«The Comic Book of Euro-heroes: Saving Endangered Animals» Εκπαιδευτικός: Ευαγγελία Μυλωνά (ΠΕ06 Αγγλικών) Επιβλέπουσα Επιμορφώτρια: Χρύσα Σαββάκη Δημοτικό Σχολείο Λεωνιδίου, Αρκαδία Μάιος 2014
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Περίληψη. 2 2. Προφίλ Εργασίας.. 3 3. Εισαγωγή 4 4. Σκοποί / Στόχοι. 5 5. Μεθοδολογία. 6 6. Αποτελέσματα 7 7. Επίλογος. 9 8. Παράρτημα. 10 1
1. ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η υλοποίηση του εκπαιδευτικού project The Comic Book of Euro-heroes: Saving Endangered Animals πραγματοποιήθηκε κατά το μάθημα των Αγγλικών στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής εκπαιδευτικής δράσης Teachers 4 Europe της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα. Συμμετείχαν οι μαθητές των Δ1 και Δ2 τμημάτων του Δημοτικού Σχολείου Λεωνιδίου Αρκαδίας. Μετά από εξερεύνηση πολλών θεμάτων που άπτονται των ενδιαφερόντων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (πολιτισμός, περιβάλλον, νόμισμα, κράτη-μέλη, διαφορετικότητα, πολύ-πολιτισμικότητα) οι μαθητές κατέληξαν να ασχοληθούν με το περιβάλλον που κινδυνεύει, τα ζώα που ζουν στην Ευρώπη και πιο συγκεκριμένα με τα ζώα υπό εξαφάνιση και την Ευρωπαϊκή πολιτική προστασίας του περιβάλλοντος. Μετά από έρευνα και συζήτηση, οι μαθητές ανακάλυψαν ότι υπάρχει ανάγκη για άμεση δράση στον τομέα του περιβάλλοντος και ως εκ τούτου διάλεξαν το project τους να ενημερώνει και να ευαισθητοποιεί όλους τους αποδέκτες του (μαθητές, εκπαιδευτικούς, γονείς κ.α.). Για να γίνει πιο άμεσο και ζωντανό αυτό το μήνυμα, οι μαθητές κατασκεύασαν μια σειρά από ψηφιακά comics με μικρές αυτοτελείς ιστορίες διάσωσης ζώων που βρίσκονται σε κίνδυνο στην Ευρώπη. Με κοινό παρανομαστή αυτών των ιστοριών τους δυο σούπερ Ευρω-ήρωες (το Γιούροκ και τη Γιουρούλ), οι μαθητές γνώρισαν τους κινδύνους που διατρέχουν αυτά τα ζώα της Ευρώπης, γνώρισαν νέες χώρες, ταξίδεψαν νοερά και ηλεκτρονικά στην Ευρωπαϊκή Ένωση, έμαθαν ότι το περιβάλλον δε γνωρίζει σύνορα κρατών και ως εκ τούτου χρειάζεται συνεργασία ανάμεσα στις χώρες και κοινή Ευρωπαϊκή πολιτική προστασίας. Επίσης εξασκήθηκαν στη χρήση νέων τεχνολογιών, αλλά κυρίως διασκέδασαν, έπαιξαν και συνειδητοποίησαν τι σημαίνει Ευρωπαϊκή Ένωση. 2
2. ΠΡΟΦΙΛ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΙΤΛΟΣ: THE COMIC BOOK OF EURO-HEROES: SAVING ENDANGERED ANIMALS ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ: Ευαγγελία Μυλωνά (ΠΕ 06 Αγγλικών) ΕΠΙΒΛΕΠΟΥΣΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΡΙΑ: Χρύσα Σαββάκη ΣΧΟΛΕΙΟ: Δημοτικό Σχολείο Λεωνιδίου, Αρκαδία ΤΑΞΕΙΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: Δ1 και Δ2 ΑΡΙΘΜΟΣ ΜΑΘΗΤΩΝ: 30 (Δ1: 16 και Δ2: 14) ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ ΠΟΥ ΣΥΝΕΡΓΑΣΤΗΚΕ: Βαλεντίνα Ζουίκοβα (ΠΕ 19 Πληροφορικής) 3
3. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στην παγκοσμιοποιημένη κοινωνία της γνώσης, της τεχνολογίας και της πληροφορίας όπου ζούμε, δεν μπορεί το σχολείο και η εκπαίδευση να παραμένουν στο παραδοσιακό στυλ της παλαιότερα αυστηρής εθνικής παιδείας με τα ξεχωριστά σχολικά μαθήματα που δεν διαπερνούσε το ένα το άλλο. Το διαδίκτυο και η επικοινωνία, η κοινωνική δικτύωση έχουν εδώ και καιρό εισβάλει στη ζωή όλων, άρα και στη σχολική ζωή και έχουν προ πολλού ξεπεράσει τα εθνικά σύνορα. Για το λόγο αυτό οι μαθητές χρειάζονται ένα διαφορετικό τρόπο μάθησης που να συνδυάζει τη γνώση από πολλά μαθήματα. Το πρόγραμμα Teachers4Europe δίνει την ευκαιρία σε εκπαιδευτικούς και μαθητές να πάρουν μέρος σε ένα διαθεματικό έργο που συνδυάζει γνώση και πληροφορίες από διάφορους τομείς. Στο συγκεκριμένο έργο «The Comic Book of Euro-heroes: Saving Endangered Animals» οι μαθητές προσεγγίσουν τη γνώση στα πλαίσια της διδασκαλίας των αγγλικών, αλλά διεισδύοντας στα «χωράφια» της πληροφορικής, της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, της γεωγραφίας, των ευρωπαϊκών σπουδών και του πολιτισμού. Μέσω του έργου αυτού η διδασκαλία απέκτησε έναν «ευρωπαϊκό» αέρα και διάσταση που έκανε τα παιδιά να αισθανθούν μέλη μιας μεγάλης και διευρυμένης ευρωπαϊκής οικογένειας με την οποία συνοδοιπορούν και συμβιώνουν τώρα αλλά και στο μέλλον. 4
4. ΣΚΟΠΟΙ / ΣΤΟΧΟΙ Ένας από τους κύριους στόχους για την υλοποίηση του προγράμματος ήταν να βοηθήσει τους μαθητές να γνωρίσουν τι είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση όπως και να μάθουν τα κράτη-μέλη της καθώς και αρκετά πολιτισμικά στοιχεία αυτών. Τα παιδιά ενεπλάκησαν σε συζητήσεις για τα θέματα που απασχολούν την Ένωση και την ευρωπαϊκή ιδέα, μιας και ήρθαν σε επαφή με τους όρους της διαφορετικότητας και της διαπολιτισμικότητας. Κυρίως όμως στο συγκεκριμένο πρόγραμμα στόχος ήταν να προωθηθεί η ευρωπαϊκή ιδέα και τα παιδιά να μάθουν να νοιάζονται για τον τόπο τους, την Ευρώπη τους και τον πλανήτη τους. Έμαθαν ότι η περιβαλλοντική πολιτική αποτελεί προτεραιότητα τόσο σε εθνικό όσο και σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Μέσω αυτού έλαβαν δυο σημαντικά μηνύματα και εκπληρώθηκαν δυο σπουδαίοι στόχοι. Πρώτον, έμαθαν ότι τα ζώα και το περιβάλλον δεν γνωρίζουν σύνορα, ούτε αντιστοιχεί το κάθε ζώο σε μια μόνο χώρα, άρα επιβάλλεται η συνεργασία ανάμεσα στα κράτη για την κοινή αντιμετώπιση των προβλημάτων. Δεύτερον, τα παιδιά ευαισθητοποιήθηκαν για το περιβαλλοντικό πρόβλημα και θέλησαν να ενημερώσουν και τον περίγυρό τους μέσω της προβολής των comics τους, πράγμα που σημαίνει ότι προωθήθηκε η ενεργός συμμετοχή τους ως υπεύθυνοι πολίτες της τοπικής κοινωνίας, μια σημαντική ιδιότητα που μεγαλώνοντας θα κληθούν να εξασκήσουν ως Ευρωπαίοι πολίτες. Οι επιμέρους σκοποί ήταν η συνεργασία των μαθητών, η ανάπτυξη της παραγωγής γραπτού λόγου και η βελτίωση της γλωσσικής έκφρασης στην αγγλική γλώσσα, η εκμάθηση νέου λεξιλογίου σχετικού με τα ζώα, η χρήση εκφράσεων καθημερινής γλώσσας, η εξάσκηση χρήσης Η/Υ, η κατασκευή comics, η έρευνα και συλλογή πληροφοριών, η επεξεργασία πληροφοριών για τη συγγραφή γραπτού λόγου, η ευαισθητοποίηση για το περιβάλλον, η ενημέρωση για το εν λόγω θέμα. 5
5. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Η προσέγγιση της εν λόγω δράσης ήταν σαφώς μαθητοκεντρική, με την εκπαιδευτικό να περιορίζεται στο ρόλο της συντονίστριας, βοηθού και οργανώτριας χρονοδιαγράμματος. Εκτός από την επίλυση τεχνικών ζητημάτων για το ψηφιακό πρόγραμμα που χρησιμοποιήθηκε και την παροχή των φορητών υπολογιστών, οι μαθητές δημιούργησαν τα comics τους μόνοι από την αρχή μέχρι το τέλος, με μικρές βοηθητικές παρεμβάσεις από την εκπαιδευτικό. Βασική μέθοδος εργασίας ήταν η ομαδοσυνεργατική, μιας και το μεγαλύτερο μέρος της δράσης πραγματοποιήθηκε σε ομάδες των 4-5 μαθητών οι οποίοι κλήθηκαν να συνεργαστούν, να συζητήσουν και να λάβουν από κοινού αποφάσεις, να σεβαστούν τους συνομιλητές και συνεργάτες τους, να περιμένουν τη σειρά τους και να εργαστούν αρμονικά έχοντας ένα κοινό στόχο. Έντονη ήταν η παρουσία της τεχνολογίας στο συγκεκριμένο πρόγραμμα, δεδομένου ότι οι περισσότερες πληροφορίες όπως και φωτογραφίες αναζητήθηκαν στο διαδίκτυο και το βασικό εργαλείο κατασκευής ψηφιακών comics είναι ο ηλεκτρονικός υπολογιστής. Με ένα φορητό υπολογιστή ανά ομάδα των 4-5, οι μαθητές εξασκήθηκαν στη χρήση του υπολογιστή, στη δακτυλογράφηση και τη χρήση διαδικτύου. Επίσης, χρησιμοποιήθηκαν οι μέθοδοι του καταιγισμού ιδεών και της αναζήτησης και σύνθεσης πληροφοριών όπως και τα παιχνίδια και οι παρουσιάσεις μαθητών στην τάξη. Μεγάλο βάρος δόθηκε στη διδακτική μέθοδο της διαμεσολάβησης, δηλαδή στη χρήση πληροφοριών σε μια γλώσσα (ελληνικά) για την παραγωγή λόγου σε μια άλλη (αγγλικά). Τέλος, υιοθετήθηκε η βιωματική διδασκαλία κατά την προσέγγιση της έννοιας της διαφορετικότητας, εφόσον οι μαθητές κλήθηκαν να αναπαραστήσουν τους πολίτες μιας χώρας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και να παρουσιάσουν τη χώρα τους στην τάξη. 6
6. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ Αρχικά έγιναν κάποιες εισαγωγικές δραστηριότητες ώστε να γνωρίσουν οι μαθητές λεπτομέρειες για την Ευρωπαϊκή Ένωση, να προκληθεί το ενδιαφέρον τους για το project και να γίνει η επιλογή του θέματος της κύριας δραστηριότητας (δημιουργία comics). Σε πρώτο επίπεδο, έγινε η αποσαφήνιση των όρων «Ευρώπη» και «Ευρωπαϊκή Ένωση» με χρήση χαρτών της Ευρώπης και εκπαιδευτικού υλικού της ΕΕ που μας παραχωρήθηκε κατά τις συναντήσεις των ομάδων Τ4Ε με τους πρεσβευτές. Επίσης, έγινε ο εντοπισμός των 28 κρατών-μελών της Ένωσης και κατόπιν, οι μαθητές διασκέδασαν με ένα διαδραστικό παιχνίδι / κουίζ με ερωτήσεις γνώσεων στον Η/Υ (από εκπαιδευτικό CD-ROM της ΕΕ) κατά το οποίο γνώρισαν βασικά χαρακτηριστικά των διαφόρων χωρών / πολιτισμών. Έπειτα, ο κάθε μαθητής ανέλαβε από ένα κράτος-μέλος της ΕΕ και μετά από ατομική διαδικτυακή έρευνα (στο σπίτι ή το σχολείο) και χρήση εκπαιδευτικού υλικού ΕΕ, συμπλήρωσε φύλλο εργασίας / ερωτηματολόγιο στα αγγλικά με βασικές πληροφορίες για τη χώρα του (πρωτεύουσα, σημαία, νόμισμα, γλώσσα, φαγητό, αξιοθέατο, διάσημο πρόσωπο). Μετά τη συμπλήρωση των πληροφοριών, οι μαθητές παρουσίασαν τη χώρα «τους» στην τάξη. Αφού συζητήθηκαν τα διαφορετικά χαρακτηριστικά των χωρών όπως και τα θέματα της διαφορετικότητας και πολυμορφίας, εντοπίστηκαν και τα κοινά στοιχεία που μας ενώνουν ως Ευρωπαίους. Τέλος, συζητήθηκαν τα θέματα που απασχολούν την ΕΕ (όπως οικονομία, εκπαίδευση, προστασία περιβάλλοντος) και αναδύθηκε το κύριο θέμα μας προς ανάπτυξη: η προστασία των απειλούμενων ζώων στην Ευρώπη, αλλά και η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση μας και του περίγυρού μας μέσω μιας σειράς comics, η οποία αποτελεί και το βασικό παραδοτέο προϊόν της δράσης. Το πρώτο βήμα της κύριας δράσης ήταν η έρευνα για τα ζώα που ζουν στην Ευρώπη και η απάντηση στα εξής ερωτήματα: ποια κινδυνεύουν; ποια ζουν και στην Ελλάδα; Τα ζώα που κινδυνεύουν στην Ελλάδα, σε ποιες άλλες χώρες κινδυνεύουν και γιατί; Το δεύτερο βήμα ήταν ο χωρισμός των μαθητών σε 7 ομάδες των 4 περίπου ατόμων και η επιλογή από τις ομάδες 7 απειλούμενων / προστατευόμενων ζώων που ζουν στην Ευρώπη (ευρωπαϊκή βίδρα, δελφίνι, λύκος, φάλαινα, φώκια, καφέ αρκούδα, Ιβηρικός λίγκας). Κατά το τρίτο βήμα, οι ομάδες έφτιαξαν το σκελετό και την υπόθεση των 7 ιστοριών που θα μετέτρεπαν σε comics. Επέλεξαν τους χαρακτήρες τους, το ζώο τους αλλά και τον τόπο εξέλιξης της ιστορίας. Ακολούθησε το τέταρτο βήμα στο οποίο ολοκληρώθηκε η αναζήτηση στοιχείων 7
για κάθε ζώο (φυσικό περιβάλλον, χώρες ύπαρξης, βάρος, ύψος, ειδικά χαρακτηριστικά, κίνδυνοι, ιστοσελίδες για ενημέρωση και προστασία) μέσα από εγκυκλοπαίδειες, βιβλία, διαδίκτυο και έντυπο υλικό της ΕΕ, τόσο ατομικά όσο και ομαδικά. Στο ίδιο βήμα έγινε και η καταγραφή των πληροφοριών σε ειδικό φύλλο εργασίας ομαδικά. Κατά το επόμενο βήμα, οι ομάδες έγραψαν τους διαλόγους της ιστορίας τους στα αγγλικά. Αμέσως μετά έψαξαν στο διαδίκτυο φωτογραφίες σχετικές με τους διαλόγους για να πλαισιώσουν την ιστορία τους. Το έκτο και τελευταίο βήμα ήταν η δημιουργία των ψηφιακών comics με το πρόγραμμα Comic Strip Creator: δυο ευρωπαϊκοί υπερ-ήρωες που ταξιδεύουν στην Ευρώπη και γνωρίζουν τα πάντα για αυτήν (ο Γιούροκ και η Γιουρούλ) συναντούν και συνομιλούν με τα απειλούμενα ζώα, ενημερώνοντας ταυτόχρονα τους αναγνώστες για αυτά με σκοπό την ευαισθητοποίηση του κοινού και τη διάσωση των ζώων. 8
7. ΕΠΙΛΟΓΟΣ Παρά τα όποια τεχνικά προβλήματα που προκύπτουν όταν δημιουργείται μια ψηφιακή εργασία με μαθητές, όπως η απώλεια και διαγραφή δεδομένων ή η έλλειψη χρόνου, η δράση ήρθε εις πέρας με επιτυχία. Με τη βοήθεια των συναδέλφων και την ευγενική παραχώρηση επιπλέον ωρών για την ολοκλήρωση του ψηφιακού έργου, οι μαθητές έμαθαν, έπαιξαν, διασκέδασαν, δημιούργησαν. Έλαβαν μέρος στην κατασκευή ενός υποδείγματος καλής πρακτικής όπως θεωρώ ότι είναι η κατασκευή των ψηφιακών comics. Όχι μόνο επειδή αποτελεί εξαιρετικό κίνητρο μάθησης για τους μαθητές οι οποίοι συναρπάζονται από το ψηφιακό στοιχείο και την αμεσότητα του συγκεκριμένου είδους. Κυρίως επειδή αποτελεί εύχρηστο και προσιτό μέσο για την επίτευξη οποιουδήποτε σκοπού, όπως η προώθηση μιας ιδέας ή ενός μηνύματος (πχ η προστασία των ζώων και η φροντίδα του περιβάλλοντος ή η Ευρωπαϊκή ιδέα) τόσο σε μικρούς όσο και σε μεγάλους μαθητές. 9
8. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Link για το flipbook των comics: http://d1-d2.flipsnackedu.com/browse/fxk96f3u 10