ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ Θέμα πτυχιακής εργασίας: «Παρουσίαση και ανάλυση των χρηματοοικονομικών καταστάσεων της εταιρίας ΟβΟΔΡ ΑΒΕΕ» Υποβληθείσα στον Καθηγητή Κελετζή Συμεών από τις σπουδάστριες ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΠΑΝΤΕΛΙΔΗ (ΑΜ 10169) ΑΝΝΗ ΑΓΡΑΠΕΤΙΔΟΥ (ΑΜ 10417) Καβάλα 2014

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ...3 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΕΝΝΟΙΑ ΚΑΙ ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΑΝΑΛΥΣΕΩΣ... 4 1.1. Γενικά... 4 1.2. Σκοπός της αναλύσεως των λογιστικών καταστάσεων...5 1.3. Βασικές κατηγορίες και σκοποί αναλυτών...6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ...8 2.1 Γενικά...8 2.2 Αριθμοδείκτες ρευστότητας...10 2.2.1 Δείκτης γενικής ρευστότητας ή κεφαλαίου κίνησης...11 2.2.2 Δείκτης ειδικής ρευστότητας... 12 2.2.3 Δείκτης ταμειακής ρευστότητας... 13 2.2.4 Δείκτης αμυντικού χρονικού διαστήματος... 14 2.3 Αριθμοδείκτες Δραστηριότητας ή Κυκλοφοριακής Ταχύτητας... 15 2.3.1. Δείκτης ταχύτητας είσπραξης απαιτήσεων...16 2.3.2. Δείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας αποθεμάτων...17 2.3.3. Δείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας ενεργητικού... 18 2.3.4. Δείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας παγίων...19 2.3.5. Δείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας ιδίων κεφαλαίων...20 2.3.6. Δείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας καθαρού κεφαλαίου κίνησης...20 2.4. Αριθμοδείκτες Αποδοτικότητας... 22 2.4.1. Δείκτης μικτού περιθωρίου ή μικτού κέρδους...22 2.4.2. Δείκτης καθαρού περιθωρίου ή καθαρού κέρδους...23 2.4.3. Δείκτης αποδοτικότητας ενεργητικού... 24 2.4.4. Δείκτης αποδοτικότητας ιδίων κεφαλαίων...25 2.4.5. Δείκτης αποδοτικότητας συνολικού κεφαλαίου...26 2.4.6. Δείκτης οικονομικής μόχλευσης...26 2.5. Αριθμοδείκτες διαρθρώσεως κεφαλαίων... 28 2.5.1. Δείκτης ιδίων κεφαλαίων προς συνολικά...29 2.5.2. Δείκτης ξένων προς συνολικά κεφάλαια (δανειακών κεφαλαίων)... 29 2.5.3. Δείκτης ιδίων κεφαλαίων προς δανειακά...30 1

2.5.4. Δείκτης κάλυψης τόκων...31 2.5.5. Δείκτης παγίων προς μακροπρόθεσμες... 32 2.6. Επενδυτικοί αριθμοδείκτες... 33 2.6.1. Κέρδη ανά μετοχή...33 2.6.2. Μέρισμα ανά μετοχή...34 2.6.3. Μερισματική απόδοση μετοχής...35 2.6.4. Ονομαστική αξία μετοχής... 35 2.6.5. Εσωτερική αξία μετοχής...36 2.6.6. Ποσοστό διανεμόμενων κερδών... 36 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΚΛΑΔΙΚΗ ΚΑΙ ΕΤΑΙΡΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ...38 3.1. Ο κλάδος της σοκολατοβιομηχανίας...38 3.2. Χαρακτηριστικά της ζήτησης του κλάδου...39 3.3. Επιχειρήσεις του κλάδου...40 3.4. Παρουσίαση της εταιρίας OSCAR... 42 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΑΝΑΛΥΣΗ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΤΗΣ OSCAR ABEE... 45 4.1. Ανάλυση αριθμοδεικτών ρευστότητας... 45 4.2. Ανάλυση αριθμοδεικτών δραστηριότητας...49 4.3. Ανάλυση αριθμοδεικτών αποδοτικότητας...53 4.4. Ανάλυση αριθμοδεικτών διαρθρώσεως κεφαλαίων...58 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ... 62 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ...64 Α) ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΗΣ 31 ης ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2011 - ΕΤΑΙΡΙΚΗ ΧΡΗΣΗ 01/01/11-31/12/11... 65 Β) ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΗΣ 31ης ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2012- ΕΤΑΙΡΙΚΗ ΧΡΗΣΗ 01/01/12-31/12/12... 66 Γ) ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΗΣ 31ης ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2013 -ΕΤΑΙΡΙΚΗ ΧΡΗΣΗ 01/01/13-31/12/13... 67 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ... 68 2

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο κύριος σκοπός της λογιστικής είναι η συγκέντρωση και καταγραφή των οικονομικών πληροφοριών που αφορούν μια οικονομική μονάδα, αναλύοντας τις πληροφορίες αυτές ώστε να διαπιστωθεί κατά ποσό η πολιτική που ακολουθείται είναι επιτυχής και αποδοτική. Η διαδικασία αυτή γίνεται με τη διερεύνηση, ερμηνεία και αξιολόγηση των στοιχείων που συγκέντρωσε μια οικονομική μονάδα ή αλλιώς με την χρηματοοικονομική ανάλυση. Η χρηματοοικονομική ανάλυση αποτελεί σήμερα πολύτιμο εργαλείο στα χεριά διαφόρων φορέων και τα πορίσματά της συμβάλουν σημαντικά στο προσδιορισμό των δυνατών και αδύνατων σημείων της επιχείρησης αλλά και στη λήψη αποφάσεων. Αντικείμενο λοιπόν, της παρούσας πτυχιακής εργασίας, αποτελεί η ανάλυση των χρηματοοικονομικών καταστάσεων και η ερμηνεία των οικονομικών στοιχείων, της επιχείρησης OSCAR που δραστηριοποιείται στον κλάδο της σοκολατοβιομηχανίας. Η ανάλυση αυτή έγινε σύμφωνα με τις λογιστικές καταστάσεις που έχουν δημοσιευθεί από την εταιρία για τις χρήσεις 2011 έως και 2013. Αναλυτικότερα, στο κεφάλαιο 1, γίνεται μια σύντομη παρουσίαση της έννοιας, του σκοπού της χρηματοοικονομικής ανάλυσης αλλά και των κατηγοριών των αναλυτών αυτής. Στη συνέχεια, στο κεφάλαιο 2, ακολουθεί η θεωρητική προσέγγιση και ανάλυση των κυριότερων μεθόδων και αριθμοδεικτών που χρησιμοποιήθηκαν στην εργασία. Στο κεφάλαιο 3, θα αναφερθούμε σε κάποια γενικά στοιχεία που αφορούν το κλάδο που μελετάμε και θα γίνει σύντομη εταιρική παρουσίαση της OSCAR. Εν συνεχεία, στο κεφάλαιο 4, γίνεται πρακτική εφαρμογή των μεθόδων χρηματοοικονομικής ανάλυσης των λογιστικών καταστάσεων με αναφορά στα δεδομένα της συγκεκριμένης εταιρίας. Τέλος ακολουθούν τα συμπεράσματα και γίνεται η αξιολόγηση των αποτελεσμάτων των αριθμοδεικτών. 3

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΕΝΝΟΙΑ ΚΑΙ ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΑΝΑΛΥΣΕΩΣ 1.1.Γενικά Ο ρόλος της Λογιστικής, από τεχνική απόψεως, τελειώνει με την κατάρτιση των χρηματοοικονομικών ή λογιστικών καταστάσεων. Σε αυτό το σημείο η λογιστική έρχεται να παίξει έναν άλλο, πιο σπουδαίο ρόλο, ο οποίος αναφέρεται στη διερεύνηση, ερμηνεία και αξιολόγηση των στοιχείων των λογιστικών αυτών καταστάσεων. Οι χρηματοοικονομικές καταστάσεις αποτελούν σημαντική πηγή πληροφοριών, που μπορούν να βοηθήσουν τους ενδιαφερόμενους για τις επιχειρηματικές μονάδες να λάβουν σωστές αποφάσεις. Ωστόσο, για να μπορεί να έχει κάποιος μια ολοκληρωμένη εικόνα για μια επιχειρηματική μονάδα θα πρέπει να έχει και κάποιες συμπληρωματικές πληροφορίες, οι οποίες περιλαμβάνονται στους ετήσιους απολογισμούς, που καταρτίζουν οι επιχειρήσεις, καθώς και σε άλλα εξωλογιστικά δεδομένα. Έτσι, λοιπόν φαίνεται πως η πλέων σημαντική πηγή πληροφοριών για τη δραστηριότητα μιας επιχειρήσεως είναι οι βασικές λογιστικές καταστάσεις, οι οποίες ως γνωστόν είναι ο ισολογισμός και η κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσεως. Σε αυτές τις καταστάσεις εμφανίζονται τα περιουσιακά στοιχεία, οι πηγές προελεύσεως των κεφαλαίων της, καθώς και τα οικονομικά αποτελέσματα από τις δραστηριότητές της. Σε αυτό το σημείο θα επισημάνουμε ορισμένα μειονεκτήματα που παρουσιάζουν οι λογιστικές καταστάσεις, οι οποίες δυσχεραίνουν αρκετά το έργο του αναλυτή. Τα σημαντικότερα είναι: 1. Τα στοιχεία που περιλαμβάνονται είναι πολύ συνοπτικά και ανομοιόμορφα καταταγμένα, δεδομένου ότι, για την κατάρτισή τους δεν υπάρχει ένας ενιαίος τύπος υποχρεωτικός για όλες τις επιχειρήσεις. 2. Ο χρόνος που συνήθως μεσολαβεί από το τέλος της χρήσεως, στην οποία αναφέρονται, μέχρις ότου δημοσιευθούν και γίνουν γνωστές στο ευρύ κοινό είναι αρκετά μακρύς. 4

Για την αντιμετώπιση των παραπάνω μειονεκτημάτων χρησιμοποιείται η χρηματοοικονομική ανάλυση, η οποία ασχολείται με τον υπολογισμό των καταλλήλων μεγεθών και σχέσεων που είναι σημαντικές και χρήσιμες για την λήψη οικονομικής φύσεως αποφάσεων. Έτσι, μπορεί να λεχθεί ότι με την ανάλυση των λογιστικών καταστάσεων επιτελείται μια σημαντική λειτουργία μετατροπής πολυποίκιλων στοιχείων, από απλούς αριθμούς σε χρήσιμες πληροφορίες, που σπάνια προσφέρονται αυτούσιες. 1.2. Σκοπός της αναλύσεως των λογιστικών καταστάσεων Βασικός σκοπός της ανάλυσης των λογιστικών καταστάσεων είναι η διευκόλυνση της λήψης αποφάσεων οι οποίες θα βοηθήσουν στην σωστότερη και πιο προσοδοφόρα διανομή των οικονομικών πόρων. Το είδος της χρηματοοικονομικής ανάλυσης των λογιστικών καταστάσεων εξαρτάται από τις επιδιώξεις των εκάστοτε αναλυτών όπως: μέτοχοι, πιστωτές, διοίκηση, εργαζόμενοι κ.τ.λ. και δίνεται βάρος σε διάφορα οικονομικά στοιχειά ανάλογα με τον επιδιωκόμενο στόχο. Για παράδειγμα, η διοίκηση της κάθε επιχείρησης δίνει βάρος στην διάθρωση των κεφαλαίων της και προοπτική μεγιστοποίησης των κερδών της. Κάθε διοίκηση ενδιαφέρεται το ποσοστό των ιδίων κεφαλαίων να είναι μεγαλύτερο από το ποσοστό των ξένων κεφαλαίων. Έτσι μελετά τον αριθμοδείκτη οικονομικής ανεξαρτησίας και θα μπορεί πλέον με ορθή διαχείριση, να οδηγηθεί σε εξαγωγή πάσης φύσεως χρηματοοικονομικών συμπερασμάτων. Παρόλα αυτά, θα πρέπει να καταστήσουμε σαφές ότι η χρηματοοικονομική ανάλυση των επιχειρήσεων δε μπορεί να δώσει απάντηση παντού ή τουλάχιστον με την ίδια βαρύτητα και βεβαιότητα για το εκάστοτε αποτέλεσμα. Υπάρχουν χρηματοοικονομικά αποτελέσματα των οποίων η φύση είναι περίπλοκη και η δημιουργία τους βασίζεται σε συνδυασμούς παραγόντων που μπορεί να αφορά ταυτόχρονα την ικανότητα του μάνατζμεντ, την τρέχουσα 5

κατάσταση των κεφαλαιαγορών, την εγχώρια και διεθνή ανταγωνιστικότητα του κλάδου, την κυβερνητική πολιτική αλλά και άλλους μακροοικονομικούς παράγοντες. 1.3. Βασικές κατηγορίες και σκοποί αναλυτών Όπως είδη αναφέραμε νωρίτερα ότι ανάλογα με το ποιος διενεργεί την ανάλυση και ποιους σκοπούς επιδιώκει, υπάρχουν διάφορες κατηγορίες ενδιαφερόμενων. Τους ενδιαφερόμενους αυτούς μπορούμε να τους κατατάξουμε σε δυο θεμελιώδεις κατηγορίες ανάλογα με τη θέση τους: στους εσωτερικούς και στους εξωτερικούς. Τα άτομα τα οποία διενεργούν την εσωτερική ανάλυση (εσωτερικοί ενδιαφερόμενοι), βρίσκονται σε άμεση σχέση με την επιχείρηση και συνεπώς έχουν στη διάθεσή τους εκείνα τα λογιστικά και στατιστικά δεδομένα που τους εφοδιάζουν με όλα τα εχέγγυα, ώστε να προβούν σε συγκρίσεις και συσχετίσεις πέρα από αυτές που θα μπορούσαν να κάνουν βασιζόμενοι μόνο στα δημοσιευμένα στοιχεία της επιχείρησης. Ειδικότερα, όσον αφορά τους εσωτερικούς ενδιαφερόμενους θα πρέπει να σημειώσουμε ότι λόγω της θέσεως που κατέχουν, διαθέτουν ένα από τα ισχυρότερα πλεονεκτήματα επικερδούς λήψης αποφάσεων που είναι η εσωτερική πληροφόρηση. Τα πρόσωπα τα οποία ασχολούνται με την εσωτερική ανάλυση είναι κατά κύριο λόγο οι εσωτερικοί λογιστές, οι διευθύνοντες σύμβουλοι, λοιπά στελέχη των επιχειρήσεων και γενικότερα οι διοικούντες τις επιχειρήσεις. Στόχος των εσωτερικών αναλυτών είναι η λήψη αποφάσεων σχετικά με τις ενέργειες στις οποίες θα πρέπει να προβούν, ούτως ώστε να μεταβληθούν τα οικονομικά της μεγέθη σε επίπεδα που θα σηματοδοτούν την υγιή λειτουργία της. Αντιθέτως, όσον αφορά τους εξωτερικούς αναλυτές, αυτοί δεν είναι σε θέση να εκμεταλλευτούν τα ειδικά πλεονεκτήματα που απολαμβάνει η άλλη κατηγορία. Συνήθως, τα μόνα στοιχεία τα οποία έχουν στη διάθεση τους είναι τα 6

δημοσιευμένα, όπως ο ισολογισμός με τους πίνακες αποτελεσμάτων χρήσης και η έκθεση των ορκωτών ελεγκτών. Κατά κύριο λόγο ένας εξωτερικός ενδιαφερόμενος αναλύει τα διαθέσιμα οικονομικά στοιχεία της επιχείρησης, προκειμένου να εξάγει συμπεράσματα σχετικά με την οικονομική της θέση και την αποδοτικότητά της. Όλοι όσοι, λοιπόν ενδιαφέρονται και χρησιμοποιούν την τεχνική της αναλύσεως των λογιστικών καταστάσεων με σκοπό τη λήψη αποφάσεων μπορούν να καταταγούν σε διάφορες βασικές κατηγορίες, όπως: 1. Επενδυτές -μέτοχοι. 2. Δανειστές της επιχειρήσεως. 3. Οικονομικοί αναλυτές, χρηματιστές, στελέχη τραπεζών επενδύσεων και χρηματιστηρίου. 4. Αναλυτές σε περιπτώσεις εξαγορών και συγχωνεύσεων. 5. Ελεγκτές λογιστικών καταστάσεων. 6. Λοιπές ομάδες ενδιαφερομένων. 7

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ 2.1. Γενικά Ο αριθμοδείκτης είναι η απλή σχέση ενός κονδυλίου του ισολογισμού ή της καταστάσεως αποτελεσμάτων χρήσεως προς ένα άλλο και εκφράζεται με απλή μαθηματική μορφή. Η χρήση των αριθμοδεικτών αποτελεί μια από τις πλέον διαδεδομένες και δυναμικές μεθόδους χρηματοοικονομικής ανάλυσης. Οι δείκτες αυτοί χρησιμοποιούνται ευρύτατα στη Χρηματοοικονομική, στη Λογιστική, στην Οικονομική των Επιχειρήσεων και στα Οικονομικά για μηχανικούς όπου όλοι οι επαγγελματίες και οι μελετητές έχουν κάποια σχετική οικειότητα με τα πλεονεκτήματα και τους περιορισμούς αυτών. Πρέπει να τονιστεί από την αρχή ότι οι χρηματοοικονομικοί αριθμοδείκτες είναι απλά κριτήρια της προσδοκώμενης αποδόσεως, βασίζονται σε στοιχεία που λαμβάνονται από τις λογιστικές καταστάσεις της εταιρίας και ειδικότερα από τον Ισολογισμό και το Λογαριασμό Αποτελεσμάτων Χρήσης. Αναφέρονται σε λογιστικά μεγέθη, όπως το πάγιο και κυκλοφορούν ενεργητικό, το μακροπρόθεσμο και βραχυπρόθεσμο παθητικό και την καθαρή θέση, καθώς και σε υποκατηγορίες στοιχείων των μεγεθών αυτών. Έτσι, οι χρηματοοικονομικοί δείκτες είναι στατικά κριτήρια που πιστεύεται ότι εκφράζουν κυρίως τη δυνατότητα της εταιρίας να καλύψει τις ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις της. Επίσης εκφράζουν την αποδοτικότητα των δραστηριοτήτων της επιχείρησης, όπως των πωλήσεων και των επενδύσεων. Αν εξεταστούν μεμονωμένα, δεν μπορούν να διαφωτίσουν επαρκώς το μελετητή σχετικά με τη σημερινή και μελλοντική κατάσταση της εταιρίας. Μπορούν, όμως, αν συγκριθούν με άλλους αντιπροσωπευτικούς ή πρότυπους αριθμοδείκτες ή αν συσχετιστούν με τους αντίστοιχους αριθμοδείκτες μια σειράς προηγούμενων χρήσεων να βοηθήσουν σημαντικά τα οικονομικά στελέχη στη λήψη αποφάσεων. 8

Οι κυριότεροι αριθμοδείκτες μπορούν γενικά να χωριστούν στις εξής κατηγορίες : 1. Αριθμοδείκτες Ρευστότητας, οι οποίοι είναι μια ομάδα κριτήριων που έχουν ως στόχο να παρουσιάσουν την ικανότητα της εταιρίας να καλύπτει τις εμπνέουσες βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της και, γενικότερα την ικανότητα της να ανταπεξέρχεται στις τρέχουσες υποχρεώσεις τις. 2. Αριθμοδείκτες Δραστηριότητας, οι οποίοι χρησιμοποιούνται προκειμένου να βρεθεί ο βαθμός αποτελεσματικότητας, μιας επιχείρησης στην χρησιμοποίηση των περιουσιακών της στοιχείων. 3. Αριθμοδείκτες Αποδοτικότητας, οι οποίοι παρέχουν πληροφόρηση για την αποδοτικότητα των κεφαλαίων και των στοιχείων του ενεργητικού των επιχειρήσεων και αποδίδουν ουσιαστικά την ικανότητα της διοίκησης να μεγιστοποιεί τα κέρδη της με βάση τα υφιστάμενα περιουσιακά της στοιχεία. 4. Αριθμοδείκτες Διαρθρώσεως Κεφαλαίων, με τους οποίους εκτιμάται η μακροχρόνια ικανότητα μιας επιχείρησης να ανταποκρίνεται στις υποχρεώσεις της και ο βαθμός προστασίας που απολαμβάνουν οι πιστωτές της. 5. Επενδυτικοί Αριθμοδείκτες, οι οποίοι αυτοί αποτυπώνουν τη χρηματιστηριακή συμπεριφορά μιας εταιρείας. Σκοπός των αριθμοδεικτών είναι να τροφοδοτούν τη σύγχρονη επιχείρηση με πολύτιμες πληροφορίες για την εν γένει πορεία της. Συνήθως, η επιλογή μιας ομάδας αριθμοδεικτών εξαρτάται και από τα στοιχεία τα οποία διαθέτει η επιχείρηση, αλλά βασικά εξαρτάται από τον επιδιωκόμενο σκοπό εκείνου που θα τους χρησιμοποιήσει. 9

2.2. Αριθμοδείκτες ρευστότητας Προκείμενου ο οικονομικός αναλυτής να προσδιορίσει τη βραχυχρόνια οικονομική κατάσταση μίας επιχείρησης καθώς επίσης και την ικανότητα της τελευταίας να ανταποκρίνεται στις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της χρησιμοποιεί τους αριθμοδείκτες ρευστότητας. Οι σημαντικότεροι αριθμοδείκτες ρευστότητας είναι οι εξής: 1. Αριθμοδείκτης γενικής ρευστότητας. 2. Αριθμοδείκτης ειδικής ρευστότητας. 3. Αριθμοδείκτης ταμειακής ρευστότητας. 4. Αριθμοδείκτης αμυντικού χρονικού διαστήματος Για να μπορεί μία οικονομική μονάδα να ανταποκρίνεται στις τρέχουσες υποχρεώσεις της θα πρέπει να διαθέτει επαρκή ρευστά στοιχεία, τα οποία δημιουργούνται μέσα από την καθημερινή μετατροπή των αποθεμάτων της σε πωλήσεις, των πωλήσεων σε απαιτήσεις και τέλος των απαιτήσεων σε μετρητά. Όταν μια επιχείρηση έχει ρευστότητα, εξασφαλίζει μια καλή πορεία. Η ύπαρξη ρευστότητας επηρεάζει άμεσα τα κέρδη μίας οικονομικής μονάδας και αυτό συμβαίνει γιατί αν τα κυκλοφοριακά της στοιχεία δεν μπορούν εύκολα να μετατραπούν σε μετρητά ή αν δεν υπάρχουν επαρκή ρευστά διαθέσιμα, η οικονομική μονάδα δεν έχει τη δυνατότητα να πληρώσει τις υποχρεώσεις της. Κατά συνέπεια η επιχείρηση δυσφημείται και μειώνεται η εμπιστοσύνη των συναλλασσομένων προς το πρόσωπό της. Για αυτό το λόγο οι περισσότερες επιχειρήσεις φροντίζουν να διατηρούν πλεόνασμα κυκλοφοριακών στοιχείων, ύψους ανάλογου με εκείνο των τρεχουσών υποχρεώσεων, προκείμενου να εξοφλεί κανονικά τις τρέχουσες υποχρεώσεις. Σε γενικές γραμμές, για να θεωρηθεί ότι μια επιχείρηση βρίσκεται σε καλή οικονομική κατάσταση από απόψεως κεφαλαίων κινήσεως θα πρέπει να πληροί τις παρακάτω προϋποθέσεις: 10

Να μπορεί να ανταποκρίνεται στις καθημερινές απαιτήσεις των βραχυχρόνιων δανειστών της και να είναι σε θέση να εξοφλεί τις ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις της. Να μπορεί να εκτελεί απρόσκοπτα τις εργασίες της και να μπορεί να εκμεταλλεύεται τυχόν παρουσιαζόμενες ευκαιρίες. Να μπορεί να ανταποκρίνεται στην εξόφληση των απαιτητών τόκων και μερισμάτων των μετοχών της. 2.2.1. Δείκτης γενικής ρευστότητας ή κεφαλαίου κίνησης Ο αριθμοδείκτης γενικής ρευστότητας είναι ο πλέον χρησιμοποιούμενος δείκτης και δείχνει το μέτρο ρευστότητας μίας οικονομικής μονάδας καθώς επίσης και το περιθώριο ασφάλειας που διατηρεί η διοίκησή της, προκειμένου να μπορεί να αντιμετωπίσει μία τυχόν ανεπιθύμητη εξέλιξη στη ροή κεφαλαίων κίνησης. Δίνεται από το τύπο : Δ είκτης Γενικής Ρευστότητας = Κυκλοφορούν Ενεργητικό Β ραχυττρά θ ε σμ ε ς Υποχρ ε ώ σε ις Δείχνει την ισορροπία μεταξύ βραχυχρόνιων στοιχείων που συνθέτουν τον ισολογισμό, δηλαδή σε τί ποσοστό οι βραχυχρόνιες απαιτήσεις που έχει μια επιχείρηση μπορούν να καλύψουν τις βραχυχρόνιες υποχρεώσεις της. Οι κυριότερες κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων που περιλαμβάνονται στον αριθμητή του κλάσματος είναι τα διαθέσιμα (μετρητά, αμέσως ρευστοποιήσιμα χρεόγραφα), οι απαιτήσεις, τα αποθέματα και οι προκαταβολές προμηθευτών. Όσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμοδείκτης γενικής ρευστότητας τόσο καλύτερη, από πλευράς ρευστότητας, είναι η θέση της συγκεκριμένης επιχείρησης. Γενικά ένας δείκτης γενικής ρευστότητας μεγαλύτερος του 2 θεωρείται καλή ένδειξη, 11

όμως μπορεί να ποικίλλει ανάλογα με τον τύπο της επιχείρησης και τον κλάδο στον οποίο αυτή ανήκει. Μια συνεχής μείωση του δείκτη είναι ένδειξη ότι αρχίζει να αναπτύσσεται μια όχι ευνοϊκή κατάσταση για την επιχείρηση, κάτι το οποίο θα πρέπει να διερευνηθεί. Ένας χαμηλός αριθμοδείκτης κεφαλαίου κίνησης παρέχει ένδειξη ύπαρξης μεγαλύτερου βαθμού κινδύνου στην επιχείρηση από ότι ένας υψηλός αριθμοδείκτης. Σε γενικές γραμμές όσο χαμηλότερος ο δείκτης τόσο πιο μεγάλος ο κίνδυνος μη δυνατότητας αποπληρωμών και δημιουργίας «υπερθέρμανσης» με συνέπεια πτώση πωλήσεων. Αντίθετα, ένας υπέρμετρα υψηλός δείκτης μπορεί να σημαίνει μη αποδοτική κατάνομή κεφαλαίων της επιχείρησης. 2.2.2. Δείκτης ειδικής ρευστότητας Ο αριθμοδείκτης ειδικής ρευστότητας μας δείχνει πόσες φορές τα ταχέως ρευστοποιήσιμα στοιχεία της οικονομικής μονάδας (μετρητά στο ταμείο, τραπεζικές καταθέσεις, χρεόγραφα, απαιτήσεις) καλύπτουν τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της. Δίνεται από το τύπο : Δ είκτης Ειδικής Ρευστότητας Δ ια θέσ ιμα + Α π α ιτήσεις Βραχυπ ρόθεσμες Υ π οχρεώ σεις Ωστόσο αυτό που τον διαφοροποιεί από τον αριθμοδείκτη γενικής ρευστότητας είναι ότι ο συγκεκριμένος δεν περιλαμβάνει όσα στοιχεία δεν είναι άμεσα ρευστοποιήσιμα. Τα αποθέματα σε μια επιχείρηση δεν θεωρούνται άμεσα ρευστοποιήσιμα, οπότε αν μια επιχείρηση έχει δυσκολίες την πώληση των αποθεμάτων έτοιμων προϊόντων της, τότε η ύπαρξη μεγάλης ποσότητας αποθεμάτων δεν βοηθά στην εξυπηρέτηση των τρεχουσών υποχρεώσεών της. Σε αυτή την περίπτωση 12

ένας υψηλός αριθμοδείκτης ειδικής ρευστότητας, λόγω μεγάλων αποθεμάτων, δεν προσδίδει ρευστότητα στην επιχείρηση. Έτσι ο αριθμοδείκτης ειδικής ρευστότητας αποτελεί καλύτερη ένδειξη της ικανότητας μιας επιχείρησης να εξοφλεί τις τρέχουσες υποχρεώσεις της από ότι ο προηγούμενος. Ένας αριθμοδείκτης ειδικής ρευστότητας γύρω στη μονάδα θεωρείται ικανοποιητικός, εφόσον στις απαιτήσεις της οικονομικής μονάδας δεν συμπεριλαμβάνονται επισφαλείς ή ανεπίδεκτες εισπράξεως απαιτήσεις και επιπλέον η περίοδος εισπράξεως των απαιτήσεων της οικονομικής μονάδας και εξοφλήσεως των υποχρεώσεών της είναι περίπου ίσες. Αντιθέτως, ένας αριθμοδείκτης μικρότερος της μονάδας δείχνει ότι τα αμέσως ρευστοποιήσιμα στοιχεία της οικονομικής μονάδας δεν επαρκούν προκειμένου να καλύψουν τις τρέχουσες υποχρεώσεις της, έχοντας σαν αποτέλεσμα η οικονομική μονάδα να εξαρτάται από τις μελλοντικές της πωλήσεις προκειμένου να εξασφαλίσει επαρκή ρευστότητα. Να επισημάνουμε εδώ ότι η ύπαρξη διαφοράς μεταξύ των αριθμοδεικτών γενικής και ειδικής ρευστότητας αποτελεί ένδειξη ότι υπάρχουν αυξημένα αποθέματα στην οικονομική μονάδα. 2.2.3. Δείκτης ταμειακής ρευστότητας Η ταμειακή ρευστότητα εκφράζει την ικανότητα μιας επιχείρησης να εξοφλήσει τις τρέχουσες και ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις της με τα μετρητά που διαθέτει. Δίνεται από το τύπο : Δ ια θέσ ιμα Ενεργητικού Δ είκτης Ταμειακής Ρευστότητας = ------ ------------------------:------- Λ ηξιπ ρόθεσ μες υποχρεώ σεις Ο αριθμοδείκτης ταμειακής ρευστότητας μας δίνει την εικόνα της επάρκειας ή όχι μετρητών στην επιχείρηση σε σχέση με τις τρέχουσες λειτουργικές της ανάγκες και θα πρέπει να εξετάζεται διαχρονικά, σε σύγκριση με όμοιες 13

επιχειρήσεις του ίδιου κλάδου και με το μέσο όρο του κλάδου αυτού ώστε να είναι περισσότερο αξιόπιστος 2.2.4. Δείκτης αμυντικού χρονικού διαστήματος Ο αριθμοδείκτης αμυντικού χρονικού διαστήματος αποτελεί ένα πολύ συντηρητικό μέτρο του βαθμού ικανότητας μιας επιχείρησης να καλύπτει τις λειτουργικές της δαπάνες από τα αμυντικά της στοιχεία βασιζόμενος στα αμέσως ρευστοποιημένα στοιχεία της επιχείρησης (μετρητά, εισηγμένα στο χρηματιστήριο χρεόγραφα και απαιτήσεις) και όχι στα λειτουργικά της έσοδα. Δίνεται από το τύπο : Δ είκτης Αμυντικού Χρονικού Δ ιαστήματος = Δ ια θέσ ιμα + Α π α ιτήσεις Η μερήσιες λειτουργικές Βαπάνες Οι ημερήσιες λειτουργικές δαπάνες υπολογίζονται ως εξής: (Κόστος Πωληθέντων + Έξοδα Διοικητικής Λειτουργίας + Έξοδα Λειτουργίας Διάθεσης + Έξοδα Λειτουργίας Ερευνών και Ανάπτυξης + Χρηματοοικονομικά Έξοδα - Αποσβέσεις Ενσωματωμένες στο Λειτουργικό Κόστος) / 365. Υποστηρίζεται από πολλούς ερευνητές ότι ο δείκτης αυτός είναι ο καλύτερος για την μέτρηση του βαθμού ρευστότητας όμως είναι δύσκολο να εκτιμηθεί κατά πόσο αυτό ισχύει. Παρόλα αυτά γεγονός είναι ότι αποτελεί μια εναλλακτική μέθοδο αναλύσεως της τρέχουσας ρευστότητας μιας επιχείρησης. Ο αριθμοδείκτης αμυντικού χρονικού διαστήματος μετρά, σε αριθμό ημερών, το χρονικό διάστημα που μια επιχείρηση μπορεί να λειτουργεί με τη χρησιμοποίησή των στην κατοχή της αμυντικών περιουσιακών στοιχείων χωρίς να καταφεύγει στη χρησιμοποίηση των εσόδων που προέρχονται από τις δραστηριότητές της. Αύξηση του δείκτη από έτος σε έτος είναι ένδειξη ευνοϊκής εξέλιξης για την επιχείρηση, ενώ αντίθετα μείωση του δείκτη είναι ένδειξη εμφάνισης μιας μη ενθαρρυντικής κατάστασης. 14

2.3. Αριθυοδείκτες Δραστηριότητας ή Κυκλοφοριακής Ταχύτητας Η χρησιμοποίηση των αριθμοδεικτών δραστηριότητας βοηθά να προσδιορίσουμε το βαθμό μετατροπής ορισμένων περιουσιακών στοιχείων (όπως είναι τα αποθέματα και οι απαιτήσεις) σε ρευστά, κατά πόσο δηλαδή γίνεται ικανοποιητική ή όχι χρησιμοποίηση αυτών. Με άλλα λόγια αυτή η κατηγορία δεικτών μας δείχνει πόσο αποτελεσματικά διαχειρίζεται μια επιχείρηση τους πόρους της, με σκοπό τη δημιουργία πωλήσεων. Η εντατική χρησιμοποίηση των στοιχείων μιας εταιρείας και γενικά η δραστηριότητα της ορίζεται σε σχέση με την μεταβλητή των πωλήσεων. Για αυτό η διοίκηση της επιχείρησης προκειμένου να πετύχει την πιο αποτελεσματική διαχείριση του κεφαλαίου κίνησης θα πρέπει να παρακολουθεί συνέχεια και με την απαιτούμενη προσοχή τις διαδικασίες για τη γρήγορη μετατροπή των απαιτήσεων και αποθεμάτων σε μετρητά. Το γεγονός ότι κάποιοι από τους δείκτες αυτής της ομάδας δίνουν αποτέλεσμα σε ημέρες, επιτρέπει στην επιχείρηση να διαθέτει ένα πολύ απλό, κατανοητό και δυναμικό εργαλείο στα χέρια της που κρίνει τις επιλογές της κατά την παραγγελία ή παραγωγή των προϊόντων μέχρι και το χρονικό διάστημα που μεσολαβεί μέχρι την τελική πώληση στους πελάτες. Να σημειωθεί ότι οι αριθμοδείκτες δραστηριότητας είναι σημαντικό να εξετάζονται παράλληλα με τους αριθμοδείκτες ρευστότητας. Οι πιο γνωστοί δείκτες δραστηριότητας είναι οι εξής: 1. Αριθμοδείκτης ταχύτητας είσπραξης απαιτήσεων. 2. Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας αποθεμάτων. 3. Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας ενεργητικού. 4. Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας παγίων. 5. Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας ιδίων κεφαλαίων. 6. Αριθμοδείκτης ταχύτητας καθαρού κεφαλαίου κίνησης 15

2.3.1 Δείκτης ταχύτητας είσπραξης απαιτήσεων Ο αριθμοδείκτης ταχύτητας εισπράξεως απαιτήσεων δείχνει πόσες φορές εισπράττονται, κατά μέσο όρο, οι απαιτήσεις της οικονομικής μονάδας μέσα στη διάρκεια της λογιστικής χρήσης. Δίνεται από το τύπο : Καθαρές π ω λή σεις Δ είκτης ταχύτητας είσπ ραξης απ αιτήσεω ν = -----Α π α ιτήσεις Ο υπολογισμός του αριθμοδείκτη αυτού αποτελεί τον καλύτερο τρόπο για να διαπιστωθεί αν οι απαιτήσεις μιας επιχείρησης είναι πολύ μεγάλες σε σύγκριση με τα υπόλοιπα κυκλοφοριακά της στοιχεία. Αυτό επιτυγχάνεται με την εύρεση του αριθμού των ημερών που οι απαιτήσεις παραμένουν στα βιβλία της επιχείρησης μέχρι να εισπραχθούν. Η μέση διάρκεια παραμονής των απαιτήσεων στην επιχείρηση πρέπει να είναι όσο το δυνατόν μικρότερη. Αν η επιχείρηση διατηρεί υπερεπαρκείς απαιτήσεις, σε σχέση με το ύψος των πωλήσεων, αυτό σημαίνει ότι κεφάλαια που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν κάπου αλλού δεσμεύονται σε απαιτήσεις. Σημαίνει επίσης, υψηλότερο κόστος διαχείρισης, ενδεχομένως καθυστερήσεις στην είσπραξή τους, καθώς και μεγαλύτερο κίνδυνο απώλειας κάποιων απαιτήσεων λόγω αφερεγγυότητας. Αντίθετα, αν οι απαιτήσεις είναι πολύ χαμηλές ή ανεπαρκείς, η επιχείρηση ενδέχεται να χάνει πωλήσεις, λόγω μη χορήγησης ικανοποιητικών πιστώσεων στους πελάτες της. Όσο μεγαλύτερος ο δείκτης ταχύτητας είσπραξης απαιτήσεων τόσο μικρότερο το χρονικό διάστημα το οποίο μεσολαβεί για την ολοκλήρωση του κυκλώματος και συνεπώς γρηγορότερη είσπραξη των απαιτήσεων από μέρους της επιχείρησης. Συνεπώς μεγαλύτερες τιμές αυτού του αριθμοδείκτη είναι προτιμότερες από τις μικρότερες. 16

2.3.2. Δείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας αποθεμάτων Ο αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας αποθεμάτων εκφράζει τη συχνότητα με την οποία ανανεώνονται τα αποθέματα μέσα στη χρήση σε σχέση με τις πωλήσεις της επιχείρησης. Δίνεται από το τύπο : Δείκτης ταχύτητας κυκλαφ. ατταθεμ άτων κό σ τα ς ττωληθέντων Αποθέματα Η ταχύτητα κυκλοφορίας των αποθεμάτων είναι ένα κριτήριο για την αποτελεσματική διαχείριση των αποθεμάτων της επιχείρησης, καθώς και για το βαθμό ρευστότητάς τους. Αν διαιρέσουμε τον αριθμό των ημερών του έτους με το δείκτη έχουμε σε ημέρες το χρόνο που παρέμειναν τα αποθέματα στην επιχείρηση έως ότου πωλήθηκαν. Γενικά όσο μεγαλύτερος είναι ο δείκτης τόσο πιο αποτελεσματικά λειτουργεί η επιχείρηση και για αυτό οι καλά οργανωμένες επιχειρήσεις προσπαθούν να διατηρούν το ελάχιστο ποσό των αποθεμάτων που χρειάζονται και αυτό για να ελαχιστοποιούνται οι δαπάνες τους. Χαμηλή ταχύτητα κυκλοφορίας αποθεμάτων μπορεί να συνδέεται και με υπεραποθεματοποίηση. Ωστόσο μια μεγάλη ταχύτητα μπορεί και να μη συνδέεται με αναλογικά υψηλά κέρδη, διότι αυτά μπορεί να μην φαίνονται από την προσπάθεια της επιχείρησης να πετύχει περισσότερες σε όγκο πωλήσεις με αντίστοιχη μείωση της τιμής πωλήσεων των προϊόντων της. Για αυτό, πολλές φορές μεγάλη ταχύτητα κυκλοφορίας αποθεμάτων μπορεί να αποδειχτεί λιγότερο επικερδής σε μια επιχείρηση, από ότι μια χαμηλή ταχύτητα που συνδέεται με μεγάλο περιθώριο κέρδους. Ο αριθμοδείκτης θα πρέπει να συγκρίνετε διαχρονικά με τον αντίστοιχο παλαιοτέρων χρήσεων, προκειμένου να προσδιοριστεί αν είναι ομαλή η εξέλιξη στην οικονομική κατάσταση της επιχείρησης. Έτσι, αν προκύψει ότι ο αριθμοδείκτης παρουσιάζει μείωση, συγκριτικά με άλλες ομοειδής επιχειρήσεις 17

που παρουσιάζουν αύξηση, τότε αυτό δεν είναι ενθαρρυντικό και ενδέχεται να οφείλεται ή σε υπεραποθεματοποίηση ή σε χαμηλές πώλησης. 2.3.3. Δείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας ενεργητικού Ο αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας του ενεργητικού μίας οικονομικής μονάδας δείχνει το βαθμό που χρησιμοποιούνται τα στοιχεία του ενεργητικού σε σχέση με τις πωλήσεις της. Δίνεται από το τύπο : Καθαρές π ω λησ εις Δ είκτης ταχύτητας κυκλοφορίας ενεργητικού = ;------------------- 7 Σ ύνολο ενερ γητικού Μέσα από την παρακολούθηση του συγκεκριμένου αριθμοδείκτη ο οικονομικός αναλυτής μπορεί να γνωρίζει αν υπάρχει ή όχι υπερεπένδυση κεφαλαίων στην οικονομική μονάδα, πάντα σε σχέση με το ύψος των πωλήσεων που πραγματοποιεί. Ένας υψηλός αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας ενεργητικού δείχνει ότι η οικονομική μονάδα προβαίνει σε εντατική χρησιμοποίηση των περιουσιακών της στοιχείων προκείμενου να πραγματοποιήσει τις πωλήσεις της. Στην αντίθετη περίπτωση, όταν δηλαδή βλέπουμε έναν χαμηλό αριθμοδείκτη ταχύτητας κυκλοφορίας ενεργητικού καταλαβαίνουμε ότι η οικονομική μονάδα δεν πραγματοποιεί εντατική χρησιμοποίηση των περιουσιακών της στοιχείων, πράγμα που σημαίνει ότι θα πρέπει να αυξήσει το βαθμό χρησιμοποιήσεως αυτών ή να προχωρήσει σε ρευστοποίηση μέρους των περιουσιακών της στοιχείων. Για να δώσει περισσότερες πληροφορίες αυτός, ο αριθμοδείκτης αυτός θα πρέπει να συγκρίνεται με τον αντίστοιχο μέσο όρο του κλάδο στον οποίο ανήκει η οικονομική μονάδα. Μία άνοδος που μπορεί να παρουσιάσει ο αριθμοδείκτης, ενδέχεται να συνδέεται είτε με αύξηση των πωλήσεων, είτε με αναλογικά μεγαλύτερη αύξηση των πωλήσεων σε σχέση με την αύξηση του 18

ενεργητικού της επιχείρησης. Αντίθετα μία μείωση του συγκεκριμένου αριθμοδείκτη αποτελεί ένδειξη ότι η οικονομική μονάδα χρησιμοποίει σε μικρότερο βαθμό τα στοιχεία του ενεργητικού της, πράγμα που στην ουσία ενδέχεται να συνεπάγεται μια υπερεπένδυση κεφαλαίων στα στοιχεία του ενεργητικού. 2.3.4. Δείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας παγίων Ο αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας παγίων δείχνει το βαθμό στον οποίο χρησιμοποιούνται τα πάγια περιουσιακά στοιχεία μίας οικονομικής μονάδας, σε σχέση με τις πωλήσεις της. Δίνεται από το τύπο : Καθαρές π ω λήσ εις Δ είκτης ταχύτητας κυκλοφορίας π ανιώ ν = ; 7------------------------- τ Σ ύνολο π ά γιου ενεργητικού Επιπλέον αποτελεί ένδειξη για το εάν η επιχείρηση υπερεπενδύει σε πάγια περιουσιακά στοιχεία και πάλι σε σχέση με τις πωλήσεις της. Μια υψηλή τιμή του δείκτη δείχνει εντατική χρησιμοποίηση ή εκμετάλλευση των πάγιων στοιχείων της επιχείρησης στη δημιουργία πωλήσεων. Σε μια διαχρονική μελέτη, η μείωση του εν λόγω αριθμοδείκτη υποδηλώνει μείωση του βαθμού χρησιμοποιήσεως των παγίων, η οποία πιθανώς να δείχνει υπερεπένδυση σε πάγια. Αντίθετα, αύξηση του δείκτη θα μπορούσε να μαρτύρα μία εντατικοποίηση στη χρήση των πάγιων στοιχείων, χωρίς όμως να είναι και απολύτως βέβαιο. 2.3.5. Δείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας ιδίων κεφαλαίων 19

Ο αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας ιδίων κεφαλαίων δείχνει πόσες φορές το ίδιο κεφάλαιο ανανεώνεται ή επανακτάται μέσω των πωλήσεων μέσα σε μια χρήση. Δίνεται από το τύπο : Καθαρές π ω λήσ εις Δ είκτης ταχύτητας κυκλαφ. ίδιω ν κεφ αλαίω ν = ; ------------ Σύνολο ίδιω ν κεφαλαίω ν Με άλλα λόγια δείχνει τις πωλήσεις που πραγματοποίησε η επιχείρηση με κάθε μονάδα ιδίων κεφαλαίων. Επιπρόσθετα, ο δείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας ιδίων κεφαλαίων μετρά την αποτελεσματικότητα με την οποία η διοίκηση χρησιμοποιεί τα κεφάλαια που της εμπιστεύθηκαν οι ιδιοκτήτες της επιχείρησης. Ένας υψηλός αριθμοδείκτης μαρτυρά μία ευνοϊκή κατάσταση για την οικονομική μονάδα και αυτό γιατί πραγματοποιεί μεγάλες πωλήσεις με σχετικά μικρό ύψος ιδίων κεφαλαίων, πράγμα που ενδέχεται να την οδηγήσει σε υψηλά κέρδη. Ωστόσο, από πλευράς ασφάλειας, όσο πιο μεγάλος είναι ο αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας ιδίων κεφαλαίων, τόσο πιο δυσμενής είναι η θέση της επιχείρησης, αφού λειτουργεί βασιζόμενη στον ξένο δανεισμό, δηλαδή στα ξένα κεφάλαια. Ο χαμηλός δείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας ιδίων κεφαλαίων είναι ενδεχόμενο να παρέχει ένδειξη υπάρξεως υπερεπένδυσης σε πάγια σε σχέση με τις πωλήσεις. 2.3.6. Δείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας καθαρού κεφαλαίου κίνησης Ο αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας κεφαλαίου κίνησης αποτελεί ένα καλό κριτήριο για την αποτελεσματική χρησιμοποίηση του καθαρού κεφαλαίου κίνησης. Δίνεται από το τύπο : Δ είκτης ταχύτητας Καθαρού Κεφαλ. Κίνησης = Καθαρές Π ω λήσεις Καθαρά Κεφάλαια Κίνησης 20

Η αποτελεσματική χρησιμοποίηση του καθαρού κεφαλαίου κίνησης έχει ιδιαίτερη σημασία για την επιχείρηση, γιατί έχει επίπτωση στην αποδοτικότητα του κεφαλαίου αυτής. Ο αριθμοδείκτης αυτός δείχνει ποιό είναι το ύψος των πωλήσεων που επιτεύχθηκε από κάθε μονάδα καθαρού κεφαλαίου κίνησης και αν η επιχείρηση διατηρεί μεγάλα κεφάλαια κίνησης σε σχέση με τις πωλήσεις. Ένας υψηλός αριθμοδείκτης κεφαλαίου κίνησης δείχνει ανεπάρκεια κεφαλαίων κίνησης, επομένως και χαμηλή κυκλοφοριακή ταχύτητα ανανεώσεως των αποθεμάτων ή της ταχύτητας είσπραξης των απαιτήσεων. Μια χαμηλή ταχύτητα κυκλοφορίας των κεφαλαίων κίνησης μπορεί να είναι αποτέλεσμα υπεραυξημένων καθαρών κεφαλαίων κίνησης. Αυξημένες αποθεματοποιήσεις μπορεί να γίνουν ενόψει αυξήσεων στις τιμές των προϊόντων της επιχείρησης, όμως και από απροσδόκητη μείωση των πωλήσεών της. Όσο περισσότερες είναι οι πωλήσεις σε σχέση με το καθαρό κεφάλαιο κίνησης, τόσο λιγότερο ευνοϊκή είναι η κατάσταση της επιχείρησης, αν και η ταχύτητα κυκλοφορίας των κεφαλαίων κίνησης επιτεύχθηκε με τη χρησιμοποίηση βραχυπρόθεσμων πιστώσεων. 21

2.4. Αριθυοδείκτες Αποδοτικότητας Εξίσου σημαντική για την οικονομική μονάδα είναι και η ανάλυση της κατάστασης αποτελεσμάτων χρήσης. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι όλες οι οικονομικές μονάδες έχουν σκοπό το κέρδος και κατά συνέπεια οι ενδιαφερόμενοι δίνουν μεγάλη σημασία στο πόσο αποδοτική υπήρξε αυτή από απόψεως κερδών, καθώς επίσης και ποιες είναι οι προοπτικές της για το μέλλον. Η ανταμοιβή των μετόχων - επενδυτών και των πιστωτικών για τα κεφάλαια που έχουν τοποθετήσει και για τους κινδύνους που έχουν αναλάβει μετράται με την αποδοτικότητα της επιχείρησης, η οποία αντανακλά την ικανότητά της να πραγματοποιεί κέρδη. Οι σπουδαιότεροι αριθμοδείκτες αποδοτικότητας είναι οι ακόλουθοι: 1. Αριθμοδείκτης μικτού κέρδους. 2. Αριθμοδείκτης καθαρού κέρδους. 3. Αριθμοδείκτης αποδοτικότητας ενεργητικού. 4. Αριθμοδείκτης αποδοτικότητας ιδίων κεφαλαίων. 5. Αριθμοδείκτης αποδοτικότητας συνολικού κεφαλαίου. 6. Αριθμοδείκτης οικονομικής μόχλευσης. Για την μέτρηση της αποδοτικότητας χρησιμοποιούνται διάφορα κριτήρια όπως η πορεία του όγκου των πωλήσεων, της παραγωγής, των κερδών κλπ, τα οποία όμως δεν θα πρέπει να εξετάζονται ως μεμονωμένα αλλά να συνδυάζονται μεταξύ τους, ώστε η ερμηνεία τους να έχει ουσιαστικό ενδιαφέρον. 2.4.1. Δείκτης μικτού περιθωρίου ή μικτού κέρδους Ο αριθμοδείκτης μικτού περιθωρίου ή μικτού κέρδους είναι ένας σημαντικός δείκτης, διότι απεικονίζει τη σχέση μεταξύ του μικτού κέρδους χρήσης και των 22

πωλήσεων δείχνοντας τη λειτουργική αποτελεσματικότητα μιας επιχείρησης και την πολιτική τιμών αυτής. Ταυτόχρονα, προσδιορίζει το βαθμό κάλυψης των λειτουργικών και άλλων εξόδων, καθώς και το περιθώριο πραγματοποίησης καθαρών κερδών. Δίνεται από τον τύπο: ΑριθμοΒείκτης απαδοτικστητας μικτού κέρδους = Μικτά Κέρδη Εκμετάλλευσης Καθαρές Π ω λήσ ειςχ ρήσής Μια επιχείρηση θεωρείται ως επιτυχημένη, εφόσον έχει ένα αρκετά υψηλό ποσοστό μικτού κέρδους, το οποίο σε συνδυασμό με το ύψος των πωλήσεών της, επιτρέπει να καλύψει τα έξοδά της και να αποκομίσει ένα ικανοποιητικό καθαρό κέρδος, σε σχέση με τα απασχολούμενα ίδια κεφάλαια. Γενικά όσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμοδείκτης μικτού κέρδους τόσο καλύτερη, από απόψεως κερδών, είναι η θέση της επιχειρήσεως διότι μπορεί να αντιμετωπίσει χωρίς δυσκολία αύξηση του κόστους των πωλουμένων προϊόντων της. Επίσης, ένας υψηλός δείκτης δείχνει την ικανότητα της διοικήσεως μιας επιχείρησης να επιτυγχάνει φθηνές αγορές και να πωλεί σε υψηλές τιμές. Αντίθετα, μια χαμηλή τιμή του δείκτη αυτού αντανακλά χαμηλή λειτουργική αποδοτικότητα ή αδυναμία της διοίκησης της επιχείρησης στο να επιτυγχάνει τα παραπάνω. 2.4.2. Δείκτης καθαρού περιθωρίου ή καθαρού κέρδους Ο αριθμοδείκτης αυτός δείχνει το ποσοστό καθαρού κέρδους που επιτυγχάνει η επιχείρηση από τις πωλήσεις της, δηλαδή το κέρδος από τις λειτουργικές τις δραστηριότητες και όχι μόνο. Δίνεται από τον τύπο: 23

Α ρ ιθμαδείκτης καθαρού π εριθω ρίου κέρδους Καθαρά Κέρδη Εκμετάλλευσης Καθαρές Π ω λησεις Χ ρ ήσ ης Γενικά, όσο υψηλότερη είναι η τιμή του δείκτη περιθωρίου καθαρού κέρδους, τόσο πιο επικερδής είναι η επιχείρηση. Ο αριθμοδείκτης καθαρού κέρδους είναι πολύ χρήσιμος, διότι τόσο η διοίκηση όσο και οι αναλυτές βασίζουν τις προβλέψεις τους για τα μελλοντικά καθαρά κέρδη της επιχείρησης επί του προβλεπόμενου ύψους πωλήσεων και του ποσοστού καθαρού κέρδους. Εάν ο αριθμοδείκτης μεικτού κέδρους δεν μεταβάλλεται διαχρονικά ενώ ταυτόχρονα ο αριθμοδείκτης καθαρού κέδρους παρουσιάζει κάμψη, η εξέλιξη αυτή μας δείχνει μια δυσανάλογη αύξηση των εξόδων λειτουργίας της επιχείρησης σε σχέση με τις πωλήσεις της. Αντίθετα αν ο αριθμοδείκτης μεικτού κέρδους παρουσιάζει κάμψη διαχρονικά, ενώ ο αριθμοδείκτης καθαρού κέρδους παραμένει σταθερός ενδέχεται η ύπαρξη αύξησης του κόστους πωληθέντων σε σχέση με τα έσοδα πωλήσεων. 2.4.3. Δείκτης αποδοτικότητας ενεργητικού Ο αριθμοδείκτης αποδοτικότητας ενεργητικού μετρά την απόδοση των συνολικών περιουσιακών στοιχείων μιας επιχείρησης, καθώς και των επί μέρους τμημάτων της και αποτελεί ένα είδος αξιολόγησης και ελέγχου της διοικήσεώς της. Δίνεται από τον τύπο: Α ριθμαδείκτης αποδοτικ. ενεργητικού Καθαρά Κέρδη Εκμετάλλευσης Σ ύνολο Ε νεργητικού Ο δείκτης αποδοτικότητας ενεργητικού φανερώνει την ικανότητας της επιχείρησης να μπορεί να επιζήσει οικονομικά και να προσελκύσει κεφάλαια που προσφέρονται επένδυση, «ανταμείβοντάς» τα ανάλογα. Επίσης μας 24

βοηθά να παρακολουθήσουμε τη διαχρονική πορεία της αποδοτικότητας της επιχείρησης που εξετάζουμε, με αντίστοιχα μεγέθη άλλων ομοειδών επιτηρήσεων και τέλος επιτρέπει τη διερεύνηση των αιτιών της μεταβολής της διαχρονικά. 2.4.4. Δείκτης αποδοτικότητας ιδίων κεφαλαίων Ο αριθμοδείκτης αποδοτικότητας ιδίων κεφαλαίων μετρά την αποτελεσματικότητα, με την οποία τα ίδια κεφάλαια της επιχείρησης απασχολούνται μέσα σε αυτή. Δίνεται από τον τύπο: Αριθ. απ οδοτικότητας ΙΚ = Καθαρά Κέρόη Εκμετάλλευσης Σύνολο Ιδίων Κεφαλαίω ν Είναι ένας ακόμη σημαντικός δείκτης που απεικονίζει την κερδοφόρα δυναμικότητα μιας επιχείρησης και παρέχει ένδειξη του κατά πόσο επιτεύχθηκε ο στόχος πραγματοποιήσεως ενός ικανοποιητικού αποτελέσματος. Είναι φανερό ότι οι υψηλές τιμές του δείκτη είναι σε γενικές γραμμές επιθυμητές από τη διοίκηση, τους μετόχους, τους υποψήφιους επενδυτές, τους υπάρχοντες και τους υποψήφιους δανειστές, κ.λπ. αποτελώντας ένδειξη ότι η επιχείρηση ευημερεί. Αντίθετα ένας χαμηλός δείκτης είναι ενδεικτικός του ότι η επιχείρηση πάσχει σε κάποιο τομέα της, χωρίς όμως ο εν λόγω αριθμοδείκτης και μόνο να μπορεί να υποδείξει αυτές τις αδυναμίες. Για να προσδιοριστεί αν μια επιχείρηση βρίσκεται σε πλεονεκτική θέση ή όχι, από πλευράς αποδόσεως των ιδίων κεφαλαίων της, αρκεί να συγκριθεί ο δείκτης της αποδοτικότητας των ιδίων κεφαλαίων της με τους αντίστοιχους άλλων ομοειδών επιχειρήσεων ή του κλάδου στον οποίο αυτή ανήκει. 25

2.4.5. Δείκτης αποδοτικότητας συνολικού κεφαλαίου Ο αριθμοδείκτης αποδοτικότητας συνολικών κεφαλαίων εμφανίζει το βαθμό αξιοποίησης των συνολικών κεφαλαίων που της έχουν χορηγήσει οι μέτοχοι, οι δανειστές και γενικότερα οι πιστωτές, την ικανότητα δηλαδή της διοίκησης να αξιοποιήσει τα συνολικά κεφάλαια και να δημιουργήσει από αυτά καθαρά κέρδη. Δίνεται από τον τύπο: Αριθμαδ. Απο 5 οτι κότητα ς Σ υ νο λ. Κε φαλα ί ω ν Καθαρά κέρδη + Χρεω στ. τόκοι Συνολικά Κεφάλαια Όταν ο συγκεκριμένος αριθμοδείκτης είναι χαμηλότερος από το κόστος των δανειακών κεφαλαίων, τότε μια αύξηση αυτών θα προκαλέσει μείωση των κερδών ανά μετοχή μιας οικονομικής μονάδας. Επίσης αν ο αριθμοδείκτης είναι μόνιμα χαμηλός τότε υπάρχει ένδειξη για ενδεχόμενη διακοπή της λειτουργίας της επιχείρησης. 2.4.6. Δείκτης οικονομικής μόχλευσης Ο αριθμοδείκτης οικονομικής μόχλευσης δείχνει το ποσοστό συμμετοχής δανειακών κεφαλαίων στο σύνολο του ενεργητικού. Δίνεται από τον τύπο: Αριθμοδ. Ο ικονομικής Μ όχλε ύ σε ως Αριθμαδ. αποδοτικότητας ΙΚ Αριθμαδ. αποδοτικότητας ΣΚ Γενικότερα, η επίδραση των δανειακών κεφαλαίων στα κέρδη μιας επιχείρησης είναι θετική και επωφελής, αν η αποδοτικότητα των ιδίων κεφαλαίων είναι μεγαλύτερη από την αποδοτικότητα των συνολικά απασχολούμενων κεφαλαίων στην επιχείρηση. 26

Όταν η αποδοτικότητα των συνολικών κεφαλαίων είναι μεγαλύτερη από το κόστος των δανειακών της κεφαλαίων, τότε η προσφυγή της επιχείρησης στο δανεισμό είναι επωφελής γι αυτή. Το αντίθετο συμβαίνει όταν η αποδοτικότητα των συνολικών κεφαλαίων της επιχείρησης είναι μικρότερη από το κόστος των δανειακών της κεφαλαίων. Πιο συγκεκριμένα, όταν ο αριθμοδείκτης οικονομικής μόχλευσης είναι μεγαλύτερος της μονάδας τότε η επίδραση από τη χρήση των ξένων κεφαλαίων στα κέρδη της επιχείρησης είναι θετική και επωφελής γι αυτήν. Στην περίπτωση που ο δείκτης ισούται με τη μονάδα, τότε η επίδραση των ξένων κεφαλαίων στα κέρδη της είναι μηδενική και δεν υπάρχει οικονομική ωφέλεια για την επιχείρηση. Τέλος, όταν ο δείκτης είναι μικρότερος της μονάδας, τότε η επίδραση των ξένων κεφαλαίων στα κέρδη της επιχείρησης είναι αρνητική και η επιχείρηση δανείζεται με επαχθείς όρους. Αυτό συμβαίνει στις περιπτώσεις υπερδανεισμού, που ο περεταίρω δανεισμός είναι επιζήμιος για την επιχείρηση. 27

2.5. Αριθυοδείκτες διαοθοώσεως κεφαλαίων Προκειμένου να εξεταστεί η οικονομική κατάσταση μιας οικονομικής μονάδας σε μακροχρόνια κλίμακα θα πρέπει να αναλύσουμε την διάρθρωση των κεφαλαίων της. Λέγοντας διάρθρωση των κεφαλαίων εννοούμε τα διάφορα είδη και τις μορφές κεφαλαίων που χρησιμοποιεί για τη χρηματοδότησή της η επιχείρηση. Η σπουδαιότητα της δομής των κεφαλαίων έγκειται στην ουσιαστική διαφορά που υπάρχει ανάμεσα στα ίδια και στα δανειακά κεφάλαια της επιχείρησης. Τα ίδια κεφάλαια δεν έχουν εξασφαλισμένη απόδοση ούτε συγκεκριμένο χρόνο επιστροφής. Θεωρούνται μόνιμα, επενδύονται κατά κανόνα σε μακροχρόνιες επενδύσεις και εκτίθενται σε περισσότερους κινδύνους από ότι τα δανειακά. Η επιστροφή τους εξαρτάται από το ύψος των κερδών και την μερισματική πολιτική κάθε επιχείρησης. Τα ξένα κεφάλαια επιστρέφονται με τους τόκους ανεξάρτητα από την οικονομική κατάσταση της επιχείρησης. Σε περίπτωση αδυναμίας εκπλήρωσης των υποχρεώσεων αυτών, η επιχείρηση δέχεται πλήγμα στα ίδια της κεφάλαια. Όσο μεγαλύτερη είναι η αναλογία των ξένων κεφαλαίων στο σύνολο των κεφαλαίων μιας επιχείρησης, τόσο περισσότερο χρεωμένη εμφανίζεται αυτή και τόσο μεγαλύτερες είναι οι υποχρεώσεις της για την εξόφληση τους. Συνεπώς, αυτή η κατηγορία αριθμοδεικτών παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον αφού μας δίνει σημαντικά στοιχειά για την δανειοληπτική ικανότητα της επιχείρησης, κατά ποσό τα ιδία κεφάλαια που διαθέτει καλύπτουν τα ξένα κεφάλαια που έχει δανειστεί καθώς επίσης και ο βαθμός προστασίας που απολαμβάνουν οι πιστωτές της. Για την ανάλυση και μελέτη της μακροχρόνιας οικονομικής καταστάσεως μιας επιχείρησης χρησιμοποιούνται συνήθως οι εξής αριθμοδείκτες: 1. Αριθμοδείκτης ιδίων κεφαλαίων προς συνολικά. 2. Αριθμοδείκτης ξένων προς συνολικά κεφάλαια. 28

3. Αριθμοδείκτης ιδίων κεφαλαίων προς δανειακά. 4. Αριθμοδείκτης κάλυψης τόκων. 5. Αριθμοδείκτης παγίων προς μακροπρόθεσμες. 2.5.1 Δείκτης ιδίων κεφαλαίων προς συνολικά Ο αριθμοδείκτης ιδίων προς συνολικά κεφάλαια εκφράζει το ποσοστό των ενεργητικών στοιχείων μιας επιχείρησης που έχει χρηματοδοτηθεί από τους φορείς της. Δίνεται από τον τύπο: ΙΚ Α ριθμοθείκτης Ι5ίων Κεφαλαίω ν π ρος συνολικά = - ----- - ττ Σ υνολικά Κεφαλαία Όσο μεγαλύτερο είναι το ύψος των ιδίων κεφαλαίων μιας επιχείρησης σε σχέση με τις υποχρεώσεις της τόσο μεγαλύτερη προστασία παρέχεται στους δανειστές της και τόσο μικρότερη πίεση ασκείται σ αυτήν για την εξόφληση των υποχρεώσεών της και την πληρωμή τόκων. Αντίθετα, ένας πολύ χαμηλός αριθμοδείκτης αποτελεί ένδειξη μιας πιο επικίνδυνης κατάστασης, λόγω της πιθανότητας να προκύψουν μεγάλες ζημιές στην επιχείρηση, των οποίων το βάρος θα καλύψουν τα ίδια κεφάλαια. Επομένως ένας υψηλός αριθμοδείκτης ιδίων προς συνολικά κεφάλαια δείχνει ότι υπάρχει μικρή πιθανότητα οικονομικής δυσκολίας για την εξόφληση των υποχρεώσεων μιας επιχείρησης και η εξασφάλιση που θα έχουν οι θα είναι μεγαλύτερη. 2.5.2. Δείκτης ξένων προς συνολικά κεφάλαια (δανειακών κεφαλαίων) 29

Ο αριθμοδείκτης αυτός δείχνει το ποσοστό των περιουσιακών στοιχείων, που έχει χρηματοδοτηθεί από τους βραχυπρόθεσμους και τους μακροπρόθεσμους πιστωτές της η επιχείρηση. Δίνεται από τον τύπο: Α ρ ιθμαβείκτηςδ α νεια κώ ν Κεφαλαίω ν = ΞΚ Συνολικά Κεφάλαια Οι πιστωτές προτιμούν μέτριους δείκτες δανειακής κάλυψης, διότι όσο χαμηλότερος είναι δείκτης, τόσο μεγαλύτερη είναι η εξασφάλισή τους από τη δημιουργία ζημιών σε περίπτωση ρευστοποίησης της επιχείρησης. Αντίθετα, οι μέτοχοι προτιμούν υψηλή δανειακή κάλυψη, είτε για να διογκώσουν τα κέρδη τους, είτε επειδή η αύξηση των ιδίων κεφαλαίων συνεπάγεται κάποια μείωση του δικού τους ελέγχου. Όταν ο αριθμοδείκτης αυτός είναι πολύ υψηλός, υπάρχει κίνδυνος οι μέτοχοι να προβούν σε ανεύθυνες ενέργειες. Το μερίδιο των μετόχων μπορεί να γίνει τόσο μικρό, ώστε τυχόν επιτυχείς κερδοσκοπικές δραστηριότητες από μέρους τους να αποφέρουν σημαντικές ποσοστιαίες αποδόσεις. Ενώ σε περίπτωση αποτυχίας, η ζημία τους θα είναι περιορισμένη. Οι δυο παραπάνω αριθμοδείκτες δείχνουν τη σχέση των ιδίων και δανειακών κεφαλαίων μιας επιχείρησης. Έτσι, όσο μεγαλύτερο είναι το ύψος των ιδίων κεφαλαίων σε σχέση με τις υποχρεώσεις, τόσο μεγαλύτερη προστασία παρέχεται στους δανειστές και τόσο μικρότερη πίεση ασκείται στην επιχείρηση για εξόφληση των υποχρεώσεων και την πληρωμή τόκων. 2.5.3. Δείκτης ιδίων κεφαλαίων προς δανειακά Ο αριθμοδείκτης ιδίων προς δανειακά κεφάλαια χρησιμοποιείται για να διαπιστωθεί αν υπάρχει υπερδανεισμός ή όχι σε μια επιχείρηση και εκφράζει τη σχέση-αναλογία των ιδίων κεφαλαίων της με τα δανειακά της. 30

Δίνεται από τον τύπο: Αρ ι θ μ α Β ε ίκτη ς IΒ ίων Κε φαλαίων προ ς Δανε ι ακά Ο αριθμοδείκτης αυτός είναι ένα μέτρο της ασφάλειας που παρέχει προς τους δανειστές της, η εκάστοτε επιχείρηση της οποίας το συνολικό κεφάλαιο διαρθρώνεται και από δανειακά κεφάλαια. Αν είναι μεγαλύτερος της μονάδας, μας δείχνει ότι οι φορείς της επιχείρησης συμμετέχουν σ αυτή με περισσότερα κεφάλαια από ότι οι πιστωτές της. Εξάλλου όσο μεγαλύτερη είναι αυτή η σχέση τόσο μεγαλύτερη ασφάλεια παρέχεται στους πιστωτές της επιχείρησης. Αντίθετα, ένας χαμηλός αριθμοδείκτης εκφράζει περιορισμένη εξασφάλιση των πιστωτών της επιχείρησης. 2.5.4. Δείκτης κάλυψης τόκων Ο αριθμοδείκτης κάλυψης των τόκων τους οποίους πρέπει να καταβάλλει μια επιχείρηση μέσα σε μια χρήση για τη χρησιμοποίηση των ξένων κυρίως μακροπρόθεσμων κεφαλαίων της, εκφράζει πόσες φορές αυτοί οι τόκοι καλύπτονται από τα καθαρά της κέρδη. Δίνεται από τον τύπο: Αριθμοδείκτης: Κάλυψης Τόκων = Καθαρά Κέρθη πρα φάρων Σύνολα Τάκων Ο δείκτης αυτός παρέχει ένδειξη για το περιθώριο ασφαλείας που απολαμβάνουν οι μακροχρόνιοι πιστωτές και είναι ιδιαίτερα σημαντικός γι αυτούς, καθώς εμφανίζει την ικανότητα της επιχείρησης να εξοφλεί τους τόκους των ξένων κεφαλαίων από τα κέρδη της. Όσο μεγαλύτερος είναι ο δείκτης τόσο μεγαλύτερη είναι η ικανότητα της επιχείρησης να πληρώνει τους τόκους της και τόσο μικρότερος ο κίνδυνος αδυναμίας να καλύψει τις υποχρεώσεις της. 31

Αντίθετα, όσο μικρότερος είναι ο αριθμοδείκτης τόσο μεγαλύτερος είναι ο δανεισμός της επιχείρησης και τόσο μεγαλύτερη η πιθανότητα αποτυχίας της. 2.5.5. Δείκτης παγίων προς μακροπρόθεσμες Ο αριθμοδείκτης του παγίων προς μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις μιας επιχείρησης εκφράζει ως ένα βαθμό την ασφάλεια που απολαμβάνουν οι μακροχρόνιοι πιστωτές μιας επιχείρησης. Δίνεται από τον τύπο: Αρι θμ οδ. Π αγίω ν π ρος Μ ακροπ ρόθεσμες Καθαρά Πάγια Μ ακροπ ρόθεσμες Υποχρεώ σεις Επίσης, η επί σειρά ετών παρακολούθηση του εν λόγω αριθμοδείκτη μπορεί να αποτελέσει χρήσιμη ένδειξη σχετικά με την πολιτική που ακολουθεί μια επιχείρηση όσον αφορά τη χρηματοδότηση των παγίων στοιχείων της. Γενικά, όσο αυξάνεται η τιμή του εν λόγω δείκτη σημαίνει ότι η επένδυση της επιχείρησης σε πάγια περιουσιακά στοιχεία γίνεται με χρηματοδότηση των μετόχων της, ενώ αντιθέτως η μείωση του αριθμοδείκτη διαχρονικά δείχνει ότι μειώθηκε το περιθώριο ασφάλειας των μακροχρονίων πιστωτών και οποιαδήποτε επέκταση των πάγιων χρηματοδοτήθηκε με τη προσφυγή στο δανεισμό. 32

2.6. Επενδυτικοί αριθυοδείκτες Οι αριθμοδείκτες αυτοί χρησιμοποιούνται από τους επενδυτές όταν πρόκειται να αποφασίσουν αν θα πρέπει να αγοράσουν, να πωλήσουν ή να διατηρήσουν την επένδυση τους σε μετοχικούς τίτλους μιας επιχείρησης. Οι περισσότεροι από τους αριθμοδείκτες αυτούς συσχετίζουν την τρέχουσα χρηματιστηριακή τιμή με τα κατά μετοχή μεγέθη του ισολογισμού και των αποτελεσμάτων χρήσης. Βασική προϋπόθεση είναι ότι η επιχείρηση είναι εισηγμένη στο χρηματιστήριο. Οι σημαντικότεροι επενδυτικοί αριθμοδείκτες είναι οι εξής: 1. Τα ανά μετοχή κέρδη. 2. Το ανά μετοχή μέρισμα. 3. Η μερισματική απόδοση μετοχής. 4. Η ονομαστική αξία μετοχής. 5. Η εσωτερική αξία μετοχής. 6. Το ποσοστό διανεμόμενων κερδών. 2.6.1. Κέρδη ανά μετοχή Ο αριθμοδείκτης αυτός μας δείχνει το ύψος του μερίσματος που αντιστοιχεί σε κάθε μετοχή της επιχείρησης και επηρεάζεται τόσο από το συνολικό ύψος των κερδών της επιχείρησης όσο και από τον αριθμό των μετοχών της. Το ύψος των κερδών, κατά μετοχή, αντανακλά την κερδοφόρα δυναμικότητα μιας επιχειρήσεις με βάση τη μια μετοχή τη και χρησιμοποιείται ευρύτατα. Δίνεται από τον τύπο: Κέρδη ανά Μ έρισμα Σύνολα Καθαρών Κερδών Α ρ ιθ μ ό ς μετοχών 33

Τα κατά μετοχή κέρδη μιας επιχείρησης είναι ένας από τους πιο σπουδαίους δείκτες που χρησιμοποιούνται στη χρηματοοικονομική ανάλυση, όμως συγχρόνως είναι και ο πιο παραπλανητικός. Πολλοί αναλυτές υπολογίζουν τα κέρδη κατά μετοχή μιας επιχείρησης λαμβάνοντας υπόψη μόνο τις κοινές με ψήφο μετοχές, παρόλα αυτά στην Ελλάδα οι προνομιούχες μετοχές δεν διαφέρουν σε τίποτα από τις κοινές παρά, μόνο στο ότι δεν έχουν δικαίωμα ψήφου. Ο δείκτης αυτός δεν είναι εύκολο να συγκριθεί μεταξύ επιχειρήσεων ενός κλάδου για το λόγο ότι δεν έχουν όλες οι επιχειρήσεις τον ίδιο αριθμό μετοχών. Επίσης, σύγκριση του δείκτη της ίδιας επιχείρησης διαχρονικά πρέπει να γίνονται με μεγάλη προσοχή, γιατί είναι δυνατόν κάποια διαφορά να οφείλεται στη μεταβολή της μερισματικής πολιτικής της επιχείρησης και όχι στη μείωση της κερδοφορίας της. 2.6.2. Μέρισμα ανά μετοχή Ο δείκτης του μερίσματος ανά μετοχή μιας επιχείρησης δείχνει το ποσοστό των κερδών που μοιράζονται στους μέτοχους (μέρισμα) και αυτού που παρακρατείται από την επιχείρηση με τη μορφή διαφόρων αποθεμάτων. Δίνεται από τον τύπο: Σ ύνολο Μερισμάτων Μ έρισμα ανα μετοχή = ------------: Α ρ ιθ μ ό ς μέτοχων Προκειμένου να γίνουν συγκρίσεις θα πρέπει να γίνεται προσαρμογή των μερισμάτων με αντίστοιχα προηγούμενων χρήσεων, θα πρέπει επίσης να λαμβάνεται υπόψη τυχόν διανομή δωρεάν μετοχών από κεφαλαιοποιήσεις κερδών, αποθεματικών και υπεραξίας παγίων στοιχείων, καθώς και τυχόν κατάτμηση ή σύμπτυξη μετοχών. Μεγάλος αριθμός επιχειρήσεων συνηθίζει να δίνει σταθερό ή ελαφρώς αυξανόμενο μέρισμα κάθε χρόνο και αυτό γιατί το σταθερό μέρισμα παρέχει 34