Δραστηριότητα Ενότητα 7 Κατερίνα Σαραφίδου Σχολική Σύμβουλος 39 ης Περ. Προσχ. Αγωγής Τίτλος: Στο Αρχαιολογικό Μουσείο Δράμας Αναλυτικό Πρόγραμμα: Το πρόγραμμα θα υλοποιηθεί για το γνωστικό αντικείμενο Ιστορία, Έκφραση και Δημιουργία και Πληροφορικής και θα εξακτινωθεί στη Γλώσσα, τα Μαθηματικά και στη Μελέτη Περιβάλλοντος. Βαθμίδα εκπαίδευσης: Παιδιά προσχολικής ηλικίας (4-5χρόνων). Γνωρίσματα ηλικίας: Η εγωκεντρική σκέψη, η μη αναπτυγμένη ακόμα ικανότητα μνήμης και προσοχής, η μη διάκριση των ορίων φαντασίας και πραγματικότητας. Τα παιδιά είναι ανυποψίαστο κοινό σε θέματα τέχνης. Δεν μπορούν να συνδέσουν τις εντυπώσεις τους. Η τέχνη έχει νόημα γι αυτά μόνο όταν τη βιώνουν. Χρονική περίοδος, διάρκεια: Προτείνεται να υλοποιηθεί την Άνοιξη, περίοδος κατάλληλη για εξορμήσεις στη φύση, η οποίες θα αποτελούν και την αφόρμηση της ενασχόλησης με το συγκεκριμένο θέμα. Επιπλέον τα παιδιά έχουν κατακτήσει δεξιότητες γλωσσικού γραμματισμού και σχετικές με τη χρήση του ποντικιού και του Word. Μπορεί να διαρκέσει από μία εβδομάδα και όσο διαρκεί το ενδιαφέρον των παιδιών. Στόχοι: Να έρθουν τα παιδιά σε επαφή και να κτίσουν μια βιωματική σχέση με το παρελθόν. Να έρθουν σε επαφή με το χρόνο, το χώρο κατασκευής των δημιουργημάτων του ανθρώπου. Να αναπτυχθεί η δεκτικότητα των παιδιών απέναντι στην καλλιτεχνική κληρονομιά. Να αναπτύξουν τις δημιουργικές τους ικανότητες, τη σκέψη, την παρατηρητικότητα και φαντασία, ενεργοποιώντας, τροποποιώντας, εμπλουτίζοντας τις γνώσεις τους και μετασχηματίζοντάς τες με τρόπο δημιουργικό. Να δεχτούν τον άλλο ως φίλο και συνεργάτη Να μάθει το παιδί να επισκέπτεται με σεβασμό ένα Μουσείο Να παρατηρεί και να προσεγγίζει τα έργα τέχνης δίνοντας τις δικές του προεκτάσεις Με την ενεργοποίηση των αισθήσεων να οδηγείται στη γνώση των πραγμάτων μετασχηματίζοντας αυτή την εμπειρία σε δημιουργική έκφραση 1
Να μάθουν να χρησιμοποιούν τον Η/Υ και να παίρνουν πληροφορίες από το διαδίκτυο Να μάθουν να κινούν το ποντίκι, παρατηρώντας την ταυτόχρονη κίνηση του δείκτη στην οθόνη Να μάθουν να επιλέγουν με το ποντίκι ένα έτοιμο σχήμα, σχέδιο, εικόνα Να μάθουν να αποθηκεύουν Να αναπτύξουν τις δεξιότητες χρήσης και αξιοποιήσεων των λογισμικών Kidspiration, Revelation Natural Art Να διαβάζουν μία χρονογραμμή Να βελτιώνουν και να εμπλουτίζουν το προφορικό τους λόγο. Να ερμηνεύουν στοιχεία του κόσμου που τα περιβάλλει μέσα από διαδικασίες παρατήρησης, περιγραφής, σύγκρισης, Να παράγουν μοτίβα Να μάθουν μέσα από τη διασκέδαση και την ψυχαγωγία. Μεθοδολογία: Θα χρησιμοποιηθεί η διαθεματική προσέγγιση, η βιωματική προσέγγιση, η εργασία σε μικρές ομάδες, η ανακαλυπτική μέθοδος, η παρατήρηση, η εξερεύνηση, η εμψύχωση, το παιγνίδι, η δραματοποίηση, η ζωγραφική, η χρήση οπτικοακουστικών μέσων. Ο Ρόλος του εκπαιδευτικού: ο/η νηπιαγωγός θα φροντίσει να δημιουργήσει ένα υποστηρικτικό περιβάλλον πλούσιο σε ερεθίσματα, θα είναι καθοδηγητικός/η, ενθαρρυντικός/η, διαμεσολαβητικός/η και διευκολυντικός/η. Υλικά και Μέσα: 2 Ηλεκτρονικούς Υπολογιστές Η/Υ, το Διαδίκτυο, τα εκπαιδευτικά λογισμικά, όπως Revelation Natural Art και Kidspiration, τα οποία είναι ήδη εγκατεστημένα στους υπολογιστές, χαρτιά, υλικά ζωγραφικής, χαρτιά, χρώματα και έτοιμα από τον/την νηπιαγωγό φύλλα εργασίας. Η επιλογή θέματος: Ένας από τους κύριους ρόλους που καλείται να παίξει το σχολείο από τις πρώτες κιόλας βαθμίδες του, είναι αυτός της μεταβίβασης της πολιτιστικής κληρονομιάς στις νεότερες γενιές. Η εκπαίδευση καλείται να μεσολαβήσει για να φέρει τα παιδιά σε επαφή και γνωριμία με την πολιτισμική ύλη και να συντελέσει στην ανάπτυξη μιας ουσιαστικής σχέσης μ αυτήν. Η επιλογή των λογισμικών: είναι κατάλληλα για παιδιά προσχολικής ηλικίας και είναι ανοικτού τύπου. Διαθέτουν επίσης ευχάριστα και παραστατικά περιβάλλοντα, ιδιαίτερα σημαντικό για τα παιδιά αυτής της ηλικίας. Όμως προϋποθέτουν προηγούμενη ενασχόληση με τον Η/Υ και ανάπτυξη της δεξιότητας της χρήσης του ποντικιού, καθώς τα νήπια δεν έχουν αναπτυγμένη ακόμη τη λεπτή τους κινητικότητα. Το Πρόγραμμα θα υλοποιηθεί σε τρεις φάσεις: 2
Αφόρμηση: Με αφορμή τα κτερίσματα του μακεδονικού τάφου της Δράμας, τα οποία είδαν τα παιδιά σε αφίσα, δίνεται η ευκαιρία να συζητήσουν για το Μουσείο της Δράμας που τα φιλοξενεί. Παίρνουν πληροφορίες από το διαδίκτυο χρησιμοποιώντας το φύλλο εργασίας 1. Αρχαιολογικό Μουσείο της Δράμας Τοπική ιστορία της Δράμας 50.000 χρόνια π. Χ. μέχρι και τα νεότερα χρόνια. www.arxaiologikodramas Στο νηπιαγωγείο γίνεται γωνιά μουσείου Μαθαίνουν το τραγούδι «Μουσείο» από τη Λιλιπούπολη Μελετούν τα πήλινα αντικείμενα και κάνουν με το σώμα τους τις μορφές τους Α. Φάση: Προετοιμασίας Επίσκεψη στο Μουσείο της νηπιαγωγού Παραλαβή έντυπου υλικού Εστιασμός επίσκεψης προγράμματος στην Α αίθουσα και στα πήλινα εκθέματα Φύλλο Εργασίας 1 1 Για να ακούσεις το μύθο ακολούθησε τα βήματα: 1 Το φύλλο εργασίας 1, θα χρησιμοποιηθεί από τα παιδιά για όλες τις υπερσυνδέσεις 3
1.ΒΑΛΕ ΤΟ ΠΟΝΤΙΚΙ ΠΑΝΩ ΣΤΗΝ ΜΠΛΕ ΓΡΑΜΜΗ: Η αρπαγή της Περσεφόνης. 2. ΠΑΤΗΣΕ ΤΟ ΠΛΗΚΤΡΟ Ctrl + 3.ΚΑΝΕ ΠΑΝΩ ΣΤΟ ΧΕΡΑΚΙ ΚΛΙΚ ΑΡΙΣΤΕΡΑ 4. ΚΑΝΕ ΠΑΝΩ ΣΤΟ ΜΕΓΑΦΩΝΟ ΚΛΙΚ ΑΡΙΣΤΕΡΑ 6. ΚΛΕΙΣΤΟ ΜΕ ΤΟ ΚΛΙΚ ΑΡΙΣΤΕΡΑ Α αίθουσα 4
Οικειακά σκεύη και ο φούρνος Ο αργαλειός με τα εργαλεία του ειδώλια 5
Β Αίθουσα Β Αίθουσα εκθέματα μακεδονικού τάφου Διόνυσος Η προτομή βρέθηκε στη Δράμα και βρίσκεται σήμερα στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Δράμας. Απεικονίζει τον Διόνυσο με γένια, νεβρίδα και χρονολογείται τον 5ο π. Χ. αιώνα Αίθριο Αίθριο, δεξιά πτέρυγα, διονυσιακής λατρείας 6
Αίθριο, αριστερή πτέρυγα, βυζαντινής περιόδου Γ Αίθουσα Β.Φάση: Επίσκεψη Ο Φοίβος και η Αθηνά ξεναγούν τα παιδιά στο μουσείο στην αίθουσα με τα πήλινα αντικείμενα Μιλούν για τη χρήση τους Παίζουν παιγνίδια σχετικά με τα εκθέματα Οι κούκλες μοιράζουν στα παιδιά κάρτες κι εκείνα ψάχνουν το έκθεμα Στέκονται ακίνητα μπροστά του, το παρατηρούν και το παριστάνουν με το σώμα τους Διασχίζουν τις αίθουσες κατά την έξοδο Αναγνωρίζουν την αίθουσα με τα βυζαντινά εκθέματα από τα χριστιανικά σύμβολα Παίζουν στο αίθριο με τα αγάλματα και φωτογραφίζονται Κάνουν την αφίσα για το Μουσείο Ο Φοίβος και η Αθηνά συζητούν με τα παιδιά για τις εντυπώσεις τους Σημειώνουν σε φύλλα εργασίας (2,3, 4, 5.1, 5.2), ως αξιολόγηση για τα αντικείμενα που είδαν Κατασκευάζουν με πηλό αντικείμενα και τα εκθέτουν στη γωνιά του Μουσείου Βάζουν τίτλο στα εκθέματά τους Μαθαίνουν για τη λειτουργία της χρονογραμμής Τα παιδιά ζωγραφίζουν σταυρούς, χρησιμοποιώντας το πρόγραμμα Revelation Natural Art σε έτοιμο φύλλο εργασίας. 7
Φύλλο Εργασίας 2 Ζωγράφισε και συ ένα σταυρό Τα παιδιά μαθαίνουν να διαβάζουν μία χρονογραμμή. 8
Φύλλο Εργασίας 3: Μπορείς να βρεις πόσο παλιά έγινε το κάθε έκθεμα; Ένωσε το με τη χρονογραμμή Buy SmartDraw!- purchased copies print this document without a watermark. Visit www.smartdraw.com or call 1-800-768-3729. 9
Τα παιδιά δημιουργούν τη δική τους ιστορία, έχοντας σαν ερέθισμα το έκθεμα Σκυλάκι, της Α Αίθουσα του Μουσείου και την εικονογραφούν, χρησιμοποιώντας το πρόγραμμα Revelation Natural Art σε έτοιμο φύλλο εργασίας. Φύλλο Εργασίας 4: Γράψε μια ιστορία με το σκυλάκι 10
Τα παιδιά χωρίζονται σε δύο ομάδες. Μία ομάδα παιδιών ζωγραφίζει στο χαρτί και η άλλη στον Η/Υ, χρησιμοποιώντας το πρόγραμμα Revelation Natural Art. Φύλλο Εργασίας 5.1: Μπορείς να στολίσεις με τις ζωγραφιές σου τον αμφορέα; 11
Φύλλο Εργασίας 5.2: Ζωγράφισε το διζωγράφισε το δικό σου αμφορέα φορέα Αξιολόγηση: Θα αξιολογηθεί από τη νηπιαγωγό παραπάνω φύλλα εργασίας, - αν πέτυχαν οι αρχικοί στόχοι, - αν δόθηκαν επαρκείς οδηγίες, - αν συμμετείχαν όλα τα παιδιά, - αν εργάστηκαν όλες οι ομάδες, - αν βοήθησαν ο ένας τον άλλο και από τα παιδιά μέσα από τα 12
Βιβλιογραφία Άλκηστις, Μουσεία και Σχολεία Δεινόσαυροι κι Αγγεία, εκδ. Ελληνικά Γράμματα, Μάρτιος 1985. Αθήνα, Γιαλουράκη Τα Κυκλαδίτικα αγάλματα ζωντανεύουν, εκδ. Ν. Ακρίτας, 1994. Ι. Θ. Κακριδής «Τα αρχαία ελληνικά παραμύθια», Επιθεώρηση της λογοτεχνίας, εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα 1988. Μπίλη Βέμη, «Μνημεία και Εκπαίδευση: Η συμβολή των δασκάλων», περ. Αρχαιολογία, τεύχος 56, σ. 55-60. Έλγκα Καββαδία Χατζοπούλου, «Μια επίσκεψη στο Μουσείο Θεσσαλονίκης», στο περ. Αρχαιολογία, τεύχ. 52, Οι εκπαιδευτικοί μιλούν για την Ακρόπολη. Ουρ. Καλούρη Αντωνοπούλου, Η αισθητική αγωγή του παιδιού, Μορφές αισθητικής δημιουργικότητας στην παιδική βιβλιοθήκη και στο μουσείο, εκδ. Δίπτυχο, 1985. Ευγ. Κουτσουβάνου, Η Θεωρία του Piaget και Παιδαγωγικές Εφαρμογές στην Προσχολική Εκπαίδευση, εκδ. Οδυσσέας, Αθήνα 1994. Μαρίζα Ντεκάστρο, Αρχαιολογία ένα ταξίδι στο παρελθόν, εκδ. Κέδρος. Μαρίζα Ντεκάστρο, «Εκπαιδευτικά Προγράμματα στην Ακρόπολη», στο περ. Αρχαιολογία, τευχ. 52, Οι εκπαιδευτικοί μιλούν για την Ακρόπολη. Ε. Τρίμη, «Ένα Εξελικτικό Εικαστικό Πρόγραμμα για την Προσχολική Εκπαίδευση Βασισμένο στις Αρχές της «Ολιστικής» και της «Εις Βάθος» Προσέγγισης.», Ερευνητική εφαρμογή με «χάρτινο άχρηστο» υλικό», περ. Ερευνώντας τον κόσμο του παιδιού, 1992, 2, σ. 137-151. Laura Chapman, Διδακτική της τέχνης, Προσεγγίσεις στην καλλιτεχνική αγωγή, εκδ. Νεφέλη, Βιβλιοθήκη της τέχνης, Αθήνα 1993. Νίκη Ψαράκη Μπελεσιώτη «Εκπαιδευτικά προγράμματα στα Μουσεία», Πρακτικά του 4ου Περιφεριακού Σεμιναρίου με θέμα: Μουσείο και Σχολείο, του ΥΠ.Ε.Π.Θ ΥΠΠ- ΙCOM, Ιωάννινα 1994. Ιστοσελίδες Ιδρυμα Μακεδονικού Αγώνα, Μακεδονική Κληρονομιά, Μουσείο Δράμας :http://www.imma.edu.gr/imma/index.html Καθημερινή Μουσείο Δράμας http://www.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathglobal_2_14/09/2003 Υπουργείο Μακεδονίας Θράκης, Αρχαιολογικό Μουσείο Δράμας, http://www.mathra-sights.gr/hotspot.php?id http://www.youtube.com/watch?v=ex-3c5serai 13