ΑΕΝ/ΑΣΠΡΟΠΥΡΓΟΥ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΜΗΧΑΝΩΝ Ε Εξαμ. ΒΟΗΘΗΤΙΚΕΣ ΣΧΟΛΗ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ Καθηγητής : Κώστας Τατζίδης ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ \ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΜΕΛΕΤΗΣ ΚΩΝΙΚΩΝ ΟΔΟΝΤΩΤΩΝ ΤΡΟΧΩΝ Απαραίτητα δεδομένα : αριθμός στροφών κινητήριου τροχού n [rpm] αριθμός στροφών συνεργαζόμενου τροχού n [rpm] ισχύς κινητήριου τροχού Ρ [W] ή ισχύς συνεργαζόμενου τροχού Ρ [W] γωνία αξόνων Σ [ 0 ]. Πρόχειρος υπολογισμός μέσης αρχικής διαμέτρου πινιόν Αρχικά υπολογίζεται η σχέση μετάδοσης από τη σχέση : Υπολογίζεται η γωνία δ του αρχικού κώνου του πινιόν από τη σχέση : n n () () Αν οι άξονες είναι ορθογώνιοι (Σ=90 0 ) τότε η σχέση () γίνεται : () Από τον πίνακα - (σελ.9) υπολογίζεται ο συντελεστής πλάτους-διαμέτρου ψ και επιλέγεται ο αριθμός των οδόντων του πινιόν. Η μέση αρχική διάμετρος του πινιόν υπολογίζεται από τη σχέση : 0500 P Hl m Hl n σε mm (4) όπου : σ Hl δυναμική αντοχή του υλικού του πινιόν σε πίεση επιφάνειας από πίν.-9 (σελ.80).. Έλεγχος μέσης αρχικής διαμέτρου πινιόν Η μέση αρχική διάμετρος του πινιόν πρέπει να ικανοποιεί τις παρακάτω σχέσεις : Για πινιόν με σφήνα στον άξονά του : m, 5sh Για πινιόν ολόσωμο με τον άξονά του : m, 5sh όπου : η διάμετρος sh του άξονα του πινιόν μπορεί να εκτιμηθεί προσεγγιστικά από τη σχέση : B sh n όπου :C B συντελεστής λειτουργίας από πίνακα -8 (σελ.76) C συντελεστής υλικού από σελ. 75. C (5) (6) C P σε mm (7)
. Υπολογισμός πλάτους πινιόν Το πλάτος του πινιόν b υπολογίζεται από τη σχέση : b m σε mm (8) 4. Έλεγχος πλάτους του πινιόν Το πλάτος του πινιόν πρέπει να ικανοποιεί τη σχέση : m b (9) 5 5. Υπολογισμός moul Υπολογίζεται η αρχική διάμετρος του πινιόν από τη σχέση : m b σε mm (0) Υπολογίζεται το moul m των οδοντωτών τροχών από τη σχέση : m σε mm () Το moul τυποποιείται στην αμέσως μεγαλύτερη τιμή από τον πίνακα - (σελ.0) 6. Υπολογισμός οριστικών τιμών αρχικής και μέσης αρχικής διαμέτρου πινιόν Η οριστική τιμή της αρχικής διαμέτρου του πινιόν υπολογίζεται από τη σχέση : m με την τυποποιημένη τιμή του moul. σε mm () H οριστική τιμή της μέσης αρχικής διαμέτρου m του πινιόν δίνεται από τη σχέση : m b σε mm () 7. Υπολογισμός στοιχείων συνεργαζόμενου τροχού Τα στοιχεία του συνεργαζόμενου τροχού υπολογίζονται από τις σχέσεις : Γωνία αρχικού κώνου (4) (5) Αριθμός οδόντων Πλάτος Το πλάτος του συνεργαζόμενου τροχού λαμβάνεται συνήθως ίσο με το πλάτος του πινιόν m σε mm (6) Αρχική διάμετρος Μέση αρχική διάμετρος m b σε mm (7) 8. Υπολογισμός δυνάμεων Ροπή στρέψης στον άξονα του πινιόν Περιφερειακή δύναμη : P T 9550 n 000T t m σε Ν m (8) σε Ν (9)
σε Ν (0) Ακτινική δύναμη στο πινιόν : r t σε Ν () Αξονική δύναμη στο πινιόν : t Ακτινική δύναμη στον σε Ν () συνεργαζόμενο τροχό : r t Αξονική δύναμη στον σε Ν () συνεργαζόμενο τροχό : a t α=0 0 Παρατήρηση : Αν οι άξονες των κωνικών τροχών είναι ορθογώνιοι, δηλ. Σ=90 0, τότε δ +δ =90 0 και ημδ =συνδ και ημδ =συνδ οπότε από τις σχέσεις (0), (), (), () προκύπτει ότι : r (4) r (5) και 9. Έλεγχος οδόντων σε θραύση Για τη συνολική ορθή τάση στη βάση του οδόντα του πινιόν πρέπει να ισχύει η σχέση : t l A b P bmm S (6) όπου : σ η συνολική ορθή τάση στη βάση του οδόντα του πινιόν σε Ν/mm m m m m μέσο moul από τη σχέση : m σε mm (7) Κ Α συντελεστής εφαρμογής από τον πίνακα -7 (σελ.69) Κ b συντελεστής πλάτους, λαμβάνεται περίπου Κ b =, Υ α συντελεστής μορφής από το σχήμα -55 (σελ.86) χρησιμοποιώντας τον φανταστικό αριθμό oδόντων v : v (8) σ P επιτρεπόμενη τάση στη βάση του οδόντα σε N/mm σ l δυναμική αντοχή του υλικού του πινιόν από τον πίνακα -9 (σελ.80) Παρατήρηση : Οι τιμές του πίνακα -9 αντιστοιχούν σε επαναλαμβανόμενη καμπτική καταπόνηση Για αντιστρεφόμενη καμπτική καταπόνηση λαμβάνεται το 70% των τιμών του πίνακα. S συντελεστής ασφάλειας : S = για μειωτήρες συνεχούς λειτουργίας S = για μειωτήρες διακεκομμένης λειτουργίας Για τον συνεργαζόμενο τροχό ισχύει αντίστοιχη σχέση με την (6), αλλά μπορούμε να υπολογίσουμε
την τάση σ και από την σχέση : Y Y σε N/mm (9) όπου Υ α από το σχήμα -55 (σελ. 86) χρησιμοποιώντας τον φανταστικό αριθμό οδόντων v v Παρατήρηση : Αν ο συνεργαζόμενος τροχός είναι από το ίδιο υλικό με το πινιόν τότε δεν απαιτείται έλεγχος γι αυτόν. 0. Έλεγχος οδόντων σε πίεση επιφάνειας Για την πίεση επιφάνειας στα σημεία επαφής των οδόντων πρέπει να ισχύει η σχέση : Z Z t v l A Hb H M v b v S () H όπου : σ Η πίεση επιφάνειας στην κατατομή του οδόντα σε Ν/mm v αρχική διάμετρος του πινιόν της ισοδύναμης παράλληλης φανταστικής οδόντωσης από τη σχέση : (0) m v σε mm () v σχέση μετάδοσης της ισοδύναμης παράλληλης φανταστικής οδόντωσης από τη σχέση : v v v Παρατήρηση : Αν οι άξονες των τροχών είναι ορθογώνιοι (Σ=90 0 ) τότε : () v (4) Κ Α συντελεστής εφαρμογής από πίνακα -7 (σελ.69) Κ Ηb συντελεστής πλάτους, λαμβάνεται περίπου Κ Ηb =, Ζ Η συντελεστής ζώνης από σχήμα -59 (σελ.90) Ζ Μ συντελεστής υλικών σε N mm από πίνακα -0 (σελ.9) σ ΗΡ επιτρεπόμενη πίεση επιφάνειας για το ασθενέστερο υλικό σε N/mm σ Hl δυναμική αντοχή σε πίεση επιφάνειας για το ασθενέστερο υλικό σε N/mm από πίνακα -9 σελ. (80) S H συντελεστής ασφάλειας : S H = για συνεχή λειτουργία S H =,5 για διακεκομμένη λειτουργία. Υπολογισμός ολικού βαθμού απόδοσης μετάδοσης βαθμός απόδοσης επαφής οδόντων η : για ακατέργαστους οδόντες η =0,97 για κατεργασμένους οδόντες η =0,99 βαθμός απόδοσης λόγω έδρασης η L : για έδρανα κύλισης η L =0,98 για έδρανα ολίσθησης η L =0,96 βαθμός απόδοσης λόγω δακτυλίων στεγανότητας και λίπανσης η D : η D =0,98 4
ο ολικός βαθμός απόδοσης της μετάδοσης δίνεται από τη σχέση : L L D D (5) 5 5