Μετεκπαιδευτικά Μαθήµατα Ενδοκρινολογίας 00 Παραθυρεοειδείς Αδένες 1
Ενδοκρινολογική Κλινική ΓΝΘ Ιπποκρατείου /ντής αµ. επ. καθηγητής Α. Αβραµίδης 1 Υπερασβεστιαιµία Α. Αβραµίδης Ενδοκρινολόγος Ενδοκρινολογική Κλινική ΓΝΘ «Ιπποκράτειο» ΚΥΡΙΕΣ ΥΠΕΡΑΣΒΕΣΤΙΑΙΜΙΑΣ (I) ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΙΚΕΣ υσκοιλιότητα Ανορεξία ιάχυτα Κοιλιακά Άλγη Αύξηση της Γαστρίνης Παγκρεατίτιδα ΝΕΦΡΙΚΕΣ Νεφρολιθίαση Υπερασβεστιουρία Πολυουρία-νεφρογενής Άποιος ιαβήτης Νεφρική Ανεπάρκεια Νεφρασβέστωση ΚΥΡΙΕΣ ΥΠΕΡΑΣΒΕΣΤΙΑΙΜΙΑΣ (II) ΝΕΥΡΟΜΥΙΚΕΣ Μυϊκή Αδυναµία Εγγύς Μυών (υπερπαραθυρεοειδισµός) Αδυναµία (Κακοήθη Νοσήµατα) ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΕΣ Άγχος Κατάθλιψη Νοητικές ιαταραχές Οργανικό Ψυχοσύνδροµο Υπνηλία,stupor,κώµα ( Σε Υψηλά Επίπεδα Ca) ΡΕΥΜΑΤΟΛΟΓΙΚΕΣ Ουρική Αρθρίτιδα Ψευδοουρική Αρθρίτιδα Χονδρασβέστωση ΟΦΘΑΛΜΙΚΕΣ band keratopathy ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΥΠΕΡΑΣΒΕΣΤΙΑΙΜΙΑΣ ΟΣΤΕΟΛΥΤΙΚΕΣ ΜΕΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ PTHrP ΑΠΟ ΤΟΝ ΟΓΚΟ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΛΣΙΤΡΙΟΛΗΣ ΚΥΡΙΑ ΑΙΤΙΑ ΥΠΕΡΑΣΒΕΣΤΙΑΙΜΙΑΣ ΑΥΞΗΜΕΝΗ ΟΣΤΙΚΗ ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗ Υπερπαραθυρεοειδισµός 1 ο ή ο Κακοήθη Νεοπλάσµατα Υπερθυρεοειδισµός Ακινητοποίηση Ν.Paget Χορήγηση Οιστρογόνων Σε Μεταστατικό Καρκίνο Μαστού Υπερβιταµίνωση Α Ρετινοϊκο Οξύ ΙΑΦΟΡΑ ΑΥΞΗΜΕΝΗ ΕΝΤΕΡΙΚΗ ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗ Αυξηµένη Χορήγηση Ασβεστίου ΧΝΑ+χορήγηση Βιτ D Σ. Milk-alkali Υπερβιταµίνωση D Αυξηµένη Πρόσληψη Σαρκοείδωση Κακόηθες Λέµφωµα Μεγαλακρία Χρόνια Λήψη Λιθίου Θειαζιδικά ιουρητικά Φαιοχρωµοκύττωµα Ν.Addison Ραβδοµυόλυση και Οξ. Νεφρική Ανεπάρκεια Τοξικότητα Από Θεοφυλλίνη Οικογ. ΥπασβεστιουρικήΥπερασβεστιαιµία ΚΥΡΙΑ ΑΙΤΙΑ ΥΠΕΡΑΣΒΕΣΤΙΑΙΜΙΑΣ (I) ΑΥΞΗΜΕΝΗ ΟΣΤΙΚΗ ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗ Υπερπαραθυρεοειδισµός 1 ο ή ο ****** Κακοήθη Νεοπλάσµατα ******* Υπερθυρεοειδισµός Ακινητοποίηση Ν. Paget Χορήγηση Οιστρογόνων Σε Μεταστατικό Καρκίνο Μαστού Υπερβιταµίνωση Α Ρετινοϊκο Οξύ
Μετεκπαιδευτικά Μαθήµατα Ενδοκρινολογίας 00 ΚΥΡΙΑ ΑΙΤΙΑ ΥΠΕΡΑΣΒΕΣΤΙΑΙΜΙΑΣ (II) ΑΥΞΗΜΕΝΗ ΕΝΤΕΡΙΚΗ ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗ Αυξηµένη Χορήγηση Ασβεστίου ΧΝΑ+χορήγηση Βιτ D *** Σ. Milk-alkali Υπερβιταµίνωση D Αυξηµένη Πρόσληψη**** Σαρκοείδωση Κακόηθες Λέµφωµα Μεγαλακρία ΚΥΡΙΑ ΑΙΤΙΑ ΥΠΕΡΑΣΒΕΣΤΙΑΙΜΙΑΣ (III) ΙΑΦΟΡΑ Χρόνια Λήψη Λιθίου Θειαζιδικά ιουρητικά ** Φαιοχρωµοκύττωµα Ν.Addison Ραβδοµυόλυση+ Οξ. Νεφρική ανεπάρκεια Τοξικότητα από Θεοφυλλίνη Οικογ.ΥπασβεστιουρικήΥπερασβεστιαιµία 8 ΟΣΤΕΟΛΥΤΙΚΕΣ ΜΕΤΑΣΤΑΣΕΙΣ απελευθέρωση κυτοκινών TNF Interleukin-1 Lymphotoxin (πολλαπλούν µυέλωµα) PTHrP τοπικά??? ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ PTHrP ΑΠΟ ΤΟΝ ΟΓΚΟ PTH σπάνια Η PTHrP έχει όλες τις ιδιότητες της PTH αλλά διεγείρει την παραγωγή της καλσιτριόλης µόνο σε πολύ µικρό βαθµό Υπερασβεστιαιµία µπορεί να παρατηρείται ακόµη και όταν παρεµποδισθεί πλήρως η οστική απορρόφηση µε διφωσφονικά 9 10 ΙΑΓΝΩΣΗ ΤΗΣ ΧΥΜΙΚΗΣ ΥΠΕΡΑΣΒΕΣΤΙΑΙΜΙΑΣ ΜΕΤΡΗΣΗ PTHrP 1. ΧΡΗΣΙΜΗ ΕΝ ΕΙΞΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΘΕΡΑΠΕΙΑ. ΠΡΟ ΙΚΑΖΕΙ ΤΗΝ ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΤΟ PAMIDRONATE (> 1 pmol/l). ΠΡΟΓΝΩΣΤΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΒΙΩΣΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΥΠΕΡΑΣΒΕΣΤΙΑΙΜΙΑΣ ΕΛΑΤΤΩΣΗ ΟΣΤΙΚΗΣ ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗΣ Καλσιτονίνη Μιθραµυκίνη ιφωσφονικά ετιδρονάτη παµιδρονάτη Νιτρικό Γάλλιο ΑΥΞΗΣΗ ΤΗΣ ΑΠΕΚΚΡΙΣΗΣ ΑΣΒΕΣΤΙΟΥ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΝΕΦΡΟΥΣ Φυσιολογικός ορός+φουροσεµίδη (Lasix) ΕΛΑΤΤΩΣΗ ΕΝΤΕΡΙΚΗΣ ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗΣ κορτικοστεροειδή δηλητηρίαση µε βιτ D κοκκιωµατώδεις νόσοι αιµατολογικά κακοήθη νοσήµατα χορήγηση φωσφόρου από του στόµατος 11 1
Ενδοκρινολογική Κλινική ΓΝΘ Ιπποκρατείου /ντής αµ. επ. καθηγητής Α. Αβραµίδης 1 Υπασβεστιαιµία Α. Αβραµίδης Ενδοκρινολόγος Ενδοκρινολογική Κλινική ΓΝΘ «Ιπποκράτειο» ΚΥΡΙΕΣ ΥΠΑΣΒΕΣΤΙΑΙΜΙΑΣ (Ι) ΝΕΥΡΟΜΥΙΚΕΣ Τετανία **** οξεοβασική ισορροπία Υποµαγνησιαιµία υποκαλιαιµία επινεφρίνη Σηµεία Chvostek και Trousseau Σπασµοί επιληπτικοί ιανοητική υστέρηση Εξωπυραµιδικές εκδηλώσεις Οίδηµα θηλής Επασβεστώσεις βασικών γαγγλίων Ψυχιατρικές εκδηλώσεις Μυοπάθεια ΚΥΡΙΕΣ ΥΠΑΣΒΕΣΤΙΑΙΜΙΑΣ (ΙI) ΕΡΜΑΤΙΚΕΣ Ξηρότητα Υπέρχρωση ερµατίτιδες έκζεµα ψωρίαση αλωπεκία Βλάβες ονύχων Μονιλίαση ΟΦΘΑΛΜΙΚΕΣ καταρράκτης Ο ΟΝΤΙΚΕΣ ΚΥΡΙΕΣ ΥΠΑΣΒΕΣΤΙΑΙΜΙΑΣ(ΙΙI) ΚΑΡ ΙΑΓΓΕΙΑΚΕΣ παράταση του QT υπόταση καρδιακή ανεπάρκεια νεογνική υπασβεστιαιµία ταχεία µετάγγιση αίµατος ΧΝΑ Μετά από παραθυρεοειδεκτοµή στον ιδιοπαθή υποπαραθυρεοειδισµο αντίσταση στη δακτυλίτιδα ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΙΚΕΣ Στεατόρροια αχλωρυδρία ΚΥΡΙΕΣ ΥΠΑΣΒΕΣΤΙΑΙΜΙΑΣ(ΙV) ΟΣΤΙΚΕΣ αύξηση Όστ. Πυκνότητας σπανίως οστεοµαλακία κληρονοµική οστεοδυστροφία Albright ινώδης κυστική οστεΐτις Παράταση του QT διαστήµατος λόγω υπασβεστιαιµίας ΛΟΙΠΕΣ ΕΝ ΟΚΡΙΝΙΚΕΣ ΕΠΙ ΡΑΣΕΙΣ πολυενδοκρινική ανεπάρκεια ωοθηκική ανεπάρκεια υποπρολακτιναιµία ΝΕΦΡΙΚΕΣ υπασβεστιουρία
Μετεκπαιδευτικά Μαθήµατα Ενδοκρινολογίας 00 *ΑΠΩΛΕΙΑ ΑΣΒΕΣΤΙΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ 1 Εξωαγγειακή εναπόθεση Υπερφωσφοραιµία Νεφρική Ανεπάρκεια **** Χορήγηση P Ραβδοµυόλυση** Tumor Lysis Σύνδροµο Οξεία παγκρεατίτιδα Οστεοβλαστικές µεταστάσεις µαστός προστάτης ** Hungry bone σύνδροµο *ΑΠΩΛΕΙΑ ΑΣΒΕΣΤΙΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ Ενδοαγγειακή σύνδεση (σύµπλοκα µε:) Κιτρικό (επί συνύπαρξης ηπατικής ή νεφρικής ανεπάρκειας ). Γαλακτικό (shock ή σηψαιµία). EDTA Οξεία αναπνευστική αλκάλωση Foscarnet 8 *ΕΛΑΤΤΩΣΗ ΕΙΣΟ ΟΥ ΑΣΒΕΣΤΙΟΥ ΣΤΗΝ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ (Ι) ΥΠΟΠΑΡΑΘΥΡΕΟΕΙ ΙΣΜΟΣ Επίκτητος υποπαραθυρεοειδισµός (χειρ.επέµβαση)****** Συγγενής υποπαραθυρεοειδισµός σ. Di George υποπαραθυρεοειδισµός υποπλασία θύµου καρδιακές ανωµαλίες Ψευδοϋποπαραθυρεοειδισµός τύπου 1 (ελάττωση απέκκρισης camp µετά χορήγηση PTH ) 1a µετάλλαξη στην Gsa1 πρωτείνη 1b µετάλλαξη σε διαφορετική θέση του γονιδίου της G πρωτείνης Ψευδοϋποπαραθυρεοειδισµός τύπου (ελάττωση απέκκρισης P µετά χορήγηση PTH ) ιαταραχές άλλων ορµονικών συστηµάτων ιαταραχές µεταβολισµού Μαγνησίου ιαταραχές µεταβολισµού βιταµίνης D Σηψαιµία Χηµειοθεραπεία ηλητηρίαση µε φθόριο. *ΕΛΑΤΤΩΣΗ ΕΙΣΟ ΟΥ ΑΣΒΕΣΤΙΟΥ ΣΤΗΝ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ (ΙΙ) ιαταραχές Μεταβολισµού Μαγνησίου (αντίσταση στη δράση της PTH, ελαττωµένη έκκριση PTH) υσαπορρόφηση Χρόνιος αλκοολισµός Θεραπεία µε Cisplatin Παρεντερική θρέψη ιουρητικά Αµινογλυκοσίδες 9 10 *ΕΛΑΤΤΩΣΗ ΕΙΣΟ ΟΥ ΑΣΒΕΣΤΙΟΥ ΣΤΗΝ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ (ΙΙΙ) Σηψαιµία ελάττωση µόνο του ολικού Ca Υπολευκωµατιναιµία***** ελάττωση και του ιονισµένου Ca (αντίσταση στη δράση της PTH, ελαττωµένη έκκριση PTH ) Υποµαγνησιαιµία Κυτοκίνες που δρουν στους παραθυρεοειδείς νεφρούς οστά *ΕΛΑΤΤΩΣΗ ΕΙΣΟ ΟΥ ΑΣΒΕΣΤΙΟΥ ΣΤΗΝ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ (IV) Χηµειοθεραπεία cis- platin leucovorin 11 1
Ενδοκρινολογική Κλινική ΓΝΘ Ιπποκρατείου /ντής αµ. επ. καθηγητής Α. Αβραµίδης 1 Υπερπαραθυρεοειδισµός Μ. Κήτα Ενδοκρινολόγος Ενδοκρινολογική Κλινική ΓΝΘ «Ιπποκράτειο» Ca PTH P ΠΡΩΤΟΠΑΘΗΣ ή ΚΦ ή ΚΦ ΕΥΤΕΡΟΠΑΘΗΣ ή ΚΦ ΤΡΙΤΟΠΑΘΗΣ ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ Α ΕΝΩΜΑ ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑ ΚΑΡΚΙΝΩΜΑ ΣΠΑΝΙΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΜΕΝ 1 ΜΕΝ FIHP HPT-JT ΝΕΟΓΝΙΚΟΣ ΠΡΩΤΟΠΑΘΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΗΣ ΚΥΣΤΙΚΗ ΠΑΡΑΘΥΡΕΟΕΙ ΙΚΗ Α ΕΝΩΜΑΤΩΣΗ ΠΡΩΤΟΠΑΘΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ ΑΣΥΜΠΤΩΜΑΤΙΚΟΣ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΙΚΟΣ ΟΞΕΙΑ ΠΑΡΑΘΥΡΕΟΕΙ ΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΙΚΟΣ ΟΣΤΙΚΗ ΝΟΣΟΣ ΝΕΦΡΙΚΗ ΝΟΣΟΣ ΝΕΥΡΟΜΥΙΚΕΣ ΝΕΥΡΟΨΥΧΙΑΤΡΙΚΕΣ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΙΚΕΣ ΚΑΡ ΙΑΓΓΕΙΑΚΕΣ ΜΥΟΣΚΕΛΕΤΙΚΕΣ ΙΑΦΟΡΑ ΠΡΩΤΟΠΑΘΗΣ ΙΑΓΝΩΣΗ ΑΣΒΕΣΤΙΟ ΟΡΟΥ ΠΑΡΑΘΟΡΜΟΝΗ ΑΣΒΕΣΤΙΟ ΟΥΡΩΝ ΦΩΣΦΟΡΟΣ ΚΡΕΑΤΙΝΙΝΗ ΑΛΚ. ΦΩΣΦΑΤΑΣΗ ΒΙΤΑΜΙΝΗ D ΑΚΤΙΝ. ΕΛΕΓΧΟΣ DEXA
Μετεκπαιδευτικά Μαθήµατα Ενδοκρινολογίας 00 ΠΡΩΤΟΠΑΘΗΣ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΜΗ ΕΠΕΜΒΑΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟ ΟΙ ΥΠΕΡΗΧΟΓΡΑΦΗΜΑ ΑΞΟΝΙΚΗ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑ ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑ ΣΠΙΝΘΗΡΟΓΡΑΦΗΜΑ Tc 99 -sestamibi Tc 99 -Tl 01 ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΥ ΜΗ ΕΠΕΜΒΑΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟ ΟΙ ΕΚΛΕΚΤΙΚΗ ΑΡΤΗΡΙΟΓΡΑΦΙΑ ΕΚΛΕΚΤΙΚΟΣ ΚΑΘΕΤΗΡΙΑΣΜΟΣ ΘΥΡ. ΦΛΕΒΩΝ ΚΑΤΕΥΘΥΝΟΜΕΝΗ FNAB ΕΝ ΕΙΞΕΙΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ ΕΠΕΜΒΑΣΗΣ (NIH Consensus Conference) Ασβέστιο ορού >1 mg/dl ( mmol/l) Ασβέστιο ούρων ώρου >00 mg (10 mmol) Επιπλοκές υπερπαραθυρεοειδισµού σοβαρή οστική νόσος νεφρολιθίαση, νεφρασβέστωση, έκπτωση νεφρικής λειτουργίας εµφανής νευροµυϊκή νόσος Ασθενείς <0 ετών Χαµηλή οστική πυκνότητα (Ζ-score >-) Προηγούµενο επεισόδιο οξείας υπερασβεστιαιµικής κρίσης 8 ΕΝ ΕΙΞΕΙΣ ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΗΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ Ασβέστιο ορού <1 mg/dl ( mmol/l) Ασυµπτωµατικοί ασθενείς (ικανοποιητική νεφρική λειτουργία & οστική µάζα) Ασθενείς > 0 ετών Αντένδειξη για χειρουργική επέµβαση υνατότητα τακτικού εργαστηριακού ελέγχου Υποψία υπερπλασίας (οικογενειακό ιστορικό ΜΕΝ) Χ.Ν.Α. & ΕΥΤΕΡΟΠΑΘΗΣ - ΘΕΡΑΠΕΙΑ ιαιτητικός περιορισµός πρόσληψης φωσφόρου Φωσφοροδεσµευτικά Αντιόξινα Άλατα ασβεστίου Βιταµίνη D Παραθυρεοειδεκτοµή (±αυτοµεταµόσχευση) 9 ΕΥΤΕΡΟΠΑΘΗΣ Χ.Ν.Α. : GFR ΚΑΤΑΚΡΑΤΗΣΗ Ρ - ΥΠΕΡΦΩΣΦΟΡΑΙΜΙΑ ΜΕΙΩΣΗ ΝΕΦΡΙΚΗΣ ΣΥΝΘΕΣΗΣ ΚΑΛΣΙΤΡΙΟΛΗΣ ΜΕΡΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΣΤΗ ΡΑΣΗ ΤΗΣ ΚΑΛΣΙΤΡΙΟΛΗΣ ΜΕΙΩΣΗ ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗΣ Ca - ΥΠΑΣΒΕΣΤΙΑΙΜΙΑ ΕΠΙΒΡΑ ΥΝΣΗ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΗΣ ΚΑΘΑΡΣΗΣ ΡΤΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑΣ ΒΙΤΑΜΙΝΗΣ D ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ ΣΤΗ ΒΙΤΑΜΙΝΗ D ΤΡΙΤΟΠΑΘΗΣ ΧΝΑ διαταραχές µεταβολισµού Ca & P υπερπλασία ΠΑ ανθεκτικός δευτεροπαθής υπερπαραθυρεοειδισµός (ΟΧΙ υπερασβεστιαιµία) τριτοπαθής υπερπαραθυρεοειδισµός ΡΤΗ Ca P Παραθυρεοειδεκτοµή (±αυτοµεταµόσχευση) 10 11 1