ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΛΗ42 - ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΤΕΦΝΟΛΟΓΙΑΣ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΛΗ42 - ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΤΕΦΝΟΛΟΓΙΑΣ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ 4η ΓΡΑΠΣΗ ΔΡΓΑΙΑ ΑΚΑΓΗΜΑΪΚΟΤ ΔΣΟΤ 2006-2007 3 ος Σόμος ΔΝΓΔΙΚΣΙΚΑ ΥΔΓΙΑ ΛΤΔΩΝ - ΤΠΟΓΔΙΞΔΙ Τπο- Δργαζίας 4.Β

ΤΠΟΔΡΓΑΙΑ 4.Β i. Ποιοηική Ανάλσζη Κώδικα με βάζη ηα εζωηερικά ταρακηηριζηικά α ) Πόηε έλαο θώδηθαο είλαη πνηνηηθόο; Απηό ην εξώηεκα δελ έρεη απαληεζεί επίζεκα αλ θαη πνιιέο νδεγίεο γηα ην πώο γξάθεηαη ή δελ γξάθεηαη θαιόο θώδηθαο έρνπλ δνζεί σο απνηέιεζκα ζηαηηζηηθώλ εξεπλώλ ή αηνκηθήο εκπεηξίαο. Γηα λα απαληήζνπκε ζην εξώηεκα (κπνξνύκε λα) θάλνπκε ηελ αξρή από ηα εζσηεξηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ ISO9126, δειαδή ηε πληεξεζηκόηεηα θαη ηε Μεηαθεξζηκόηεηα. Θέηνληαο ην αληίζηξνθν εξώηεκα, πόηε έλαο θώδηθαο δελ έρεη θαιά εζσηεξηθά ραξαθηεξηζηηθά;, ίζσο βνεζεζνύκε ζηελ εύξεζε θαιώλ πξαθηηθώλ πνπ ζπκβάιινπλ (δελ εμαζθαιίδνπλ) ζηε ζπγγξαθή θαινύ θώδηθα. Σν εξγαιείν RSM έρεη θαηαζθεπαζηεί κε βάζε ηελ εκπεηξία (θπξίσο κέζσ ζηαηηζηηθώλ κειεηώλ) ηνπ πόηε έλαο θώδηθαο δελ είλαη πνηνηηθόο. Αλαγλσξίδεη ηα θνηλά πνηνηηθά ιάζε πνπ κπνξεί λα έρεη έλαο θώδηθαο ρσξίο όκσο λα αμηνινγεί ην πξνγξακκαηηζηηθό ζηπι πνπ ρξεζηκνπνηήζεθε. Αλ απνδερζνύκε όηη ν πξνγξακκαηηζκόο είλαη ηέρλε, θακία απηόκαηε δηαδηθαζία δελ κπνξεί λα αμηνινγήζεη π.ρ. ηελ απιόηεηα ή ηελ επξεκαηηθόηεηα ζε έλαλ θώδηθα. Μόλν έλαο έκπεηξνο πξνγξακκαηηζηήο κπνξεί λα θαηαιάβεη ηηο ιεπηνκέξεηεο πνπ θάλνπλ έλαλ θώδηθα πξαγκαηηθά θαιό. Σν RSM ινηπόλ πεξηνξίδεηαη ζηνλ εληνπηζκό θνηλώλ πνηνηηθώλ ιαζώλ. Η αμία ηνπ έγθεηηαη ζην όηη ην θάλεη γξήγνξα θαη γηα κεγάια θνκκάηηα θώδηθα. Ο θώδηθαο Καξηέια είλαη κηθξόο, κπνξεί λα έρεη σο ινγηζκηθό θαιά εμσηεξηθά ραξαθηεξηζηηθά, αιιά ίζσο όρη θαη ηόζν θαιά εζσηεξηθά. Αο δνύκε ηελ αλάιπζε κε ην RSM, αλά αλαθνξά: Functional Cyclomatic Complexity Detail: δείρλεη όηη ε ζπλνιηθή θπθισκαηηθή πνιππινθόηεηα είλαη 23 ελώ ε κέγηζηε αλά ζπλάξηεζε είλαη 6, αξθεηά κηθξόηεξε από 10. Άξα ην πξόγξακκα δελ είλαη πνιύπινθν αθνύ νη πνιππινθόηεηα ησλ ζπλαξηήζεσλ είλαη κηθξή. Source Code Functional Metrics and Analysis: παξάγεηαη ε αλαθνξά: ~~ Project Quality Profile ~~ Type Count Percent Quality Notice 1 2 1.08 Physical line length > 80 characters 9 1 0.54 "goto" keyword identified 13 1 0.54 "switch" statement does not have a "default" 16 1 0.54 Function/class/struct/interface white space < 10.0% 17 5 2.70 Function comment content less than 10.0% 20 1 0.54 File comment content < 10.0% 22 2 1.08 if, else, for or while not bound by scope 23 2 1.08 "?" ternary operator identified 27 3 1.62 Number of function return points > 1 30 165 89.19 TAB character has been identified 31 1 0.54 Class/Struct comments are < 10.0% 44 1 0.54 Keyword "break" identified outside a "switch" structure όπνπ παξαηεξείηαη ε ρξήζε goto, γξακκώλ θώδηθα κε κεγάιν κήθνο, πνιύ ιίγα ζρόιηα, πνιιά return points (δειαδή ρξήζε πάλσ από κίαο εληνιήο return ζε κία ζπλάξηεζε) θηι. ΔΝΓΔΙΚΣΙΚΔ ΛΤΔΙ YΠΟΔΡΓΑΙΑ 4.Β 2

Functional Quality Metrics: παξάγνληαη αξθεηά κελύκαηα (notices) γηα πηζαλά πνηνηηθά ιάζε ζηνλ θώδηθα. Με βάζε ηα παξαπάλσ, ηα πέληε βαζηθόηεξα κεηνλεθηήκαηα ηνπ θώδηθα είλαη: 1. Ελλιπήρ Σσολιαζμόρ. Ο αξηζκόο ησλ γξακκώλ πνπ είλαη ζρόιηα ζε ζρέζε κε ην ζπλνιηθό αξηζκό γξακκώλ είλαη πνιύ κηθξόο θαη θάησ από ην όξην ηνπ 10% πνπ έρεη ηεζεί. Απηό ζεκαίλεη όηη ν θώδηθαο δελ είλαη εύθνια αλαγλώζηκνο από ηξίηνπο. Σα ζρόιηα ελόο θώδηθα, εθηόο από ην όηη πξέπεη λα ππάξρνπλ ζε ηθαλνπνηεηηθό πνζνζηό ζα πξέπεη λα είλαη γξακκέλα ζε απιή θαη θαηαλνεηή γιώζζα, θαη θπξίσο λα είλαη ηνπνζεηεκέλα όπνπ ρξεηάδνληαη. Έηζη όηαλ δηαβάδνληαη ζα πξέπεη λα δηεγνύληαη ηε ιεηηνπξγία ηνπ πξνγξάκκαηνο. Άξα ε πνζόηεηα ησλ ζρνιίσλ ζα πξέπεη λα ζπλνδεύεηαη θαη από ηελ πνηόηεηα. 2. Πολλά ζημεία εξόδος. Η ρξήζε πάλσ από ελόο return ζε κία ζπλάξηεζε. Απηό ζεκαίλεη όηη ε ζπλάξηεζε έρεη πνιιά ζεκεία εμόδνπ (exit points) άξα θαη πνιιά ιεηηνπξγηθά ζεκεία (function points) απμάλνληαο ην θόζηνο αλάπηπμεο, απνζθαικάησζεο θαη ζπληήξεζεο ηνπ θώδηθα. 3. Μεηαθοπά ελέγσος. Η ύπαξμε εληνιώλ goto θαη break, αλ θαη πξόθεηηαη γηα δύν κόλν πεξηπηώζεηο, νδεγεί ζε θώδηθα spaghetti δειαδή θώδηθα κε πεξίπινθε ξνή ειέγρνπ άξα δύζθνια αλαγλώζηκνπ θαη ζπληεξήζηκνπ. 4. Χπήζη πεπίπλοκων ενηολών. Η ρξήζε ηεο εληνιήο if κε ηνλ ηειεζηή? ζηε ινγηθή ζπλζήθε κεηώλεη αθελόο ηελ αλαγλσζηκόηεηα θαη δπζθνιεύεη αθεηέξνπ ηελ απνζθαικάησζε. 5. Μη-νηεηεπμινιζηικόρ κώδικαρ. Η έιιεηςε επηινγήο default ζε εληνιή switch ζεκαίλεη όηη ην πξόγξακκα είλαη κε-ληεηεξκηληζηηθό. Γειαδή, ζε πεξίπησζε αλώκαιεο εθηέιεζεο ηνπ πξνγξάκκαηνο, νη ππάξρνπζεο επηινγέο ηεο switch πηζαλώο δελ ρεηξίδνληαη όιεο ηηο θαηαζηάζεηο, επηιέγεηαη κία ζηελ ηύρε θαη ην πξόγξακκα ζπλερίδεη ηελ εθηέιεζή ηνπ. Άξα ππάξρεη έλα ζεκείν ηπραίαο επηινγήο κνλνπαηηώλ κέζα ζηνλ θώδηθα. Δθεί, ε ξνή ειέγρνπ κπνξεί λα αθνινπζήζεη θάπνην από ηα δηαθνξεηηθά κνλνπάηηα ρσξίο θάπνηα έλδεημε γηα ην πώο έγηλε ε επηινγή. β) Σα εμσηεξηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ ISO9126 είλαη ε πληεξεζηκόηεηα θαη ε Μεηαθεξζηκόηεηα. Αθνινπζεί κία ειεύζεξε επεμήγεζε ηεο ζεκαζίαο ησλ αληίζηνηρσλ ππν-ραξαθηεξηζηηθώλ. Σα ππν-ραξαθηεξηζηηθά ηεο Σςνηηπηζιμόηηηαρ είλαη ε: Αλαιπζηκόηεηα: κπνξνύλ λα δηαγλσζηνύλ εύθνια ηα ιάζε ηνπ θώδηθα; Σξνπνπνηεζηκόηεηα: κπνξνύλ λα γίλνπλ εύθνια αιιαγέο ζηνλ θώδηθα; ηαζεξόηεηα: ν θώδηθαο ζα ζπλερίζεη λα ιεηηνπξγεί ζσζηά αθνύ γίλνπλ αιιαγέο ζε απηόλ; Διεγμηκόηεηα: κπνξεί λα ειεγρζεί εύθνια ν θώδηθαο γηα ιάζε; Σα ππν-ραξαθηεξηζηηθά ηεο Μεηαθεπζιμόηηηαρ είλαη ε: ΔΝΓΔΙΚΣΙΚΔ ΛΤΔΙ YΠΟΔΡΓΑΙΑ 4.Β 3

Πξνζαξκνζηηθόηεηα: κπνξεί ν θώδηθαο λα ιεηηνπξγήζεη ζε άιιν πεξηβάιινλ; Δπθνιία εγθαηάζηαζεο: κπνξεί λα εγθαηαζηαζεί εύθνια ν θώδηθαο; Γπλαηόηεηα ζπλύπαξμεο: είλαη ν θώδηθαο ζπκβαηόο κε πξόηππα κεηαθνξάο; Αληηθαηαζηαζηκόηεηα: πόζν εύθνια κπνξεί ν θώδηθαο λα αληηθαηαζηήζεη άιινλ θώδηθα; Ο θώδηθαο είλαη γξακκέλνο ζε ANCI C θαη απηό ζεκαίλεη όηη ε κεηαθεξζηκόηεηά ηνπ είλαη ζε πνιύ θαιό επίπεδν. Μπνξεί δειαδή απηόο ν θώδηθαο λα ιεηηνπξγήζεη θαη ζε άιια πεξηβάιινληα, ιεηηνπξγηθά ζπζηήκαηα ή σο βηβιηνζήθε έρνληαο ππόςε ηε γιώζζα ζηελ νπνία γξάθεθε. Σα πνηνηηθά κεηνλεθηήκαηα πνπ αλαθέξζεθαλ ζην ππν-εξώηεκα α επεξεάδνπλ θπξίσο ηε ζπληεξεζηκόηεηα, θαη εηδηθόηεξα ηα ππν-ραξαθηεξηζηηθά ηξνπνπνηεζηκόηεηα θαη ειεγμηκόηεηα. Γελ είλαη εύθνιν λα αμηνινγεζεί ην ππνραξαθηεξηζηηθό ζηαζεξόηεηα αθνύ απηό αλαθέξεηαη ζηελ αμηνπηζηία ηνπ θώδηθα αθνύ γίλνπλ ζε απηόλ αιιαγέο. Ο ειιηπήο ζρνιηαζκόο κεηώλεη ηε ζπληεξεζηκόηεηα αθνύ πεξηνξίδεη ηελ αλαγλσζηκόηεηα ηνπ θώδηθα. Γελ κπνξείο λα ζπληεξήζεηο εύθνια θάηη πνπ δελ γλσξίδεηο ηη θάλεη! Ούηε θαη λα ην δηνξζώζεηο (αλαιπζηκόηεηα), αιιά νύηε θαη λα αλαθαιύςεηο ηα ινγηθά ιάζε ηνπ (ειεγμηκόηεηα). Τπάξρεη πεξίπησζε λα επεξεαζηεί έκκεζα θαη ην ππν-ραξαθηεξηζηηθό δπλαηόηεηα ζπλύπαξμεο, αθνύ ζα πξέπεη ν θώδηθαο λα ειεγρζεί γηα ζπκβαηόηεηα κε δηάθνξα πξόηππα. Σα πνιιά ζεκεία εμόδνπ απμάλνπλ ηελ πνιππινθόηεηα ηνπ θώδηθα θαη κεηώλνπλ θπξίσο ηελ ειεγμηκόηεηα θαη ηελ ηξνπνπνηεζηκόηεηα. Ο πνιύπινθνο θώδηθαο δύζθνια ειέγρεηαη θαη ηξνπνπνηείηαη. Η κεηαθνξά ειέγρνπ επεξεάδεη όια ηα ππν-ραξαθηεξηζηηθά ηεο ζπληεξεζηκόηεηαο ζε κεγάιν βαζκό αθνύ ε ξνή ειέγρνπ κεηαθέξεηαη κε άικαηα θαη ρσξίο θάπνην ινγηθό έιεγρν κεηαβιεηώλ από ην έλα ζεκείν ηνπ θώδηθα ζε έλα άιιν. Η ρξήζε πεξίπινθσλ εληνιώλ κεηώλεη ζε θάπνην βαζκό ηελ αλαγλσζηκόηεηα ηνπ θώδηθα θαη άξα ηε ζπληεξεζηκόηεηα θαη ηελ ειεγμηκόηεηα ηνπ. Σέινο, όηαλ ν θώδηθαο είλαη γηα θάπνην ιόγν κε-ληεηεξκηληζηηθόο, επεξεάδεηαη ε αλαιπζηκόηεηά ηνπ (αθνύ κεηά από θάπνην ζεκείν δελ είλαη δπλαηόλ λα θαζνξηζηεί αθξηβώο ην κνλνπάηη ξνήο ηνπ ειέγρνπ), ε ζηαζεξόηεηα θαη ε ειεγμηκόηεηα. Δπίζεο επεξεάδνληαη θαη όια ηα ππν-ραξαθηεξηζηηθά ηεο κεηαθεξζηκόηεηαο αθνύ έλαο αζηαζήο ζηελ ζπκπεξηθνξά ηνπ θώδηθαο θαιείηαη λα ιεηηνπξγήζεη ζπκβησηηθά ζε έλα λέν πεξηβάιινλ. Οη ζπλέπεηεο κπνξεί λα είλαη απξόβιεπηεο κέρξη ηνπ ζεκείνπ ν θώδηθαο λα ιεηηνπξγεί πάληα ζσζηά! γ) Ο γξάθνο Kiviat αλαπαξηζηά γξαθηθά θάπνηα από ηα ζπκπεξάζκαηα ηνπ εξσηήκαηνο α. Οη απνδεθηέο ηηκέο (ζύκθσλα κε ηηο default values ηνπ Source Monitor) ζρεκαηίδνπλ έλαλ πξάζηλν θύθιν όπνπ ηα αζηέξηα απεηθνλίδνπλ ηηο ηξέρνπζεο ηηκέο γηα ηνλ θώδηθα Kαξηέια. ΔΝΓΔΙΚΣΙΚΔ ΛΤΔΙ YΠΟΔΡΓΑΙΑ 4.Β 4

Ο γπάθορ Kiviat για ηον κώδικα Καπηέλα. Όπσο είλαη αλακελόκελν εληνπίδεηαη ακέζσο ν αλεπαξθήο ζρνιηαζκόο ηνπ θώδηθα (πνζνζηό 6,4%) αλ θαη ηα ζρεηηθά όξηα 20%-50% ζεσξνύληαη ππεξβνιηθά. Σν πνζνζηό εληνιώλ επαλάιεςεο ζην ζύλνιν ησλ εληνιώλ ηνπ πξνγξάκκαηνο είλαη 17,3%, εληόο νξίσλ. Απηό ζεκαίλεη όηη πηζαλώο ν θώδηθαο δελ είλαη ηόζν απαηηεηηθόο ζε ππνινγηζηηθή ηζρύ (εάλ θάλνπκε ηελ απινπνηεκέλε ππόζεζε όηη νη εληνιέο επαλάιεςεο είλαη από ηηο πην δαπαλεξέο). Κάζε ζπλάξηεζε έρεη θαηά κέζν όξν 24 εληνιέο. Γελ ππάξρνπλ δειαδή κεγάιεο ζπλαξηήζεηο. Παξόια απηά, νη ππάξρνπζεο ζπλαξηήζεηο είλαη κηθξέο θαη όρη πνιύπινθεο κε κέζε πνιππινθόηεηα 3,14. Η κέγηζηε πνιππινθόηεηα βέβαηα είλαη 6, εθηόο νξίσλ δειαδή, αιιά απηό είλαη ππνθεηκεληθό αθνύ ηα όξηα πνπ έρνπλ ηεζεί είλαη αξθεηά κηθξά (2-4,5). Σν κέγηζην βάζνο θιήζεο είλαη 4 (κέζα ζηα όξηα) ελώ ην κέζν βάζνο 1,44. Απηό ζεκαίλεη όηη ε πνιππινθόηεηα ηνπ θώδηθα πηζαλώο λα εληνπίδεηαη ζε κία ή δύν από ηηο ζπλαξηήζεηο πνπ ηνλ απαξηίδνπλ. Οη ρακειέο ηηκέο δείρλνπλ όηη ν θώδηθαο δελ ρξεζηκνπνηεί θαηά θόξνλ ηελ αλαδξνκή. Η πην εύθνιε βειηίσζε πνπ ζα κπνξνύζε λα γίλεη είλαη ε πξνζζήθε ζρνιίσλ ζε θάζε ζπλάξηεζε. Δπίζεο, ε δηόξζσζε ησλ πνηνηηθώλ κεηνλεθηεκάησλ 3,4 θαη 5 είλαη εύθνιε ππόζεζε. Αληίζεηα, ε κείσζε ηεο πνιππινθόηεηαο ηνπ θώδηθα ζα απαηηνύζε ίζσο αξθεηή πξνζπάζεηα άξα θαη θόζηνο. δ) Υξεζηκνπνηώληαο θαηαξρήλ ην γξάθν Kiviat κπνξεί λα γίλεη ε παξαηήξεζε όηη ν θώδηθαο Πύπγοι Ανόι είλαη ζρεηηθά θαιά ζρνιηαζκέλνο κε 16,1% ζρόιηα, θαη θαίλεηαη λα είλαη ιηγόηεξν πνιύπινθνο. Σν πνζνζηό εληνιώλ επαλάιεςεο είλαη ηεο ηάμεο ηνπ 16,7% (έλαληη 17,3 ηνπ θώδηθα θαξηέια), αιιά ην βάζνο θιήζεσλ είλαη ζαθώο κηθξόηεξν κε κέζν όξν 1,05 θαη κέγηζην βάζνο θιήζεο 3. ΔΝΓΔΙΚΣΙΚΔ ΛΤΔΙ YΠΟΔΡΓΑΙΑ 4.Β 5

Ο γπάθορ Kiviat για ηον κώδικα Πύπγοι Ανόι. Μία αλάιπζε ηνπ θώδηθα κε ην RSM θαη ηελ αλαθνξά Source Code Functional Metrics and Analysis, δίλεη ην απνηέιεζκα: ~~ Project Quality Profile ~~ Type Count Percent Quality Notice 1 10 10.42 Physical line length > 80 characters 4 1 1.04 Assignment "=" within "if" statement 17 3 3.13 Function comment content less than 10.0% 22 6 6.25 if, else, for or while not bound by scope 27 1 1.04 Number of function return points > 1 30 67 69.79 TAB character has been identified 49 2 2.08 Function appears to have null or blank parameters 50 5 5.21 Variable assignment to a literal number 105 1 1.04 A symbolic constant using #define Σα θνηλά πξνβιήκαηα πνπ παξνπζηάδνπλ νη δύν θώδηθεο είλαη ε έιιεηςε ζρνιίσλ, αλ θαη ζηνλ θώδηθα ηνπ Πύπγοι Ανόι, 4 ζπλαξηήζεηο από ηηο 7 είλαη επαξθώο ζρνιηαζκέλεο. Γελ παξνπζηάδνληαη πξνβιήκαηα κε-ληεηεξκηληζηηθνύ θώδηθα ή κεηαθνξάο ειέγρνπ. Τπάξρεη όκσο 1 ζπλάξηεζε από ηηο 7 κε πνιιά ζεκεία εμόδνπ αληί γηα ηξεηο ζηηο πέληε πνπ ππήξραλ ζηνλ θώδηθα θαξηέια. Έλα πηζαλώο ζνβαξό ιάζνο είλαη ε ρξήζε = αληί γηα = = ζε ινγηθή ζπλζήθε ελόο if. ε γεληθέο γξακκέο ν θώδηθαο Πύπγοι Ανόι είλαη πην απιόο, ρσξίο ζνβαξά πνηνηηθά κεηνλεθηήκαηα. Άξα είλαη ζεσξεηηθά πην εύθνια ζπληεξήζηκνο θαη ειέγμηκνο. ΔΝΓΔΙΚΣΙΚΔ ΛΤΔΙ YΠΟΔΡΓΑΙΑ 4.Β 6

ii. Δθαρμογή CMMI α) Οη παξαθάησ πίλαθεο απεηθνλίδνπλ ηηο πξαθηηθέο θαη ηα παξάγσγα ηεο δηαδηθαζίαο Project Planning ζην επίπεδν σξηκόηεηαο 2 ηνπ CMMI, θαζώο θαη εάλ ηα παξάγσγα απηά ππήξραλ ( - λαη, -όρη, - ζε θάπνηα κνξθή) ζην επίπεδν 1: ηότος: SG 1 Establish Estimates SP 1.1 Estimate the Scope of the Project 1. Task descriptions 2. Work package descriptions 3. WBS 2. 3. Ανάλσζη: ζην επίπεδν 1 ππήξρε κία γεληθή πεξηγξαθή ησλ παθέησλ εξγαζίαο αιιά όρη αθξηβήο πεξηγξαθή ησλ ππν-εξγαζηώλ (tasks) γηα θάζε παθέην. Γελ ππήξρε επίζεο Work Breakdown Structure, θαη εηδηθόηεξα ζύλδεζε παθέησλ/ ππν-εξγαζηώλ κε παξαδνηέα, νύηε πξόβιεςε γηα ηελ παξαγσγή πιάλσλ δηαζθάιηζεο πνηόηεηαο θαη Δ&Δ. Τπήξρε θάπνηα πξόβιεςε γηα ηνπο θηλδύλνπο θαη ηελ αληηκεηώπηζή ηνπο. Σα παξάγσγα απηά απνηεινύλ είζνδν ζηελ πξαθηηθή SP 2.1. Η πηνζέηεζε ηεο πξαθηηθήο SP1.1 ζα επέθεξε κία αύμεζε ηεο ηάμεο ηνπ 1-3% ηνπ θόζηνπο ηνπ έξγνπ. SP 1.2 Establish Estimates of Work Product and Task Attributes 1. Technical approach 2. Size and complexity of tasks and work products 3. Estimating models 4. Attribute estimates 2. 3. 4. Ανάλσζη: ε ηερληθή πξνζέγγηζε πνπ ζα ρξεζηκνπνηεζεί γηα ηελ θαηαζθεπή ηνπ ινγηζκηθνύ ππήξρε θαη ζην επίπεδν 1 ππό ηε κνξθή παθέηνπ εξγαζίαο γηα ηε ζρεδίαζε. Γελ ππήξραλ όκσο αθξηβείο ιεπηνκέξεηεο γηα παξακέηξνπο όπσο ε αζθάιεηα θαη ε εξγνλνκία. Σα ππόινηπα ηξία παξάγσγα πνπ αθνξνύλ κεζόδνπο γηα ηελ πξόβιεςε ηνπ κεγέζνπο ησλ ππνεξγαζηώλ, ηεο πνιππινθόηεηαο ηνπ ινγηζκηθνύ βαζηζκέλεο ζε ηζηνξηθά δεδνκέλα απνπζίαδαλ ηειείσο. Σα παξάγσγα απηά ζα κπνξνύζαλ λα νινθιεξσζνύλ ζε έλα έγγξαθν κε ηνλ ηίηιν ρεδίαζε Λνγηζκηθνύ (Design Plan and Requirements). Η πηνζέηεζε ηεο πξαθηηθήο SP1.2 ζα επέθεξε κία αύμεζε ηεο ηάμεο ηνπ 3-4% ηνπ θόζηνπο ηνπ έξγνπ. SP 1.3 Define Project Lifecycle 1. Project lifecycle phases 1. Ανάλσζη: νη θύθινη αλάπηπμεο ηνπ έξγνπ ππήξραλ ζην επίπεδν 1 ππό ηε άηππε κνξθή νξγάλσζεο ησλ παθέησλ εξγαζίαο ζύκθσλα κε ην κνληέιν θαηαξξάθηε. Δπίζεο είραλ επηζεκαλζεί θαη ηα θπξηόηεξα ζεκεία θακπήο/απνθάζεσλ ππό ηε κνξθή milestones. Σν επίπεδν 2 βέβαηα απαηηεί κία μεθάζαξε θαη ιεπηνκεξή πεξηγξαθή ησλ παξαπάλσ. ΔΝΓΔΙΚΣΙΚΔ ΛΤΔΙ YΠΟΔΡΓΑΙΑ 4.Β 7

SP 1.4 Determine Estimates of Effort and Cost 1. Estimation rationale 2. Project effort estimates 3. Project cost estimates 2. 3. Ανάλσζη: ε εθηίκεζε θόζηνπο ππήξρε ζην επίπεδν 1 ήηαλ όκσο ζηεξηγκέλε ζε πξνζσπηθέο εθηηκήζεηο ρσξίο ηε ρξήζε επίζεκσλ κεζόδσλ ή ηζηνξηθώλ ζηνηρείσλ. Αξθεηνί παξάγνληεο πνπ επεξεάδνπλ ην θόζηνο όπσο πιηθό θαη ινγηζκηθό ζρεδίαζεο/αλάπηπμεο, απξνζδόθεηεο αιιαγέο ζην πιάλν έξγνπ, απόδνζε θαη ηθαλόηεηα ησλ εξγαδνκέλσλ δελ πάξζεθαλ ίζσο ππόςε. Σα παξάγσγα απηά απνηεινύλ είζνδν ζηελ πξαθηηθή SP 2.1. Η πηνζέηεζε ηεο πξαθηηθήο SP1.4 ζα επέθεξε κία αύμεζε ηεο ηάμεο ηνπ 3-4% ηνπ θόζηνπο ηνπ έξγνπ. ηότος: SG 2 Develop a Project Plan SP 2.1 Establish the Budget and Schedule 1. Project schedules 2. Schedule dependencies 3. Project budget 2. 3. Ανάλσζη: βάζε ησλ παξαγώγσλ ησλ πξαθηηθώλ SP1.1 θαη SP1.4 θαηαζθεπάδεηαη έλα ιεπηνκεξέο έγγξαθν κε ηνλ ηίηιν Πιάλν Έξγν (Detailed Project Plan). Σν έγγξαθν πεξηέρεη ηνλ αθξηβή ζρεδηαζκό ηνπ έξγνπ πεξηιακβαλνκέλσλ ησλ δηαγξακκάησλ PERT, ησλ θξίζηκσλ ζεκείσλ (milestones), ηηο ζρέζεηο κεηαμύ ησλ παθέησλ εξγαζίαο, ηηο δηνξζσηηθέο θηλήζεηο ζε πεξίπησζε απνθιίζεσλ θαη θπζηθά ηνλ αλαιπηηθό πξνϋπνινγηζκό ηνπ έξγνπ. SP 2.2 Identify Project Risks 1. Identified risks 2. Risk impacts and probability of occurrence 3. Risk priorities 2. 3. Ανάλσζη: κία αλάιπζε ξίζθνπ ππήξρε ζην επίπεδν 1. ε κεγάια έξγα ε αλάιπζε απηή απνηειεί μερσξηζηό έγγξαθν κε ηίηιν Γηαρείξηζε Κηλδύλνπ (Risk Management Plan). SP 2.4 Plan for Project Resources 1. Staffing requirements based on project size and scope 2. Critical facilities/equipment list 2. Ανάλσζη: ε αλάιπζε ησλ απαηηήζεσλ ζε πξνζσπηθό θαη πιηθό έιαβε ρώξα ζην επίπεδν 1, κε εκπεηξηθό ηξόπν θαη ίζσο κε πνιινύο ζπκβηβαζκνύο. SP 2.5 Plan for Needed Knowledge and Skills 1. Inventory of skill needs 2. Staffing and new hire plans 3. Databases 1. 2. 3. Ανάλσζη: Η αλαγλώξηζε ησλ ηθαλνηήησλ θαη ηεο γλώζεο πνπ ρξεηάδεηαη γηα λα αλαπηπρζεί ην ινγηζκηθό έιεηπε παληειώο από ην επίπεδν 1. Σν ίδην ηζρύεη θαη γηα ηηο πξαθηηθέο απόθηεζεο γλώζεο όπσο εθπαίδεπζε ηνπ πξνζσπηθνύ ζηηο απαηηνύκελεο ηερλνινγίεο, ε πξόζιεςε επηπιένλ πξνζσπηθνύ ή ε ρξήζε ππεξγνιάβσλ. Αλάινγα κε ην επίπεδν ησλ γλώζεσλ θαη ησλ ηθαλνηήησλ ηνπ ππάξρνληνο πξνζσπηθνύ, ην θόζηνο ηνπ έξγνπ κπνξεί λα αλέβεη θαηαθόξπθα από ηα απνηειέζκαηα απηήο ηεο ζεκαληηθήο πξαθηηθήο. ΔΝΓΔΙΚΣΙΚΔ ΛΤΔΙ YΠΟΔΡΓΑΙΑ 4.Β 8

SP 2.6 Plan Stakeholder Involvement 1. Stakeholder involvement plan 1. Ανάλσζη: ην επίπεδν 1 δελ ππήξρε ζπγθεθξηκέλε πξαθηηθή/κέζνδνο γηα ηελ εκπινθή ησλ ελδηαθεξνκέλσλ κεξώλ ζην έξγν. Η εκπινθή ηνπ πειάηε γίλνληαλ θαηά βνύιεζε ηνπ ή ζε ζπγθεθξηκέλεο ζηηγκέο ζηελ αξρή θαη ην ηέινο ηνπ έξγνπ. Η ύπαξμε ελόο κόλν ελδηαθεξόκελνπ απινπνηεί θάπσο ηε δηαδηθαζία. SP 2.7 Establish the Project Plan Overall project plan 1. Ανάλσζη: Η ύπαξμε ελόο θύξηνπ πιάλνπ (master plan) ην νπνίν ελεκεξώλεηαη ζπλερώο ππήξρε ππό κία πην απιή κνξθή θαη ζην επίπεδν 1. Από ηελ παξαπάλσ αλάιπζε είλαη θαλεξό όηη ππάξρνπλ πνιιέο πξαθηηθέο νη νπνίεο είλαη κελ ρξήζηκεο αιιά ίζσο ππεξβνιηθέο γηα κηθξά έξγα ινγηζκηθνύ. Βέβαηα ζην CMMI ελδηαθέξεη ε θαζηέξσζε ησλ πξνβιεπόκελσλ δηαδηθαζηώλ σο θνπιηνύξα ηεο εηαηξίαο θαη πηζαλέο πεξηθνπέο θαηά βνύιεζε ππνζθάπηνπλ κία πξνζπάζεηα γηα αλέιημε ζε επίπεδν 3. Από ηελ άιιε, κία πξνζαξκνγή ζε κία πην ειαθξηά έθδνζε ζα κείσλε ην θόζηνο θαη ζα ήηαλ πην εθηθηή κε ην δηαζέζηκν δπλακηθό. Μία ηέηνηα έθδνζε ηνπ CMMI level 2 ζα κπνξνύζε λα κελ πεξηιακβάλεη ηηο πξαθηηθέο SP2.2-2.6. β) Η εθαξκνγή ηνπ CMMI απαηηεί ηελ απόιπηε πξνζήισζε ηεο δηνίθεζεο ζηελ επίηεπμε ηνπ ζηόρνπ, δειαδή ηελ αλαξξίρεζε ζε έλα επίπεδν πάλσ από ην 1. Η θνπιηνύξα κίαο εηαηξίαο δηακνξθώλεηαη από ην πςειά ηζηάκελν πξνζσπηθό (θαη όρη από ην θαηώηεξν). Η δηνίθεζε ινηπόλ ηεο εηαηξίαο (νθείιεη λα) είλαη θαιά ελήκεξε γηα ην θόζηνο ηεο πηνζέηεζεο ελόο πξνηύπνπ ηόζν απζηεξνύ. Σν θόζηνο ηεο πηνζέηεζεο πεξηιακβάλεη πνιιά θαλεξά θαη θξπκκέλα θόζηε όπσο ε εθπαίδεπζε (ή αληηθαηάζηαζε) ηνπ πξνζσπηθνύ, ε αξρηθή επηβξάδπλζε ησλ δηαδηθαζηώλ ιόγσ ηεο πηνζέηεζεο λέσλ πξαθηηθώλ θαη πνιιώλ παξαγώγσλ, ε αληίδξαζε ηνπ πξνζσπηθνύ αιιά θαη ησλ πειαηώλ. Μία ηόζν ζεκαληηθή επέλδπζε ζεσξεηηθά έρεη κεζνπξόζεζκα απνηειέζκαηα, πνηέ άκεζα. Σν CMMI δελ θάλεη δηάθξηζε ζηελ εθαξκνγή ηνπ ζε κεγάια ή κηθξά έξγα. Αλάινγα κε ην κέγεζνο ηνπ έξγνπ ε ιεπηνκέξεηα ησλ παξαγώγσλ πξνζαξκόδεηαη. Δμάιινπ ην πξόηππν δίλεη νδεγίεο γηα ην ηη πξέπεη λα ππάξρεη όρη πσο ζα παξαρζεί ή ηηο αθξηβείο ιεπηνκέξεηεο ηνπ πεξηερνκέλνπ ηνπ. Η πηνζέηεζε ελόο πξνηύπνπ έρεη λα θάλεη κε ηελ εκπεηξία θαη ηελ θνπιηνύξα ηεο εηαηξίαο. Η πηζηνπνίεζε ζα πξέπεη λα είλαη κέξνο ηεο εηαηξηθήο ζηξαηεγηθήο κε ζηόρν ηελ πξνζέιθπζε πεξηζζόηεξσλ θαη κεγαιύηεξσλ πειαηώλ. Μία εηαηξία κε εκπεηξία ζε έξγα ινγηζκηθνύ έρεη ην πιενλέθηεκα ηεο γλώζεο ησλ βαζηθώλ ηεο δηαδηθαζηώλ θαη άξα κπνξεί λα εθαξκόζεη επθνιόηεξα ην πξόηππν βαζηζκέλε θαη ζε ηζηνξηθά δεδνκέλα. Από ηελ άιιε, ε ύπαξμε παγησκέλσλ ηαθηηθώλ απνηειεί ηξνρνπέδε ζε πηζαλέο αιιαγέο. Η θηινζνθία ηνπ πξνζσπηθνύ ηεο εηαηξίαο ζα παίμεη ην ζεκαληηθόηεξν ξόιν. Ο ελζνπζηαζκόο, ε πξσηνβνπιία, νη θαιέο ζπλαδειθηθέο ζρέζεηο θαη θπξίσο ν επαγγεικαηηζκόο απνηεινύλ ηελ θηλεηήξηα δύλακε. Άξα ε θνπιηνύξα ηεο εηαηξίαο θαη ε πνηόηεηα ηνπ δπλακηθνύ ηεο είλαη εμαηξεηηθά ΔΝΓΔΙΚΣΙΚΔ ΛΤΔΙ YΠΟΔΡΓΑΙΑ 4.Β 9

ζεκαληηθά. Γηα λα θαιιηεξγεζεί κία ηέηνηα θνπιηνύξα ζα πξέπεη θαη ε εηαηξία λα ιεηηνπξγεί αμηνθξαηηθά θαη λα παξέρεη ζηγνπξηά θαη θίλεηξα ζηνπο εξγαδνκέλνπο ηεο. Έρνληαο απηά ππόςε, ζα ήκαζηαλ επηεηθείο αλ ζπκπεξαίλακε όηη ην CMMI είλαη δύζθνιν λα εθαξκνζηεί ζε δεκόζην νξγαληζκό. ηηο ΗΠΑ όκσο νη πξώηνη νξγαληζκνί πνπ ην εθάξκνζαλ ήηαλ θξαηηθνί. Έλα άιιν ζέκα είλαη ν ηξόπνο κε ηνλ νπνίνλ επεξεάδνπλ νη πειάηεο κία εηαηξία πηζηνπνηεκέλε κε CMMI. Αξθεηνί εηδηθνί επηζεκαίλνπλ όηη ε πηζηνπνίεζε ειθύεη ηνπο πειάηεο. ηελ πξάμε όκσο, εάλ νη πειάηεο βξίζθνληαη ζε ρακειό επίπεδν CMMI (πηζαλώο 1) δελ κπνξνύλ λα εθκεηαιιεπηνύλ ηηο δπλαηόηεηεο ηεο εηαηξίαο κε επίπεδν 2 ή κεγαιύηεξν. Έηζη κπνξεί λα πξνθύςνπλ δηάθνξεο παξελέξγεηεο π.ρ. νη αδπλακίεο ηνπ πειάηε θαηαινγίδνληαη ζηελ εηαηξία παξαγσγήο ινγηζκηθνύ. Η θνζηνιόγεζε ησλ έξγσλ ινγηζκηθνύ από κία πηζηνπνηεκέλε εηαηξία επηδεηθλύεη ζηελ πξάμε κία παξάμελε ζπκπεξηθνξά. Έρεη απνδεηρζεί όηη εηαηξείεο πηζηνπνηεκέλεο κε CMMI ηειηθά κεηώλνπλ ην εζσηεξηθό θόζηνο παξαγσγήο. Η κείσζε απηή όκσο δελ πεξλά πάληα ζηνλ πειάηε. Οη πηζηνπνηεκέλεο εηαηξίεο ρξεώλνπλ πην αθξηβά από ηηο κε-πηζηνπνηεκέλεο κε ην επηρείξεκα ηεο παξαγσγήο αμηόπηζηνπ ινγηζκηθνύ θπζηθά κέζα ζηα πξνβιεπόκελα ρξνληθά όξηα. Απηή ε ηαθηηθή ππαγνξεύεηαη από ηελ πνιηηηθή ησλ εηαηξηώλ θαη δελ έρεη άκεζε ζρέζε κε ηελ εθαξκνγή ηνπ CMMI σο πξνηύπνπ. Σέινο ην κέγεζνο ηεο εηαηξίαο δελ θαίλεηαη ζεσξεηηθά λα πεξηνξίδεη ηελ εθαξκνγή ηνπ CMMI όκσο πξνθύπηνπλ αξθεηά εξσηήκαηα. Οη κηθξνκεζαίεο επηρεηξήζεηο δελ κπνξνύλ λα αληέμνπλ εύθνια ην κεγάιν ρξνληθό δηάζηεκα πξνζαξκνγήο ζην πξόηππν. Δπίζεο ππνθέξνπλ από ηηο ζπλερείο αιιαγέο ζην πξνζσπηθό θαη είλαη πην επηξξεπείο ζε αιιαγέο ηνπ εμσηεξηθνύ πεξηβάιινληνο (λνκνζεζία, νηθνλνκηθέο αιιαγέο θηι). Από ηελ άιιε κπνξεί λα είλαη πην ζπκπαγείο από άπνςε πνηόηεηαο θαη επαγγεικαηηζκνύ ηνπ πξνζσπηθνύ. Μέρξη ζήκεξα δελ ππάξρνπλ επαξθή ζηνηρεία γηα ηελ εθαξκνγή ηνπ CMMI ζε κηθξν-κεζαίεο επηρεηξήζεηο νπόηε ηα ζεσξεηηθά ζπκπεξάζκαηα είλαη παξαθηλδπλεπκέλα. ΔΝΓΔΙΚΣΙΚΔ ΛΤΔΙ YΠΟΔΡΓΑΙΑ 4.Β 10