ΕΡΓΟ: «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας» ΦΑΣΗ Γ: Σχέδια Δράσης ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Σχέδιο Δράσης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR2220006 Κεφαλονιά: Αίνος, Αγία Δυνατή και Καλόν Όρος» ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΙΔΙΚΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΑΣ ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ: Φώτης Περγαντής ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ: Τάσος Δημαλέξης Δημήτρης Μπούσμπουρας Θάνος Καστρίτης Αθήνα Οκτώβριος 2009
Το έργο «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας», χρηματοδοτήθηκε από το «Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Περιβάλλον» του Υπουργείου Περιβάλλοντος Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων. Η πλήρης αναφορά στο παρόν κείμενο είναι: Περγαντής Φ. (2009). Σχέδιο δράσης για τη Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR2220006 Κεφαλονιά: Αίνος, Αγία Δυνατή και Καλόν Όρος». Στο: Δημαλέξης, Α. Μπούσμπουρας, Δ., Καστρίτης, Θ., Μανωλόπουλος Α. και Saravia V. (Συντονιστές Έκδοσης). Τελική αναφορά προγράμματος επαναξιολόγησης 69 σημαντικών περιοχών για τα πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της Ορνιθοπανίδας. ΥΠΕΧΩΔΕ, Αθήνα. This document may be cited as follows: Pergantis Ph. (2009). Action Plan for the Special Protection Area «GR2220006 Kefalonia: Ainos, Agia Dinati kai Kalo Oros». In: Dimalexis A., Bousbouras D., Kastritis T., Manolopoulos A. & Saravia V. (editors). Final project report for the evaluation of 69 Important Bird Areas as Special Protection Areas. Hellenic Ministry for the Environment, Physical Planning and Public Works, Athens. ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 1
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ...3 2. ΣΤΟΧΟΣ...3 3. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ...4 4. ΕΙΔΗ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ...6 5. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΘΕΣΤΩΤΟΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΩΝ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ ΤΩΝ ΕΙΔΩΝ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ...7 6. ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΑΠΕΙΛΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΡΝΙΘΟΠΑΝΙΔΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ 1...11 7. ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ...12 8. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ...13 ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 2
1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το παρόν Σχέδιο Δράσης εκπονήθηκε στο πλαίσιο του έργου «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας», το οποίο χρηματοδοτήθηκε από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Περιβάλλον του Υπουργείου Περιβάλλοντος Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων. Σκοπός του Σχεδίου Δράσης είναι αποτελεσματική προστασία και διατήρηση της Ζώνης Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) «GR2220006 Κεφαλονιά: Αίνος, Αγία Δυνατή και Καλόν Όρος». Για το σκοπό αυτό προτείνονται κατάλληλα διαχειριστικά και θεσμικά μέτρα με βάση τις οικολογικές απαιτήσεις και απειλές των ειδών χαρακτηρισμού και οριοθέτησης της ΖΕΠ. 2. ΣΤΟΧΟΣ Σκοπός του Σχεδίου Δράσης είναι η παροχή γενικών κατευθύνσεων για την αποτελεσματική προστασία και διατήρηση της Ζώνης Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) «GR2220006 Κεφαλονιά: Αίνος, Αγία Δυνατή και Καλόν Όρος», ιδίως σε ότι αφορά τη διατήρηση των ειδών χαρακτηρισμού της. Έτσι, προτείνονται κατάλληλα μέτρα με βάση τις οικολογικές απαιτήσεις και απειλές των ειδών χαρακτηρισμού και οριοθέτησης της ΖΕΠ, με τελικό στόχο την επίτευξη Ικανοποιητικού Καθεστώτος Προστασίας στην περιοχή. ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 3
3. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ Η πρόταση οριοθέτησης περιλαμβάνει ένα σημαντικό κεντρικό - δυτικό τμήμα της νήσου Κεφαλονιάς, στο οποίο, κεντρικά δεσπόζει το όρος Αγία Δυνατή (1150 μ.) με τις νότιες προεκτάσεις του που φθάνουν ως το όρος Αίνος ενώ δυτικά δεσπόζει ο χαμηλότερος ορεινός όγκος που ορίζεται από την κορυφογραμμή «Αυγό Καστρί Άτρος» (1050 μ.) και που βρέχεται από τη δυτική ακτή της νήσου. Επίσης περιλαμβάνεται ο Εθνικός Δρυμός Αίνου Ρουδίου, που περιλαμβάνει το όρος Αίνος και ΒΔ αυτού το μικρότερο όρος Ρούδι, καθώς και το Καλόν όρος στα δυτικά. Σε σχέση με την υφιστάμενη ΖΕΠ τα όρια επεκτείνονται προς βορρά, έτσι ώστε να συμπεριλάβουν το Καλόν Όρος, καθώς και ΝΑ ώστε να συμπεριλάβουν όλο τον ορεινό όγκο του Αίνου (Εθνικός Δρυμός Αίνου Ρουδίου). Η συνολική έκταση της ΖΕΠ είναι 20.719 εκτάρια. Από την προτεινόμενη οριοθέτηση εξαιρούνται οι οικισμοί που βρίσκονται εντός της περιοχής με βάση τα νόμιμα όριά τους. Η περιοχή αποτελεί μία ολοκληρωμένη οικολογική ενότητα στην οποία ενισχύεται η διασφάλιση διατήρησης σημαντικών ειδών, όχι μόνον για το νησί της Κεφαλονιάς αλλά και για την ευρύτερη βιογεωγραφική ζώνη της Δυτικής Στερεάς Ελλάδας και των Ιόνιων νησιών. Χαρακτηρίζεται από την παρουσία δασών κωνοφόρων με βασική την παρουσία της Κεφαλληνιακής Ελάτης και την συμμετοχή ελάχιστων φυλλοβόλων ειδών, θαμνώνες αειφύλλων-πλατυφύλλων και χαμηλότερη φρυγανική βλάστηση (κυρίως ασφακώνες), περιορισμένες εκτάσεις σε χαμηλότερα υψόμετρα από Λαδανιά, Θυμάρι, κ.ά. φρύγανα, γυμνές κορυφές και βράχια, καθώς και ήπιας μορφής μεικτές καλλιέργειες -κυρίως ελαιώνες. ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 4
Χάρτης 1. Όρια Ζώνης Ειδικής Προστασίας ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 5
; ΤΚΣ:GR2220004 GR2220006 GR2220006 ΚΕΦΑΛΟΝΙΑ: ΑΙΝΟΣ, ΑΓΙΑ ΔΥΝΑΤΗ ΚΑΙ ΚΑΛΟΝ OΡΟΣ ΤΚΣ:GR2220005 GR2220006 ΤΚΣ:GR2220001 GR2220006 ΖΕΠ&ΤΚΣ:GR2220002 Συντάκτες χάρτη: Άρης Μανωλόπουλος, Victoria Saravia ΤΚΣ:GR2220005 EΓΣΑ87 ΖΕΠ&ΤΚΣ:GR2220002 210000 GR2220006 ΚΛΙΜΑΚΑ 1:100.000 ΤΚΣ:GR2220004 Οριογραμμή ΤΚΣ GR2220006 Ν. ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ Ν. ΗΛΕΙΑΣ Κοινή οριογραμμή ΤΚΣ & ΖΕΠ 200000 Οριογραμμή ΖΕΠ Ν. ΖΑΚΥΝΘΟΥ Προτεινόμενη Οριογραμμή ΖΕΠ Ν. ΛΕΥΚΑΔΑΣ Ν. ΚΕΦΑΛΛΗΝΙΑΣ 190000 4250000 4240000 4230000 4220000
Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας 4. ΕΙΔΗ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ Πίνακας 1. Είδη χαρακτηρισμού ανά κριτήριο για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR2220006 Κεφαλονιά: Αίνος, Αγία Δυνατή και Καλόν Όρος»: A/A Πιν. Ι Επιστημονική ονομασία Ελληνική ονομασία 101 Falco biarmicus Χρυσογέρακο 1 ελάχ. αναπαραγ. πληθ. Ε Ε Είδη χαρακτηρισμού Κριτήριο 1 Κριτήριο 2 Κριτήριο 3 Κριτήριο 4 Κριτήριο 5 Κριτήριο 6 Πίνακας 2. Είδη οριοθέτησης για την Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR2220006 Κεφαλονιά: Αίνος, Αγία Δυνατή και Καλόν Όρος»: A/A Πιν. Ι Επιστημονική ονομασία Ελληνική ονομασία Είδη οριοθέτησης 76 Circaetus gallicus Φιδαετός > 1 ελάχ. Αναπαραγ. Πληθυσμού Ελλάδας 103 Falco peregrinus Πετρίτης > 1 ελάχ. Αναπαραγ. Πληθυσμού Ελλάδας 224 Bubo bubo Μπούφος > 1 ελάχ. Αναπαραγ. Πληθυσμού Ελλάδας ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 6
5. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΘΕΣΤΩΤΟΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΩΝ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ ΤΩΝ ΕΙΔΩΝ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ Φιδαετός (Circaetus gallicus) Καθεστώς προστασίας: Ελληνικός Κόκκινος Κατάλογος Σχεδόν Απειλούμενο Παγκόσμιος Κόκκινος Κατάλογος IUCN Παράρτημα Ι Οδηγίας 79/409 Χ Καθεστώς παρουσίας - πληθυσμός. Ο πληθυσμός του Φιδαετού στη χώρα μας έχει εκτιμηθεί σε 300-500 ζευγάρια (BirdLife International 2004). Οι χώροι που παρατηρήθηκε επανειλημμένα, τόσο σε μεμονωμένα άτομα όσο και σε ζευγάρια, αποτελούν τρείς διακριτές περιοχές που υποδεικνύονται στους χάρτες ενδιαιτημάτων, ήτοι : Στο όρος Αίνος (κυρίως ΝΑ) Στην περιοχή του Όρους Αγία Δυνατή (κυρίως νότια των κορυφών) Στο Καλό Όρος (κυρίως στις δυτικές πλαγιές) Στο Καλό Όρος παρατηρήθηκε και ο πτερωθείς νεοσσός να τρέφεται από τους γονείς. Επειδή δεν είναι επαρκώς γνωστή η πληθυσμιακή παρουσία - πυκνότητα του φιδαετού στη λοιπή κεντρική και νότια Ελλάδα, δεν μπορεί να θεωρηθεί βέβαιο ότι ο πληθυσμός του στην περιοχή έρευνας είναι ένας από τους 5 σημαντικότερους στην γύρω ευρύτερη γεωγραφική ζώνη. Οικολογία Ο Φιδαετός προτιμά για τροφοληψία πλαγιές με σχετικά αραιή ή χαμηλή βλάστηση που τις αλλάζει ανάλογα με την κατεύθυνση του ανέμου, ώστε να εκμεταλλεύεται το δυναμικό ανοδικό ρεύμα και να αιωρείται, συνήθως σε χαμηλό ύψος, κοντά στα «κεφάλια» των διάσελων. Φωλιάζει συνήθως σε δέντρα μέσα σε συστάδες. Ο φιδαετός δεν κινδυνεύει παρά κυρίως από αδόκιμο πυροβολισμό κατά την έναρξη του κυνηγίου του λαγού πέρδικας, δηλαδή σε περίοδο που εξακολουθεί να βρίσκεται στην περιοχή. ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 7
Χρυσογέρακο (Falco biarmicus) Καθεστώς προστασίας: Ελληνικός Κόκκινος Κατάλογος Κινδυνεύον Παγκόσμιος Κόκκινος Κατάλογος IUCN Παράρτημα Ι Οδηγίας 79/409 Χ Καθεστώς παρουσίας - πληθυσμός. Ο πληθυσμός του Χρυσογέρακου στη χώρα μας έχει εκτιμηθεί σε 36-55 ζευγάρια (BirdLife International 2004). Στην περιοχή μελέτης και στο ΒΔ τμήμα του Αίνου και λίγο βορειότερα αυτού, παρατηρήθηκε επανειλημμένα (κάποιες φορές και τα δύο άτομα του ζευγαριού). Σχεδόν πάντα έδειχνε συμπεριφορά προάσπισης επικράτειας από άλλα αρπακτικά και Κόρακες. Η φωλιά δεν εντοπίστηκε. Επίσης παρατηρήθηκε ένα άτομο δύο φορές στο Καλό Όρος, μάλλον ανώριμο, που μπορεί να θεωρηθεί ότι αποτελεί ξεχωριστό άτομο (η απόσταση από το προηγούμενο είναι τουλάχιστον 18 χιλιόμετρα) το οποίο μπορεί μελλοντικά ενδεχομένως να αναπαραχθεί και να δώσει ένα επιπλέον ζευγάρι. Οικολογία Το Χρυσογέρακο συχνάζει σε χαμηλού και μέσου υψομέτρου θερμές ορεινές ή ημιορεινές περιοχές με βράχια, μακία, φρύγανα και λιγότερο σε δάση. Φωλιάζει σε απότομα βράχια και σπανιότερα σε δέντρα, ενώ οι επικράτειες του είναι μάλλον μικρές, αλλά πλούσιες σε θηράματα. Τρέφεται κυρίως με πουλιά διαφόρων μεγεθών. Στις περιοχές που παρατηρήθηκε υπήρχαν άφθονοι πληθυσμοί νησιώτικης πέρδικας που έχουν πολλαπλασιαστεί εντυπωσιακά μετά από παλαιές απελευθερώσεις που έχουν γίνει εκεί από τους κυνηγετικούς συλλόγους. Επίσης υπάρχει εντυπωσιακά πυκνός πληθυσμός από Κίσσες όλο το χρόνο αλλά και αξιόλογοι πληθυσμοί τσιχλών το χειμώνα. Εφ όσον σε κάποια περιοχή υπάρχει επαρκής διαθεσιμότητα τροφής δεν θεωρείται ότι απειλείται ιδιαίτερα, πλήν ίσως από κάποιο τυχαίο πυροβολισμό από ανίδεο κυνηγό. ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 8
Πετρίτης (Falco peregrinus) Καθεστώς προστασίας: Ελληνικός Κόκκινος Κατάλογος Παγκόσμιος Κόκκινος Κατάλογος IUCN Παράρτημα Ι Οδηγίας 79/409 Χ Καθεστώς παρουσίας - πληθυσμός. Ο πληθυσμός του Πετρίτη στη χώρα μας έχει εκτιμηθεί σε 200-500 ζευγάρια (BirdLife International 2004). Παρατηρήθηκε τακτικά ένα ζευγάρι ΒΔ του χωριού Πυργί όπου υπάρχουν και δύο αξιόλογα φαράγγια. Ένα άτομο παρατηρήθηκε δύο φορές δυτικά του όρους Αγία Δυνατή και μία φορά παρατηρήθηκαν δύο άτομα μαζί. Επομένως εκτιμάται ότι στο χώρο της εδώ προτεινόμενης ΖΕΠ υπάρχουν πιθανότατα δύο ζευγάρια. Επειδή δεν μπορεί να θεωρηθεί ως απολύτως βέβαιο ότι στη δεύτερη περιοχή πρόκειται για αναπαραγόμενο ζευγάρι γι αυτό και δεν μπορεί με βεβαιότητα να θεωρηθεί η εδώ προτεινόμενη ΖΕΠ ως μία εκ των 5 σημαντικότερων γι αυτό το είδος, άρα και το είδος να θεωρηθεί ως είδος χαρακτηρισμού. Οικολογία Ο Πετρίτης αναπαράγεται σε βραχώδεις θέσεις που δεν απαιτείται να είναι μεγάλου ύψους ή έκτασης (π.χ. Μαύρα βουνά Αράξου). Είναι είδος ευπροσάρμοστο σε ποικίλου τύπου εκτάσεις, αποφεύγοντας τις έντονα δασώδεις. Χαρακτηριστικός βέβαια βιότοπός του είναι οι ξηρές ανοικτές, λοφώδεις και υποορεινές περιοχές. Τρέφεται κυρίως με πουλιά μεγάλης γκάμας μεγεθών. (Tucker and Heath 1994). Δεν είναι είδος που υπόκειται στις γνωστές απειλές. Όμως η συλλογή αυγών ή νεοσσών για ιερακοθηρία αποτελεί πάγια και ειδική για το είδος απειλή. Μπούφος (Bubo bubo) Καθεστώς προστασίας: Ελληνικός Κόκκινος Κατάλογος Παγκόσμιος Κόκκινος Κατάλογος IUCN Παράρτημα Ι Οδηγίας 79/409 Χ ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 9
Καθεστώς παρουσίας - πληθυσμός. Ο πληθυσμός του Μπούφου στη χώρα μας έχει εκτιμηθεί σε 200-500 ζευγάρια (BirdLife International 2004). Ακούστηκε σε φαράγγι, ΒΔ του χωριού Πυργί καθώς και σε ρεματιά με βράχια ανατολικά της βορειότερης κορυφής του όρους Αγία Δυνατή. Εκτιμάται ότι υπάρχουν τουλάχιστον δύο ζευγάρια στην εδώ προτεινόμενη ΖΕΠ. Πάντως, και γι αυτό το είδος, το οποίο έχει αξιόλογη προσαρμοστικότητα σε ποικίλους χερσαίους οικότοπους, ευρύτατη εξάπλωση και μικρές σε έκταση επικράτειες, δεν μπορεί να θεωρηθεί η παρουσία δύο ζευγαριών ως κριτήριο ένταξης της περιοχής έρευνας ως μίας εκ των 5 σημαντικότερων γι αυτό. Είναι δηλαδή πολύ πιθανόν ότι, στην ευρύτερη βιογεωγραφική ζώνη, υπάρχουν αρκετά περισσότερες των 5 περιοχών ανάλογης έκτασης, με περισσότερα από 2 ζευγάρια μπούφων. Οικολογία Ο Μπούφος είναι ευπροσάρμοστος σε ποικίλης μορφής χερσαία περιβάλλοντα (δασικές ή θαμνώδεις εκτάσεις, καλλιέργειες κλπ) που χρησιμοποιεί για τροφοληψία. Η αναπαραγωγή του, όμως, συνδέεται συνήθως με βραχώδη βιότοπο, όχι κατ ανάγκη εκτενή. Αρκεί μία μικρή βραχοσπηλιά κάπου για να αναπαραχθεί εφ όσον βέβαια υπάρχει επάρκεια τροφής τριγύρω. Δεν απειλείται σοβαρά. Τα περιστατικά εύρεσης μπούφων σε προβληματική κατάσταση οφείλονται συνήθως είτε σε καταχρηστικούς πυροβολισμούς από ασυνείδητους είτε σε δηλητηρίαση από τροφή όπως π.χ. από κάποιο τρωκτικό (συνήθως δεκατιστή-αρουραίο) που έφαγε δηλητηριασμένο δόλωμα και περιφέρεται εκτεθειμένος πρίν ψοφήσει. Στις θέσεις που εντοπίστηκε, θεωρείται ότι δεν κινδυνεύει σοβαρά. Τρέφεται κυρίως με μικρά και μεγάλα τρωκτικά αλλά ενίοτε και με πουλιά. ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 10
6. ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΑΠΕΙΛΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΡΝΙΘΟΠΑΝΙΔΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ 1 Επέκταση - εντατικοποίηση ετήσιων καλλιεργειών Οικιστική ανάπτυξη, αστική ή εκτός σχεδίου, νόμιμη ή αυθαίρετη Καταδίωξη από συγκεκριμένους χρήστες ως επιβλαβή Δραστηριότητες που προκαλούν όχληση (κυνήγι, υλοτομία, αλιεία, συλλογή φυτών και καυσόξυλων Ρύπανση από αγροχημικά που απορρέουν στους υδάτινους αποδέκτες, υφαλμύρωση αποδεκτών 1: Η κατηγοριοποίηση ορολογία των απειλών ακολουθεί την αντίστοιχη του BirdLife International, σύμφωνα και με τις τροποποιήσεις και τις περιγραφές του προγράμματος «Προσδιορισμός συμβατών δραστηριοτήτων σε σχέση με τα είδη χαρακτηρισμού των Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας» (Δημαλέξης κ.α., 2009) ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 11
7. ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ Γενικές προϋποθέσεις για την ορθή διαχείριση των ελληνικών ΖΕΠ: Εθνικός Συντονισμός Διαχείρισης Παρακολούθησης των ΖΕΠ με κατάλληλο μηχανισμό διοικητικής και επιστημονικής υποστήριξης. Χαρτογράφηση πυρήνων κατανομής και κρίσιμων ενδιαιτημάτων των ειδών χαρακτηρισμού στο σύνολο των ΖΕΠ. Καθορισμός Επιθυμητών Τιμών Αναφοράς για τα είδη χαρακτηρισμού (FRVs) στο σύνολο των ΖΕΠ. Παρακολούθηση πληθυσμιακών τάσεων των ειδών προτεραιότητας των ΖΕΠ. Εθνικά Σχέδια Δράσης για τα είδη χαρακτηρισμού. Απαγόρευση εισαγωγής αλλόχθονων ειδών ή υβριδίων. Χαρτογράφηση και οριοθέτηση υγροτόπων εντός των ΖΕΠ. Απαγόρευση χρήσης μολύβδινων βολίδων στους υγροτόπους. Υποχρέωση εκπόνησης Ειδικής Ορνιθολογικής Μελέτης για τα έργα των κατηγοριών Α1,Α2,Β3 στην διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης. Ενημέρωση και ευαισθητοποίηση ειδικών ομάδων χρηστών της περιοχής. Ειδικά μέτρα για την περιοχή: Μέτρο Εκπόνηση Σχεδίου Διαχείρισης για τη ΖΕΠ Ενημέρωση των κυνηγών και συστάσεις για αύξηση της προσοχής τους στα αρπακτικά πουλιά Παρακολούθηση και φύλαξη της περιοχής από ειδικό προσωπικό Αυξημένος έλεγχος της λαθροθηρίας στην περιοχή Θεσμοθέτηση ΚΑΖ βορειότερα του Εθνικού Δρυμού Αίνου με στόχο τη διατήρηση των ειδών χαρακτηρισμού της. Προτεραιότητα Υψηλή Υψηλή Υψηλή Ενδιάμεση Υψηλή ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 12
8. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Alivizatos, C. (compiler).1999. Important Bird Areas in Greece: 085. The Agia Dinati and Kokkini Rachi mountains of Kefallinia. In: Bourdakis S. & Vareltzidou S. (compilers). Important Bird Areas in Greece Database. Hellenic Ornithological Society, BirdLife International. (unpublished report) BirdLife International (2004). Birds in Europe : population estimates, trends and conservation status. Cambridge, UK : BirdLife International. (BirdLife Conservation Series No. 12) Bourdakis S. & Vareltzidou, S. 2000. Greece pp 261-333. In Heath, M. F. and Evans, M. I., eds. 2000. Important Bird Areas in Europe: Priority sites for conservation. 2: Southern Europe. Cambridge, UK: BirdLife International. BirdLife Conservation Series No. 8, p. 791. Heath, M.F. and Evans, M.I., eds (2000). Important Bird Areaas in Europe : Priority sites for conservation. 1: Northern Europe. Cambridge, UK : BirdLife International (BirdLife Cosnervation Series No.8) Cramp and Simmons 1986). The birds of the Western Palearctic. OXFORD Vittery, A., Bauchinger, U., Giese, K., Kallhardt, F., Heimberg, H., Mommertz, S., Lang, A., Klarenberg, A., Panou, A. (1996). Recent observations on the avifauna of Kefalonia. Poster presentation at the 7 th Int. Congr. Zoogeography and Ecology of Greece and the Adjacent Regions. Δημαλέξης Α., E. Μπουρδάκης και Έλενα Χατζηχαραλάμπους. 2004. Προδιαγραφές οριοθέτησης Ζωνών Ειδικής Προστασίας. ΥΠΕΧΩΔΕ, Αθήνα και Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων Υγροτόπων (ΕΚΒΥ), Θέρμη. 117 σελ. + i παράρτημα. Δημαλέξης Τ., Καστρίτης Θ., Μανωλόπουλος Α., & Κ. Γρίβας. 2009. Προσδιορισμός συμβατών δραστηριοτήτων σε σχέση με τα είδη χαρακτηρισμού των Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Τελική Έκθεση, ΥΠΕΧΩΔΕ ΕΟΕ, WWF Ελλάς, Ελληνική Εταιρία γιά την Προστασία του Περιβάλλοντος και της Πολιτιστικής Κληρονομιάς. 1994. Αξιολόγηση των μελετών περιβαλλοντικών επιπτώσεων γιά τα έργα εκτροπής του ποταμού Αχελώου στη Θεσσαλία. Έκθεση προς το Συμβούλιο της Επικρατείας. Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία ΕΘΙΑΓΕ. 1994. Πρόγραμμα ENVIREG: Αναγνώριση και αξιολόγηση βιοτόπων και διερεύνηση της δυνατότητας ένταξής τους στο κοινοτικό δίκτυο των ιδιαίτερα προστατευόμενων περιοχών σε εφαρμογή του Άρθρου 4 της Οδηγίας 79/409/ΕΟΚ για τη διατήρηση της άγριας ορνιθοπανίδας. Ταχεία ορνιθολογική αναγνώριση του συνόλου των 16 βιοτόπων. 138 σ. Καζατζίδης, Σ. και Σ. Βαρελτζίδου (συντάκτες). 2001. Ορνιθολογικά Στοιχεία για το Τυποποιημένο Δελτίο Δεδομένων της υποψήφιας ΖΕΠ «Κοιλάδα Αχελώου» με κωδικό ΣΠΠΕ GR080. ΕΟΕ:Παραδοτέο Προγράμματος «Άμεσες ενέργειες για ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 13
την προστασία έξη ειδών αρπακτικών» - ΥΠΕΧΩΔΕ, Δ/νση Περιβαλλοντικού Σχεδιασμού, ΤΔΦΠ Χανδρινός Γ., Καστρίτης Θ. 2009. Πουλιά Στο: Α. Λεγάκις & Π. Μαραγκού (επιμ.) (2009). Το Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας. Ελληνική Ζωολογική Εταιρεία. Αθήνα (υπό έκδοση). ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 14