Η γνλετθή εκπινθή ζηε καζεζηαθή δηαδηθαζία Αξηάδλε Κπξηαθίδνπ
Γηαηί νη γνλείο; Η νηθνγέλεηα είλαη ε βαζηθή κνλάδα κέζα από ηελ νπνία ην παηδί εηζάγεηαη ζηελ θνηλσληθή δσή θαη θαη επέθηαζε ζηε ζρνιηθή δσή. Έρεη ζεκαζία σο πξνο ηε ζρνιηθή επηηπρία, ηη θάλνπλ νη γνλείο θαη πώο δηακνξθώλνπλ ην καζεζηαθό πεξηβάιινλ ηνπ παηδηνύ ηνπο. Οη έξεπλεο δείρλνπλ όηη όηαλ νη γνλείο εκπιέθνληαη ζηε καζεζηαθή δηαδηθαζία ηόηε νη καζεηέο έρνπλ ςειόηεξνπο βαζκνύο, θαιύηεξε πξνζαξκνγή ζην ζρνιείν, απμεκέλα θίλεηξα θαη απηνεθηίκεζε, θαη ιηγόηεξα πεξηζηαηηθά βίαηεο ζπκπεξηθνξάο.
Τη είλαη ε γνλετθή εκπινθή; Γνλετθή εκπινθή νξίδεηαη σο νη ζσμπεριθορές θαη νη πρακηικές ησλ γνληώλ ζην ζπίηη ή ζην ζρνιείν, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ησλ γνλετθώλ επηδηώμεσλ, ησλ πξνζδνθηώλ, ησλ ζηάζεσλ θαη ησλ πεπνηζήζεώλ ηνπο ζρεηηθά κε ηελ εθπαίδεπζε ηνπ παηδηνύ (Hong & Ho, 2005). Πεξηγξάθνληαη ζηε βηβιηνγξαθία έμη ηύπνη ζρέζεσλ αλάκεζα ζην ζρνιείν θαη ηελ νηθνγέλεηα πνπ επηθεληξώλνληαη ζηηο εμήο πξαθηηθέο: ζηελ επηθνηλσλία ζρνιείνπ νηθνγέλεηαο, ζηελ εζεινληηθή εξγαζία ησλ γνληώλ ζην ζρνιείν, ζηε βνήζεηα ηνπ ζρνιείνπ ζην ζπίηη, ζηε ζπλεηζθνξά ηεο νηθνγέλεηαο ζηελ θαη νίθνλ εξγαζία ηνπ παηδηνύ, ζηε ζπκκεηνρή ησλ γνληώλ ζηε δηνίθεζε θαη δηαρείξηζε ηνπ ζρνιείνπ, ζηε ζπλεξγαζία ζρνιείνπ-νηθνγέλεηαο- θνηλόηεηαο.
Η γνλετθή εκπινθή ζήκεξα Οη ζπκπεξηθνξέο θαη νη δξαζηεξηόηεηεο ησλ γνληώλ κπνξεί λα θπκαίλνληαη από ηε δηαηήξεζε επθαηξηαθώλ επαθώλ κε ην ζρνιείν κέρξη θαη ην επίπεδν ιήςεο απόθαζεο κέζσ ησλ ζπιινγηθώλ νξγάλσλ ησλ γνληώλ. Η γνλετθή εκπινθή ζήκεξα εθθξάδεηαη κε ηνπο εμήο ηξόπνπο: Βνήζεηα θαη επίβιεςε ζρνιηθήο εξγαζίαο ζην ζπίηη. Επηζθέςεηο ηνπ γνληνύ ζην ζρνιείν θαη ζπλεξγαζία κε ηνπο δαζθάινπο. Μέιε ηνπ Σπλδέζκνπ Γνλέσλ. Σπκκεηνρή ζηηο ζρνιηθέο εθδειώζεηο. Θεηηθέο απόςεηο γηα ηελ εθπαίδεπζε θαη ε κεηαβίβαζε ησλ απόςεσλ απηώλ ζηα παηδηά.
Ο ξόινο ηνπ εθπαηδεπηηθνύ Οη εθπαηδεπηηθνί ζπλδένληαη κε ηνπο γνλείο κέζσ ησλ παηδηώλ, γηα ηα νπνία είλαη θαη νη δύν ππεύζπλνη θαη ε πάιε αλάκεζά ηνπο ζα πξέπεη λα είλαη ηνπιάρηζηνλ βιαβεξή θαη αλεπηζύκεηε (Σπκενύ, 2003). Η ζρέζε ηνπο δελ πξέπεη λα είλαη απιά πιεξνθνξηαθή θαη ελεκεξσηηθή. Απηό πνπ ρξεηάδεηαη είλαη θίλεηξα πνπ λα πξνθαινύλ ηνπο γνλείο λα εκπιαθνύλ ελεξγά, λα αλαπηπρζνύλ ζεηηθνί επηθνηλσληαθνί δεζκνί ζρνιείνπ θαη νηθνγέλεηαο, λα ππάξμεη πξνγξακκαηηζκόο δξαζηεξηνηήησλ θαη ζηξαηεγηθέο πνπ ζα αλαδείμνπλ ηε ζπλεξγαζία ηνπο ζε κηα θνηλή πξνζπάζεηα κόξθσζεο ησλ παηδηώλ.
Πξαθηηθέο ελεκέξσζε ησλ γνληώλ ζε ζέκαηα πνπ ζρεηίδνληαη κε ηηο ζρνιηθέο δξαζηεξηόηεηεο, δηαδηθαζίεο πνπ λα παξνπζηάδνπλ ηηο απόςεηο ησλ γνληώλ ζε ζρέζε κε ην ζρνιείν, επηκόξθσζε ησλ γνληώλ ζε εθπαηδεπηηθά θαη παηδαγσγηθά ζέκαηα, αλαγλώξηζε ησλ γνλετθώλ πξνζπαζεηώλ, εππξόζδεθηε αληηκεηώπηζε ησλ γνλετθώλ επηζθέςεσλ ζν ζρνιείν, απνηειεζκαηηθόηεξε επηθνηλσλία θαη δηνξγάλσζε εηδηθώλ εθδειώζεσλ πξνο ηνπο γνλείο.
Παξάγνληεο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηε γνλετθή εκπινθή Το θύλο ηων γονιών: Τν ζεκεξηλό θνηλσληθό ζθεληθό έρεη αιιάμεη θαη ε κεηέξα δελ είλαη πιένλ ε κόλε πνπ εκπιέθεηαη. Ο παηέξαο ή ε κεηέξα αζθνύλ ηε γνλετθή εκπινθή αλάινγα κε ην ρξόλν πνπ ηνπο αθήλνπλ νη επαγγεικαηηθέο ηνπο δξαζηεξηόηεηεο. Οικογενειακό σπόβαθρο: νη γνλείο πνπ απνξξνθνύληαη από ηηο κεηαμύ ηνπο ζπγθξνύζεηο κεηώλνπλ ηε γνλετθή εκπινθή ζηε καζεζηαθή δηαδηθαζία. Οη νηθνγέλεηεο κε κεγάιε ζπλνρή εκπιέθνληαη πεξηζζόηεξν. Πολιηιζμικό σπόβαθρο: νη γνλείο από θνηλσληθέο κεηνλόηεηεο αληηκεησπίδνπλ θνηλσληθά ή αθόκα θαη γισζζηθά εκπόδηα γηα γνλετθή εκπινθή.
Παξάγνληεο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηε γνλετθή εκπινθή Μορθωηικό επίπεδο: Οη ίδηνη νη γνλείο κπνξνύλ λα δεκηνπξγήζνπλ εκπόδηα γηα ηε γνλετθή εκπινθή αληηκεησπίδνληαο πξνζσπηθά αηζζήκαηα απνηπρίαο θαη ρακειήο απηνεθηίκεζεο. Οη κνξθσκέλνη γνλείο θαίλεηαη λα εκπιέθνληαη πεξηζζόηεξν όκσο ηειηθά γνλείο από θάζε βαζκίδα εθπαίδεπζεο κπνξνύλ λα εκπιαθνύλ ζεηηθά αλ ην επηδηώμνπλ. Οικογενειακό ειζόδημα: Πξέπεη πξώηα λα ηθαλνπνηεζνύλ νη ζηόρνη ηεο επηβίσζεο θαη ν νηθνλνκηθόο ώζηε νη γνλείο λα αθηεξώζνπλ ρξόλν ζηνλ πνιηηηζκηθό ζηόρν πνπ πεξηιακβάλεη ηε κάζεζε. Καζνξηζηηθόο παξάγνληαο γηα ηε γνλετθή εκπινθή είλαη οι απόψεις ηων γονιών γηα ην ηη είλαη ζεκαληηθό, αλαγθαίν θαη επηηξεπηό γη απηνύο λα θάλνπλ κε θαη γηα ηα παηδηά ηνπο σο πξνο ηε ζρνιηθή ηνπο δσή.
Τν πην ζεκαληηθό είλαη πσο ε ζρνιηθή επίδνζε ηνπ παηδηνύ ζρεηίδεηαη πεξηζζόηεξν κε ηελ πνηόηεηα ηεο ελδν-νηθνγελεηαθήο δσήο θαη ιηγόηεξν κε ηελ πνζόηεηα πιηθώλ αγαζώλ πνπ θαηέρεη ε νηθνγέλεηα.