδυτικών αποφάσεων σχετικά με αυτά. Λαμβάνοντας υπ όψιν τα παραπάνω, ο λήπτης της παρούσας πληροφόρησης πρέπει να προχωρήσει στη δική του έρευνα, ανάλυση και επιβεβαίωση της πληροφορίας που περιέχεται σε αυτό το κείμενο και να αναζητήσει ανεξάρτητες νομικές, φορολογικές και επενδυτικές συμβουλές από επαγγελματίες, πριν προχωρήσει στη λήψη της επενδυτικής του απόφασης. Οι πληροφορίες που εκτίθενται στο παρόν βασίζονται σε πηγές που η Τράπεζα θεωρεί αξιόπιστες και παρατίθενται αυτούσιες, αλλά η Τράπεζα δεν μπορεί να εγγυηθεί την ακρίβεια και πληρότητά τους. Οι απόψεις και εκτιμήσεις που εκτίθενται στο παρόν αφορούν την τάση της εγχώριας και των διεθνών χρηματοοικονομικών αγορών κατά την αναγραφόμενη ημερομηνία (τιμές κλεισίματος) και υπόκεινται σε μεταβολές χωρίς ειδοποίηση. H Τράπεζα ενδέχεται, ωστόσο, να συμπεριλάβει στο παρόν έρευνες στον τομέα των επενδύσεων, οι οποίες έχουν εκπονηθεί από τρίτα πρόσωπα. Στην περίπτωση αυτή, η Τράπεζα δεν τροποποιεί τις ως άνω έρευνες, αλλά τις παραθέτει αυτούσιες και, συνεπώς, δεν αναλαμβάνει οποιαδήποτε ευθύνη για το περιεχόμενο αυτών. Η Τράπεζα δεν υποχρεούται να επικαιροποιεί τις πληροφορίες που εμπεριέχονται στο παρόν. Λαμβάνοντας υπ' όψιν τα ανωτέρω, η Τράπεζα, τα Μέλη του Διοικητικού της Συμβουλίου και τα υπεύθυνα πρόσωπα ουδεμία ευθύνη αναλαμβάνουν ως προς τις πληροφορίες που περιλαμβάνονται στο παρόν ή/και την έκβαση τυχόν επενδυτικών αποφάσεων που λαμβάνονται σύμφωνα με αυτές. Ο Όμιλος της Τράπεζας Πειραιώς είναι ένας οργανισμός με σημαντική ελληνική, αλλά και αυξανόμενη διεθνή παρουσία και μεγάλο εύρος παρεχόμενων επενδυτικών υπηρεσιών. Στο πλαίσιο των επενδυτικών υπηρεσιών που παρέχει η Τράπεζα ή/και άλλες εταιρείες του Ομίλου της ενδέχεται να ανακύψουν περιπτώσεις σύγκρουσης συμφερόντων σε σχέση με τις παρεχόμενες στο παρόν πληροφορίες. Σχετικά επισημαίνεται ότι η Τράπεζα, τα υπεύθυνα πρόσωπα ή/και οι εταιρείες του Ομίλου της μεταξύ άλλων: α) Δεν υπόκεινται σε καμία απαγόρευση όσον αφορά στη διαπραγμάτευση για ίδιο λογαριασμό ή στο πλαίσιο διαχείρισης χαρτοφυλακίου πριν από τη δημοσιοποίηση του παρόντος εντύπου, ή την απόκτηση μετοχών πριν από δημόσια εγγραφή ή την απόκτηση λοιπών κινητών αξιών. β) Ενδέχεται να παρέχουν έναντι αμοιβής υπηρεσίες επενδυτικής τραπεζικής σε κάποιον από τους εκδότες, για τους οποίους τυχόν παρέχονται με το παρόν πληροφορίες. γ) Ενδέχεται να συμμετέχουν στο μετοχικό κεφάλαιο εκδοτών ή να αποκτούν άλλους τίτλους εκδόσεως των εν λόγω εκδοτών ή να έλκουν άλλα χρηματοοικονομικά συμφέροντα από αυτούς. δ) Ενδέχεται να παρέχουν υπηρεσίες ειδικού διαπραγματευτή ή αναδόχου σε κάποιους από τους τυχόν αναφερόμενους στο παρόν εκδότες. ε) Ενδεχομένως να έχουν εκδώσει σημειώματα διαφορετικά ή μη συμβατά με τις πληροφορίες που εκτίθενται στο παρόν. Η Τράπεζα και οι λοιπές εταιρίες του Ομίλου της έχουν θεσπίσει, εφαρμόζουν και διατηρούν αποτελεσματική πολιτική, η οποία αποτρέπει τη δημιουργία καταστάσεων συγκρούσεως συμφερόντων και τη διάδοση των κάθε είδους πληροφοριών μεταξύ των υπηρεσιών ("σινικά τείχη"), καθώς επίσης συμμορφώνονται διαρκώς με τις προβλέψεις και τους κανονισμούς σχετικά με τις προνομιακές πληροφορίες και την κατάχρηση αγοράς. Επίσης, η Τράπεζα βεβαιώνει ότι δεν έχει οποιουδήποτε είδους συμφέρον ή σύγκρουση συμφερόντων με α) οποιαδήποτε άλλη νομική οντότητα ή πρόσωπο που θα μπορούσαν να συμμετάσχουν στην προετοιμασία της παρούσας έρευνας και β) με οποιαδήποτε άλλη νομική οντότητα ή πρόσωπο τα οποία δεν θα μπορούσαν να συμμετάσχουν στην προετοιμασία της παρούσας έρευνας, αλλά που είχαν πρόσβαση στην παρούσα έρευνα πριν από τη δημοσιοποίησή της. Ρητά επισημαίνεται ότι οι επενδύσεις που περιγράφονται στο παρόν έντυπο εμπεριέχουν επενδυτικούς κινδύνους, μεταξύ των οποίων και ο κίνδυνος απώλειας του επενδεδυμένου κεφαλαίου. Ειδικότερα επισημαίνεται ότι: α) τα αριθμητικά στοιχεία αναφέρονται στο παρελθόν και ότι οι προηγούμενες επιδόσεις δεν αποτελούν ασφαλή ένδειξη μελλοντικών επιδόσεων, β) εφόσον τα αριθμητικά στοιχεία αποτελούν προσομοίωση προηγούμενων επιδόσεων, οι προηγούμενες αυτές επιδόσεις δεν αποτελούν ασφαλή ένδειξη μελλοντικών επιδόσεων, γ) η απόδοση ενδέχεται να επηρεαστεί θετικά ή αρνητικά από συναλλαγματικές διακυμάνσεις, σε περίπτωση που τα αριθμητικά στοιχεία είναι εκπεφρασμένα σε ξένο (πλην του ευρώ) νόμισμα, δ) οι τυχόν προβλέψεις σχετικά με τις μελλοντικές επιδόσεις δεν αποτελούν ασφαλή ένδειξη μελλοντικών επιδόσεων, ε) η φορολογική μεταχείριση των αναφερόμενων στο παρόν πληροφοριών και συναλλαγών εξαρτάται και από τα ατομικά δεδομένα εκάστου επενδυτή και ενδέχεται να μεταβληθεί στο μέλλον. Ως εκ τούτου ο παραλήπτης οφείλει να αναζητήσει ανεξάρτητες συμβουλές ως προς την εκάστοτε εφαρμοστέα φορολογική νομοθεσία. Η διανομή του παρόντος εντύπου εκτός Ελλάδος ή/και σε πρόσωπα διεπόμενα από αλλοδαπό δίκαιο μπορεί να υπόκειται σε περιορισμούς ή απαγορεύσεις σύμφωνα με την εκάστοτε εφαρμοστέα νομοθεσία. Για το λόγο αυτό, ο παραλήπτης του παρόντος καλείται να αναζητήσει ανεξάρτητες συμβουλές ως προς την εκάστοτε εφαρμοστέα νομοθεσία, ώστε να διερευνήσει τυχόν τέτοιους περιορισμούς ή/και απαγορεύσεις. 17