Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΥΠΟΔΟΜΩΝ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΜΕ ΤΗΝ ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΙΚΩΝ ΔΙΑΡΘΡΩΤΙΚΩΝ ΤΑΜΕΙΩΝ ΔΙΗΜΕΡΙΔΑ ΤΕΕ 3 & 4 ΙΟΥΝΙΟΥ 2013 ΕΡΓΑ ΜΕΤΑΦΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΔΟΜΩΝ ΩΣ ΜΟΧΛΟΣ ΑΝΑΚΑΜΨΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΕΛΕΝΗ Α. ΓΙΩΤΗ Πολιτικός Μηχανικός, Συγκοινωνιολόγος, M.Sc. ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΣΠΑ ΥΠ.ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ ΥΠΟΔΟΜΩΝ Αθήνα, 03.06.2013
ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΣΥΝΟΧΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΟΙΝΟΤΙΚΟΣ ΠΡΟΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ + ΕΘΝΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ ΑΡΧΗ ΠΡΟΣΘΕΤΙΚΟΤΗΤΑΣ + ΕΤΑΙΡΙΚΗ ΣΧΕΣΗ
1989-1993 Α ΚΠΣ 1994-1999 (2001) Β ΚΠΣ ΠΟΑ+ΣΙΔΗΡΟΔΡ. + Α Τ.Σ. 2000-2006 (2009) Γ ΚΠΣ ΕΠ ΟΑΛΑΑ+ΕΠ ΣΑΑΣ+Β Τ.Σ. 2007-2013 (2015) ΕΣΠΑ ΕΠ ΕΝΙΣΧ. ΠΡΟΣΠΕΛΑΣ. 2014-2020 ΣΕΣ???? (ΣΥΜΦΩΝΟ ΕΤΑΙΡΙΚΗΣ ΣΧΕΣΗΣ)
Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) Ταμείο Συνοχής (ΤΣ) Κ.Π. Interreg III Διευρωπαϊκό Δίκτυο Μεταφορών (ΔΕΔ-Μ) Εθνικοί Πόροι
Αποφάσεις έργων Αποσπασματικός σχεδιασμός Χωρίς στρατηγική Άρχισαν κάποια μεγάλα έργα 1993 : εγκρίθηκε «ΕΛΛΑΔΑ 2010» ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΥΠΟΔΟΜΩΝ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ
ΥΠΕΡΑΣΤΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ ΟΔΙΚΟΙ ΑΞΟΝΕΣ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ ΛΙΜΑΝΙΑ ΑΕΡΟΔΡΟΜΙΑ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ
Πρώτος μακροχρόνιος προγραμματισμός ΕΠ «Προσβάσεις-Οδικοί Άξονες» ΕΠ «Σιδηρόδρομοι» Χωρίς δομές διαχείρισης
Δημιουργήθηκαν οι ανώνυμες εταιρείες για τα μεγάλα έργα Τα πρώτα εργαλεία (Τεχνικά Δελτία Έργου) Δημιουργήθηκαν οι δομές διαχείρισης Και τα συστήματα διαχείρισης και ελέγχου
Οι ΑΕ υλοποίησης συγχρηματοδοτούμενων έργων ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ ΑΕ (1992) ΕΓΝΑΤΙΑ ΑΕ (1996) ΕΡΓΟΣΕ ΑΕ (1996)
Οι Ειδικές Υπηρεσίες (δημόσιες υπηρεσίες) υλοποίησης συγχρηματοδοτούμενων έργων ΕΥΔΕ ΠΑΘΕ ΕΥΔΕ ΜΕΔΕ (Μεγάλων Έργων Δυτικής Ελλάδας) ΕΥΔΕ ΒΟΑΚ
Και οι πρώτες συμβάσεις παραχώρησης «ΓΕΦΥΡΑ» ΑΤΤΙΚΗ ΟΔΟΣ ΑΕΡΟΛΙΜΗΝ ΑΘΗΝΩΝ
Σε πλήρη εξέλιξη η Εγνατία Οδός και ο ΠΑΘΕ Κατασκευάζεται η Γέφυρα Ρίο-Αντίρριο Κατασκευάζεται η Αττική Οδός Κατασκευάζεται ο βόρειος οδικός άξονας Κρήτης Ολοκληρώνεται το Μετρό της Αθήνας Ολοκληρώνεται το Αεροδρόμιο της Αθήνας Επεκτείνονται τα λιμάνια Ηγουμενίτσας και Πάτρας Κατασκευάζεται η διπλή σιδηροδρομική γραμμή Πάτρα-Αθήνα-Θεσσαλονίκη-Σύνορα
Ηδη διαμορφωμένη στρατηγική ΕΠ ΟΑΛΑΑ «Οδικοί άξονες, Λιμάνια, Αστική Ανάπτυξη» ΕΠ ΣΑΑΣ «Σιδηρόδρομοι-Αεροδρόμια- Αστικές Συγκοινωνίες» 2 υπουργεία / διακριτές υπαγωγές
ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΔΑΠΑΝΗ 9,31 δισ ευρώ ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ 3,43 δισ ευρώ ΔΗΜΟΣΙΑ ΔΑΠΑΝΗ 5,88 δισ ευρώ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΙΔΙΩΤΩΝ 2,00 δισ ευρώ ΕΤΠΑ (ΚΣ) 3,03 δισ ευρώ ΕΘΝΙΚΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ 2,85 δισ ευρώ ΔΑΝΕΙΑ ΕΤΕπ 1,43 δισ ευρώ
ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΔΑΠΑΝΗ 2,41 δισ ευρώ ΕΤΠΑ 1,5 δισ ευρώ ΕΘΝΙΚΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ 1,00 δισ ευρώ
ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ & ΕΛΕΓΧΟΥ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ Αυτοτελείς δομές με εξειδικευμένο προσωπικό Διαχειριστικές αρχές Αρχή Πληρωμής Αρχή Ελέγχου Ευρωπαϊκή Επιτροπή Αποκλειστική απασχόληση τα προγράμματα Καταγραφή αρμοδιότητων Διαδικασίες και συστήματα Εργαλεία και συστήματα παρακολούθησης
ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ Φιλόδοξος - Αισιόδοξος αρχικός προγραμματισμός Διολίσθηση χρονοδιαγραμμάτων υλοποίησης έργων, λόγω και εξωτερικών παραγόντων (ενστάσεις, δικαστικές πρόσφυγες, αρχαιολογία κα) Αλλαγές στο σχεδιασμό υλοποίησης των έργων Αργή εξέλιξη των διαδικασιών ωρίμανσης και δημοπράτησης έργων Χρονοβόρες διαδικασίες ελέγχων πληρότητας και ποιότητας μελετών Ανάγκη πρόσθετης χρηματοδότησης σε ορισμένα από τα Μεγάλα Έργα Προβλήματα με περιβαλλοντικές και άλλες αδειοδοτήσεις Προσαρμογή στην κοινοτική νομοθεσία Μεταβαλλόμενο εθνικό θεσμικό πλαίσιο Πολλά «έργα-γέφυρα» στην επόμενη περίοδο
Αντιδράσεις τοπικών κοινωνιών Καθυστερήσεις στην συντέλεση των απαλλοτριώσεων Αδικαιολόγητα υψηλές τιμές για τις απαλλοτριώσεις Εκτέλεση έργων σε γραμμές υπό κυκλοφορία Δυσκολίες στις αδειοδοτήσεις των δανειοθαλάμων Παράλληλη εκτέλεση οδικών και σιδηροδρομικών έργων στους ίδιους διαδρόμους
Σημαντικές χρονικές καθυστερήσεις Μη επίτευξη στόχων Υπερβάσεις χρονοδιαγραμμάτων και αποκλίσεις στους προϋπολογισμούς Συνεχείς αναθεωρήσεις των Προγραμμάτων Χρονική μετακύλιση προς το ΕΣΠΑ
και ακόμη Συχνές αλλαγές στο θεσμικό περιβάλλον Εφαρμογή αυστηρών διαδικασιών του Γ ΚΠΣ σε ότι αφορά υπερβάσεις κόστους και τη σύναψη συμπληρωματικών συμβάσεων Αναστολές και περικοπές δαπανών ως αποτέλεσμα ελέγχων & οριζοντίων διορθώσεων
Σημαντική επιτάχυνση στα τελευταία χρόνια των προγραμμάτων Πλήρης αξιοποίηση των κοινοτικών πόρων Οι ΑΕ κατασκευής έργων (ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ, ΕΓΝΑΤΙΑ, ΕΡΓΟΣΕ) κατέχουν μοναδική εμπειρία Βελτίωση χρόνων διαδρομής και επιπέδου ασφάλειας
Ολοκληρωμένη Εγνατία οδός Ολοκληρωμένη διπλή σιδηροδρομική γραμμή Αθήνα-Θεσσαλονίκη (πλην του ορεινού) με ηλεκτροκίνηση στο βόρειο τμήμα Σε λειτουργία η νέα γραμμή Αθήνα Κιάτο Σε εξέλιξη πολλές εργολαβίες Ολοκληρωμένα έργα σε λιμάνια και αεροδόμια
New tunnel in the area of Platamona
Korinthos Railway Station
Liosia Railway Station
Nea Peramos Railway Station
ΕΡΓΑ ΜΕΤΡΟ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ
ΕΡΓΑ ΜΕΤΡΟ Η ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΠΡΟΣ ΠΕΙΡΑΙΑ Οκτώβριος 2012
Για 1 η φορά ένα ενιαίο επιχειρησιακό πρόγραμμα για όλες τις μεταφορές Μαζί το ΕΤΠΑ και το Ταμείο Συνοχής Λιγότεροι πόροι για τις μεταφορές 2 υπουργεία στην αρχή / διακριτές αρμοδιότητες διαχείρισης
Η βελτίωση της προσβασιμότητας και της προσπελασιμότητας των περιοχών της χώρας με την ανάπτυξη των Διευρωπαϊκών Δικτύων Μεταφορών κατά προτεραιότητα, καθώς και με την ανάπτυξη των μεταφορικών υποδομών σε Εθνικό / Περιφερειακό επίπεδο. Την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της παραγωγικότητας του συστήματος μεταφορών, με τη βελτίωση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών μετακίνησης, με έμφαση στη μείωση του χρόνου και του κόστους μετακινήσεων, με τη βελτίωση της ασφάλειας των μεταφορών και με την αύξηση του επιπέδου εξυπηρέτησης
ΕΠ-ΕΠ 7.983 Μ (11.030 Μ )* Ιδιωτική Συμμετοχή 3.630 Μ Συνολική Δημόσια Δαπάνη 4.353 Μ (7.400 Μ )* Συγχρ. Δ.Δ. (EU+GR) 4.353 Μ (4.976 Μ )* Αμιγώς Εθνικοί Πόροι 0,00 Μ ( 2.424 Μ )* Κοινοτική Συμμετοχή 3.700 Μ (3.700 Μ ) (ΕΤΠΑ: 1.583 Μ, ΤΣ: 2.117Μ ) Εθνική Συμμετοχή 653 Μ (1.276 Μ )* * στοιχεία αρχικής απόφασης έγκρισης του ΕΠ-ΕΠ
Αιτήσεις και Αποφάσεις Μεγάλων Έργων Φάκελοι κρατικών ενισχύσεων Μελέτες κόστους-οφέλους για τον προσδιορισμό του κενού χρηματοδότησης (financing gap) ποσοστό κοινοτικής συνδρομής
Επαρκής Ωριμότητα Σημαντική διαχειριστική εμπειρία Τελευταία σημαντική χρηματοδότηση των υποδομών μεταφορών από την Ε.Ε. ΚΙΝΔΥΝΟΙ Δύσκολα δημοσιονομικά Καθυστερήσεις
Ολοκληρώνονται έργα, αλλά αφήνουμε πάλι «τμήματα / φάσεις» για την επόμενη περίδο Πληρότητα μελετών Φορείς υλοποίησης Η προσπάθεια... Απλοποίηση διαδικασιών
ΟΔΙΚΑ ΣΙΔΗΡ ΛΙΜΕΝ ΑΕΡΟΔΡ ΑΣΤΙΚΑ ΛΟΙΠΑ ΣΥΝ Α ΚΠΣ 0,6 0,2 0,8 Β ΚΠΣ 1,2 0,6 0,4 0,4 0,6 3,2 Γ ΚΠΣ 5,5 3,0 0,3 0,3 2,1 0,2 11,4 ΕΣΠΑ 2,5 1,4 0,1 0,2 1,5 0,1 5,8 ΣΕΣ???????????? ΣΥΝ 9,8 5,2 0,8 0,9 4,2 0,3 21,2
ΝΕΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ 2014-2020
Οι 11 Θεματικοί Στόχοι 1 Ενίσχυση της έρευνας, της τεχνολογικής ανάπτυξης και της καινοτομίας 2 Βελτίωση της πρόσβασης σε ΤΠΕ, της χρήσης και ποιότητάς τους 3 Βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των ΜΜ επιχειρήσεων και του γεωργικού τομέα και του τομέα της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας 4 Υποστήριξη της μετάβασης προς μια οικονομία χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα σε όλους τους τομείς 5 Προώθηση της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, της πρόληψης και της διαχείρισης κινδύνων 6 Προστασία του περιβάλλοντος και προώθηση της αποδοτικής χρήσης των πόρων 7 Προώθηση των βιώσιμων μεταφορών και άρση των εμποδίων σε βασικές υποδομές δικτύων (key network infrastructures 8 Προώθηση της απασχόλησης και υποστήριξη της κινητικότητας εργατικού δυναμικού 9 Προώθηση της κοινωνικής ένταξης και καταπολέμηση της φτώχειας 10 Επένδυση στην εκπαίδευση, την απόκτηση δεξιοτήτων και τη διά βίου μάθηση 11 Ενίσχυση της θεσμικής ικανότητας και αποτελεσματικής δημόσιας διοίκησης
«Η συμβολή στην αναγέννηση της ελληνικής οικονομίας με, ανάταξη και αναβάθμιση του παραγωγικού και κοινωνικού ιστού της χώρας και τη δημιουργία και διατήρηση βιώσιμων θέσεων απασχόλησης, έχοντας ως αιχμή την εξωστρεφή, καινοτόμο και ανταγωνιστική επιχειρηματικότητα και γνώμονα την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής και τις αρχές της αειφόρου ανάπτυξης»
1. Ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της εξωστρέφειας των επιχειρήσεων, μετάβαση στην ποιοτική επιχειρηματικότητα, με αιχμή την καινοτομία και αύξηση της εγχώριας προστιθέμενης αξίας 2. Ανάπτυξη και αξιοποίηση ικανοτήτων ανθρώπινου δυναμικού ενεργός κοινωνική ενσωμάτωση 3. Προστασία του περιβάλλοντος μετάβαση σε μία οικονομία φιλική στο περιβάλλον 4. Ανάπτυξη εκσυγχρονισμός συμπλήρωση υποδομών για την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη 5. Βελτίωση της θεσμικής επάρκειας και της αποτελεσματικής δημόσιας διοίκησης
4. Ανάπτυξη εκσυγχρονισμός συμπλήρωση υποδομών για την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη Δίκτυα μεταφορών. Ολοκλήρωση της ανάπτυξης του Εθνικού Συστήματος Μεταφορών και η ανάδειξη της Ελλάδας σε κύρια Βαλκανική πύλη και κόμβο μεταφορών της Ανατολικής Μεσογείου, επαρκώς συνδεδεμένης με τα άλλα κράτη μέλη και κυρίως τον κεντρικό αναπτυξιακό πυρήνα της Ε.Ε. Ενεργειακές υποδομές. Εκμετάλλευση των εγχώριων αποθεμάτων υδρογονανθράκων - Εκσυγχρονισμός και επέκταση των δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου - Ανάπτυξη ευφυών συστημάτων για τη διανομή ηλεκτρικής ενέργειας.
Ολοκλήρωση των ΔΔΜ σε όλα τα δίκτυα Υποδομές συνδυασμένων μεταφορών διευρωπαϊκής εμβέλειας Εξασφάλιση συνθηκών ανταγωνισμού και ποιτικής λειτουργίας Ενεργειακά και περιβαλλοντικά βιώσιμες μεταφορές Ανάπτυξη ευφυών συστημάτων μεταφορών και προώθηση της καινοτομίας Οργανωτική αναδιάρθρωση των υπηρεσιών διοίκησης στον τομέα των μεταφορών
Ύπαρξη συνεκτικού Σχεδίου Μεταφορών για όλα τα δίκτυα Ρεαλιστική λίστα ώριμων έργων Στρατηγική Περιβαλλοντική Εκτίμηση του σχεδίου μεταφορών Να έχουν ληφθεί μέτρα για την διασφάλιση της ικανότητας των δικαιούχων να υλοποιήσουν τα έργα
Βελτίωση της θεσμικής ικανότητας και της αποτελεσματικότητας του δημόσιου τομέα σε όλα τα επίπεδα (εθνικό, περιφερειακό και τοπικό). Θέσπιση και λειτουργία ενός ενιαίου συστήματος μέτρησης της απόδοσης και της ποιότητας των παρεχομένων υπηρεσιών. Ενίσχυση των δεξιοτήτων και της τεχνογνωσίας του ανθρώπινου δυναμικού της δημόσιας διοίκησης - προσαρμογή στις διαρθρωτικές και θεσμικές αλλαγές. Ανάπτυξη, προώθηση και εφαρμογή της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης και παροχή ηλεκτρονικών υπηρεσιών προς τους πολίτες και τις επιχειρήσεις.
Λιγότερο Ανεπτυγμένες (ΑΜΘ, Κ. ΜΑΚ, ΗΠ, ΘΕΣ., ΔΥΤ. ΕΛΛ) 6,31 δισ. Μετάβασης (ΔΥΤ. ΜΑΚ, ΣΤΕΡΕΑ, ΙΟΝΙΑ, ΠΕΛΟΠ, ΒΟΡ.ΑΙΓ, ΚΡΗΤΗ) 2,10 δισ. Περισσότερο Ανεπτυγμένες (ΑΤΤ, Ν.ΑΙΓ) 2,30 δισ. Ταμείο Συνοχής 3,41 δισ. Ευρωπαϊκή Εδαφική Συνεργασία 0,22 δισ. Μερικό Σύνολο 1 14,34 δισ. Πρωτοβουλία Απασχόληση των Νέων 0,16 δισ. Μερικό Σύνολο 2 14,50 δισ. Εκτιμώμενοι πρόσθετοι πόροι από "Ρήτρα Αναθεώρησης" το 2016 2,00 δισ. Γενικό Σύνολο 16,50 δισ.
Συντήρηση δικτύων Λειτουργία Ανασυγκρότηση του διαχειριστών Προσαρμογή στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι Τιμολογιακή / Δρομολογιακή Πολιτική ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ & ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑ Συμμετοχή ιδιωτικών κεφαλαίων στην εκτέλεση έργων ΑΝΑΠΤΥΞΗ
Οι υποδομές σε δίκτυα μεταφορών έχουν την θέση τους κι είναι αναγκαίες για την ανάπτυξη, αλλά η κατασκευή τους δεν είναι αυτοσκοπός. Είναι αναγκαίες για να βελτιώνουν τις συνθήκες ζωής μας και για να διευκολύνουν την δραστηριότητα των επιχειρήσεων Στις επιχειρήσεις πρέπει να προσβλέπουμε για την δημιουργία απασχόλησης και εισοδήματος και όχι να αρκούμαστε στην απασχόληση και το εισόδημα που δημιουργούν τα εργοτάξια των έργων υποδομής.
Αξιοποίηση των ευκαιριών / αντιμετώπιση των απειλών Εντοπισμό των αστοχιών στο σχεδιασμό και την εφαρμογή των προγραμμάτων μέχρι σήμερα ΚΑΙ ΚΥΡΙΩΣ να αποκλείσουμε από τις αναπτυξιακές μας επιλογές εκείνα τα έργα που ελάχιστα ή και καθόλου προσφέρουν στο στόχο της βιώσιμης ανάπτυξης, της ανταγωνιστικότητας και της δημιουργίας απασχόλησης. ΑΥΤΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΣΤΟΙΧΗΜΑ ΚΑΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΤΟ ΚΕΡΔΙΣΟΥΜΕ
ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ egioti@ mou.gr