M. AΛXANATHΣ ANAΠΛ KAΘHΓHTHΣ ΠNEYMONOΛOΓIAΣ
TI EINAI Το RLS είναι μία συνηθισμένη αισθητικοκινητική διαταραχή, που συχνά υπο-διαγιγνώσκεται και η οποία χαρακτηρίζεται από ακατανίκητη επιτακτική ανάγκη για κίνηση, που συχνά συνοδεύεται από δυσάρεστες αισθήσεις στα κάτω άκρα και από αρνητική επίπτωση στον ύπνο Allen RP, et al. for the International Restless Legs Syndrome Study Group. Sleep Med. 2003;4:101-119; Restless Legs Syndrome: Detection and Management in Primary Care. Bethesda, MD: National Center on Sleep Disorders Research, National Heart, Lung, and Blood Institute, National Institutes of Health; March 2000. NIH Publication No. 00-3788. Earley CJ. New Engl J Med. 2003;348:2103-2109.
ΤΑ 4 ΚΥΡΙΑ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ 1. Επιτακτική ανάγκη για κίνηση των κάτω άκρων, η οποία συνοδεύεται ή προκαλείται από ενοχλητικές και δυσάρεστες αισθήσεις στα κάτω άκρα 2. Η επιτακτική ανάγκη για κίνηση ή οι δυσάρεστες αισθήσεις εμφανίζονται ή επιδεινώνονται στη διάρκεια περιόδων ανάπαυσης ή αδράνειας, όπως όταν ο πάσχων είναι ξαπλωμένος ή καθιστός
(συνέχεια) 3. Η επιτακτική ανάγκη για κίνηση ή οι δυσάρεστες αισθήσεις υποχωρούν εν μέρει ή εντελώς με την κίνηση, όπως η βάδιση ή το τέντωμα, τουλάχιστον για όσο διάστημα συνεχίζεται η δραστηριότητα 4. Η επιτακτική ανάγκη για κίνηση ή οι δυσάρεστες αισθήσεις είναι πιο έντονες το βράδυ ή τη νύχτα από ό,τι στη διάρκεια της ημέρας ή εμφανίζονται μόνο το βράδυ ή τη νύχτα
ΠΕΡΙΟΔΙΚΕΣ ΚΙΝΗΣΕΙΣ ΑΚΡΩΝ ΣΤΟΝ ΥΠΝΟ (PLMs) Παθολογικός αριθμός PLMs δεν σημαίνει υποχρεωτικά και ΣΑΠ Έως και 12% των ασθενών με ΣΑΠ δεν έχουν έκδηλες PLMs σε 2 διαδοχικές νυκτερινές καταγραφές Δείκτης PLMs 11 σε 2 διαδοχικές νύκτες παρέχει ευαισθησία και ειδικότητα περ. 80%
ΠΟΤΕ ΠΑΡΑΤΗΡΟΥΝΤΑΙ ΠΚΑΥ (PLMs) Στο Σύνδρομο Ανήσυχων Ποδιών Στη Ναρκοληψία Στο Σύνδρομο Αποφρακτικών Απνοιών Στο Σύνδρομο Κεντρικών Απνοιών Σε Διαταραχές του REM ύπνου Κατά την τιτλοποίηση του CPAP Σε «φυσιολογικά» άτομα
Η παθοφυσιολογία του συνδρόμου δεν έχει αποσαφηνισθεί πλήρως. Φαίνεται όμως ότι σχετίζεται με το ντοπαμινεργικό σύστημα δεδομένου ότι τα περισσότερα συμπτώματα του ΣΑΠ ανταποκρίνονται στη χορήγηση ντοπαμινεργικών φαρμάκων ενώ οι ανταγωνιστές των υποδοχέων ντοπαμίνης επιδεινώνουν τα συμπτώματα του συνδρόμου
Οι παρακάτω καταστάσεις σχετίζονται με την εκδήλωση ΣΑΠ 1. Ο μεταβολισμός του σιδήρου, ανεξάρτητα από την εκδήλωση ή όχι σιδηροπενικής αναιμίας 2. Η εγκυμοσύνη, ιδιαίτερα στο τρίτο τρίμηνο 3. H νεφρική ανεπάρκεια, στα τελικά της στάδια 4. H νόσος του Parkinson 5. Ο ιδιοπαθής τρόμος 6. Η πολυνευροπάθεια 7. Η επισκληρίδιος αναισθησία
ΔΙΑΦΟΡΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ 1. Σύνδρομο απνοιών στον ύπνο 2. Αρτηριακή και φλεβική ανεπάρκεια των κάτω άκρων 3. Aκαθησία 4. Nυκτερινές κράμπες
ΠΟΤΕ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ Η ΠΟΛΥΠΝΟΓΡΑΦΙΑ Πιθανό ΣΑΠ κλινικώς αλλά με άτυπα συμπτώματα Τυπικό ΣΑΠ κλινικώς αλλά με εμμένοντα νυκτερινά συμπτώματα παρά την επαρκή θεραπεία Το κύριο σύμπτωμα του ασθενούς είναι η σοβαρή ημερήσια υπνηλία και απαιτείται η ΔΔ Την επιβάλλουν νομικοί λόγοι
ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΤΩΝ ΗΛΕKTΡΟΔΙΩΝ Επιφανειακά ηλεκτρόδια τοποθετούνται επάνω στον πρόσθιοκνημιαίομυκαισταδύοπόδια Δυο ηλεκτρόδια τοποθετούνται σε απόσταση 2-4 cm το ένα από το άλλο κατά μήκος του επιμήκους άξονα του μυός Ενίοτε, επάνω στον εκτείνοντα των δακτύλων για την καταγραφή των άνω άκρων
ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΥ ΤΩN PLMs Επαναλαμβανόμενες στερεοτυπικές κινήσεις Διάρκεια: of 0.5-5 seconds Ύψος >25% της βαθμονόμησης αναφοράς Υπολογίζονται μόνο οι κινήσεις που εμφανίζονται σαν μέρος μιας ακολουθίας (τουλάχιστον 4 κινήσεις στη σειρά) PLM χρόνος μεταξύ κάθε κίνησης: - 5-90 seconds - σύνηθες μεσοδιάστημα : 20-40 seconds
ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΒΑΡΥΤΗΤΑΣ Ήπιο Ήπια αϋπνία ή ήπια υπνηλία PLM index: 10-25/ ώρα Μέσης βαρύτητας Μέσης βαρύτητας αϋπνία ή υπνηλία PLM index : 25-50/ώρα Σοβαρό σοβαρή αϋπνία ή σοβαρή υπνηλία PLM index >50 ή PLM arousal index >25
Το RLS μειώνει σημαντικά την ποιότητα ζωής RLS τουλάχιστον μία φορά/εβδομάδα (N = 2223) Συμπτώματα τουλάχιστον δύο φορές/εβδομάδα (N = 899) Ουσιαστικές επιπτώσεις στην QOL (N = 551) Συμπτώματα τουλάχιστον δύο φορές/εβδομάδα (40,4%) Ουσιαστικές επιπτώσεις στην QOL (61,3%) Πολύ αρνητικές επιπτώσεις (36,3%) Hening W, et al. Sleep Med. 2004;5:237-246.
Οι επιπτώσεις του RLS στην QoL είναι παρόμοιες με αυτές που έχουν άλλες σημαντικές ασθένειες 100 80 Ασθενείς με RLS (n = 158) Ασθενείς στον γενικό πληθυσμό με Σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 (n = 541) Οστεοαρθρίτιδα με υπέρταση (n = 175) Κατάθλιψη (n = 502) Mean Score 60 40 20 0 Physical Functioning Role Physical Bodily Pain General Health Energy/ Vitality Social Functioning Role Emotional Mental Health SF-36 Health Survey Domain Adapted from Allen RP, et al. Arch Intern Med. 2005;165:1286-1292.
Το RLS έχει σημαντικές επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής (QOL) των ασθενών 100 90 Ήπια συμπτώματα (n = 29) Μέτρια συμπτώματα (n = 28) Βαριά συμπτώματα (n = 26) Γενικός πληθυσμός (n = 2474) Μέση βαθμολογία 80 70 60 50 40 30 20 10 *P< 0,01 P< 0,05 P< 0,001 0 Physical Functioning Role Physical* Bodily Pain General Health Vitality* Social Functioning Role Emotional* Mental Health* Scale Adapted from Abetz L. Clin Ther. 2004;26:925-935.
Τα συμπτώματα του RLS βαθμολογημένα από τους ασθενείς Πλέον ενοχλητικό σύμπτωμα (% αποκριθέντων) Sleep-related symptoms 43.4% Uncomfortable feelings in legs Pain 21.4% 27.0% Inability to stay still/urge to move Inability to get comfortable Exhaustion/fatigue Twitching/jerks of legs Daytime sleepiness Not stated 11.8% 11.1% 10.2% 9.3% 6.0% 15.8% N = 551 Hening W, et al. Sleep Med. 2004;5:237-246. 0% 10% 20% 30% 40% 50%
Επιπτώσεις στον ύπνο Περισσότεροι από 75,5% των πασχόντων από RLS ανέφεραν τουλάχιστον 1 σχετιζόμενο με τον ύπνο σύμπτωμα Ο διακοπτόμενος ύπνος, η αδυναμία επίτευξης του ύπνου και οι ανεπαρκείς ώρες ύπνου είναι συνέπειες των αισθητικοκινητικών διαταραχών του RLS Allen RP, et al. Arch Intern Med. 2005;165:1286-1292.
Τα συμπτώματα του RLS και οι διαταραχές του ύπνου υπονομεύουν την ημερήσια λειτουργικότητα Στη μελέτη REST στο γενικό πληθυσμό, οι πάσχοντες από RLS ανέφεραν Επηρεασμένη ημερήσια λειτουργικότητα κατά 56% 43% εξάντληση και αίσθημα κοπώσεως 32% υπνηλία Έως και 19% δυσκολία συγκέντρωσης Allen RP, et al. Arch Intern Med. 2005;165:1286-1292.
Κλίμακα Οπτικών Αναλόγων (VAS) Χρησιμοποιείται στις μελέτες του RLS ως δευτερεύον τελικό σημείο για την αξιολόγηση της βαρύτητας του RLS και της ικανοποίησης από τον ύπνο Οι ασθενείς αξιολογούν τη βαρύτητα των συμπτωμάτων του RLS κατά την προηγούμενη εβδομάδα σε μία συνεχή κλίμακα από απόντα έως βαριά, τη βαρύτητα του RLS την ώρα που ο πάσχων πάει για ύπνο, στη διάρκεια της νύχτας, στη διάρκεια της ημέρας, καθώς και την ικανοποίηση από τον ύπνο κατά την προηγούμενη εβδομάδα σε μία συνεχή κλίμακα από πολύ ικανοποιημένος έως πολύ δυσαρεστημένος Οι βελτιώσεις στον ύπνο παρακολουθούνται από την έναρξη έως το τελικό σημείο
Κλίμακα Οπτικών αναλόγων (συνέχεια) Παρακαλούμε Παρακαλούμε αξιολογείστε αξιολογείστε τα τα συμπτώματα συμπτώματα του του RLS. RLS. Σημειώστε Σημειώστε την την αξιολόγησή αξιολόγησή σας σας με με μία μία κάθετη κάθετη μολυβιά μολυβιά πάνω πάνω στις στις γραμμές. γραμμές. Όσο Όσο πιο πιο δεξιά δεξιά τοποθετείται τοποθετείται η η μολυβιά, μολυβιά, τόσο τόσο πιο πιο ορθό ορθό είναι είναι το το χαρακτηριστικό χαρακτηριστικό που που αναφέρεται αναφέρεται δεξιά. δεξιά. Όσο Όσο πιο πιο αριστερά αριστερά τοποθετείται τοποθετείται η η μολυβιά, μολυβιά, τόσο τόσο πιο πιο ορθό είναι το χαρακτηριστικό που αναφέρεται αριστερά. ορθό είναι το χαρακτηριστικό που αναφέρεται αριστερά. Αξιολογήστε Αξιολογήστε τη τη βαρύτητα βαρύτητα του του RLS RLS στη στη διάρκεια διάρκεια της της προηγούμενης προηγούμενης εβδομάδας εβδομάδας μέσω μέσω των των παρακάτω παρακάτω κλιμάκων: κλιμάκων: 1. Την ώρα που πάω για ύπνο 1. Την ώρα που πάω για ύπνο απόν απόν βαρύ βαρύ 2. Στη διάρκεια της νύχτας 2. Στη διάρκεια της νύχτας απόν απόν βαρύ βαρύ 3. Στη διάρκεια της ημέρας 3. Στη διάρκεια της ημέρας απόν απόν βαρύ βαρύ 4. Πόσο ικανοποιημένοι ήσασταν από τον ύπνο σας κατά την προηγούμενη εβδομάδα; 4. Πόσο ικανοποιημένοι ήσασταν από τον ύπνο σας κατά την προηγούμενη εβδομάδα; πολύ ικανοποιημένος πολύ ικανοποιημένος πολύ δυσαρεστημένος πολύ δυσαρεστημένος
ΘΕΡΑΠΕΙΑ - Nτοπαμινεργικά φάρμακα - Αγωνιστές των υποδοχέων ντοπαμίνης μη εργοταμινικά παράγωγα: πραμιπεξόλη, ροπινιρόλη εργοταμινικά παράγωγα - L-Dopa - Βενζοδιαζεπίνες - Οπιούχα - Αντιεπιληπτικά