ΤΡΑΥΜΑΤΙΚΩΝ ΚΑΚΩΣΕΩΝ 1 Ναυτικό Νοσοκομείο Αθηνών, 2 Α' Προπαιδευτική Χειρουργική Κλινική, Ιατρική Σχολή ΑΠΘ, Νοσ. ΑΧΕΠΑ, 3 Α' Προπαιδευτική Χειρουργική Κλινική, Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ, Ιπποκράτειο ΓΝΑ
Σκοπός Η ανοιχτή χειρουργική αντιμετώπιση αποτελεί έως και σήμερα την κλασική αντιμετώπιση των τραυματικών κακώσεων της έσω καρωτίδας (ICA). Οι ενδαγγειακές τεχνικές στην αντιμετώπιση των αγγειακών κακώσεων εξελίσσονται ταχέως τα τελευταία χρόνια. Σκοπός της μελέτης είναι η ανασκόπηση των περιστατικών που έχουν δημοσιευθεί στη διεθνή βιβλιογραφία και αφορούν στην ενδαγγειακή αντιμετώπιση με ενδοπρόθεση (stent) τραυματικών κακώσεων της ICA.
Υλικό και Μέθοδος Στην παρούσα μελέτη έγινε ανασκόπηση της βιβλιογραφίας για δημοσιευμένες μελέτες στην Αγγλική γλώσσα σχετικά με ενδαγγειακή αντιμετώπιση με stent τραυματικών κακώσεων της ICA. Τα κριτήρια με βάση τα οποία αξιολογήθηκαν οι μελέτες ήταν: αριθμός ασθενών ( 3), τύπος κάκωσης, επιτυχία της επέμβασης, μετεγχειρητική παρακολούθηση, θνητότητα, νοσηρότητα, ποσοστό επαναστένωσης.
Αποτελέσματα Στη μελέτη μας συμπεριλήφθησαν 13 μελέτες που πληρούσαν τα υφιστάμενα κριτήρια. 1-13 Ο συνολικός αριθμός ασθενών ήταν 110 με μέση ηλικία 31,8 έτη. Οι κακώσεις που αντιμετωπίσθηκαν ήταν 73 ανευρύσματα, 19 αρτηριοφλεβικές επικοινωνίες, 15 διαχωρισμοί και 3 μερικές διατομές της ICA. Οι κακώσεις ήταν σε ποσοστό 95,4% ετερόπλευρες, ενώ προέρχονταν από τραυματισμό με αμβλύ όργανο στο 91,8% των περιπτώσεων (Πίνακας 1). Πίνακας 1. Ανάλυση των μελετών που συμπεριελήφθησαν στην ανασκόπηση Οι επεμβάσεις ολοκληρώθηκαν επιτυχώς στο 100% των ασθενών. Στην άμεση μετεγχειρητική περίοδο απεβίωσαν τρεις ασθενείς (2,7%) ενώ τέσσερις (3,6%) εμφάνισαν κάποια επιπλοκή (Πίνακας 2). Η μέση περίοδος μετεγχειρητικής παρακολούθησης ήταν 15 μήνες και, στο διάστημα αυτό, διαπιστώθηκε θρόμβωση της ενδοπρόθεσης σε 10% των ασθενών.
Πίνακας 2. Συνολική Νοσηρότητα και Θνητότητα
Συμπεράσματα Η εμπειρία στη χρήση ενδαγγειακών τεχνικών για την αποκατάσταση τραυματικών κακώσεων έσω καρωτίδας αυξάνεται συνεχώς. Είναι μια ασφαλής τεχνική με μικρή νοσηρότητα και θνητότητα. Εντούτοις, παρά τα ενθαρρυντικά αποτελέσματα, η αξιολόγηση της ενδαγγειακής τεχνικής σε μεγαλύτερο αριθμό ασθενών ή και απευθείας έναντι της καθιερωμένης ανοικτής προσπέλασης θα ήταν χρήσιμη ώστε να ξεκαθαριστεί ο ρόλος της νέας αυτής μεθόδου στην αντιμετώπιση τραυματικών κακώσεων της ICA.
Βιβλιογραφία 1. Duke BJ et al., Treatment of blunt injury to the carotid artery by using endovascular stents: an early experience. J Neurosurg. 1997 Dec;87(6):825-9 2. Parodi JC et al., Endovascular stent-graft treatment of traumatic arterial lesions. Ann Vasc Surg. 1999 Mar;13(2):121-9 3. Coldwell DM et al., Treatment of posttraumatic internal carotid arterial pseudoaneurysms with endovascular stents. J Trauma. 2000 Mar;48(3):470-2. 4. Malek AM et al., Patient presentation, angiographic features, and treatment of strangulation-induced bilateral dissection of the cervical internal carotid artery. Report of three cases. J Neurosurg. 2000 Mar;92(3):481-7 5. Redekop G et al., Treatment of traumatic aneurysms and arteriovenous fistulas of the skull base by using endovascular stents. J Neurosurg. 2001 Sep;95(3):412-9 6. Cohen et al., Stent-assisted arterial reconstruction of traumatic extracranial carotid dissections. Neurol Res. 2005;27 Suppl 1:S73-8 7. Cothren CC et al., Carotid artery stents for blunt cerebrovascular injury: risks exceed benefits. Arch Surg. 2005 May;140(5):480-5 8. Joo JY et al., Therapeutic endovascular treatments for traumatic carotid artery injuries. J Trauma. 2005 Jun;58(6):1159-66 9. Archondakis E et al., Angiographic follow-up of traumatic carotid cavernous fistulas treated with endovascular stent graft placement. Am J Neuroradiol. 2007 Feb;28(2):342-7 10. Berne JD et al., Internal carotid artery stenting for blunt carotid artery injuries with an associated pseudoaneurysm. J Trauma. 2008 Feb;64(2):398-405 11. Cohen JE et al., Results of endovascular treatment of traumatic intracranial aneurysms. Neurosurgery. 2008 Sep;63(3):476-85; 12. Choi BJ et al., Endovascular graft-stent placement for treatment of traumatic carotid cavernous fistulas. JKNS 2009;46:472-576 13. Tsai YH et al., Stent-graft treatment of traumatic carotid artery dissecting pseudoaneurysm. Neuroradiology. 2010 Jan 5