ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ... ΠΡΟΛΟΓΟΣ Ν. ΙΝΤΖΕΣΙΛΟΓΛΟΥ... ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ... V VII ΧXI ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ Ι. Ορισµός του δικαίου της πληροφορικής... 1 ΙΙ. Μέθοδος και αντικείµενο... 3 ΙΙΙ. ίκαιο της πληροφορικής ή δίκαιο της πληροφορίας;... 4 ΙV. οµή και περιεχόµενο... 7 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ ΚΑΙ ΛΟΙΠΩΝ ΕΡΓΩΝ 1. Προστασία λογισµικού... 11 I. Εισαγωγή... 11 1. Η επιλογή του δικαίου της πνευµατικής ιδιοκτησίας για την προστασία του λογισµικού... 11 2. Προστασία του λογισµικού µε βάση άλλες νοµικές διατάξεις... 12 ΙΙ. Βασικά χαρακτηριστικά των ρυθµίσεων του Ν. 2121/1993... 15 ΙΙΙ. Έννοια και διακρίσεις του λογισµικού... 17 IV. Προστασία λογισµικού µε το ν. 2121/1993... 19 1. Υποκείµενο του δικαιώµατος... 19 2. Αντικείµενο του δικαιώµατος... 20 3. Προϋποθέσεις προστασίας... 22 4. Εξουσίες του δηµιουργού... 24 5. Εξαιρέσεις... 26 6. Αποσυµπίληση... 30 7. Ειδικά µέτρα προστασίας... 32 8. Το λογισµικό ανοικτού κώδικα... 33 9. Η προσβολή του λογισµικού... 34 10. Έννοµη προστασία του λογισµικού... 35
XIV Περιεχόµενα α. Αστική προστασία... 35 β. Ποινική προστασία... 40 γ. ιοικητικές κυρώσεις... 42 11. Το λογισµικό η/υ στην πτώχευση... 42 2. Βάσεις δεδοµένων... 44 I. Γενικά... 44 ΙΙ. Η έννοια της βάσης δεδοµένων... 45 ΙΙΙ. Προστασία µε το δίκαιο της πνευµατικής ιδιοκτησίας... 47 1. Προϋποθέσεις και έκταση προστασίας... 47 2. Το δικαίωµα εκµετάλλευσης της βάσης δεδοµένων... 49 3. Εξαιρέσεις από το δικαίωµα του δηµιουργού της βάσης δεδοµένων... 51 IV. Προστασία µε το ιδιαίτερο δικαίωµα (sui generis)... 52 1. Γενικές έννοιες... 53 2. Εξουσίες του κατασκευαστή της βάσης δεδοµένων... 54 3. ικαιώµατα του νόµιµου χρήστη της βάσης δεδοµένων και εξαιρέσεις από το δικαίωµα ιδιαίτερης φύσης... 55 4. ιάρκεια προστασίας... 56 V. Έννοµη προστασία... 57 3. Πολυµέσα... 57 4. Προστασία ψηφιακών έργων στο ιαδίκτυο... 60 1. Γενικά... 60 2. Οι περιουσιακές εξουσίες του δηµιουργού στο ψηφιακό περιβάλλον και άλλες διατάξεις... 62 3. ιάθεση ανοικτού περιεχοµένου... 66 4. Συλλογική διαχείριση δικαιωµάτων πνευµατικής ιδιοκτησίας και συγγενικών δικαιωµάτων στο ψηφιακό περιβάλλον... 69 5. Ιστοσελίδες... 72 6. Τοπογραφίες προϊόντων ηµιαγωγών... 74 7. Προστασία υλικού η/υ µε το δίκαιο της ευρεσιτεχνίας και τη νοµοθεσία περί υποδειγµάτων χρησιµότητας και βιοµηχανικών σχεδίων υποδειγµάτων... 78 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΙΑΚΡΙΤΙΚΩΝ ΓΝΩΡΙΣΜΑΤΩΝ ΣΤΟ ΙΑ ΙΚΤΥΟ 1. Ονόµατα χώρου (domain names)... 81 I. Εισαγωγή... 81
Περιεχόµενα XV ΙΙ. Έννοια και λειτουργία των ονοµάτων χώρου... 82 ΙΙΙ. Η νοµική φύση των ονοµάτων χώρου... 85 IV. Σύγκρουση ονόµατος χώρου και διακριτικών γνωρισµάτων... 86 1. Γενικά... 86 2. Προσβολή σήµατος... 88 3. Προσβολή σήµατος φήµης... 90 4. Προσβολή διακριτικών γνωρισµάτων επιχείρησης... 93 5. Η χρησιµοποίηση ονόµατος χώρου ως παράβαση του δικαίου του ανταγωνισµού (ν. 146/14)... 94 6. Προσβολή ονόµατος... 97 7. Έννοµη προστασία... 97 V. ιαχείριση και εκχώρηση ονοµάτων χώρου... 99 1. Η διαχείριση των ονοµάτων χώρου, γενικά... 99 2. Το περιεχόµενο του δικαιώµατος επί ονόµατος χώρου... 101 3. Προϋποθέσεις εκχώρησης ονοµάτων χώρου... 102 4. ιαδικασία εκχώρησης... 105 5. ιάρκεια εκχώρησης, µεταβίβαση και κατάσχεση ονοµάτων χώρου... 107 6. Προστασία προσωπικών δεδοµένων... 109 2. Οι µετα-ετικέτες των ιστοσελίδων... 109 Ι. Εισαγωγή... 109 ΙΙ. Έννοια και λειτουργία των µετα-ετικετών (Metatags)... 110 1. Εννοιολογικός προσδιορισµός... 110 2. Η λειτουργία των µετα-ετικετών... 111 ΙΙΙ. Θεωρητική προσέγγιση του ζητήµατος... 112 1. Αξιολόγηση µε βάση το δίκαιο των διακριτικών γνωρισµάτων... 112 2. Περιορισµοί... 114 3. ίκαιο ανταγωνισµού... 114 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ 1. Εισαγωγή... 117 2. Συµβάσεις υλικού η/υ... 118 Ι. Ορισµός του υλικού η/υ... 118 ΙΙ. Πώληση υλικού η/υ... 119 ΙΙΙ. Συµβάσεις µίσθωσης - χρησιδανείου... 121
XVI Περιεχόµενα IV. Σύµβαση χρηµατοδοτικής µίσθωσης (Leasing)... 122 V. Σύµβαση συντήρησης υλικού η/υ... 122 3. Συµβάσεις λογισµικού... 123 Ι. Προδιάθεση... 123 ΙΙ. Σύµβαση παραχώρησης τυποποιηµένου λογισµικού... 124 1. Γενικά... 124 2. Οριστική παραχώρηση χρήσης λογισµικού... 125 3. Χρονικά περιορισµένη παραχώρηση λογισµικού... 127 4. Παραχώρηση τροποποιηθέντος τυποποιηµένου προγράµµατος... 128 ΙΙΙ. Σύµβαση εκπόνησης ατοµικού λογισµικού... 128 IV. Σύµβαση συντήρησης λογισµικού... 129 4. Συµβάσεις παραχώρησης βάσεων δεδοµένων... 130 Ι. Γενικά... 130 ΙΙ. Συµβάσεις παραχώρησης χρήσης µε παροχή υλικού φορέα πληροφοριών... 130 1. Οριστική παραχώρηση χρήσης βάσης δεδοµένων... 130 2. Παραχώρηση χρήσης βάσης δεδοµένων για περιορισµένο χρονικό διάστηµα... 132 ΙΙΙ. Συµβάσεις παραχώρησης χρήσης βάσης δεδοµένων µε επιγραµµική (on line) πρόσβαση... 132 5. Συµβάσεις υπηρεσιών ιαδικτύου... 133 Ι. Εισαγωγή... 133 ΙΙ. Η σύµβαση παροχής πρόσβασης στο ιαδίκτυο... 134 ΙΙΙ. Η σύµβαση φιλοξενίας ιστοσελίδων... 137 IV. Απόκτηση ονόµατος χώρου ιαδικτύου... 139 V. H σύµβαση σχεδιασµού ιστοσελίδων... 140 VI. Συµβάσεις διαδικτυακής διαφήµισης... 141 VII. Συµβάσεις αγοράς διαδικτυακού περιεχοµένου... 143 6. Εφαρµογή του ν. 703/1977 στις συµβάσεις πληροφορικής... 144 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ 1. Εισαγωγή... 149 2. Οι ρυθµίσεις του π.δ. 131/2003 για το ηλεκτρονικό εµπόριο... 152 1. Πεδίο εφαρµογής... 152 2. Η εγκατάσταση των φορέων παροχής υπηρεσιών... 154
Περιεχόµενα XVII 3. Υποχρεωτικά παρεχόµενες γενικές πληροφορίες... 156 4. Εµπορικές επικοινωνίες... 157 5. Η κατάρτιση ηλεκτρονικών συµβάσεων... 160 6. Ευθύνη των µεσαζόντων παροχής υπηρεσιών ιαδικτύου... 163 3. Προστασία των καταναλωτών στις ηλεκτρονικές συναλλαγές.. 166 1. Εισαγωγή... 166 2. Γενικοί όροι συναλλαγών... 167 3. Συµβάσεις από απόσταση... 168 4. ιαφήµιση - πωλήσεις... 172 5. Προστασία των ανηλίκων... 173 4. Ηλεκτρονικά έγγραφα και ηλεκτρονικές υπογραφές... 175 1. Εισαγωγή... 175 2. Οι ρυθµίσεις του π.δ. 150/2001... 177 3. Η ηλεκτρονική υπογραφή στο δηµόσιο δίκαιο... 182 4. Τυποποίηση των προϊόντων ηλεκτρονικών υπογραφής... 184 5. Οι ηλεκτρονικές υπογραφές σε άλλα κανονιστικά κείµενα... 185 6. Η αποδοχή των ηλεκτρονικών υπογραφών στην πράξη... 185 5. Προστασία των υπηρεσιών που βασίζονται ή συνίστανται στην παροχή πρόσβασης υπό όρους... 186 1. Εισαγωγή... 186 2. Το π.δ. 343/2002... 188 6. Ζητήµατα φορολογικού δικαίου των ηλεκτρονικών συναλλαγών... 190 Ι. Ηλεκτρονική τιµολόγηση... 190 ΙΙ. Φορολόγηση των ηλεκτρονικών συναλλαγών... 193 7. Πρότυπα, τεχνικοί κανόνες και υπηρεσίες της κοινωνίας της πληροφορίας... 194 1. Εισαγωγή... 194 2. Η διαδικασία πληροφόρησης αναφορικά µε τα τεχνικά πρότυπα και τους τεχνικούς κανόνες (π.δ. 39/2001)... 196 3. Οι υπηρεσίες της κοινωνίας της πληροφορίας ως τεχνικοί κανόνες... 199 8. Η πληρωµή στις ηλεκτρονικές συναλλαγές µέσω ιαδικτύου... 200 1. Εισαγωγή... 200 2. Πληρωµή µε διατραπεζική µεταφορά κεφαλαίων και µε αντικαταβολή... 201
XVIII Περιεχόµενα 3. Πληρωµή µε πιστωτική κάρτα... 201 4. Πληρωµή µε ηλεκτρονικό χρήµα... 204 9. Ηλεκτρονικές δηµοπρασίες δηµόσιες προµήθειες... 208 Ι. Ηλεκτρονικές δηµοπρασίες... 208 1. Εισαγωγή... 208 2. Η τυπολογία των ηλεκτρονικών δηµοπρασιών... 209 3. Προϋποθέσεις για την άσκηση δραστηριότητας ηλεκτρονικών δηµοπρασιών... 210 4. Εφαρµογή του άρθρου 4 ν. 2251/1994... 211 5. Έγκυρη κατάρτιση των ηλεκτρονικών δηµοπρασιών... 212 ΙΙ. Ηλεκτρονικές δηµόσιες προµήθειες... 214 1. Γενικά... 214 2. Οι κοινοτικές πρωτοβουλίες σχετικά µε τις ηλεκτρονικές δηµόσιες προµήθειες... 215 3. Η ελληνική νοµοθεσία για τις ηλεκτρονικές δηµόσιες προ- µήθειες... 217 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΤ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΩΝ Ε ΟΜΕΝΩΝ 1. Εισαγωγή... 221 2. Το συνταγµατικό πλαίσιο της προστασίας προσωπικών δεδο- µένων... 223 3. Το γενικό πλαίσιο προστασίας των προσωπικών δεδοµένων (ν. 2472/1997)... 226 Ι. Το σύστηµα προστασίας του ν. 2472/1997... 226 ΙΙ. Βασικοί Ορισµοί... 226 ΙΙΙ. Πεδίο εφαρµογής... 229 IV. Προϋποθέσεις για τη νόµιµη επεξεργασία δεδοµένων... 232 1. Γενικές αρχές... 232 2. Προϋποθέσεις νοµιµότητας... 234 3. Περαιτέρω κανόνες νοµιµότητας της επεξεργασίας δεδοµένων προσωπικού χαρακτήρα... 238 4. Επεξεργασία ευαίσθητων δεδοµένων... 241 5. Γνωστοποίηση της επεξεργασίας δεδοµένων... 243 6. Ειδικές µορφές επεξεργασίας... 244 7. Απόρρητο και ασφάλεια της επεξεργασίας... 251 8. ικαιώµατα του υποκειµένου των δεδοµένων... 251
Περιεχόµενα XIX 9. Η Αρχή Προστασίας εδοµένων Προσωπικού Χαρακτήρα. 253 10. Κυρώσεις... 254 4. Η προστασία προσωπικών δεδοµένων στις ηλεκτρονικές επικοινωνίες... 254 Ι. Εισαγωγή... 254 ΙΙ. Πεδίο εφαρµογής... 255 ΙΙΙ. Οι κατ ιδίαν ρυθµίσεις του ν. 3471/2006... 256 1. Απόρρητο των επικοινωνιών... 256 2. Τα αυτοεγκαθιστώµενα αρχεία cookies... 259 3. Κανόνες επεξεργασίας... 260 4. εδοµένα κίνησης και θέσης... 261 5. ικαιώµατα συνδροµητών και χρηστών... 262 5. ιατήρηση δεδοµένων... 264 Ι. Εισαγωγή... 264 ΙΙ. Οι διατάξεις της οδηγίας 2006/24/ΕΚ... 267 1. Αντικείµενο και πεδίο εφαρµογής... 267 2. Τα διατηρούµενα δεδοµένα κίνησης... 268 3. Το χρονικό διάστηµα διατήρησης... 269 4. Περαιτέρω ρυθµίσεις... 270 5. Εφαρµογή της οδηγίας στην Ελλάδα... 271 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΤ ΠΟΙΝΙΚΟ ΙΚΑΙΟ ΚΑΙ Η/Υ Ι. Εισαγωγή... 273 ΙΙ. Αδικήµατα στα οποία οι η/υ χρησιµοποιούνται ως µέσο τέλεσης... 273 1. Απάτη µε υπολογιστή... 273 2. Παραβίαση απορρήτων σχετιζόµενη µε η/υ (άρθρο 370 ΠΚ)... 275 3. Χωρίς δικαίωµα αντιγραφή ή χρησιµοποίηση προγραµµάτων... 277 4. Πρόσβαση σε δεδοµένα χωρίς δικαίωµα... 279 5. Πλαστογραφία σε ηλεκτρονικό έγγραφο... 281 ΙΙΙ. Το ιαδικτυακό έγκληµα... 282 1. Γενικά... 282 2. Πορνογραφία και παιδική πορνογραφία... 283 3. Προσβολή της αιδούς των ανηλίκων στο ιαδίκτυο... 285
XX Περιεχόµενα 4. Η Σύµβαση του Συµβουλίου της Ευρώπης για το «Κυβερνοέγκληµα»... 286 ΚΕΦΑΛΑΙΟ H ΟΙ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΑ ΙΚΤΥΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ Ι. Εισαγωγή... 289 ΙΙ. Ιστορική αναδροµή... 291 ΙΙΙ. Παρουσίαση του ρυθµιστικού πλαισίου των ηλεκτρονικών ε- πικοινωνιών... 292 1. Πεδίο εφαρµογής... 292 2. Ορισµοί γενικές αρχές... 294 3. Καθεστώς αδειών... 295 4. Η ρύθµιση της αγοράς των ηλεκτρονικών επικοινωνιών... 299 5. Καθολική υπηρεσία... 302 6. Προστασία των χρηστών... 303 7. ιοίκηση του τοµέα των ηλεκτρονικών επικοινωνιών... 304 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Θ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ Ι. Εισαγωγή... 307 ΙΙ. Εννοιολογική οριοθέτηση και περιγραφή... 309 ΙΙΙ. Η ενωσιακή και η ελληνική πολιτική για την ανάπτυξη της η- λεκτρονικής διακυβέρνησης... 312 IV. Η εξέλιξη της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης στην Ελλάδα... 315 V. Το νοµικό πλαίσιο για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση στην Ελλάδα... 316 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ... 321 ΞΕΝΟΓΛΩΣΣΗ... 336 ΛΗΜΜΑΤΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ... 347