ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ 2 ης ΤΗΛΕ ΙΑΣΚΕΨΗΣ Ένταξη µαθήµατος στο αναλυτικό πρόγραµµα Τάξη: Ε δηµοτικού Γνωστικό αντικείµενο: Ευέλικτη Ζώνη Θεµατική περιοχή: Μορφές επικοινωνίας Μ.Μ.Ε. ιδακτικοί στόχοι της ενότητας: -οι µαθητές να αναδείξουν τις θεµατικές ενότητες του σχεδίου εργασίας -να διακρίνουν λεκτικούς και µη λεκτικούς τρόπους επικοινωνίας στην καθηµερινή επαφή των ανθρώπων -να διακρίνουν την ιστορική εξέλιξη των τρόπων επικοινωνίας των ανθρώπων -να παράγουν αυθεντικά κείµενα επικοινωνίας -να διακρίνουν είδη γραπτών κειµένων -να έρθουν σε επαφή µε κείµενα λογοτεχνίας και να αναπτύξουν στάσεις φιλαναγνωσίας -να εξοικειωθούν µε την ερµηνεία συµβόλων -να ευαισθητοποιηθούν απέναντι σε άτοµα µε ειδικές ανάγκες -να πληροφορηθούν για τους τρόπους επικοινωνίας των ατόµων µε προβλήµατα όρασης και ακοής Μεθοδολογία ιδακτικής προσέγγισης: Μέθοδος project Εποικοδοµιστική προσέγγιση (στάδιο αναδόµησης) Αναµενόµενα αποτελέσµατα: Η επίτευξη των διδακτικών στόχων µε ιδιαίτερη έµφαση στην ανάδειξη των θεµατικών ενοτήτων. Αναλυτική περιγραφή Μετά το τέλος της 1 ης τηλεδιάσκεψης, οι µαθητές κάθε σχολείου επεξεργάζονται στην τάξη τους το θέµα «επικοινωνία» και κάθε σχολείο δηµιουργεί έναν εννοιολογικό χάρτη. Προτιµούµε τον αραχνοειδή εννοιολογικό χάρτη (SPIDER CONCEPT MAP), αφού ο χάρτης αυτός θα απεικονίσει τις προϋπάρχουσες ιδέες των µαθητών για το θέµα. Οι µαθητές επικοινωνούν και ανταλλάσσουν τους εννοιολογικούς χάρτες και καταλήγουν σε έναν κοινό, τον οποίο θα παρουσιάσουν στην επόµενη τηλεδιάσκεψη.
Ο εννοιολογικός χάρτης θα επεκτείνεται και θα συµπληρώνεται από τους µαθητές σε όλη τη διάρκεια επεξεργασίας του συγκεκριµένου θέµατος, καθώς κάθε µαθητής οικοδοµώντας τις νέες έννοιες, θα δηµιουργεί σταδιακά το δικό του εννοιολογικό χάρτη και θα είναι σε θέση να συµπληρώσει ή να προτείνει αλλαγές στο αρχικό σχήµα. Έτσι ο εννοιολογικός χάρτης θα λειτουργεί ανατροφοδοτικά, ώστε οι ίδιοι οι µαθητές να ελέγχουν την κατανόηση του σχετικού διδακτικού υλικού. Με τη διαδικασία αυτή καταλήγουν οι ίδιοι οι µαθητές στις θεµατικές ενότητες που θα ήθελαν να ερευνήσουν περαιτέρω. Οι ενότητες αυτές είναι: Α) Ιστορία της επικοινωνίας Β) Λεκτικοί τρόποι επικοινωνίας (γραπτός και προφορικός λόγος) Γ) Μη λεκτικοί τρόποι επικοινωνίας (σύµβολα, κώδικες, νοήµατα, γκριµάτσες κτλ.) ) Εναλλακτικοί τρόποι επικοινωνίας (νοηµατική, Μπράιγ κτλ.) Ε) Τρόποι επικοινωνίας των νέων (γκράφιτι, κόµικ κτλ.) Οι δάσκαλοι συνεργάζονται και δηµιουργούν τις πρώτες δραστηριότητες ενασχόλησης µε το θέµα. Α) Ιστορία της επικοινωνίας Οι µαθητές εκδηλώνουν την επιθυµία να ερευνήσουν την εξέλιξη των τρόπων επικοινωνίας, να συλλέξουν ανάλογο υλικό και να το ανταλλάξουν. Το ηµ. Σχολείο του Σιµόπουλου αναλαµβάνει να παρουσιάσει στην επόµενη τηλεδιάσκεψη την εξέλιξη των τρόπων επικοινωνίας στο πέρασµα του χρόνου. Β) Λεκτικοί τρόποι επικοινωνίας (γραπτός και προφορικός λόγος) ηµιουργία πρόσκλησης Ζητάµε από τους µαθητές του σχολείου του Σιµόπουλου να ετοιµάσουν µία πρόσκληση προς το ήµαρχο και το Σύλλογο Γονέων και Κηδεµόνων για τον εορτασµό της 25 ης Μαρτίου. Επισηµαίνουµε το είδος κειµένου που αποτελεί η επίσηµη πρόσκληση και το εντάσσουµε στη Γλώσσα, τεύχος Α, σελ. 84-85. Για την οµάδα του 7 ου ηµ. Σχ. Καβάλας ζητάµε τη δηµιουργία αφίσας µε το ίδιο θέµα ή τη συγγραφή µιας ανακοίνωσης για την ιστοσελίδα του σχολείου. Οι µαθητές και των δύο σχολείων ανταλλάσσουν τις εργασίες τους. (διαθεµατική δραστηριότητα Γλώσσας και Αισθητικής Αγωγής - δραστηριότητα σε αυθεντικό περιβάλλον µάθησης)
Γ) Μη λεκτικοί τρόποι επικοινωνίας (σύµβολα, κώδικες, νοήµατα, κινήσεις κλπ.) Ερµηνεύουµε σύµβολα! ίνονται διάφορα γνωστά σύµβολα και ζητείται από τους µαθητές να απαντήσουν σε συγκεκριµένες ερωτήσεις, µέσα από ένα παιχνίδι συγκέντρωσης βαθµών. Με τη δραστηριότητα αυτή οι µαθητές ασκούνται στην ανάγνωση σηµάτων / συµβόλων (παράρτηµα 1, φύλλο εργασίας 1). ) Εναλλακτικοί τρόποι επικοινωνίας (νοηµατική, Μπράιγ κλπ) ίνεται στους µαθητές ένα απόσπασµα από το λογοτεχνικό βιβλίο Με τα µάτια της καρδιάς, Τ. Λενέν Φ. Πουαρέ, Μετ. Καρακίτσος, Σύγχρονοι Ορίζοντες, 2001. Το κείµενο πραγµατεύεται τη φοίτηση ενός τυφλού µαθητή στο δηµοτικό σχολείο, τα προβλήµατα και τον τρόπο αντιµετώπισης από τους συµµαθητές. Παράλληλα οι µαθητές εργάζονται σε φύλλο δραστηριοτήτων σχετικό µε το κείµενο (παράρτηµα 1, φύλλο εργασίας 2). Ε) Τρόποι επικοινωνίας των νέων (γκράφιτι, κόµικ κλπ) Κατασκευάζουµε ειδήσεις! Οι µαθητές και των δύο σχολείων κατασκευάζουν ειδήσεις από αποκόµµατα εφηµερίδων. Μέσα από διάφορες εφηµερίδες συζητούν την επικαιρότητα και συλλέγουν αποκόµµατα µε τίτλους, άρθρα, φωτογραφίες και καθετί που τους προκαλεί το ενδιαφέρον. Ζητείται να δηµιουργήσουν µε τα αποκόµµατα αυτά µία είδηση. Στο τέλος οι µαθητές ανταλλάσσουν τις ειδήσεις που δηµιούργησαν και τις συγκρίνουν.
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1 Φύλλο εργασίας 1 Ερµηνεύουµε σύµβολα! Αν δούµε κάπου τα παρακάτω σήµατα πώς θα τα ερµηνεύσουµε; Πώς το ερµηνεύετε; (2 βαθµοί) 2. Πού µπορείτε να συναντήσετε αυτό το σήµα; (Κάθε σωστή απάντηση 1 βαθµός) a. β. γ. Πώς το ερµηνεύετε; (2 βαθµοί) 2. Πού µπορείτε να συναντήσετε αυτό το σήµα; (Κάθε σωστή απάντηση 1 βαθµός) a. β. γ.
Πώς το ερµηνεύετε; (2 βαθµοί) 2. Πού µπορείτε να συναντήσετε αυτό το σήµα; (Κάθε σωστή απάντηση 1 βαθµός) a. β. γ. Πώς το ερµηνεύετε; (2 βαθµοί) 2. Πού µπορείτε να συναντήσετε αυτό το σήµα; Σύνολο: (Κάθε σωστή. απάντηση βαθµοί 1 βαθµός) a. β. γ.
Φύλλο εργασίας 2 Η επιστροφή στα θρανία Την πρώτη µέρα, η παρουσία µου έκανε εντύπωση. Άκουγα παντού γύρω µου µουρµουρητά και ψιθύρους Κάποτε ο δάσκαλος ζήτησε από κάθε µαθητή να κάνει την αυτοπαρουσίασή του. Όταν ήρθε η σειρά µου, µίλησα καθαρά. ε δείλιασα καθόλου, επειδή είµαι τυφλός. Κατόπιν, ο δάσκαλος µού πρότεινε να δείξω στους άλλους µαθητές πώς λειτουργεί ο υπολογιστής µου. Μίλησα στο µικρόφωνο κι, όταν στην οθόνη εµφανίστηκαν τα λόγια µου, όλοι εντυπωσιάστηκαν. Η έκπληξή τους µεγάλωσε, όταν ο υπολογιστής επαναλάµβανε καθετί που υπαγόρευα. Μπορείς να µας εξηγήσεις επίσης πώς διαβάζεις µε τα δάχτυλα; µε ρώτησε ο δάσκαλος. Κύριε, να δοκιµάσω κι εγώ; φώναξε ένα αγόρι. Το πρώτο πρωινό µου στην τάξη κύλησε έτσι εγώ να εξηγώ, κι οι υπόλοιποι να µαθαίνουν Η Αϊσά Όλα µου φάνηκαν µπερδεµένα στο εστιατόριο του σχολείου. Είχα προετοιµαστεί ώστε να φάω σωστά. Αλλά παραξενεύτηκα, επειδή γύρω µου δεν άκουγα κανένα µαχαιροπίρουνο να χτυπάει, κανένα στόµα να µασάει. Απασχοληµένοι µε µένα να µε παρατηρούν, οι άλλοι δεν κατάλαβαν ότι είχαν µείνει σιωπηλοί εντελώς. Κι η σιωπή συχνά µοιάζει µε έρηµο, µες στην οποία χάνοµαι κυριολεκτικά. Έτσι και τότε το κεφάλι µου άρχισε να γυρίζει. Έτρεµα. Το πιρούνι µου χτυπούσε στην άκρη του πιάτου. Πνιχτά γελάκια ηχούσαν εδώ κι εκεί. Μια φωνή όµως τα έκανε να κοπούν. Μια φωνή µε προειδοποίησε: Άφησε να πέσει ένα µακαρόνι στην µπλούζα σου. Με µεγάλη µου έκπληξη, άκουσα τότε όλους να ξεσπούν σε γέλια. Θες να σου βάλω να πιεις; µου πρότεινε η φωνή. Απλωνόταν πάνω µου σα χάδι. Ναι, σ ευχαριστώ. Πώς σε λένε; Αϊσά. Η «Νεγρούλα» Η Αϊσά σχεδόν αµέσως µου πρότεινε να µε βοηθήσει στα µαθήµατα. Μου διάβαζε τα κείµενα, που ο δάσκαλος δεν είχε το χρόνο να εγκαταστήσει στον υπολογιστή µου, και µου περιέγραφε τις εικόνες. Σε αντάλλαγµα, τη βοηθούσα στα µαθηµατικά. Στους
καυγάδες, όµως, δε χρειαζόταν τη βοήθεια κανενός. Ένα από τ αγόρια είχε πάρει το µάθηµά του στην αρχή της σχολικής χρονιάς. Είχε σπρώξει την Αϊσά από πίσω, ώστε να πέσει και να σπάσει τα µούτρα της στη σκάλα. Εκείνη τον κλότσησε δυνατά στην κοιλιά, παίρνοντας έτσι την εκδίκησή της. Κι αυτό υπήρξε µάθηµα για τον ίδιο και για κάποιους άλλους. Από τότε κι ύστερα την κορόιδευαν µόνο ψιθυριστά, φωνάζοντάς την «η Νεγρούλα». Αυτό ήταν και το παρατσούκλι που της έδωσε η παρέα τους. Κάθε φορά που την άκουγα, η λέξη εκείνη τρυπούσε την καρδιά µου. Μόνο που δεν τολµούσα να πω τίποτε. Ούτε είχα το θάρρος να οµολογήσω στην Αϊσά ότι την αγάπησα από την πρώτη µέρα. Όπως δεν µπορούσα να πω σε κείνους τους άλλους πως είναι ηλίθιοι. Ο ωκεανός Η Αϊσά κι εγώ από τότε κι έπειτα δε χωρίσαµε. Περπατούσαµε πιασµένοι χέρι χέρι στους δρόµους, στο πάρκο ή στην άκρη του καναλιού. Η Αϊσά επέµενε κι αυτό ήταν περίεργο να µου εξηγεί τα χρώµατα, επειδή την πείραζε που δεν τα γνώριζα (κι ας την είχα βεβαιώσει πολλές φορές πως αυτό δε µ εµπόδιζε ούτε να χαίροµαι τη ζωή ούτε να την αγαπώ). Εκείνη ήθελε οπωσδήποτε να µου τα µάθει. Έτσι, µου έλεγε ότι το κίτρινο είναι σαν τον ήλιο που ζεσταίνει το δέρµα, το πράσινο σαν τη µυρωδιά του νοτισµένου χόρτου το πρωί, το µπλε σαν τον ωκεανό, όταν στέκεσαι µπρος του. «Έχεις σταθεί µπροστά στον ωκεανό, αφουγκράστηκες τα κύµατα, ένιωσες τον άνεµο στην όψη σου;» µε ρωτούσε. «Τότε το µπλε είναι σαν αυτά». Έλεγε και ξανάλεγε λοιπόν αδιάκοπα, το κίτρινο είναι σαν τον ήλιο που ζεσταίνει το δέρµα, το πράσινο σαν τη µυρωδιά του νοτισµένου χόρτου το πρωί, το µπλε σαν τον ωκεανό, όταν στέκεσαι µπρος του. Κι αυτά ήταν τα χρώµατά µας. Τα χρώµατα της αγάπης µας. Τα χρώµατα που άλλοι πάσχιζαν να βροµίσουν. Με τα µάτια της καρδιάς, Τ. Λενέν Φ. Πουαρέ, Μετ. Καρακίτσος, Σύγχρονοι Ορίζοντες, 2001
Ερωτήσεις Συζητήστε στην οµάδα σας και απαντήστε τις παρακάτω ερωτήσεις: 1. Ποιο πιστεύετε ότι ήταν το πιο εντυπωσιακό από την αυτοπαρουσίαση του ήρωα; 2. Γιατί νοµίζετε ότι έδωσαν το παρατσούκλι «Νεγρούλα» στην Αϊσά; 3. Πώς θα νιώθατε αν ήσαστε στη θέση του ήρωα ή της Αϊσά; 4. Πώς θα περιγράφατε τη θάλασσα σ ένα παιδί που δε βλέπει; 5. Ποια φαντάζεστε ότι θα είναι η συνέχεια της ιστορίας; (διαθεµατική δραστηριότητα Γλώσσας)