ΑΠΑΝΣΗΕΙ ΣΑ ΠΡΟΣΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΣΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΑ Γ ΛΤΚΕΙΟΤ Α1. ΠΕΡΙΛΗΨΗ Αγαπθτοί ςυμμακθτζσ, ςτο δοκζν κείμενο, θ Α. Φραγκουδάκθ εκφράηει τον προβλθματιςμό τθσ για τθν ταυτότθτα τθσ ευρωπαϊκισ κουλτοφρασ του μζλλοντοσ. Αρχικά, υποςτθρίηει ότι θ διαδικαςία ςφυρθλάτθςθσ ενόσ κοινοφ πολιτιςμικοφ προτφπου, είναι μια πρόκλθςθ που όμωσ εγκυμονεί κινδφνουσ υπερκάλυψθσ των «αδφναμων» κρατϊν. Συνεπϊσ, για να υπάρξει δθμοκρατικι κατανομι πολιτιςμικϊν ςτοιχείων πρζπει να προςδιοριςτεί θ ποιότθτα τθσ μελλοντικισ ευρωπαϊκισ κουλτοφρασ που κα «ςυμπορεφεται» με τισ εκνικζσ. Γι αυτό, θ κειμενογράφοσ τονίηει πωσ ζνα τμιμα τθσ ευρωπαϊκισ ιδεολογίασ, που ζχει ςτθριχκεί ςε κακαρά ςτερεοτυπικζσ αντιλιψεισ περί υπεροχισ τθσ Βορειο-Δυτικισ Ευρϊπθσ και κατωτερότθτασ του μεςογειακοφ πολιτιςμοφ, πρζπει να εξοβελιςτεί. Αντίκετα, το μεςογειακό πρότυπο που ζχει ςυνδυάςει υγιϊσ διαχρονικζσ αξίεσ, μπορεί να προςφζρει τα κατάλλθλα ερείςματα ςτθν ταυτότθτα του μζλλοντοσ και να υιοκετθκεί. Τζλοσ, θ ςυγγραφζασ ολοκλθρϊνει τθ ςυλλογιςτικι τθσ εκφράηοντασ τθν πεποίκθςθ πωσ ο ςυγκεραςμόσ των κετικϊν ςτοιχείων του ευρωκεντρικοφ προτφπου αλλά και του μεςογειακοφ είναι θ καλφτερθ «ςυνταγι» για το μζλλον. Α2 Α) Λ Β) Λ Γ) Σ Δ) Λ Α3 Ξεχνάμε = λθςμονοφμε Συγχρόνωσ = παράλλθλα
Διαφυλάξουν = προςτατεφςουν Δεςποτιςμό = αυταρχιςμό Διαχρονικι = ανκεκτικι Εγκυμονεί = κυοφορεί Μείγμα = ςυνονκφλευμα Απαιτεί = προςτάηει Α4 Η πζμπτθ παράγραφοσ ( το περιεχόμενο. και ςτο ακατανόθτο ) αναπτφςςεται με ςυνδυαςμό μεθόδων. Πιο ςυγκεκριμζνα, θ ςυγγραφζασ χρθςιμοποιεί τθν μζκοδο τθσ αιτιολόγηςησ διότι εξθγεί τουσ λόγουσ που κα πρζπει να υιοκετθκεί το μεςογειακό πρότυπο ( διαχρονικότθτα, λιτότθτα, κοινωνικι ςυλλογικότθτα, ορκολογιςμόσ, φανταςία ). Παράλλθλα ςτθν παράγραφο χρθςιμοποιείται και θ μζκοδοσ του παραδείγματοσ αφοφ θ κειμενογράφοσ παρακζτει παραδείγματα αρχαίων πολιτιςμϊν που επθρζαςαν τθ μεςογειακι ιδεολογία. ( Ελλάδα, ρωμαϊκι αυτοκρατορία, αραβικόσ πολιτιςμόσ, Βυηάντιο, οκωμανικι αυτοκρατορία) Α5 Στθν 1 θ παράγραφο τθροφνται απόλυτα οι κανόνεσ ςυνοχισ και ςυνεκτικότθτασ. Πιο ςυγκεκριμζνα, θ ςυγγραφζασ επιτυγχάνει τθ ςυνοχή μζςω των διαρθρωτικϊν λζξεων «όμωσ» (που εκφράηει αντίκεςθ), του «άρα» (που δθλϊνει ςυμπζραςμα), «μολονότι» (που δθλϊνει αντίκεςθ), αλλά και του «ςυγχρόνωσ» (που εκφράηει χρονικι ςχζςθ). Επίςθσ θ ςυνοχι επιτυγχάνεται με τθν επανάληψη τησ λζξησ-κλειδί «Ζνωςθ» που μάλιςτα γράφεται με κεφαλαίο γράμμα για λόγουσ ζμφαςθσ. Η ςυνεκτικότητα επιτυγχάνεται αφοφ η παράγραφοσ διαθζτει οργάνωςη και νοηματική αλληλουχία. Η πρϊτθ πρόταςθ ( είναι ςθμαντικι χϊρεσ-μζλθ ) ςυνιςτά τθ θεματική περίοδο αφοφ μασ εντάςςει ςτο κζμα τθσ διαμόρφωςθσ ευρωπαϊκισ ταυτότθτασ ωσ απαραίτθτθ προχπόκεςθ για τθ διατιρθςθ τθσ δθμοκρατίασ. Στθ ςυνζχεια όμωσ θ ςυγγραφζασ ςτα ςχόλια/λεπτομζρειεσ ( ασ μθ ξεχνάμε ςτρατθγικά ) υπενκυμίηει πωσ μερικά κράτθ τθσ ζνωςθσ υπερτεροφν ςε οριςμζνουσ τομείσ. Τζλοσ ςτθν περίοδο κατακλείδα ( τθν ζνωςθ άρα λαϊν ) επιςθμαίνει τον κίνδυνο αλλά και τθν πρόκλθςθ που μπορεί να προκφψει από αυτι τθν διαδικαςία λαμβάνοντασ υπόψθ το παραπάνω δεδομζνο.
Α6 Η διαμόρφωςθ τθσ ευρωπαϊκισ ταυτότθτασ του μζλλοντοσ είναι ζνα «μεγάλο ςτοίχθμα» για όλεσ τισ χϊρεσ-μζλθ. Οι τελευταίεσ καλοφνται να ςυγκεράςουν υγιϊσ και δθμοκρατικά τισ ωφζλιμεσ πολιτιςμικζσ τάςεισ και να εξοβελίςουν τισ παρωχθμζνεσ και οπιςκοδρομικζσ ιδεολογίεσ. Ζτςι, θ ςτερεοτυπικι αντίλθψθ τθσ υπεροχισ των Βορείων και Δυτικϊν χωρϊν τθσ Ευρϊπθσ, που είναι αποκφθμα τθσ εποχισ τθσ αποικιοκρατίασ, πρζπει να πάψει να υιοκετείται. Αντίκετα, θ μεςογειακι κουλτοφρα που ζχει βαςιςτεί ςτα κεμζλια του ορκολογιςμοφ, τθσ δθμοκρατίασ, τθσ φανταςίασ και τθσ ςυνεργαςίασ πρζπει να ζχει ςίγουρα μια κζςθ ςτο «παηλ» τθσ μελλοντικισ ευρωπαϊκισ ταυτότθτασ. Μία κζςθ επίςθσ, πρζπει να ζχουν και τα εφρωςτα χαρακτθριςτικά τθσ κεντρικισ Ευρϊπθσ που ςτθρίχκθκαν ςτον κλαςικιςμό και το ρεφμα του διαφωτιςμοφ. Άρα ο ςυνδυαςμόσ κετικϊν χαρακτθριςτικϊν είναι απαραίτθτοσ για τθ διαμόρφωςθ ενόσ δθμοκρατικοφ ςυλλογικοφ προτφπου. ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΑΝΣΩΝΙΟ Ε. ΧΑΣΖΗΛΑΜΠΡΟ Επικοινωνιακό πλαίςιο:άρκρο Προλογικι ςκζψθ Ο μακθτισ κα μποροφςε να κάνει μια ιςτορικι αναδρομι και ν αναφερκεί ςτθ δθμιουργία τθσ Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ,ςτο όραμα του Σουμαν, ςτο ενιαίο νόμιςμα, ςτθν απελευκζρωςθ του εμπορίου και ςτθν ζνταξθ τθσ Ελλάδοσ ςτουσ κόλπουσ τθσ. Α.Μεταβατική περίοδοσ Το περιεχόμενο τθσ ευρωπαϊκισ ταυτότθτασ είναι το πρϊτο ηθτοφμενο. Η ςφγχρονθ ευρωπαϊκθ ταυτότθτα πρζπει να είναι ζνα μείγμα πολιτιςμϊν των χωρϊνμελϊν. Η δθμοκρατικι ιδζα που κεμελιϊκθκε ςτθν αρχαία Ακινα και επανιλκε ςτο προςκινιο με ευρωπαϊκζσ επαναςτάςεισ π.χ Γαλλικι, ο ςεβαςμόσ τθσ διαφορετικότθτασ, θ εγκατάλειψθ επεκτατικισ οικονομικισ πολιτικισ των ιςχυρϊν χωρϊν και θ ιςότθτα, θ πολυφωνία, ο διάλογοσ, θ κοινι ευρωπαϊκι ςυνείδθςθ με τισ κοινζσ αξίεσ πχ οικολογικι ςυνείδθςθ, θ διαςφάλιςθ τθσ ειρθνικισ ςυνφπαρξθσ, ο πολιτιςμικόσ ςυγκρθτιςμόσ, θ κοινι επιδίωξθ μιασ βιϊςιμθσ ανάπτυξθσ με τθ ςυνεργαςία όλων των κρατϊν -μελϊν,θ προςπάκεια γνωριμίασ των άλλων λαϊν, θ καλλιζργεια του ςεβαςμοφ προσ τον ςυνάνκρωπο και τουσ άλλουσ πολιτιςμοφσ είναι βαςικά ςυςτατικά ςτοιχεία τθσ ευρωπαϊκισ ταυτότθτασ.
Β. μεταβατική περίοδοσ Στο δεφτερο ερϊτθμα ο μακθτισ κα πρζπει να αποδείξει ότι θ ςυνφπαρξθ πολιτιςτικϊν ςτοιχείων είναι απαραίτθτθ προχπόκεςθ για τθν ομαλι ςυγκρότθςθ μιασ ευρωπαϊκισ ταυτότθτασ. Η Ε υ ρ ω π α ϊ κ ι Ζνωςθ ςυνυφαίνεται με τθν πολιτιςτικι πολυφωνία. Για τθν ουςιαςτικι υπζρβαςθ των εςωτερικϊν ςυνόρων τθσ Ευρϊπθσ δεν αρκοφν απρόςωπεσ νομοκεςίεσ, αλλά απαιτείται ςεβαςμόσ και εμπιςτοςφνθ. Αυτό μασ οδθγεί ςτθν ουςιαςτικι προςπάκεια, γνωριμίασ με τον τρόπο ςκζψθσ, ηωισ και πολιτιςμοφ, τθν καλλιτεχνικι παραγωγι, τθν παράδοςθ και τα ικθ του κάκε λαοφ. Ιδιαίτερα για τθν Ελλάδα που βρίςκεται ςτο «ςταυροδρόμι των λαϊν θ κατοχφρωςθ τθσ πολιτιςτικισ μασ ταυτότθτασ οδθγεί αβίαςτα ςε επιβίωςθ μζςα ςτθν πολιτιςτικι ευρωπαϊκι πανςπερμία. Προκειμζνου ο ελλθνικόσ πολιτιςμόσ να βρει τθ κζςθ που του αξίηει ςτο ευρωπαϊκό πολιτιςτικό τοπίο και να ςυνειςφζρει ςτο ευρωπαϊκό γίγνεςκαι, κα πρζπει να τον προαςπίςουμε ςτο εςωτερικό τθσ χϊρασ και ςτθ ςυνζχεια να τον προβάλουμε και να τον ενιςχφςουμε ςτον ευρωπαϊκό χϊρο. Κάκε λαόσ κα επωφελθκεί από τθ γνωριμία άλλων πολιτιςμϊν και κα διευρφνει τουσ οριηοντζσ του χωρίσ ρατςιςμό και εκνικιςτικζσ διακζςεισ. Ο ςεβαςμόσ,λοιπόν, τθσ πολιτιςτικισ ταυτότθτασ και θ αποτροπι τθσ υποβάκμιςθσ παραδόςεων και γλωςςϊν αποτελοφν προχπόκεςθ τθσ δθμοκρατικισ οικοδόμθςθσ τθσ Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ. Γ. μεταβατική περίοδοσ Η διάπλαςθ ενόσ ςυνειδθτοποιθμζνου Ευρωπαίου πολίτθ αναηθτάται κατ' ανάγκθ ςτθ ςωςτι εκπαίδευςθ, που κα πρζπει να δϊςει ζμφαςθ ςτα εξισ: διάπλαςθ δθμοκρατικισ ςυνείδθςθσ, καλλιζργεια του ςεβαςμοφ προσ το ςυνάνκρωπο, προσ τθν πολυφωνία και το διάλογο (αντίλογο). Τζλοσ, ζμφαςθ ςτισ αξίεσ εκείνεσ που κα λειτουργιςουν αναςταλτικά ςτο ρατςιςμό και τον εκνικιςμό. Αυτά προχποκζτουν παιδεία ανθρωπιςτική, αλλά και επαφή με άλλουσ λαοφσ μζςω των ΜΜΕ, του διαδικτφου, αλλά και τησ «ανταλλαγήσ» μαθητϊν-φοιτητϊν, ϊςτε ο νζοσ να ςυνυπάρχει και να βιϊνει ζμπρακτα το διαφορετικό. Ζτςι θ γνωριμία, ο διάλογοσ, θ πολιτιςτικι πολυφωνία ςυμβάλλουν ςτθ δθμιουργία τθσ
Ευρωπαϊκισ δθμοκρατικισ ςυνείδθςθσ του νζου. Η Κοινότθτα διοργανϊνει και χρθματοδοτεί για το ςκοπό αυτό, διάφορα προγράμματα για τουσ νζουσ, μεταξφ των οποίων τθν εκμάκθςθ γλωςςϊν και τισ ανταλλαγζσ μακθτϊν και ςπουδαςτϊν. Το πιο γνωςτό από τα προγράμματα αυτά είναι το Erasmus, που επιτρζπει ςτουσ ςπουδαςτζσ των πανεπιςτθμίων να φοιτιςουν για ζνα χρονικό διάςτθμα ςε πανεπιςτιμιο άλλου κράτουσ-μζλουσ. ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΓΕΩΡΓΙΟ ΚΑΠΗ