Διάταξη Θεματικής Ενότητας TSP62 / Στοιχεία Υποκριτικής και Σκηνοθεσίας Σχολή ΣΑΚΕ Σχολής Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών Πρόγραμμα Σπουδών TSP Θεατρικές Σπουδές Θεματική Ενότητα TSP62 «Στοιχεία Υποκριτικής και Σκηνοθεσίας» Επίπεδο Προπτυχιακό Μεταπτυχιακό Γλώσσα Διδασκαλίας Τύπος Διδασκαλίας Ελληνική Εξ αποστάσεως Μάστερ Διδακτορικό Τύπος Θεματικής Ενότητας Υποχρεωτική Επιλογής Αριθμός Ομαδικών Συμβουλευτικών Συναντήσεων Αριθμός Εργασιών 4 Υπολογισμός Τελικής Βαθμολογίας Αριθμός Ευρωπαϊκών Πιστωτικών Μονάδων (ECTS) 30 Σύνολο Φυσική Παρουσία Τηλεσυναντήσεις 14 5 9 Εργασίες Τελικές Εξετάσεις 40 % 60 % Περιγραφή Θεματικής Ενότητας Σε αυτή τη θεματική ενότητα οι φοιτητές εξοικειώνονται με τους κυριότερους άξονες της σκηνικής πράξης, έτσι ώστε να είναι σε θέση να συλλάβουν και να αξιοποιήσουν το δίπολο «κείμενο-παράσταση» δημιουργικά και χωρίς προκαταλήψεις. Η TSP62, προβάλλοντας καταρχάς ένα ιστορικό-αισθητικό πλαίσιο της σύγχρονης παραστατικής δημιουργίας, επικεντρώνεται στις βασικές αρχές που διέπουν το έργο του σκηνοθέτη και του ηθοποιού σε συνάρτηση με τα εργαλεία ανάλυσης κειμένου, ερμηνείας και σκηνικής έκφρασης, όπως και με τη σύλληψη και δόμηση ενός ρόλου και μιας παράστασης από το αρχικό στάδιο της επιλογής του έργου και των συνεργατών έως και την πρεμιέρα, αλλά και κατά τη διάρκεια μιας θεατρικής παραγωγής. Προαπαιτούμενες Θεματικές Ενότητες TSP50 Ιστορία του Δυτικού Θεάτρου και Δραματολογία TSP51 Στοιχεία θεωρίας του θεάτρου Διάταξη Θεματικής Ενότητας_TSP62 1
Σύνθεση Βαθμολογίας Τρόπος Αξιολόγησης Εβδομαδιαία Μελέτη (28 εβδομάδες * ~23 ώρες μελέτης) Βαρύτητα στον τελικό βαθμό - Φόρτος εργασίας Ώρες ECTS 600-720 24 Εργασία 1 10 % 35-40 1,5 Εργασία 2 10 % 35-40 1,5 Εργασία 3 10 % 35-40 1,5 Εργασία 4 10 % 35-40 1,5 Τελική Εξέταση 60 % 3 0 Σύνολο 100% 750-900 30 Κανονισμοί Βαθμολογίας και Τρόποι Αξιολόγησης Ένας/Μια φοιτητής/-τρια βαθμολογείται με 10, αν συγκεντρώσει το 100% της πιθανής βαθμολόγησης. Ένας/Μια φοιτητής/-τρια βαθμολογείται με 9, αν συγκεντρώσει το 90% της πιθανής βαθμολόγησης, και ούτω καθεξής. Βαθμός επιτυχίας (Passing rate) 40% Εργασιών, Δικαίωμα συμμετοχής στις τελικές εξετάσεις μιας Θ.Ε. έχουν οι φοιτητές/-τριες που κατοχύρωσαν αθροιστικά τον ελάχιστο απαιτούμενο βαθμό (>=50%) στις γραπτές εργασίες. Ο φοιτητής / η φοιτήτρια θα πρέπει να εκπονήσει τουλάχιστον 3 από τις 4 γραπτές εργασίες. 60% Τελικής εξέτασης. Ως βαθμολογική βάση στην τελική εξέταση θεωρείται το 50% του άριστα. Αν ένας/μια φοιτητής/-τρια συγκεντρώσει βαθμολογία με δεκαδικό ψηφίο, τότε αυτό στρογγυλεύεται προς τα πάνω στην πλησιέστερη μισή μονάδα. Διάταξη Θεματικής Ενότητας_TSP62 2
Κύριες δεξιότητες που θα πρέπει να αναπτυχθούν Ο/Η φοιτητής/-τρια που θα ολοκληρώσει επιτυχώς την εν λόγω Θεματική Ενότητα, αναμένεται ότι θα είναι σε θέση να: Αναφέρει βασικούς σταθμούς στην ιστορία της σκηνοθεσίας του 20 ου αιώνα στο παγκόσμιο θέατρο. Γνωρίζει τις πιο σημαντικές τάσεις στο σύγχρονο σκηνοθετικό τοπίο στο θέατρο της Δύσης και να είναι εξοικειωμένος με το έργο, το καλλιτεχνικό ύφος, αλλά και εμβληματικές τεχνικές σημαντικών σκηνοθετών αλλά και θεωρητικών της σκηνικής πράξης (Craig, Meyerhold, Reinhard, Αrtaud, Brecht, Beckett, Brook, Wilson, Mnouchkine, Le Compte, κ.ά.) Κατανοεί τους βασικούς άξονες της δημιουργικής διαδικασίας του σκηνοθέτη (επιλογή-προετοιμασία, κάστιγκ, οργάνωση παραγωγής, πρόβες, συνεργασία με σκηνογράφο, ενδυματολόγο, χορογράφο, φωτιστή, δραματουργό, κ.ο.κ). Αναλύει ένα δραματικό κείμενο σε βάθος, εντοπίζοντας δραματουργικές ιδιαιτερότητες και παραστασιολογικές δυνατότητες. Συλλαμβάνει ερμηνευτικά ένα κείμενο, οπτικοποιώντας το και εμβαθύνοντας στη διαδικασία στησίματος (point-of-view, επιλογή συνεργατών, βασικές μέθοδοι δραματουργικής ανάλυσης και πρόβας, προσαρμογή σκηνικού χώρου. Εκπονεί προτάσεις για τη σκηνοθεσία, σε δεδομένο σκηνικό χώρο, ενός θεατρικού έργου, μεταχειριζόμενος εργαλεία σκηνικής σύνθεσης και τεκμηριώνοντας τις επιλογές του. Γνωρίζει ουσιώδη στοιχεία για την τέχνη του ηθοποιού και τις ιδιαιτερότητες-ισορροπίες της συνεργασίας ηθοποιού-σκηνοθέτη, αλλά και σκηνοθέτη-θεατρικού συγγραφέα κατά την ερμηνευτική διαδικασία. Εντοπίζει και να στέκεται κριτικά απέναντι σε διαφορετικές υποκριτικές προσεγγίσεις. Αναγνωρίζει θεμελιώδη στοιχεία εκπαίδευσης (training) του ηθοποιού και βασικά υποκριτικά συστήματα (Stanislavski, Meyerhold, Grotowski κ.ο.κ.) Συμμετέχει ενεργά στη διαδικασία προετοιμασίας μίας παράστασης, συνεισφέροντας υποκριτικά, εφόσον του ζητηθεί. Αναλύει έναν δραματικό χαρακτήρα αλλά και να ερμηνεύει τα κίνητρα και τις δράσεις των χαρακτήρων σκηνικά μέσα από μία προσωπική οπτική γωνία. Κατανοεί τη σημασία και τη λειτουργία απαραίτητων συστατικών της υποκριτικής τέχνης, όπως η παρατήρηση, η συγκέντρωση, η φαντασία, και η ερμηνεία. Διαχειρίζεται βασικές ασκήσεις αυτοσχεδιασμού. Λειτουργεί ως κριτικός θεατής, με σαφή αντίληψη της επιδιωκόμενης από το σκηνοθέτη πρόσληψης της παράστασης και των βασικών σημειολογικών αναφορών της. Αναφέρει σύγχρονες τάσεις στον χώρο των παραστατικών τεχνών, στο βαθμό που αυτές καθορίζουν τη σκηνοθετική και υποκριτική διαδικασία (π.χ. θέατρο επινόησης, μεταδραματικό θέατρο, cyber performance, κ.ο.κ). ΔιάταξηΘεματικήςΕνότητας_TSP62 3
Αναμενόμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα Ο/Η φοιτητής/-τρια που θα ολοκληρώσει επιτυχώς την εν λόγω Θεματική Ενότητα, αναμένεται ότι θα είναι σε θέση να: Γνώση (Knowledge) Γνωρίζει τα θεμελιώδη συστατικά και τα ιδιώματα της σκηνοθετικής τέχνης Αναφέρει τους πολλαπλούς ρόλους του σκηνοθέτη στη διάρκεια του στησίματος μίας παράστασης. Γνωρίζει ουσιώδη στοιχεία για την τέχνη του ηθοποιού και τις υποκριτικές τεχνικές. Γνωρίζει βασικές πληροφορίες σχετικά με την ερμηνεία του του σκηνικού χώρου και χρόνου από το σκηνοθέτη, μέσω των συνεργατών του. Αναφέρει κυρίαρχες θεωρίες στο χώρο της σκηνοθεσίας και της υποκριτικής. Αποκτήσει καλή γνώση της υποκριτικής και σκηνοθετικής ορολογίας. Κατανόηση (Comprehension) Αντιλαμβάνεται τα βασικά στοιχεία της σκηνοθετικής τέχνης: σύνθεση, εικονοποίηση, κίνηση, χειρονομία Κατανοεί και να εφαρμόζει τους βασικούς μηχανισμούς της ανάλυσης κειμένου στη διαδικασία της πρόβας. Κατανοεί την αξία της συνεργασίας στη διαδικασία μίας θεατρικής παραγωγής. Αποκτήσει κριτική αντίληψη της ισορροπίας ανάμεσα στην θεωρητική ανάλυση και την πρακτική εφαρμογή των τεχνικών της σκηνοθεσίας. Έχει σαφή αντίληψη των δραματικών σημείων και στοιχείων ενός έργου στο σύνολό του, ή μίας μεμονωμένης σκηνής. Αντιλαμβάνεται τις βασικές συγκρούσεις του έργου και να ερμηνεύει το κείμενο ανάλογα Κατανοεί τόσο τις προσωπικές, όσο και τις επαγγελματικές απαιτήσεις στην άσκηση της τέχνης του σκηνοθέτη και του ηθοποιού. Εφαρμογή (Application) Εφαρμόζει, μετά από ενδελεχή αξιολόγηση, συγκεκριμένες τεχνικές σκηνοθεσίας σε επιλεγμένες σκηνές. Προκρίνει προσωπικά ερμηνευτικά αλλά και αισθητικά κριτήρια. Αναπτύσσει εργαλεία για να κατανοεί και να αντιλαμβάνεται τη λειτουργία της σκηνικής δράσης. Προγραμματίζει και να οργανώνει μια θεατρική παραγωγή, εφόσον του ζητηθεί. Συντονίζει τους ηθοποιούς και τους άλλους καλλιτεχνικούς συντελεστές μιας θεατρικής παραγωγής. Επικοινωνεί με σαφήνεια με τους άλλους καλλιτέχνες του θεάτρου. Αναπτύξει ένα ικανό λεξιλόγιο, που θα του επιτρέψει τον εποικοδομητικό διάλογο με τον ηθοποιό. Αναπτύξει, στο μέτρο του δυνατού, μία προσωπική μέθοδο προσέγγισης ενός ρόλου. ΔιάταξηΘεματικήςΕνότητας_TSP62 4
Ανάλυση (Analysis) Αναλύει με πειστικότητα βασικά στοιχεία της σκηνικής πράξης, σε συνάρτηση με τη δεδομένη σκηνοθετική προσέγγιση. Αναλύει με σαφή και τεκμηριωμένο τρόπο τις διαφορετικές σκηνοθετικές και υποκριτικές μεθόδους και αισθητικές φόρμες. Αναλύει, στο μέτρο του δυνατού, την προσέγγιση του ηθοποιού στο χτίσιμο του ρόλου του. Αναλύει σύγχρονες τάσεις της υποκριτικής και σκηνοθεσίας. Αναπτύξει προσωπικούς μηχανισμούς κριτικής σκέψης ως προς την ανάλυση ενός θεατρικού γεγονότος. Σύνθεση (Synthesis) Διατυπώνει γραπτά, σε δόκιμο ακαδημαϊκό λόγο, απόψεις για σημαντικά σκηνοθετικά και υποκριτικά ρεύματα στο θέατρο. Ενσωματώνει πληροφορίες που έχουν αποκτηθεί βάσει του υλικού μελέτης στις δικές του/της πρωτότυπες αναλύσεις και εκτιμήσεις θεατρικών παραστάσεων. Παράγει δόκιμο ακαδημαϊκό λόγο χρησιμοποιώντας καθιερωμένη ορολογία, συγκροτώντας δομημένο κείμενο και χρησιμοποιώντας επιστημονική βιβλιογραφία. Προτείνει τεκμηριωμένες ερμηνείες για φαινόμενα και εξελίξεις στον χώρο της σύγχρονης σκηνοθεσίας και υποκριτικής (20ός και 21ος αιώνας). Συνθέτει γραπτώς σε ένα συνεκτικό και ενιαίο όλο αποκτηθείσες γνώσεις, ερευνητικά δεδομένα, παρατηρήσεις και ερμηνείες έγκριτων μελετητών. Αξιολόγηση Συγκρίνει και να αξιολογεί τα διάφορα δομικά στοιχεία της παράστασης, τόσο μεμονωμένα, όσο και στην αλληλεπίδρασή τους. Αντιλαμβάνεται την επιδιωκόμενη από το σκηνοθέτη «ανταπόκριση» του ακροατηρίου και την επιτυχία ή όχι αυτής της επιδίωξης. Αποτιμά τη λειτουργία της σκηνογραφίας και του σκηνικού διάκοσμου σε μία δεδομένη παράσταση. Αξιολογεί τη συμβολή των βασικών θεωριών των πρωτοπόρων της σκηνοθεσίας και της υποκριτικής στη διαμόρφωση τάσεων και ρευμάτων στο σύγχρονο θεατρικό τοπίο διεθνώς. ΔιάταξηΘεματικήςΕνότητας_TSP62 5