1. Κύριες συγχορδίες Ι,ΙV,V Χρησιμοποιούνται σε ευθεία κατάσταση ( 5 3), α αναστροφή ( 6 ) και β αναστροφή ( 6 4). Διπλασιάζουμε την 1 η και την 5 η. Ποτέ την 3 η. (εκτός αν έρχεται από αντίθετη κίνηση, αλλά καλύτερα να το αποφεύγουμε). Επομένως, αν η σοπράνο τραγουδάει την 3 η δεν μπορούμε να έχουμε α αναστροφή. Στη σύνδεση V-I ο προσαγωγέας λύνεται με διάστημα 2ας μικρής ανιόν (π.χ. στην σολ μειζονα: φα#- σολ). Εξαιρετική λύση του προσαγωγέα μόνο σε εσωτερικές φωνές γίνεται με διάστημα 3 ης κατιόν (π.χ. φα#-ρε) και σπανιότερα 4 προς τα πάνω (π.χ. φα# - σι). Συνδέονται όλες μεταξύ τους, εκτός από την σύνδεση V-IV(επιτρέπεται η σύνδεση V- IV6, με την IV να έχει χαρακτήρα VI, δηλαδή απροσδόκητη πτώση, με απαραίτητη τη λύση του προσαγωγέα 2 α ανιόν). Στη σύνδεση I- IV και I-V κάνω πλάγια κίνηση, δηλαδή κρατάω μια κοινή νότα αν γίνεται. Στη σύνδεση IV-V και αντίστοιχα II- V, II 6 -V, II 6 N- V κάνω αντίθετη κίνηση, ο Β ανεβαίνει και όλες οι υπόλοιπες φωνές κατεβαίνουν. -Κανόνες μελωδικής κίνησης- Γενικά κάνω βηματικές ή μικρές κινήσεις και κρατάω κοινές νότες όπου μπορώ. Αποφεύγω τα μεγάλα πηδήματα και ειδικά τα διάφωνα μελωδικά διαστήματα, 2 Α, 4 Α, 7 η. Η 5 ελ επιτρέπεται αρκεί μετά να κινείται αντίθετα, π.χ. σι φα, μι ή φα-σι, ντο. Απαγορεύονται δύο και παραπάνω μεγάλα διαστήματα προς την ίδια κατεύθυνση, που τα άκρα τους σχηματίζουν διάφωνο διάστημα πχ, ντο- σολ σι προς τα πάνω ή φα- ντο- μι προς τα κάτω. Μετά από ένα μεγάλο διάστημα ακολουθεί κίνηση προς την αντίθετη κατεύθυνση ή βήμα προς την ίδια κατεύθυνση. Δεν κινούμαι παράλληλα για να αποφύγω τις παράλληλες 5 ες και 8 ες και την ευθεία 8 η ή 5 η στις εξωτερικές φωνές. Απαγορεύεται η υπέρβαση της έκτασης των φωνών και οιδιασταυρώσεις και υπερπηδήσεις. Δε βάζω ίδια συγχορδία από μέτρο σε μέτρο. Χρήσεις της β αναστροφής μόνο σε αυτά τα σχήματα. Διαβατικό1 Διαβατικό 2 Πτωτικό Ποικιλματικό Στο ασθενές Στο ασθενές Στο ισχυρό Στο ασθενές I- V 6 4-1 6 ή IV- I 6 4 IV 6 ή II 6 -I 6 4-V 7 -Iή I- IV 6 4- I I 6 - V 6 4- I IV 6 1 6 4 IV IV-I 6 4 V 7 - I Μια φωνή ανεβαίνει, Δύο φωνές κατεβαίνουν Δύο σταθερές Μια κατεβαίνει, Δύο ανιόν ποίκιλμα Μια σταθερή Πριν το τέλος Στο τέλος Μια κατιόν ποίκιλμα Παραλλαγή: I-VΙΙ6-16, όπου δύοφωνές κάνουν κατιόν ποίκιλμα λύση προσαγωγέα: Σπανιότερα, άρπισμα της ίδιας συγχορδίας αλλά το 6 4στο ασθενές.
2μ πάνω προαιρετικά σε όλες τις φωνές, αλλά υποχρεωτικά στις εξωτερ. φωνές (S,B). Εξαιρετική λύση 3η κάτω μόνο στις εσωτερικές φωνές (A,T) 2. Δευτερεύουσες συγχορδίες: II, III, VI, VII. Χρησιμοποιούνται σε ευθεία κατάσταση και α αναστροφή, όχι σε β αναστροφή (εκτός αν είναι σε αλυσίδα). Διπλασιάζω την 3 η και την 1 η, όχι την 5 η. Χρησιμοποιούνται ως αντικαταστάτριες των κύριων συγχορδιών με τις οποίες έχουν την ίδια λειτουργία και απέχουν διάστημα τρίτης, άρα έχουν δύο κοινές νότες. Δηλαδή μπορούν να ακολουθούν ή να αντικαθιστούν τις κύριες, όχι να προηγούνται. Λειτουργία Τονικής (T) : I, VI. Η VI έχει λειτουργία τονικής ή σπανιότερα υποδεσπόζουσας. Αντικαθιστά ή ακολουθεί την Ι (και σπανιότερα αντικαθιστά ή προηγείται της ΙV). Ακολουθεί τις: I-VI, V-VI, VII 6 - VI 6 σπανιότερα. Προηγείται των: VI- IV, VI- II, VI- V σπανιότερα. Στη σύνδεση V( 7 )- VI, δύο φωνές ανεβαίνουν και δύο κατεβαίνουν, διπλασιάζω την 3 η της VI. VI Λειτουργία Υποδεσπόζουσας (S) : IV, ΙΙ. H II αντικαθιστά ή ακολουθεί την IV γιατί έχουν 2 κοινές νότες & λειτουργία υποδεσπόζουσας & οι δύο. Προτιμάται σε α αναστροφή, ειδικά στην ελάσσονα, όπου είναι ελαττωμένη συγχορδία και χρησιμοποιείται μόνο σε α αναστροφή. Ακολουθεί την I, IV, VI Προηγείται της V, VII 6. Χρησιμοποιείται στο πτωτικό (II 6 -I 6 4-V 7 -I). Η ΙΙ6Ν, Ναπολιτάνικη είναι η II 6 με βαρυμένη 1 η και 5 η στη μείζονα και μόνο 1 η στην ελάσσονα. Λύνεται στην V, Ι 6 4 - V. Χρησιμοποιείται μόνο σε α αναστροφή. II Η V της V σχηματίζεται πάλι στη ΙΙ βαθμίδα με οξυμένη την 3 η στη μείζονα και 3 η και 5 η στην ελάσσονα. Μείζονα κλίμακα Ελάσσονα ΙΙ 6 Ν βαρυμένη 1 η και 5 η βαρυμένη 1 η V της V οξυμένη 3 η οξυμένη 3 η και 5 η Λειτουργία Δεσπόζουσας (D) : V, VΙΙ. H VII χρησιμοποιείται μόνο σε α αναστροφή γιατί είναι ελαττωμένη συγχορδία. Διπλασιάζω μόνο την 3 η γιατί η 1 η και 5 η σχηματίζουν το διάστημα της 5ελατ. Αντικαθιστά ή ακολουθεί την V και έχει λειτουργία δεσπόζουσας. VII
Χρησιμοποιείται αντί της V 6 4 στο διαβατικό I- VII 6 I 6 ή I 6 -VII 6 - I, όπου δύο φωνές ανεβοκατεβαίνουν και δύο κάνουν κατιόν ποίκιλμα. Ακολουθεί τις I, II, IV, V, και σπανιότερα την VI. Προηγείται των I, V, σπανιότερα VII 6 - VI. Έχει τον προσαγωγέα που λύνεται με τον γνωστό τρόπο. Η VII 7 με 7η ελαττωμένη, ή Diminuita, έχει στη μείζονα χαμηλωμένη την 7 η, πχ σι ρε φα λα b στην ντο μείζονα και στην ελάσσονα οξυμένη τη βάση, πχ σολ# σι ρε φα, στη λα ελάσσονα. Αν έχω μελωδικό διάστημα 7 ης ελαττωμένης ή 2 ης αυξημένης, πχ σολ#-φα, εναρμονίζω και τις δύο νότες με VΙΙ 7 diminuita. Μείζονα κλίμακα Ελάσσονα κλίμακα VII 7 dim βαρυμένη 7 η οξυμένη 1 η Η ΙΙΙ έχει και λειτουργία τονικής και δεσπόζουσας, εξαιτίας λοιπόν του διφορούμενου χαρακτήρα της, χρησιμοποιείται σπάνια, μόνο στις εξής περιπτώσεις: a) ως προέκταση της Ι: I- III IV όπου ο προσαγωγέας κατεβαίνει, π.χ. ρε ντο αναίρεση - σι b στη ρε ελάσσονα. b) ή ως προέκταση της V: V-III- I ο προσαγωγέας λύνεται κανονικά 2 α πάνω, στην τονική. Στην ελάσσονα είναι αυξημένη συγχορδία (φα -λα ντο # στη ρε ελάσσονα), για αυτό αν πρέπει να τη χρησιμοποιήσουμε την παίρνουμε την κατιούσα μελωδική, χωρίς οξυμένο προσαγωγέα. Στην αυξημένη της μορφή μπορεί αν χρησιμοποιηθεί κυρίως σε α αναστροφή, σαν συγχορδία III καθυστέρησης της τονικής, ή σαν μέσο μετατροπίας ως κοινή ή εναρμόνια με κάποια συγχορδία (I, IV, ήv) με οξυμένη 5 η. ως προέκταση της Ι: ή ως προέκταση της V: I- III IV όπου ο προσαγωγέας κατεβαίνει V-III- I (π.χ. ρε ντο αναίρεση- σι b στη ρε ελάσσονα) 3. Εναρμόνιση θέματος στον ελάσσονα τρόπο: Δεν ξεχνώ τον οξυμένο προσαγωγέα (π.χ. σολ# στη λα ελάσσονα, ή λα αναίρεση στη σι b ελάσσονα) Προσέχω να μη σχηματίζεται το τριημητόνιο μεταξύ 6ης και 7ης μελωδικής βαθμίδας(φα - σολ#): για να το αποφύγω χρησιμοποιώ την ανιούσα ή κατιούσα μελωδική (φα# σολ# και σολ αναίρεση φα αναίρεση) 4. α. Αρμονική αλυσίδα. Ένα μελωδικό μοτίβο που λέγεται πρώτος κρίκος ή πρότυπο, επαναλαμβάνεται ακριβώς στους επόμενους κρίκους σε διάστημα 2 ης ή 3 ης και σπανιότερα 4 ης πάνω ή κάτω. Απαραίτητη προϋπόθεση να μην υπάρχει λάθος μέχρι την πρώτη νότα του δεύτερου κρίκου. Εναρμονίζω κάθε κρίκο με τον ίδιο τρόπο, με την ίδια δηλαδή κίνηση των φωνών, ακόμη και αν προκύπτουν λάθη. Αρκεί να μην υπάρχουν λάθη στο πρότυπο και τη σύνδεσή του με τον πρώτο κρίκο.
Μια- δυο τελευταίες συγχορδίες της αλυσίδας μπορούν να τροποποιηθούν για τη σύνδεση της αλυσίδας με το υπόλοιπο θέμα. Αυτό λέγεται «σπάσιμο» της αλυσίδας. 4. β. Μετατροπική ή χρωματική Αλυσίδα Ισχύει ό,τι και για την αρμονική αλυσίδα, αλλά ό, τι έχω στον πρώτο κρίκο ή πρότυπο, επαναλαμβάνεται ακριβώς στους επόμενους κρίκους σε άλλη τονικότητα. Συνήθως οι κρίκοι συνδέονται μεταξύ τους με χρωματική μετατροπία. Κάθε κρίκος έχει συχνότερα V- I, I- V..α. V7: Λύνω την 7η, 2 η κάτω, εκτός από την περίπτωση V 7 - I 6 και V 4 3- I 6, όπου τη λύνω 2 η πάνω, για να αποφύγω διπλασιασμό της 3ης στηνι. Αν έχω μελωδικό διάστημα 7 ης, πχ σολ-φα, εναρμονίζω και τις δύο νότες με V 7. Η 7 η λύνεται πάλι βηματικά προς τα κάτω. Όταν έχω V 7 - I σε ευθεία κατάσταση και οι δύο, μία από τις δύο τις περισσότερες φορές να είναι ελλιπής, χωρίς 5 η δηλαδή, για να αποφύγω παράλληλες. 5β.V9: -1. Στην 6 η - 5 η μελωδική βαθμίδα (λα- σολ στην ντο μείζονα): η 9 η κατεβαίνει βηματικά και παραλείπω την 5 η. Λύνεται στην V7 Ι ή κατευθείαν στην Ι. - 2. Ή λύνεται στην VI, όπου η 9 η κρατιέται. -3. Στην 6 η 7 η μελωδική βαθμίδα (λα- σι), η 9 η ανεβαίνει βηματικά και παραλείπω την 3 η (που καθυστερείται και εμφανίζεται αμέσως μετά). Λύνεται στην V7. 5γ. V11: παραλείπω την 3 η και την 9 η. Καθυστερείται πάλι ο προσαγωγέας και λύνεται στην V7. Η 11 η κατεβαίνει βηματικά. -Παραμένει ίδια όταν λύνεται στην τονική..δ. V13: Έχω 1 η, 3 η, 7 η και13 η. Μπαίνει συνήθως στην τελική πτώση και η 13 η βρίσκεται στη σοπράνο και λύνεται σε διάστημα 3 ης κάτω. 6. οι υπόλοιπες συγχορδίες μεθ εβδόμης: Όλες οι συγχορδίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν με 7 η. Προετοιμασία 7 ης : Κρατημένη από την προηγούμενη συγχορδία. Έρχεται βηματικά μέσα από την ίδια συγχορδία. Λύση 7 ης : Λύνεται υποχρεωτικά βηματικά προς τα κάτω. Π.χ ρε - φα -λα -ντο και το ντο κρατιέται στην ίδια φωνή από την προηγούμενη συγχορδία. Π.χ ρε φα λα ρε=> ρε φα λα ντο. Π. χ. ρε-φα λα ντο. Το ντο λύνεται στο σι.
Η V 7 και VII 7 δεν είναι απαραίτητο να προετοιμαστούν, πρέπει όμως να λυθούν. Η VII 7 χρησιμοποιείται συχνότερα με την 7η ελαττωμένη (diminuita), αλλά και με 7 η μικρή. 7. Μετατροπίες: Η αλλαγή τονικότητας για περισσότερο από 1-2 συγχορδίες. Χρειάζεται επιβεβαίωση, επικύρωση της νέας τονικότητας, με πτώση, δηλαδή να ακουστεί οπωσδήποτε η δεσπόζουσα της νέας τονικότητας, π.χ. : IV ή II- (I 6 4) -V 7 -I, IV ή II- (I 6 4) -V 7 VI, VII 6 - I, VII 7 diminuita- I. Μπορεί επίσης μια δεσπόζουσα μεθ εβδόμης να αποτελέσει από μόνη της τονικό κέντρο και μετά να ακολουθήσει η δεσπόζουσα μιας άλλης τονικότητας. 7. Α. Διατονικές μετατροπίες: μας πηγαίνουν σε συγγενείς τονικότητες, δηλαδή σχετική μείζονα ή ελάσσονα και τονικότητες που απέχουν μέχρι δύο αλλοιώσεις και τις σχετικές τους μείζονες ή ελάσσονες, δηλαδή σε 9 τονικότητες. Π.χ. από τη σι μείζονα, μπορούμε να πάμε διατονικά: 1)στη σχετική της, σολ # ελάσσονα 2)στην φα# μείζονα (1 x 5 η πάνω) 3)ρε# ελάσσονα (σχετική ελάσσονα) 4)στην ντο # μείζονα, (2 x 5 ες πάνω) 5)λα# ελάσσονα (σχετική ελάσσονα) 6)μι μείζονα (1 x 5 η κάτω), 7)ντο # ελάσσονα (σχετική ελάσσονα) 8)λα μείζονα (2 x 5 ες κάτω) 9)φα# ελάσσονα. (σχετική ελάσσονα) Βρίσκω μια κοινή συγχορδία μεταξύ αρχικής και νέας τονικότητας, 1-2 νότες πριν την αλλοιωμένη νότα. Ανάλογα με τον οπλισμό που ακολουθεί αποφασίζω αν θα πάω σε μείζονα ή ελάσσονα τονικότητα και σε ποια. Π.χ. η σολ-σι-ρε είναι ταυτόχρονα V στην ντο μείζονα και ΙV στη ρε μείζονα (όχι όμως στη ρε ελάσσονα). Δεν ξεχνώ να προσθέτω τις απαραίτητες αλλοιώσεις στη νέα τονικότητα. Καλό είναι η κοινή συγχορδία να είναι α) V7 ή VII στη νέα τονικότητα, να έχει δηλαδή λειτουργία δεσπόζουσας, β) IV, II, ή VI στη νέα τονικότητα, να έχει δηλαδή λειτουργία υποδεσπόζουσας και γ) σπανιότερα να είναι Ι ή ΙΙΙ. Πάντως, αν η κοινή συγχορδία δεν έχει λειτουργία δεσπόζουσας στη νέα τονικότητα, πρέπει σύντομα να ακουστεί η δεσπόζουσα, η οποία καθιερώνει τη νέα τονικότητα. Έχουμε δύο περιπτώσεις για να βρίσκουμε σε ποια τονικότητα θα πηγαίνουμε: Α. Αν ο αλλοιωμένος φθόγγος που θα συναντήσουμε είναι οξυμένος σε σχέση με τον οπλισμό της αρχικής τονικότητας: τότε θα είναι ο προσαγωγέας της καινούργιας τονικότητας, δηλαδή η 3η της V ή η βάση της VII. Ανεβαίνοντας ένα ημιτόνιο από την οξυμένη αυτή νότα, βρίσκουμε τη νέα τονικότητα, π.χ. αν είμαστε στην ντο μείζονα και έχουμε φα# είναι ο προσαγωγέας της σολ μείζονας ή ελάσσονας. Β. Αν ο αλλοιωμένος φθόγγος είναι βαρυμένος σε σχέση με τον οπλισμό της αρχικής τονικότητας: τότε θα είναι η 4η μελωδική βαθμίδα της νέας τονικότητας, δηλαδή η 7η της V7, ή η 5η της VII, ή σπανιότερα η 6η της κλίμακας, δηλαδή η 7η της VII7 diminuita. Π.χ. αν είμαστε στην ντο μείζονα και έχουμε σι b, η συγχορδία θα είναι ντο μι σολ σι b, που είναι η V 7 της φα μείζονας ή ελάσσονας, ή ντο # μι σολ σι b,που είναι ηvii 7 diminuita της ρε μείζονας ή ελάσσονας.
Το αν θα είναι μείζονα ή ελάσσονα, θα το κρίνω από τον οπλισμό που ακολουθεί. Α. Οξυμένος φθόγγος Προσαγωγέας νέας τονικότητας Εναρμονίζω με V 7 (ή VII 7 diminuita) της Β. Βαρυμένος φθόγγος 4 η νότα νέας τονικότητας καινούργιας τονικότητας 7. Β. Χρωματικές μετατροπίες Γίνονται χωρίς κοινή συγχορδία, όταν έχω χρωματικά αλλοιωμένη νότα, π.χ. φα φα#. Η αλλαγή της τονικότητας γίνεται κατευθείαν πάνω στη χρωματικά αλλοιωμένη νότα. Πάνω στην αλλοιωμένη νότα θα πρέπει να σχηματίζεται V 7 ή VII 7 (diminuita) της νέας τονικότητας, να έχει δηλαδή λειτουργία δεσπόζουσας, η οποία καθιερώνει τη νέα τονικότητα. Ο τρόπος με τον οποίο βρίσκω την καινούργια τονικότητα είναι αυτός που ισχύει για τις διατονικές μετατροπίες για τον οξυμένο ή βαρυμένο φθόγγο, δηλαδή αν είναι οξυμένος φθόγγος είναι ο προσαγωγέας, αν είναι βαρυμένος είναι η 7 η της V 7 ή VII 7. Δεν αποκλείεται η συγχορδία που μας εισάγει στη νέα τονικότητα να είναι κάποια άλλη εκτός από δεσπόζουσα, αν το θέμα το ζητάει. Π.χ. αν δούμε στη μελωδία σολ που γίνεται σολ # -σι- ρε# μπορεί να είναι π.χ.ι για τη σολ # ελάσσονα. 7Γ. Εναρμόνιες μετατροπίες Γίνονται χωρίς κοινή συγχορδία, όταν έχω εναρμόνιες νότες π.χ. φα μι#, ή σολ φα#, ή ντο# - ρε. Η αλλαγή της τονικότητας γίνεται κατευθείαν πάνω στη δεύτερη εναρμόνια νότα. α) η VII7 diminuita της αρχικής και η VII7 diminuita της νέας τονικότητας, για κλίμακες που απέχουν διάστημα 3μ πάνω ή κάτω, και 4 Α 3μ πάνω ή κάτω ή 5 Ελατ πάνω ή κάτω. για τονικότητες που απέχουν διάστημα 3μ πάνω ή κάτω οι δύο ντιμινουίτες μπορούν να έχουν έναν εναρμόνιο φθόγγο και οι άλλοι να παραμένουν κοινοί. Ο εναρμόνιος φθόγγος είναι ο προσαγωγέας της μιας, και η 7 η της άλλης ή το αντίστροφο. Για τονικότητες που απέχουν διάστημα 4Α ή 5 Ελατ πάνω ή κάτω, οι δύο ντιμινουίτες μπορούν να έχουν δύο εναρμόνιους φθόγγους και τους άλλους δύο κοινούς. Οι εναρμόνιοι φθόγγοι είναι οι δύο κάτω φωνές της μιας και ταυτόχρονα οι δύο πάνω φωνές της άλλης ή το αντίστροφο. β) η VII dim της αρχικής τονικότητας και η VII dim της V της νέας τονικότητας και το αντίστροφο, για που απέχουν διάστημα 2 Μ πάνω ή κάτω. π.χ εναρμόνιοι φθόγγοι σολ - φα#: σολ, λα, ντο, μι :VII 2 dim της σι και φα#, λα, ντο, μι : η VII 7 της V της ντο. γ) η γερμανική της αρχικής τονικότητας γίνεται η V7 της νέας τονικότητας, αλλάζοντας μια νότα εναρμόνια (τη νότα που σχηματίζει το διάστημα 7 ης στην V7 ή το διάστημα 6 Α στην γερμανική), για κλίμακες που απέχουν 1 ημιτόνιο πάνω ή κάτω. δ) ηv7 της αρχικής και ηv7 της νέας τονικότητας, γράφοντας ως εναρμόνιες όλες τις νότες, Π.χ. η V7 της λα : μι - σολ- σι - ρε = ρε# -φα x -λα# -ντο# : V7 της σολ#.
ε) η V7 της αρχικής τονικότητας και η VII7 diminuita της νέας ή το αντίστροφο, γράφοντας ως εναρμόνια μία νότα (ο προσαγωγέας, δηλαδή η βάση της VII7 diminuita της αρχικής τονικότητας γίνεται η 7 η της V της νέας, ή το αντίστφροφο. Για τονικόητες που απέχουν διάστημα 4 Α ή 5 Ε προς τα πάνω ή προς τα κάτω. στ) γράφοντας ως εναρμόνιες όλες τις νότες της ΙΙ Ναπολιτάνικης της αρχικής τονικότητας, σχηματίζεται η Vτης νέας τονικότητας, και το αντίστροφο, για τονικότητες που απέχουν διάστημα 4 Α ή 5 Ελατ. Π.χ. ρε b, φα, λα b: ΙΙ Ναπολ. της ντο και ντο #, μι#, σολ #: V της φα #, ή 8. Δευτερεύουσες δεσπόζουσες (τονικές αποκλίσεις): Η αλλαγή τονικότητας για 1-2 συγχορδίες Στη μείζονα. (V 7 )της ΙΙ, V, VI με οξυμένη 3 η. (V 7 ) της ΙΙΙ με οξυμένη 3 η και 5 η. (V 7 ) της IV με βαρυμένη 7 η. Στην ελάσσονα (V 7 )της IV, VII(Mειζ) με οξυμένη 3 η. (V 7 )της V με οξυμένη 3 η και 5 η. (V 7 )της VI με βαρυμένη 7 η. (V 7 )της ΙΙΙ (Μειζ) χωρίς αλλοίωση Πιο συχνές η V της V και η V της IV. Σχηματίζονται ως εξής: 9. Συγχορδίες αυξημένης έκτης. Στη μείζονα, χαμηλώνω την έκτη μελωδική βαθμίδα της κλίμακας, πχ, στην ντο μείζ. λα. Στην ελάσσαονα παίρνω την έκτη μελωδική βαθμίδα όπως είναι. Σχηματίζω τα εξής διαστήματα με βάση το basso: Α. Ιταλική 6 η αυξημένη, και δύο 3 ες Μ: λα, ντο, ντο, φα# (ντο μ. ή ελσ). Είναι η VII6 της V με χαμηλωμένη την 3 η. Β. Γαλλική 6 η αυξημένη, 3 η Μ και 4 η αυξημένη: λα, ντο, ρε, φα#. Είναι η V4/3 της V, με χαμηλωμένη την 5 η. Γ. Γερμανική 6 η αυξημένη, 3 η Μ και 5 η καθαρή: λα, ντο, μι, φα#. Είναι η VΙΙ6/5 diminuita της V με χαμηλωμένη την 3 η. Έχουν λειτουργία δεσπόζουσας της δεσπόζουσας και επομένως λύνονται στην V ή μπορεί να παρεμβάλλεται και η I6/4- V.
Η γερμανική μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως μέσο εναρμόνιας μετατροπίας για τονικότητες που απέχουν 1 ημιτόνιο (ντο+ και ρε +), αλλάζοντας εναρμόνια τη νότα που σχηματίζει το διάστημα 6ης αυξ., πχ, φα# = σολ και μετατρέποντάς την έτσι σε V7 της νέας κλίμακας Αντίστροφα, η V7 της ντο μείζονας μπορεί να μετατραπεί στην γερμανική της σι μ. ή ελασ. 10. Δανεικές συγχορδίες μεταξύ μείζονας και ομώνυμης ελάσσονας ή το αντίστροφο. Όλες οι συγχορδίες που περιέχουν την 3 η ή 6 η νότα της κλίμακας. Μεταξύ μείζονας και ελάσσονας. Η I, II, IV, VI στη μείζονα από την ομώνυμη ελάσσονα. Π.χ. δανεικές στην ντο μείζονα από την ντο ελάσσονα: I : Ντο- μι - σολ, II: ρε- φα λα, IV: Φα -λα ντο, VI: Λα ντο - μι. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το ποικιλματικό I - IV6/4- I με IVμε 3 η (βαρυμένη). Μεταξύ ελάσσονας και μείζονας. H I στην ελάσσονα από την ομώνυμη μείζονα. Δανεική I στην λα ελάσσονα από τη λα μείζονα: λα- ντο# - μι. Τρίτη του Πικαρντί, ή Πικαρδίας, στο τέλος ενός θεματος. 11. Συγχορδίες με οξυμένη ή βαρυμένη 5 η. Οι κύριες συγχορδίες I, IV, V, χρησιμοποιούνται με ομξυμένη ή βαρυμένη την 5 η της συγχορδίας. Η αλλοιωμένη νότα συνήθως έρχεται από την ίδια νότα ή βηματικά. Λύνεται προς τη φορά της αλλοίωσης. Π.χ. Ι 5# : ντο- μι- σολ#, το σολ# λύνεται στο λα, ήv 5 : σολ- σι -ρεb, το ρεb λύνεται στο ντο. 12. Ξένοι φθόγγοι Καθυστέρηση: στο ισχυρό μέρος του μέτρου, καθυστερείται μια νότα της συγχορδίας. Απαιτείται προετοιμασία, δηλαδή να υπάρχει κρατημένη η νότα που καθυστερεί την επόμενη. Η λύση της καθυστέρησης δεν επιτρέπεται να ακούγεται από ψηλότερη φωνή. Συχνότερες καθυστερήσεις: 4-3 π.χ. ντο- φα- σολ- γίνεται ντο- μι σολ 9-8 π.χ. ντο μι- σολ -ρε γίνεται ντο- μι σολ-ντο 6-5 π.χ. ντο-μι- λα- γίνεται ντο μι- σολ 7-8 π.χ. ντο- μι -σολ -σι γίνεται ντο -μι -σολ ντο 2-3 π.χ. ντο-ρε-σολ- γίνεται ντο μι- σολ Αποτζιατούρα= καθυστέρηση χωρίς προετοιμασία Ποίκιλμα, στο ασθενές, π.χ. ντο-ρε ντο ή ντο-σι- ντο
Διαβατικός στο ασθενές, π.χ. ντο- ρε- μι ή ντο-σι- λα Εκφυγή στο ασθενές, π.χ. ντο- ρε- σι ή λα- σολ- σι Προήγηση- προήχηση στο ασθενές, π.χ.σι- ντο- ντο 13. Τι πρέπει να θυμάμαι γενικά όταν λύνω ένα θέμα 1. Στις κύριες δε διπλασιάζω την 3η. 2. Στις κύριες σε 64 διπλασιάζω μόνο την 5η. 3. Το 6 4 χρησιμοποιείται μόνο στο πτωτικό, διαβατικό, ποικιλματικό και άρπισμα, όχι όπου λάχει! 4. Στις δευτερεύουσες δε διπλασιάζω την 5η. 5. Τις δευτερεύουσες δεν τις χρησιμοποιώ σε 6 4. 6. Ο προσαγωγέας: δε διπλασιάζεται 7. Η 7η της V7 λύνεται λύνεται 2μ πάνω, ή 3η κάτω στις εσωτερικές φωνές. ή 2 πάνω στις εσωτερικές φωνές όταν έχουμε V7- I6 και V 4 3- I6 2η κάτω 8. Κάνω τις μικρότερες δυνατές κινήσεις, κρατάω κοινές νότες. Προσέχω τη μελωδική γραμμή των φωνών, κυρίως του μπάσσου. 9. Δεν ξεχνώ τον οξυμένο προσαγωγέα στην ελάσσονα και την ανιούσα ή κατιούσα μελωδική, για να αποφύγω το τριημιτόνιο μεταξύ 6ης και 7ης βαθμίδας. 8. Δε διπλασιάζω αλλοιωμένες νότες. 9. Δεν κάνω κακή σχέση, π.χ. σολ σε μια φωνή και στην επόμενη συγχορδία σολ b σε άλλη φωνή. 10. Λύνω τις διαφωνίες 7 η, 9 η συνήθως 2 η κατιόν,13 η 3 η κατιόν. 11. Δεν αλλάζω συγχορδία πάνω σε όγδοα, προσπαθώ να κρατώ την ίδια, μεθ 7 ης αν χρειαστεί. 12. Εναρμονίζω διάφωνα μελωδικά διαστήματα, όπως 7 ης μικρό ή 4 ης Α 5 ης ελατ, με V 7 και 7 ης ελατ. - 2 ης Α ή 4 ης Α 5 ης ελατ, με VΙΙ 7 dim. 13. Στην κατιούσα μελωδική κίνηση 3 νοτών, π.χ. σολ- φα- μι, μπορώ να βάλω V- 7- I ή και κάποια άλλη μεθ 7 ης. 14. Εκμεταλλεύομαι τη σύζευξη διαρκείας για την προετοιμασία της 7ης ή της 9ης της V, με την προϋπόθεση να υπάρχει και η λύση της βηματικά προς τα κάτω. 15. Θυμάμαι τα μέσα διάγνωσης τονικότητας: Αν κάποια νότα κινείται όχι όπως θα έπρεπε, πχ ο προσαγωγέας ή η 7 η, τότε μάλλον γίνεται μετατροπία. ημιτόνιο πάνω 4η πάνω Ημιτόνιο κάτω προσαγωγέας τονική V- I Λύση της 7 ης της V Διάστημα 7ης μικρό ή ελαττωμένο V7 ή VII 7 dim 16. Ψάχνω και εναρμονίζω σωστά τις μετατροπικές ή αρμονικές αλυσίδες αν υπάρχουν. 17. Αρμονικά ή μελωδικά λάθη: 1) 5 ες, 8 ες παράλληλες και αντιπαράλληλες, ή 2) Ευθεία 8 η και 5 η. 1 η και 8 η. 3) Διασταύρωση. 4) Υπερπήδηση. 5) Υπέρβαση οκτάβας. 6) Υπέρβαση έκτασης φωνών. 7) Διπλασιασμός προσαγωγέα. 8) Λάθος λύση του προσαγωγέα 9) Διπλασιασμός 3ης στις κύριες. 10) Διπλασιασμός 5 ης στις δευτερεύουσες.
11) Λάθος λύση της 7ης. 12) Διάφωνα μελωδικά διαστήματα. 13) Ίδια συγχορδία από μέτρο σε μέτρο 14) Λάθος νότες. 15) Λάθος αξίες. 18. ναι IV- V, όχι V- IV 19. II- V V- II IV- VII6 VII6- IV 20. II- VII6 VII6- II 21. ναι Ι - VI- IV- II- VII, όχι το ανάποδο. 22. Ελλιπές μέτρο, αρχίζει με V, σπανιότερα I6. 23. Ένα θέμα αρχίζει πάντα με I σε ευθεία κατάσταση και τελειώνει πάντα με V- I σε ευθεία κατάσταση. 24. ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΤΟΝ ΑΡΜΟΝΙΚΟ ΡΥΘΜΟ, ΔΗΛΑΔΗ ΤΟ ΡΥΘΜΟ ΕΝΑΛΛΑΓΗΣ ΣΥΓΧΟΡΔΙΩΝ 25. Όταν η σοπράνο κάνει πήδημα, πχ 4 ης και οι δύο συγχορδίες που θα χρησιμοποιήσω απέχουν διάστημα 4 ης, τότε πρέπει μια από τις δύο να είναι σε α αναστροφή. 26. Βρίσκω και εναρμονίζω σωστά τις αλλοιωμένες συγχορδίες, παρενθετικές δεσπόζουσες, και ξένους φθόγγους. 27. Δημιουργώ μιμήσεις μελωδικών ή ρυθμικών σχημάτων που υπάρχουν στο θέμα, με την προϋπόθεση να μην σχηματίζονται αρμονικά ή μελωδικά λάθη μεταξύ των φωνών. 28. Δεν ξεχνώ βαθμίδες, τονικότητες, αλλοιώσεις. 29. Βλέπω τις εναρμόνιες ή χρωματικές νότες! Προσοχή στον οπλισμό ή στις αλλοιώσεις μέσα στο μέτρο. 30. Διορθώνω τα λάθη μου στο τέλος. 31. Προσέχω τη μελωδία, σκέφτομαι ότι αυτό που γράφω πρέπει να τραγουδιέται! 32. Κοιτώ και σκέφτομαι την κάθε φωνή οριζόντια όχι μόνο τις συγχορδίες κάθετα. 33. Γράφω μουσική όχι μαθηματικά!