Γενική μεθοδολογία της μελέτης Ανάλυση των αποτελεσμάτων του ερωτηματολογίου υποκειμενικής εκτίμησης των εργαζομένων Ο κλάδος της παραγωγής χρωμάτων Σπύρος Δοντάς Δρ. Χημικός ΕΛ.ΙΝ.Υ.Α.Ε.
Στόχος: Μεθοδολογία της μελέτης (1) καταγραφή και εκτίμηση των βλαπτικών παραγόντων στον κλάδο οδηγός για την εκπόνηση της γραπτής εκτίμησης του επαγγελματικού κινδύνου (Π.Δ. 17/96)
Μεθοδολογία της μελέτης (2) Θεωρητικό μέρος (συλλογή πληροφοριών): στοιχεία για τον κλάδο (αριθμός επιχειρήσεων, απασχόληση, οικονομικά στοιχεία) περιγραφή κινδύνων για την ασφάλεια - Γενικοί κίνδυνοι - Κίνδυνοι ανά παραγωγική διαδικασία περιγραφή κίνδυνων για την υγεία - Κίνδυνοι από φυσικούς παράγοντες - Κίνδυνοι από χημικούς παράγοντες - Εγκάρσιοι ή οργανωτικοί κίνδυνοι
Μεθοδολογία της μελέτης (3) Μελέτη πεδίου: περιγραφή παραγωγικής διαδικασίας (διαδικασίες, Α ύλες, οργάνωση) σύνταξη ερωτηματολογίου για τη διατύπωση της υποκειμενικής εκτίμησης των εργαζομένων περιγραφή των κινδύνων για την ασφάλεια ανά παραγωγική διαδικασία (π.χ. ανάμιξη Α υλών, διασπορά, συσκευασία) ή χώρο παραγωγής περιγραφή των κινδύνων έκθεσης σε χημικούς και φυσικούς βλαπτικούς παράγοντες (αιωρούμενα σωματίδια, μέταλλα, πτητικές οργανικές ενώσεις, μικροκλίμα, θόρυβος, φωτισμός) ανά χώρο εργασίας ιατρικές εξετάσεις (ακοομετρήσεις, σπιρομετρήσεις)
Ερωτηματολόγιο Υποκειμενικής Εκτίμησης Εργαζομένων Στόχος: συγκέντρωση στοιχείων από την εμπειρία των εργαζομένων για τον εντοπισμό βλαπτικών παραγόντων στο χώρο εργασίας καταγραφή της συχνότητας σωματικών συμπτωμάτων
Δομή (5 ενότητες): 1. δημογραφικά δεδομένα (ηλικία, φύλο, μορφωτικό επίπεδο, οικογενειακή κατάσταση, κάπνισμα, προϋπηρεσία, ειδικότητα, ωράριο) 2. κίνδυνοι για την υγεία (θόρυβος, δονήσεις, φωτισμός, αερισμός, υγρασία, θερμοκρασία, σκόνη, οξέα, ακτινοβολία) 3. κίνδυνοι για την ασφάλεια (από πτώσεις υλικών, μεταφορικά μέσα, εύφλεκτα υλικά, ολισθήσεις, εκρήξεις, ηλεκτροπληξία, εργατικά ατυχήματα γενικά) 4. εργονομικοί κίνδυνοι για την υγεία και την ασφάλεια (στάσεις εργασίας, ρυθμός εργασίας, μονοτονία, επαναληπτικότητα) 5. καταγραφή της συχνότητας σωματικών συμπτωμάτων (πονοκέφαλος, δυσκολία στην αναπνοή, πόνος στον αυχένα, πόνος στη μέση, άγχος στην εργασία)
1. Δημογραφικά δεδομένα (α) Εταιρία Α: 45 εργαζόμενοι 38 ερωτηματολόγια (ποσοστό ανταπόκρισης 84%) Εταιρία Β: 250 εργαζόμενοι 153 ερωτηματολόγια (ποσοστό ανταπόκρισης 61%) Εταιρία B A Πλήθος ερωτηματολογίων που συμπληρώθηκαν ανά εταιρία
1. Δημογραφικά δεδομένα (β) Φύλο ανά εταιρία Οικογενειακή κατάσταση Φύλο Άνδρας Γυναίκα Οικογ. κατάσταση Άγαμος Έγγαμος Χήρος/α Διαζευμένος/η
1. Δημογραφικά δεδομένα (γ) B A 30 Πλήθος 20 10 0 30 40 50 60 Ηλικία Κατανομή ηλικιών ανά εταιρία 30 40 50 60 Ηλικία
1. Δημογραφικά δεδομένα (δ) Εταιρία A 13,16% 2,63% 28,95% 5,33% 19,33% 15,79% 21,33% 39,47% Μορφωτικό επίπεδο Δημοτικό Γυμνάσιο Λύκειο Επαγγελματική σχολή Τ.Ε.Ι. Α.Ε.Ι. Άλλο B 6,00% 12,67% 13,33% 22,00% Μορφωτικό επίπεδο
1. Δημογραφικά δεδομένα (ε) Εταιρία Τμήμα Συχνότητα Ποσοστό % B Διοικητικές υπηρεσίες 36 25,7 Αποθήκες -Μεταφορές 24 17,1 Παραγωγή πλαστικών 32 22,9 Συντήρηση 9 6,4 Παραγωγή Βερνικιών 20 14,3 Ανάκτηση Διαλυτών 3 2,1 Χημείο -Συσκευασία 16 11,4 Σύνολο 140 100,0 A Διοικητικές υπηρεσίες 1 3,1 Συντήρηση 1 3,1 Συσκευασία 18 56,3 Χημείο 2 6,3 Παραγωγή χρωμάτων 8 25,0 Αποθήκη 2 6,3 Σύνολο 32 100,0 Κατανομή εργαζομένων ανά τμήμα
2. Κίνδυνοι για την υγεία (α) ΕΤΑΙΡΙΑ A Πολύ σπάνια ή ποτέ και μάλλον σπάνια Μερικές φορές Μάλλον συχνά, συχνά ή πάντα Θόρυβος 40,0 23,3 36,6 Δονήσεις 71,4 17,9 10,9 Φωτισμός 62,5 12,5 25,0 Αερισμός 23,3 40,0 36,6 Υγρασία (χειμ.) 15,2 39,4 45,5 Υγρασία (καλοκ.) 46,1 26,9 26,9 Θερμοκρασία (χειμ.) 23,3 23,3 53,3 Θερμοκρασία (καλοκ.) 11,7 38,2 50,0 Σκόνες 28,5 11,4 60,0 Οξέα 57,7 23,1 19,2 Διαλύτες 14,7 11,8 73,5 Αέρια 72,0 8,0 20,0 Καπνοί 57,1 21,4 21,4 Υδρατμοί 91,7-8,4 Ακτινοβολίες 92,3 3,8 3,8 Κίνδυνοι για την υγεία Ι (μειωμένη κλίμακα) συνολικά
2. Κίνδυνοι για την υγεία (β) ΕΤΑΙΡΙΑ B Πολύ σπάνια ή ποτέ και μάλλον σπάνια Μερικές φορές Μάλλον συχνά, συχνά ή πάντα Θόρυβος 49,2 23,1 27,6 Δονήσεις 88,3 5,0 6,7 Φωτισμός 85,2 9,8 4,9 Αερισμός 58,6 21,9 19,5 Υγρασία (χειμ.) 70,0 13,3 16,7 Υγρασία (καλοκ.) 73,5 12,0 14,5 Θερμοκρασία (χειμ.) 40,6 28,1 31,2 Θερμοκρασία (καλοκ.) 29,0 27,0 44,0 Σκόνες 51,5 15,7 32,9 Οξέα 86,2 3,4 10,4 Διαλύτες 50,8 11,3 37,9 Αέρια 77,6 5,2 17,2 Καπνοί 83,5 9,1 7,4 Υδρατμοί 88,9 1,7 9,4 Ακτινοβολίες 84,7 5,1 10,1 Κίνδυνοι για την υγεία Ι (μειωμένη κλίμακα) συνολικά
2. Κίνδυνοι για την υγεία (γ) Ναι ΕΤΑΙΡΙΑ B Όχι Δε γνωρίζω *χρήση ΜΑΠ από τους εργαζομένους στους οποίους αυτά έχουν χορηγηθεί Ναι ΕΤΑΙΡΙΑ A Όχι Δε γνωρίζω Ενημέρωση 86,4 13,6-97,2 2,8 - κινδύνου Χορήγηση ΜΑΠ 78,3 21,7-97,3 2,7 - Χρήση ΜΑΠ* 96,2 3,8-88,2 11,8 - Κίνδυνος λοιμώξεων 13,1 57,9 29,0 5,6 27,8 66,7 Κίνδυνοι για την υγεία ΙΙ συνολικά
2. Κίνδυνοι για την υγεία (δ)
3. Κίνδυνοι για την ασφάλεια (α) Ελεύθεροι διάδρομοι κυκλοφορίας Πτώσεις υλικών Κίνδυνος από μεταφορικά μέσα Εύφλεκτα υλικά Κίνδυνος ολίσθησης Κίνδυνος πτώσης Κίνδυνος έκρηξης Κίνδυνος ηλεκτροπληξίας Επικίνδυνα εργαλεία Προβλεπόμενος εξοπλισμός Πολύ σπάνια ή ποτέ και μάλλονσπάνια 5,8 78,8 55,9 11,4 79,4 81,3 78,8 81,2 67,8 75,0 ΕΤΑΙΡΙΑ A Μερικές φορές 5,7 9,1 32,4 11,4 11,8 6,3 6,1 9,4 12,9 15,6 Μάλλον συχνά και συχνά ή πάντα 88,6 12,1 11,8 77,2 8,8 12,5 15,1 9,4 19,3 9,4
3. Κίνδυνοι για την ασφάλεια (β) Πολύ σπάνια ή ποτέ και μάλλον σπάνια ΕΤΑΙΡΙΑ B Μερικές φορές Μάλλον συχνά και συχνά ή πάντα Ελεύθεροι διάδρομοι κυκλοφορίας12,7 9,0 78,3 Πτώσεις υλικών 78,1 13,1 8,7 Κίνδυνος από μεταφορικά μέσα 64,9 19,7 15,4 Εύφλεκτα υλικά 33,9 6,6 59,6 Κίνδυνος ολίσθησης 66,7 19,3 14,1 Κίνδυνος πτώσης 75,7 13,2 11,1 Κίνδυνος έκρηξης 84,3 3,1 12,5 Κίνδυνος ηλεκτροπληξίας 91,5 3,9 4,6 Επικίνδυνα εργαλεία 81,6 5,3 12,9 Προβλεπόμενος εξοπλισμός 79,6 5,3 15,0
3. Κίνδυνοι για την ασφάλεια (γ) Φωτισμός ασφαλείας Σήμανση ασφαλείας Σύστημα πυρόσβεσης Θύμα εργατικού ατυχήματος Όχι ΕΤΑΙΡΙΑ B Ναι Δε γνωρίζω Όχι ΕΤΑΙΡΙΑ A Ναι Δε γνωρίζω 12,7 76,1 11,3-77,8 22,2 4,2 88,8 7,0-100,0-2,0 95,9 2,0-100,0-90,3 9,7-78,1 21,9 -
3. Κίνδυνοι για την ασφάλεια (δ)
4. Εργονομικοί κίνδυνοι (α) Έντονος ρυθμός εργασίας Πολύ σπάνια ή ποτέ και μάλλον σπάνια Εταιρία Β Μερικές φορές Μάλλον συχνά και συχνά ή πάντα 1,4 36,1 62,6 Μονοτονία 58,0 23,9 18,1 Επαναληπτικότητα 16,8 27,7 55,1 Υψηλός βαθμός ευθύνης Πνευματική κόπωση Χειρωνακτική διακίνηση βαρών 4,9 14,0 81,1 20,5 16,2 53,2 41,3 13,8 44,9 Εργονομικοί κίνδυνοι (μειωμένη κλίμακα)
4. Εργονομικοί κίνδυνοι (β) Έντονος ρυθμός εργασίας Πολύ σπάνια ή ποτέ και μάλλον σπάνια Εταιρία Α Μερικές φορές Μάλλον συχνά και συχνά ή πάντα 5,8 32,4 61,8 Μονοτονία 54,8 25,8 19,4 Επαναληπτικότητα 6,2 31,3 62,5 Υψηλός βαθμός ευθύνης Πνευματική κόπωση Χειρωνακτική διακίνηση βαρών 6,1 9,1 84,9 31,0 13,8 55,1 30,0 6,1 63,7 Εργονομικοί κίνδυνοι (μειωμένη κλίμακα)
4. Εργονομικοί κίνδυνοι (γ) Εταιρία Β Εταιρία Α Επαρκής χώρος εργασίας Ανεκτή στάση εργασίας Όχι Ναι Όχι Ναι 20,6 79,4 14,7 85,3 12,2 87,8 33,3 66,7 Εργονομικοί κίνδυνοι ΙΙ
4. Εργονομικοί κίνδυνοι (δ)
5. Καταγραφή της συχνότητας σωματικών συμπτωμάτων ΕΤΑΙΡΙΑ B A Συμπτώματα Μάλλον συχνά, συχνά ή πάντα Κούραση στα μάτια 27,2 23,6 Τσούξιμο στα μάτια σας 22,2 11,7 Δυσκολία στην όραση 5,2 8,8 Πονοκεφάλους 11,4 8,8 Ζαλάδες 2,8 3,1 Ίλιγγοι 1,4 - Πόνοι στα αυτιά 1,6 3,1 Βούισμα στα αυτιά 5,9 6,2 Δυσκολία στην ακοή 5,1 9,4 Πόνος στο λαιμό 5,0 3,1 Βραχνή φωνή 2,2 3,1 Δυσκολία στην αναπνοή 6,5 5,9 Ξερό βήχα 6,5 6,2 Βήχας με πτύελα 3,7 3,2 Κρίσεις άσθματος 2,2 3,1 Βράσιμο στο στήθος 2,2 3,1 Αιμορραγία στα ούλα σας 2,9 2,9 Καούρες στο στομάχι 5,7 - Αίσθηση ναυτίας 1,5 - Τάση προς εμετό 2,9 - ΕΤΑΙΡΙΑ B A Συμπτώματα Μάλλον συχνά, συχνά ή πάντα Πόνους στα νεφρά 3,6 - Δυσκολία στην ούρηση 0,7 - Πόνους στον αυχένα 18,3 17,7 Πόνους στην πλάτη 18,1 14,7 Πόνους στη μέση 23,9 37,1 Πόνους στους αγκώνες 7,4 9,4 Πόνους στους καρπούς 11,5 12,2 Πόνους στα πόδια 20,5 24,3 Πόνους στα γόνατα 15,0 24,3 Μούδιασμα στα δάκτυλα των χεριών 11,8 3,1 Βάρος στα χέρια 11,2 15,1 Μούδιασμα στα χέρια 8,9 15,2 Βάρος στα πόδια 11,7 11,7 Μούδιασμα στα πόδια 6,8 - Βάρος στο στήθος 1,5 3,1 Άγχος κατά την εργασία 48,3 32,4 Αϋπνίες 6,7 6,1 Υπερβολική κούραση μετά τη 32,6 41,2 δουλειά Υπνηλία μετά την εργασία 23,0 16,2