ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΚΑΤΑΚΟΡΥΦΗΣ ΑΛΤΙΚΗΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑΣ ιδάσκουσα: Λήδα Μαδεμλή
Είδη κατακόρυφων αλμάτων Άλμα από ημικάθισμα (squat jump) Αρχική θέση: κάμψη γόνατος 90 Άλμα με αντίθετη προπαρασκευαστική κίνηση (countermovement jump) Άλμα βάθους (drop jump) Άλμα με μπάρα/επιβάρυνση Αναπηδήσεις
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΚΑΤΑΚΟΡΥΦΩΝ ΑΛΜΑΤΩΝ ιακρίνονται τρεις φάσεις (α) ώθηση (β) πτήση (γ) προσγείωση. Συνήθως αναλύονται οι δύο πρώτες φάσεις από τις οποίες εξαρτάται η επίδοση του άλματος. Η φάση της προσγείωσης αναλύεται όταν εξετάζεται η πιθανότητα τραυματισμών των αρθρώσεων ή όταν εκτελούνται συνεχόμενα άλματα.
ΑΛΜΑ ΑΠΟ ΗΜΙΚΑΘΙΣΜΑ Σύγκεντρη ενεργοποίηση των εκτεινόντων μυών του γονάτου. Στόχος είναι η επίτευξη της μέγιστης V zkm τη στιγμή της απογείωσης.
ΑΛΜΑ ΑΠΟ ΗΜΙΚΑΘΙΣΜΑ ιαδοχική αύξηση της Fz η οποία μεγιστοποιείται λίγο πριν την απογείωση. Η V zkm αυξάνει σταδιακά κατά τη φάση ώθησης. Μέγιστη τιμή λίγο πριν την απογείωση.
ΑΛΜΑ ΑΠΟ ΗΜΙΚΑΘΙΣΜΑ Η μεταβλητή που καθορίζει την επίδοση στο άλμα είναι V απογ. mgh h 1 2 1 2g mv V 2 2
ΑΛΜΑ ΑΠΟ ΗΜΙΚΑΘΙΣΜΑ Vmax δε συμπίπτει με τη V απογ. - Από την στιγμή που επιτυγχάνεται η Vmax μέχρι την απογείωση η Fz μειώνεται >> δεν μπορεί να επέλθει περαιτέρω αύξηση της V zkm. - Προστασία των υψηλών αρθρώσεων από τις υψηλές δυνάμεις που αναπτύσσονται
ΑΛΜΑ ΑΠΟ ΗΜΙΚΑΘΙΣΜΑ Η επίτευξη της μεγαλύτερης δυνατής V απογ απαιτεί τον κατάλληλο συντονισμό των αρθρικών κινήσεων και μυϊκών δραστηριοτήτων. Η κίνηση καθορίζεται από την αντίστοιχη αλληλουχία της ενεργοποίησης των διαφόρων μυϊκών ομάδων
ΑΛΜΑ ΑΠΟ ΗΜΙΚΑΘΙΣΜΑ Σταδιακή ανάπτυξη της ροπής και της γωνιακής ταχύτητας από τα κοντινά προς τα μακρινά μέλη του σώματος.
ΑΛΜΑ ΑΠΟ ΗΜΙΚΑΘΙΣΜΑ Λίγο πριν την απογείωση, μείωση των γωνιακών ταχυτήτων. - ραστηριότητα των αγωνιστών μυών των αρθρώσεων, οι οποίοι τείνουν να σταθεροποιήσουν το σώμα (προστασία από τραυματισμούς)
ΑΛΜΑ ΑΠΟ ΗΜΙΚΑΘΙΣΜΑ Παραγωγή ροπής: - Σταδιακά από τα κοντινά προς τα μακρινά μέλη. - Η μεγαλύτερη ροπή παράγεται γύρω από το γόνατο. - Παρόμοιες ροπές γύρω από την ποδοκνημική και ισχίο.
ΑΛΜΑ ΑΠΟ ΗΜΙΚΑΘΙΣΜΑ Η ποσοστιαία συνεισφορά της της ροπής κάθε άρθρωσης στην V απογ υπολογίστηκε: -Έκταση ισχίου: 10% -Έκταση γονάτου:56% -Πελματιαία κάμψη:11% -Αιώρηση των χεριών:20% -Αιώρηση της κεφαλής:2%
ΑΛΜΑ ΑΠΟ ΗΜΙΚΑΘΙΣΜΑ Οι μονοαρθρικοί μύες παράγουν την κύρια δύναμη γύρω από μία άρθρωση ενώ οι διαρθρικοί συνεισφέρουν στη μεταφορά ενέργειας (ισχύος) από τη μία άρθρωση στην άλλη.
ΑΛΜΑ ΑΠΟ ΗΜΙΚΑΘΙΣΜΑ Κατά την αρχική φάση ώθησης: μακρά κεφαλή του δικέφαλου μηριαίου και του ημιτενοντώδη μυός >> έναρξη έκτασης του ισχίου. Ταυτόχρονα ασκούν δύναμη γύρω από το γόνατο. Καθώς η έκταση του ισχίου εξελίσσεται, ο ορθός μηριαίος μειώνει τη γωνιακή επιτάχυνση του ισχίου. Το γόνατο εκτείνεται. Στο δεύτερο ήμισυ της ώθησης, ο γαστροκνήμιος συνεισφέρει στη μεταφορά ενέργειας από το γόνατο στην ποδοκνημική. Συνδυασμός έκταση γονάτου-κάμψη ποδοκνημικής>> εργάζεται ο γαστροκνήμιος σχεδόν ισομετρικά Ενεργοποίηση του γαστροκνήμιου και των καμπτήρων μυών του γονάτου >> μείωση της ροπής στην άρθρωση του γονάτου. Έχει υπολογιστεί ότι ένα 3% του ύψους πτήσης είναι αποτέλεσμα της διαρθρικότητας του γαστροκνήμιου.
ΑΛΜΑ ΜΕ ΑΝΤΙΘΕΤΗ ΠΡΟΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΗ ΚΙΝΗΣΗ ιακρίνονται 4 φάσεις (α) προπαρασκευαστική (β) ώθηση (γ) πτήση (δ) προσγείωση. Ημορφήτωνχαρακτηριστικώντης φάσης ώθησης είναι παρόμοια με αυτή του στατικού άλματος από ημικάθισμα. Το άλμα με προπαρασκευαστική κίνηση εμφανίζει υψηλότερες τιμές της μέγιστης F z και V zκμ
ΑΛΜΑ ΜΕ ΑΝΤΙΘΕΤΗ ΠΡΟΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΗ ΚΙΝΗΣΗ Κατά την προπαρασκευαστική φάση ανάπτυξη ροπών κύρια από τους μύες της άρθρωσης της ποδοκνημικής και του γονάτου.
ΑΛΜΑ ΒΑΘΟΥΣ ιακρίνονται 5 φάσεις (α) αρχική (β) υποχωρητική (έκκεντρη) (γ) ώθηση (δ) πτήση (ε) προσγείωση. Η μορφή των χαρακτηριστικών της φάσης ώθησης είναι παρόμοια με αυτή του στατικού άλματος από ημικάθισμα.
ΑΛΜΑ ΒΑΘΟΥΣ Μετά την πτώση ακολουθεί η έκκεντρη φάση (υποχωρητική) η οποία ξεκινάει με την πρώτη επαφή με το έδαφος. Η Fz είναι θετική, ο διαχωρισμός της έκκεντρης από τη σύγκεντρη φάση, γίνεται από τον υπολογισμό του χρόνου της υποχωρητικής έκκεντρης φάσης μέσω της V zkm.
ΑΛΜΑ ΒΑΘΟΥΣ Το μέγεθος της Fz και της V zkm είναι κατά βάση υψηλότερο σε σχέση με το άλμα από ημικάθισμα και σε ορισμένες περιπτώσεις υψηλότερο από το άλμα με αντίθετη κίνηση. Η αρθρική ισχύς και ροπή κατά το άλμα βάθους είναι κατά πολύ υψηλότερες σε σχέση με τις υπόλοιπες τεχνικές αλμάτων. Η αποτελεσματικότητα του άλματος βάθους εξαρτάται από δύο παράγοντες (α) τον τρόπο εκτέλεσης και (β) το ύψος πτώσης. (20 έως 40cm αύξηση της επίδοσης, από τα 60 στα 90cm μείωση της επίδοσης)
ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΟΥ ΑΛΜΑΤΟΣ
ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΥΨΟΥΣ Α) από το χρόνο πτήσης (δε χρειάζεται δυναμοδάπεδο) 8 1.226 Β) από την κάθετη δύναμη αντίδρασης. - Από τον υπολογισμό της ορμής ώθησης - Από τον υπολογισμό του έργου
ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΥΨΟΥΣ ΑΠΟ ΤΟ ΧΡΟΝΟ ΠΤΗΣΗΣ Α ΥΝΑΜΙΕΣ Απογείωση με την ποδοκνημική σε έκταση Προσγείωση σε κάμψη Απογείωση/προσγείωση με ένα πόδι
Τι μας δίνει η πλατφόρμα; Κατακόρυφη δύναμη Οριζόντια δύναμη Πλάγια δύναμη Κέντρο εφαρμογής της δύναμης (Centre of pressure) στη διάρκεια του χρόνου
Τι μας δίνει η πλατφόρμα; Οι δυνάμεις προέρχονται από όλο το σώμα. Επειδή : F = m α Γνωρίζοντας την κατακόρυφη δύναμη (ώθηση) μπορούμε να υπολογίσουμε την επιτάχυνση του κέντρου μάζας του σώματος, αφού πρώτα αφαιρέσουμε το βάρος του αθλητή από τη κατακόρυφη δύναμη Με γνωστή την επιτάχυνση ξέρουμε την ταχύτητα απογείωσης Γνωρίζοντας την ταχύτητα απογείωσης ξέρουμε το τελικό ύψος που θα φτάσουμε
Αρχή διατήρησης της ορμής / ενέργειας
a) Αρχή του άλματος b) Μέγιστη προς τα κάτω επιτάχυνση c) Μηδενική δύναμη επιτάχυνση. Μέγιστη προς τα κάτω ταχύτητα d) Χαμηλότερο σημείο e) Η δύναμη είναι ίση με το βάρος f) Απογείωση g) Μέγιστο ύψος h) Προσγείωση