Έχω, έχεις, έχει, όλοι έχουν δικαιώματα στο δημοκρατικό σχολείο.

ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ TEACHERS 4 EUROPE Έχω, έχεις, έχει, όλοι έχουν δικαιώματα στο δημοκρατικό σχολείο. 11ο Δημοτικό σχολείο Χαϊδαρίου Ε Τάξη ΤΣΙΑΝΤΟΥΛΑ ΕΙΡΗΝΗ 10/4/2014

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Α. Ταυτότητα Διδακτικής Πρακτικής 03 Α1. Τίτλος Διδακτικής Πρακτικής 03 Α2. Εκπαιδευτικός-Σχολείο και Τάξη Εφαρμογής 03 Α3. Εμπλεκόμενες γνωστικές περιοχές 03 Α4. Σκοπός & Επιμέρους στόχοι της διδακτικής πρακτικής 03 Α5. Εκτιμώμενη διάρκεια 04 Β. Περιγραφή Διδακτικής Πρακτικής 05 Β1. Μεθοδολογία Υλοποίησης 05 Β2. Υλικοτεχνική Υποδομή 05 Β3. Περιγραφή Φάσεων Υλοποίησης 06 Β4. Φύλλα Εργασίας 07 Β5. Επιτεύγματα Μαθητών 08 Γ. Αναστοχασμός στην Πρακτική Εφαρμογή 08 Δ. Βιβλιογραφία 09 Ε. Παράρτημα 10 2

Α1.Τίτλος Διδακτικής Πρακτικής Α. Ταυτότητα Διδακτικής Πρακτικής ''Εχω, έχεις έχει, όλοι έχουν δικαιώματα στο Δημοκρατικό σχολείο' Α2. Εκπαιδευτικός-Σχολείο και τάξη εφαρμογής Τσιαντούλα Ειρήνη, 11ο Δημοτικό σχολείο Χαϊδαρίου, Ε' Τάξη Α3. Εμπλεκόμενες γνωστικές περιοχές Η θεματική του σχεδίου εργασίας συνδέεται με τα περιεχόμενα και τους στόχους του μαθήματος της Φυσικής αγωγής και η μεθοδολογία υλοποίησης του εντάσεται στο πλαίσιο εφαρμογής του μαθήματος της ευέλικτης ζώνης. Ειδικότερα στο μάθημα της φυσικής αγωγής και σύμφωνα με το αναλυτικό πογραμμα σπουδών, καλλιεργούνται αξίες καθώς και υιοθέτηση συμπεριφορών που απαρτίζουν την σύγχρονη δημοκρατική πολιτότητα. Συγκεκριμένα με το μάθημα της Φυσικής αγωγής επιδιώκεται η κατανόηση του Άλλου, ο σεβασμός της διαφορετικότητας και η συνεργασία με όλους και όλες. Ακόμη, επιδιώκεται η επίδειξη υπεύθυνης αθλητικής δημοκρατικής και κοινωνικής συμπεριφοράς ως αποτέλεσμα της συμμετοχής στη φυσική δραστηριότητα. Η υιοθέτηση αρχών δικαιοσύνης, δημοκρατικότητας και αποδοχής της διαφορετικής άποψης σε όλους τους τομείς της ζωής. Α4. Σκοπός και επιμέρους στόχοι της διδακτικής πρακτικής Σκοπός Σκοπός της συγκεκριμένης διδακτικής πρακτικής είναι οι μαθητές και οι μαθήτριες της Ε' τάξης να γνωρίζουν τα δικαιώματα τους ως παιδιά όπως αυτά προστατεύονται από τις νομοθετικές πρωτοβουλίες της Ευρωπαϊκή Ένωσης. Παράλληλα να μετατρέψουν τη θεωρία σε πράξη υιοθετώντας υπεύθυνη κοινωνική συμπεριφορά που οδηγεί στην ανάπτυξη ενσυναίσθησης και δεξιοτήτων διαπροσωπικής επικοινωνίας, στοιχεία απαραίτητα για την ύπαρξη Δημοκρατικού κλίματος στο σύγχρονο Δημοκρατικό Ευρωπαϊκό σχολείο. Επιμέρους Στόχοι 1ο Επίπεδο Γνωρίζοντας και κατανοώντας (γνώσεις). α. Να γνωρίζουν τα δικαιώματα τους ως παιδιά. β. Να γνωρίσουν τα δικαιώματα τους καθώς και τους κανόνες που διέπουν το Δημοκρατικό σχολείο. γ. Να γνωρίσουν τα χαρακτηριστικά του δημοκρατικού πολίτη-μαθητή (συνεργασία, φιλία, 3

υπευθυνότητα, αυτοπειθαρχία, ομαδική εργασία, κατανόηση, υγιής συναγωνισμός, ομαδική εργασία, τήρηση κανόνων του σχολείου, συνύπαρξη, σεβασμός, ευγένεια, αποδοχή, ανοχή). 2ο Επίπεδο Επικοινωνώντας (συνεργαζόμενος με τους άλλους). α. Επιλογή κανόνων, στρατηγικών, λεκτικής και μη λεκτικής επικοινωνίας και εφαρμογής στρατηγικών επίλυσης προβληματικών καταστάσεων και συγκρούσεων. β. Να επικοινωνούν μεταξύ τους και να παίζουν ρόλους γ. Να συνεργάζονται μεταξύ τους για τη δημιουργία σχετικού υλικού. 3ο Επίπεδο Συνδέοντας (με τη ζωή) α. Να συνδέσουν όσα διερεύνησαν με τα βιώματα και τις προσωπικές εμπειρίες τους. β. Να συνειδητοποιήσουν ότι ως ευρωπαίοι πολίτες αλλά και ως ευρωπαίοι μαθητές εχουν δικαιώματα και υποχρεώσεις στο σύγχρονο Ελληνικό Δημοκρατικό σχολείο. Οι παραπάνω στόχοι υπηρετούν τις ακόλουθες οριζόντιες ικανότητες α. Κριτική ικανότητα, ώστε να κατανοούν, να αναλύουν και να ερμηνεύουν τα γεγονότα, τις σχέσεις και τις εξελίξεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση. β. Κοινωνικές ικανότητες ως προς τη συζήτηση και τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις ως ευρωπαίων πολιτών-μαθητών. γ. Επιπλέον προάγεται η επικοινωνία και η εκφραστική τους ικανότητα μέσω της δραματοποίησης (παιχνίδι ρόλων, παιχνίδια συνεργασίας). Αξιοποίηση των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και Επικοινωνίας (ΤΠΕ). Αξιοποιείται ο υπολογιστής στην τάξη, ο βιντεοπροβολέας και το διαδίκτυο για τη διερεύνηση και προβολή ιστοσελίδων σχετικών με τα δικαιώματα των παιδιών στην ευρύτερη κοινωνία αλλά και στο σχολικό περιβάλλον. Οι ιστοσελίδες που διερευνήθηκαν ήταν οι εξής http: //europa.eu/index el.htm. Η δικτυακή πύλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. http: //ec.europa.eu/ellada/index elm.htm. Η δικτυακή πύλη της Ευρωπαϊκής Αντιπροσωπίας στην Ελλάδα. http://users.sch.gr/skontax/autosch/joomla15/. Παρατηρητήριο για την πρόληψη της σχολικής βίας και του εκφοβισμού. http: //dikaiomatapaidiouwikispaces.com/e.e. και παιδι. Τα δικαώματα του παιδιού στην Ευρωπαική Ένωση. http://www.0-18.gr/. Συνήγορος του πολίτη. Α5. Εκτιμώμενη διάρκεια Θα αξιοποιηθούν συνολικά δώδεκα διδακτικές ώρες από το μάθημα της ευέλικτης ζώνης. 4

B. Περιγραφή Διδακτικής Πρακτικής Β1. Μεθοδολογία Υλοποίησης Το σχέδιο εργασίας υλοποιείται στο πλαίσιο λειτουργίας της σχολικής τάξης και στην σχολική αυλή. Οι μαθητές χωρίστηκαν σε ομάδες σύμφωνα με τις απαιτήσεις των παιχνιδιών συνεργασίας στα οποία και πήραν μέρος. Η ομαδική συνεργασία με παιχνίδια συνεργασίας, βελτίωσε συμπεριφορές που απαρτίζουν την σύγχρονη δημοκρατική πολιτότητα (κατανόηση των δικαιωμάτων του άλλου, σεβασμός της διαφορετικότητας, συνεργασία με όλους και με όλες, υιοθέτηση των αρχών της δικαιοσύνης και της αποδοχής της διαφορετικής άποψης σε όλους τους τομείς της ζωής τους). Με την συμμετοχή στο πρόγραμμα του Βρετανικού συμβουλίου και την βοήθεια της Ολυμπιονίκου κας Κραβαρίωτη που ήρθε στο σχολείο μας οι μαθητές πήραν μέρος σε παιχνίδια ρόλων. Β2. Υλικοτεχνική Υποδομή Ο σχεδιασμός και η υλοποίηση του σχεδίου εργασίας έγινε τόσο στη σχολική τάξη, στην αυλή του σχολείου και στην αίθουσα πολλαπλών χρήσεων. Στην αυλή του σχολείου πραγματοποιήθηκαν παιχνίδια συνεργασίας για την βελτίωση των δεξιοτήτων των μαθητών που αφορούν την δημοκρατική συνύπαρξη και τον αλληλοσεβασμό μέσα στη δημοκρατική σχολική κοινότητα (τήρηση κανόνων, ομαδική εργασία, κοινωνικότητα, ενσυναίσθηση, ευγένεια, αλληλοσεβασμός, αποδοχή, ανοχή, υγιής ανταγωνισμός). Χρησιμοποιήθηκε η αίθουσα πολλαπλών χρήσεων όπου υπήρχε υπολογιστής με βιντεοπροβολέα για την προβολή των ιστοσελίδων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επίσης, προβλήθηκε ο χάρτης των δικαωμάτων του παιδιού της Ευρωπαικής Ένωσης (Ε.Ε). Ακόμη, έγινε προβολή ταινίας που αφορούσε την δημοκρατική, ειρηνική συνύπαρξη των παιδιών μέσα στο σχολείο που διέπεται από τα Ευρωπαϊκά ιδεώδη των δικαιωμάτων του παιδιού μέσα στο σύγχρονο Ευρωπαϊκό σχολείο. Χρησιμοποιήθηκε βίντεοκάμερα για την δημιουργία ταινίας μικρού μήκους που θα αναρτηθεί στο ιστολόγιο του σχολείου και αφορά την ιστορία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 5

B3. Περιγραφή Φάσεων Υλοποίησης Πρώτη Φάση:Κοινός προγραμματισμός (1η διδακτική ώρα) Στην 1η φάση του σχεδίου εργασίας διατέθηκε μία διδακτική ώρα για την ευαισθητοποίηση των μαθητών σχετικά με την συγκεκριμένη θεματική ενασχόλησης τους. Έγινε ανάλυση του θέματος σε επιμέρους διαστάσεις και αποφασίστηκε: Nα διερευνηθεί ο χάρτης που αναφέρεται στα θεμελιώδη ευρωπαικά δικαιώματα των παιδιών. Να διερευνηθούν τα δικαιώματα και οι κοινωνικές υποχρεώσεις των μαθητών μέσα στο δημοκρατικό- Ευρωπαϊκό σχολείο. Να σχεδιαστούν και να πραγματοποιηθούν παιχνίδια συνεργασίας για την επίδειξη και υιοθέτηση συμπεριφορών που απαρτίζουν την Ευρωπαϊκή δημοκρατική πολιτότητα. Να σχεδιαστεί και να δραματοποιηθεί ένα παιχνίδι ρόλων με θέμα την δικαιώματα των παιδιών στην Ευρωπαϊκή κοινωνία αλλά και οι κοινωνικές υποχρεώσεις και τα δικαιώματα των παιδιών-μαθητών μέσα στο δημοκρατικό Ελληνικό σχολείο. Να σχεδιαστούν αφίσες που να αποτυπώνουν τα δικαιώματα των παιδιών στην Ευρώπη και τα δικαιώματα των παιδιών στο μέσα στο δημοκρατικό Ευρωπαϊκό σχολείο. Δεύτερη Φάση:Συλλογική διεξαγωγή του έργου (8 διδακτικές ώρες) Διατέθηκαν τεσσερις διδακτικές ώρες για την υλοποίηση της δραστηριότητας 'Γνωρίζοντας την Ευρωπαϊκή Ένωση'. Στην πρώτη διδακτική ώρα οι μαθητές διάβασαν το ηλεκτρονικό βιβλίο που βρίσκεται στην ιστοσελίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και αφορά την Γεωγραφία της και την ανθρωπογεωγραφία της. Επίσης, έγινε αναφορά στην θεσμική δομή και τρόπο λειτουργίας της Ε.Ε. Επίσης, πραγματοποιήθηκε εκδρομή στην Ευρωπαϊκή Αντιπροσωπία στην Ελλάδα. Εκεί, οι μαθητές ενημερώθηκαν για την θεσμική δομή της Ε.Ε. αλλά και την ιστορία της Ε.Ε. ως τις μέρες μας. Τέλος, οι μαθητές δημιούγησαν βίντεο μικρού μήκους όπου τελικά αποτύπωναν τις γνώσεις τους συνοπτικά για την ιστορία και την δημιουργία της Ε.Ε. Το συγκεκριμένο βίντεο αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα του σχολείου μας. Διατέθηκαν δύο διδακτικές ώρες στο πλαίσιο της σχολικής τάξης για την υλοποίηση της δραστηριότητας 'Διερεύνηση του χάρτη των δικαιωμάτων του παιδιού στην Ευρωπαική Ένωση'. Πρόκειται για ομαδική εργασία, όπου οι μαθητές θα εντοπίσουν τα άρθρα του χάρτη που αναφέρονται στα δικαιώματα των παιδιών. Πηγές διερεύνησης: η ιστοσελίδα της Ευρωπαϊκής ένωσης και του συνήγορου του παιδιού αλλά και άλλες ιστοσελίδες. Δύο διδακτικές ώρες διατέθηκαν στο πλαίσιο της σχολικής τάξης για την υλοποίηση της 6

δραστηριότητας 'Διερεύνηση των δικαιωμάτων-υποχρεώσεων των μαθητών για την υιοθέτηση συμπεριφορών που απαρτίζουν τη σύγχρονη δημοκρατική πολιτότητα στο σύγχρονο Ευρωπαϊκό δημοκρατικό σχολείο'. Πηγές διερεύνησης: η ιστοσελίδα της ΕΨΥΠΕ (εταιρεία ψυχοκοινωνικής υγείας του παιδιού και του εφήβου), βιβλίο φυσικής αγωγής Ε'-ΣΤ' Δημοτικού. Μια διδακτική ώρα για την διεξαγωγή παιχνιδιού ρόλων με την βοήθεια της Ολυμπιονίκης κας Κραβαριώτη στο πρόγραμμα του Ελληνοβρετανικού συμβουλίου 'Σέβομαι τη διαφορετικότητα, γίνομαι ενεργός πολίτης'. Δύο διδακτικές ώρες αφιερώθηκαν για τα παιχνίδια συνεργασίας όπου και έγιναν στην αυλή του σχολείου. Μία διδακτική ώρα διατέθηκε στην τάξη για τη δημιουργία αφίσας που αφορά γενικά τα Ευρωπαϊκά δικαιώματα του παιδιού. Μιά διδακτική ώρα διατέθηκε στην τάξη για τη δημιουργία αφίσας που αφορά τα δικαιώματα των παιδιών στο σχολείο για την δημοκρατική και ειρηνική συμβίωση πάνω στο οποίο βασίζεται το σύγχρονο δημοκρατικό Ελληνικό σχολείο. Τρίτη Φάση: Παρουσίαση και αξιολόγηση ομαδικού έργου (1 διδακτική ώρα) Μετά την ολοκλήρωση του έργου των μαθητών ακολούθησε μία διδακτική ώρα για να αναστοχαστούν την πορεία της εργασίας τους αλλά και τα αποτελέσματα του έργου τους. B4. Φύλλα Εργασίας 1ο Φύλλο Εργασίας (κοινό έργο): Δόθηκε στους μαθητές που εργάζονταν σε 4 ομάδες των 4 ατόμων (είκοσι συνολικά) να μαζέψουν πληροφορίες για την Ε.Ε. (ανθρωπογεωγραφία και γεωγραφία). 2ο Φύλλο Εργασίας : Δόθηκε στους μαθητές που εργάζονταν όλοι μαζί με την καθοδήγηση της εκπαιδευτικού η δυνατότητα να αποκρυσταλλώσουν σε βιντεοταινία με βιντεολήψη ερασιτεχνικής βιντεοκάμερας την ιστορία της Ε.Ε. από την ημέρα της δημιουργίας της ως και σήμερα. Στη συνέχεια η ταινιούλα αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα του σχολείου μας. 3ο Φύλλο Εργασίας (κοινό έργο): Δόθηκε στους μαθητές που εργάστηκαν σε 4 ομάδες των 4 ατόμων (20 συνολικά) ο χάρτης με τα δικαιώματα του παιδιού όπως αυτά ορίζονται στην ιστοσελίδα της Ε.Ε. Η διερεύνηση γίνεται στον υπολογιστή της τάξης όπου υπάρχει και βίντεο προβολέας. 4ο Φύλλο εργασίας (κοινό εργο): Δόθηκε στους μαθητές που εργάστηκαν σε 4 ομάδες των 4 ατόμων (20 άτομα συνολικά) ο χάρτης με τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των μαθητών στο σχολείο πάνω στις οποίες βασίζεται η δημοκρατική συμβίωση των μαθητών στο σύγχρονο Ευρωπαϊκό και Δημοκρατικό Ελληνικό σχολείο. Η διερύνηση έγινε στην ιστοσελίδα της ΕΨΥΠΕ 7

και του Συνήγορου του παιδιού αλλά και από το βιβλίο της Φυσικής Αγωγής της Ε' δημοτικού. 5o Φύλλο εργασίας (κοινό έργο): Δόθηκε η δυνατότητα στους μαθητές που εργάστηκαν σε 4 ομάδες των 4 ατόμων να επινοήσουν, να καταγράψουν και στη συνέχεια να συμμετέχουν σε παιχνίδια συνεργασίας στην αυλή του σχολείου. Β5. Επιτεύγματα μαθητών Στα επιτεύγματα των μαθητών από την εμπλοκή τους στο συγκεκριμένο Σχέδιο Εργασίας συμπεριλαμβάνονται: Η δημιουργία ενός σεναρίου από τους μαθητές με σκοπό την περιληπτική καταγραφή της ιστορίας της Ευρώπης σε ερασιτεχνικό βίντεο. Η δημιουργία αφίσας που απεικονίζει τα δικαιώματα των παιδιών στην Ευρωπαική κοινωνία. Η δημιουργία αφίσας που απεικονίζει τα δικαιώματα των μαθητών στη σχολική κοινωνία με σκοπό την δημοκρατική συμβίωση στο σύγχρονο Ευρωπαϊκο σχολείο. Η επινόηση και συμμετοχή σε παιχνίδια που προάγουν την ειρηνική και δημοκρατική συμβίωση στο σχολείο. Γ. Αναστοχασμός στην Πρακτική Εφαρμογή Οι μαθητές ευαισθητοποιήθηκαν σε μεγάλο βαθμό, τους άρεσε η ενασχόληση με ένα τέτοιο θέμα που αφορά τα δικαιώματα τους στην Ευρωπαϊκή κοινωνία αλλά και η υιοθέτηση συμπεριφορών που απαρτίζουν την σύγχρονη Ευρωπαϊκή δημοκρατική πολιτότητα στην μικρή σχολική κοινότητα. Σε γενικές γραμμές η εμπειρία ήταν θετική, όμως: Είναι αναγκαίο οι μαθητές να εξοικιωθούν με δεξιότητες όπως της βιντεοσκόπησης καθώς στο θέμα αυτό υπήρξαν δυσκολίες. Συμπερασματικά, η ενασχόληση με το θέμα αυτό υπήρξε δημιουργική και αποτελεσματική για τους μαθητές της Ε τάξης του 11ου Δημοτικού σχολείου Χαϊδαρίου. Βασική επιδίωξη αλλά και αποτέλεσμα του θέματος του σχεδίου εργασίας ήταν η γνωριμία των μαθητών με την γεωγραφία, ανθρωπο-γεωγραφία αλλά και τη θεσμική δομή και λειτουργία της Ε.Ε. Επίσης, η γνωριμία των μαθητών με την φιλοσοφία και την προσφορά της Ε.Ε. στα δικαιώματα του παιδιού. Η διαμόρφωση ολοκληρωμένης προσωπικότητας καλλιεργώντας και αναπτύσσοντας τη συλλογικότητα, την αλληλεγγύη, την ευγενή άμιλλα, την αγωνιστικότητα και το 8

σεβασμό σε κανόνες, σε ηθικές και κοινωνικές αξίες που διέπουν το σύγχρονο δημοκρατικό και Ευρωπαϊκό Ελληνικό σχολείο. Οι μαθητές συνειδητοποίησαν ότι ως Ευρωπαίοι πολίτες έχουν δικαιώματα και υποχρεώσεις, τα οποία πρέπει να γνωρίζουν, να διεκδικούν, να υποστηρίζουν τόσο στην ευρύτερη κοινωνία αλλά στην δημοκρατική σχολική κοινότητα. Δ. Βιβλιογραφία http: //europa.eu/index el.htm. Η δικτυακή πύλη της Ευρωπαικής Ένωσης http: //ec.europa.eu/ellada/index elm.htm. Η δικτυακή πύλη της Ευρωπαικής Αντιπροσωπίας στην Ελλάδα. http://users.sch.gr/skontax/autosch/joomla15/. Παρατηρητήριο για την πρόληψη της σχολικής βίας και του εκφοβισμού. http: //dikaiomatapaidiouwikispaces.com/e.e. και παιδι. Τα δικαώματα του παιδιού στην Ευρωπαική Ένωση. http://www.0-18.gr/. Συνήγορος του πολίτη. Διγγελίδης Ν.,Θεοδωράκης Ι., Ζέτου Ε., Δήμας Ι.(2006). Βιβλίο φυσικής αγωγής Ε' & ΣΤ' Δημοτικού. 9

Ε. Παράρτημα Ε1. Ολυμπιονίκης Κραβαριώτη με την εκπαιδευτικό στο πρόγραμμα του Βρετανικού Συμβουλίου Σέβομαι την διαφορετικότητα γίνομαι ενεργός πολίτης Ε2. Εκδρομή στην Αντιπροσωπία της Ε.Ε. 10

Ε3. Προβολή ταινίας από την ιστοσελίδα του Υπουργείου Παιδείας Παρατηρητηριο κατά της σχολικής βίας Ε4. Στιγμιότυπο από τα παιχνίδια ρόλων 11