2 ο Διεθνές Συνέδριο...για να ξαναφανταστούμε το σχολείο... Θεσσαλονίκη, 24, 25 και 26 Σεπτεμβρίου 2015 Βιβλίο Περιλήψεων Τμήμα Εκπαιδευτικής και Κοινωνικής Πολιτικής Σχολή Κοινωνικών, Ανθρωπιστικών Επιστημών και Τεχνών Πανεπιστήμιο Μακεδονίας
2ο Διεθνές Συνέδριο...για να ξαναφανταστούμε το σχολείο... Θεσσαλονίκη, 24, 25 και 26 Σεπτεμβρίου 2015 Βιβλίο Περιλήψεων Τμήμα Εκπαιδευτικής και Κοινωνικής Πολιτικής Σχολή Κοινωνικών, Ανθρωπιστικών Επιστημών και Τεχνών Πανεπιστήμιο Μακεδονίας Εγνατία 156, 54006, Θεσσαλονίκη Θεσσαλονίκη 2015 Επιμέλεια: Anthony Montgomery Ηλεκτρονική επεξεργασία: Κατερίνα Γεωργαντά Αυτό το ηλεκτρονικό βιβλίο διατίθεται δωρεάν στην ιστοσελίδα http://reimaginingschools.com/ ISBN 2
Πίνακας Περιεχομένων ΠΡΟΛΟΓΟΣ... 7 ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ... 9 ΠΕΜΠΤΗ 24 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2015... 10 Lifelong learning A dangerous myth... 10 On being resilient: The potential of education s future... 10 Θεματική Συνεδρία Προφορικών Ανακοινώσεων 1 - Καινοτόμες Πρακτικές... 11 Participation as a learning process: A project at the first grades of primary school... 11 Δεν υπάρχει IQ. Υπάρχει μόνο I CAN... 12 Δημιουργική γραφή στην εκπαίδευση... 13 Rethinking Citizenship Education through Metaphor Based Global Citizenship Approach... 14 Beyond Neoliberal Education: Education as a Social Good... 15 Θεματική Συνεδρία Προφορικών Ανακοινώσεων 2 - Διδάσκω και μαθαίνω διαφορετικά... 17 Ανάστροφος Σχεδιασμός Παραδοσιακών Προγραμμάτων Σπουδών: Παράδειγμα από το μάθημα της Γλώσσας. 17 Τα παιδιά στον Μακεδονικό Αγώνα Τοπική ιστορία Γ Γυμνασίου - Ένας εναλλακτικός τρόπος διδασκαλίας της Ιστορίας.... 18 Μαθαίνω Ιστορία στην Στ Δημοτικού... 19 Putting the English Language in the Center of Schooling... 19 Αυθεντική αξιολόγηση: Εφαρμογή σε ένα εποικοδομητικό διεπιστημονικό πρόγραμμα διαδικασίας... 20 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 25 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2015... 22 Θεματική Συνεδρία Προφορικών Ανακοινώσεων 3 - Νέα εργαλεία στην υπηρεσία του σχολείου... 22 Η χρήση του Facebook ως εκπαιδευτικού εργαλείου στο Γενικό Λύκειο... 22 Η ποίηση των εφήβων: Γλωσσική επιτομή & επανάσταση... 23 Κοινωνικά δίκτυα και νεανική κουλτούρα: Η διαλεκτική των ανταγωνιστικών λόγων στο νεανικό κοινό... 23 Μαθαίνω να σέβομαι την διαφορετικότητα χρησιμοποιώντας εργαλεία ιστοεξερεύνησης (webquest)... 24 Θεματική Συνεδρία Προφορικών Ανακοινώσεων 4 - Εξελίξεις στη διαχείριση δύσκολων καταστάσεων.. 26 Διαπροσωπικές σχέσεις και σχολική πειθαρχία... 26 Παιδιά με Σακχαρώδη Διαβήτη και σχολείο: Αντιλήψεις γονιών... 27 Αντιλήψεις Εκπαιδευτικών Προσχολικής Αγωγής για την Περιθανάτια Αγωγή... 28 Περιγραφική Αξιολόγηση: Εφαρμογή μιας εναλλακτικής μεθόδου στο Δημοτικό Σχολείο... 29 Rethinking schooling Ηow expansive approaches to education are spreading globally and why this is not a moment too soon... 30 Συμπόσιο 1 - Διερεύνηση των δεξιοτήτων μετάβασης στην ενήλικη ζωή των ατόμων με νοητική αναπηρία... 31 1. Δεξιότητες ανεξαρτησίας και λήψης αποφάσεων των ατόμων με νοητική αναπηρία: Μια διερευνητική μελέτη... 32 2. Δεξιότητες αυτορρύθμισης και επίλυσης κοινωνικών προβλημάτων των ατόμων με νοητική αναπηρία: Μια διερευνητική μελέτη... 33 3
3. Η σημασία των επιλογών των ατόμων με νοητική αναπηρία: Μια διερευνητική μελέτη σε δομές ανεξάρτητης διαβίωσης... 34 4. Διαπροσωπικές vs Σεξουαλικές σχέσεις ατόμων με νοητική αναπηρία: Μια διερευνητική μελέτη... 35 Θεματική Συνεδρία Προφορικών Ανακοινώσεων 5 - Ξαναφανταζόμαστε το σχολείο με οδηγό την Τέχνη 37 Οι έφηβοι μαθητές μιλούν για τη μουσική στο σχολείο... 37 Innovation at school: developing students' creativity... 38 Μουσειακή Εκπαίδευση: Όραμα και ευκαιρία για ένα σχολείο χωρίς διακρίσεις... 38 From the visual to the real dialogue between school and museum educators... 39 Η τέχνη ως εμπειρία. Στοχασμοί για την εκπαίδευση και την εκπαιδευτική πρακτική... 40 Θεματική Συνεδρία Προφορικών Ανακοινώσεων 6 - Μαθαίνοντας δημιουργικά... 42 Οπτικοακουστικός γραμματισμός και δημιουργική γραφή... 42 Αντιλαλούν βουνά και κάμποι. Διασχολική εργασία... 43 Η συμβολή της βιωματικής εκπαίδευσης στην ανάπτυξη του συναισθηματικού γραμματισμού... 44 The 3rd Experimental Primary School of Evosmos: Reimagining excellence... 45 Φιλαναγνωστικές πρακτικές στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση: Εφαρμογή και ανταπόκριση των μαθητών... 46 Why Bother Causes of educational disaffection and strategies for re-engagement... 47 Θεματική Συνεδρία Προφορικών Ανακοινώσεων 7 - Οι ειδικές δυσκολίες στο σχολείο μου... 49 Μεθοδολογικές συνθέσεις για τη διδασκαλία αριθμητικών συνδυσμών πολλαπλασιασμού και διαίρεσης σε μαθητές με ήπιες εκπαιδευτικές ανάγκες: Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα... 49 Διγλωσσία και Εναλλαγή Κωδίκων σε παιδιά Δημοτικού Σχολείου... 50 Στρατηγική διδασκαλία για τη βελτίωση της αναγνωστικής κατανόησης για μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες: 1η μελέτη περίπτωσης - Α τάξη ειδικού επαγγελματικού γυμνασίου, 2η μελέτη περίπτωσης μαθητής Α γυμνασίου που φοιτά σε τμήμα ένταξης... 51 Η συμπερίληψη στην πράξη στη δευτεροβάθμια επαγγελματική εκπαίδευση:τι λένε οι μαθητές... 52 Σχολείο για όλους: Συνεργατικές παιδαγωγικές πρακτικές συμπερίληψης και συνεκπαίδευσης.... 53 Θεματική Συνεδρία Προφορικών Ανακοινώσεων 8 - Ας ξαναφανταστούμε το σχολείο... 55 Το Μαγικό Κουτί... 55 Οι μαθητές για το σχολείο που έχουν και το σχολείο που ονειρεύονται... 56 Το σχολείο της αισιοδοξίας... 57 Το σχολείο που ονειρευόμαστε μέσα από κόμικς και εικαστικές εκφράσεις... 58 Συμπόσιο 2 - Children s voice through experiential learning regarding issues of social learning and activism... 59 1. Re-imagining citizenship: Reports from a workshop on citizenship education in Greece through the lens of human rights... 60 2. "What we can do": Developing Critical Literacy for Social Action through Project Based Learning in the Primary Classroom... 61 3. The effectiveness of a school-based programme about bullying through experiential learning... 62 4. Exploring the 'self' and the 'others' through experiential learning... 63 Θεματική Συνεδρία Προφορικών Ανακοινώσεων 9 - Νέες πρακτικές διδασκαλίας... 64 4
Μάθημα Λογοτεχνίας: Όταν οι μαθητές βάφουν το χρώμα του ανέμου... 64 "Γραφείον Ιδεών ": καλλιέργεια της δημιουργικής σκέψης μέσω του Μανδύα του Ειδικού... 65 Η διδακτική και παιδαγωγική της Εκκλησιαστικής Μουσικής: Μέθοδοι και τρόποι... 66 διδασκαλίας σε παιδιά Δημοτικού... 66 Μία εναλλακτική προσέγγιση στη διδασκαλία των οικονομικών στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση... 67 Θεματική Συνεδρία Προφορικών Ανακοινώσεων 10 - Η Τέχνη πρωταγωνίστρια της σχολικής σκηνής... 68 Θρανία στα φώτα της ράμπας. Μία ματιά στο μέλλον της βιωμάτικότητας... 68 Η ώρα της Τέχνης!... 69 Η λογοτεχνία γίνεται ζωγραφικός πίνακας και συμβάλλει στην ποιοτική βελτίωση της εκπαιδευτικής διαδικασίας... 70 Soave sia il vento... 70 Θεματική Συνεδρία Αναρτημένων Ανακοινώσεων - Το σχολείο του σήμερα, το σχολείο του αύριο... 72 Οι επιπτώσεις των κοινωνικών αναπαραστάσεων των καθηγητών στην εκπαίδευση... 72 Απόψεις Ελλήνων εκπαιδευτικών για την Ομαδοσυνεργατική διδασκαλία: Προκαταρκτική έρευνα... 73 ΝΟΗΣΙΣ: ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΣΤΑΣ, Βιωματική προσέγγιση των Φυσικών Επιστημών στην προσχολική ηλικία... 74 Το σχολείο, η αυλαία και η κλακέτα! Όταν το σχολικό μάθημα μεταμορφώνεται σε θεατρικό δρώμενο και κινηματογραφική ταινία.... 75 Το μάθημα της Μουσικής στο Δημοτικό Σχολείο μέσα από τα μάτια των παιδιών... 76 Περιδιαβαίνοντας τα ρωμαϊκά και παλαιοχριστιανικά μνημεία της πόλης μας... 76 Ομοφοβία και τρανσφοβία στην Εκπαίδευση... 77 Δικαιώματα και υποχρεώσεις του παιδιού στη σχολική και καθημερινή ζωή... 78 Λογοτεχνικοί κύκλοι και διαφοροποιημένη διδασκαλία: Προκλήσεις και προοπτική στο μάθημα της Λογοτεχνίας στο Γυμνάσιο... 79 Teaching about dementia in school children... 80 ΣΑΒΒΑΤΟ 26 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2015... 81 Συμπόσιο 2 - Μαθαίνω τεχνη- έντως... 81 1. Θέατρο... 82 2. Χορός... 83 3. Ζωγραφική... 84 4. Σχέδιο... 85 Θεματική Συνεδρία Προφορικών Ανακοινώσεων 11 - Διδάσκοντας αλλιώς... 86 Νέες προσεγγίσεις για τη διδασκαλία των Λατινικών... 86 Πιλοτική εφαρμογή της εκπαιδευτικής προσέγγισης EMILE στη διδασκαλία της Γαλλικής στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση... 87 Επαναπροσδιορίζοντας την επικοινωνία των εφήβων μαθητών με τη νεότερη ποίηση... 87 Αλλάζουμε την Ιστορία - Αλλά... ζούμε την Ιστορία... 88 Θεματική Συνεδρία Προφορικών Ανακοινώσεων 12 - Το σχολείο ως οργανισμός... 90 Shaping a public secondary school culture of volunteer commitment during the economic crisis in Greece... 90 Οι οικονομικοί πόροι που επενδύονται στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση. Ποια είναι η δαπάνη ανά μαθητή;... 91 Ατομική, ομαδική και οργανωσιακή μάθηση. Αλληλεπιδράσεις και βέλτιστες πρακτικές... 92 5
The organisational aspect of schools: An empirical study concerning the perceptions of Greek school teachers about stakeholders of schools as organisations... 93 Using social media as a creative and inclusive educational tool: The case of Old Photos of Thessaloniki 94 Education as benign violence... 95 Θεματική Συνεδρία Προφορικών Ανακοινώσεων 13 - Ας ξαναφανταστούμε το Ειδικό Σχολείο... 97 Η Μουσειακή Εκπαίδευση των μαθητών ειδικού σχολείου που βρίσκονται στο φάσμα του αυτισμού... 97 Προσεγγίζοντας την αναπηρία με οδηγό την τεχνολογία... 98 Θρανία έξω!... 99 Θεματική Συνεδρία Προφορικών Ανακοινώσεων 14 - Νέες εξελίξεις - Με στόχο ένα θετικό σχολείο... 100 Αντιλήψεις εκπαιδευτικών σχετικά με την εφαρμογή προγραμμάτων κοινωνικο-συναισθηματικής ανάπτυξης 100 Η εκπαιδευτική αξιολόγηση στο FAIRFAX COUNTY-US. Συγκριτική προσέγγιση με το ΠΔ 152/13.Στοιχεία για την μελλοντική αναθεώρησή του Ελληνικού συστήματος αξιολόγησης... 101 Διαδικτυακή συνεργασία μεταξύ εκπαιδευτικών ειδικής & γενικής αγωγής... 102 Implementation and evaluation of a Positive Behaviour Support program in schools... 103 Θεματική Συνεδρία Προφορικών Ανακοινώσεων 15 - Το σχολείο των μικρών παιδιών... 104 Ακολουθώντας τα ενδιαφέροντα των μικρών παιδιών: Τι γίνεται στην πράξη;... 104 Με χρώματα, πινέλα, φαντασία κάνω την αυλή μαγεία... 105 Ένα πιλοτικό πρόγραμμα κοινωνικής και συναισθηματικής αγωγής μέσω παιχνιδιού με σκύλο για παιδιά προσχολικής ηλικίας... 106 Η αλληλεξάρτηση της αυτονομίας του παιδιού προσχολικής ηλικίας και του ρόλου του εκπαιδευτικού στο Νηπιαγωγείοπράξη;... 107 Θεματική Συνεδρία Προφορικών Ανακοινώσεων 16 - Τεχνολογία, μαθητές και σχολείο... 108 Διδάσκοντας με την τεχνολογία: Διερεύνηση της Τεχνολογικής Παιδαγωγικής Γνώσης Περιεχομένου... 108 Μεταμορφώνοντας την εκπαίδευση με ένα ρομπότ, δύο γρανάζια και τρία γράμματα, FLL... 109 Στοχεύοντας στην ενεργητική μάθηση με τη δημιουργία παιχνιδιών... 110 Έρευνα και εκπαίδευση με τη χρήση Υπολογιστικής Νέφους: Σχολεία και εργαστήρια... 111 Θεματική Συνεδρία Προφορικών Ανακοινώσεων 17 - Καίρια ερωτήματα... 113 Οι ανάγκες εκπαίδευσης στην παγκοσμιοποιημένη κοινότητα... 113 Γιατί μόρφωση δε σημαίνει συμμόρφωση... 114 Η οικονομική κρίση ως ευκαιρία για αναγέννηση του δημόσιου σχολείου... 115 Πώς κατορθώνουν τα ελληνόπουλα σήμερα να μην μαθαίνουν στο σχολείο;... 116 Θεματική Συνεδρία Προφορικών Ανακοινώσεων 18 - Εκπαιδευτικά συστήματα και τρόποι αξιολόγησης... 117 Πανελλαδικές: Μία άστοχη μορφή αξιολόγησης... 117 Το σχολείο του μέλλοντος και το φιλανδικό - γερμανικό εκπαιδευτικό σύστημα... 118 Διαφοροποιημένες μέθοδοι εξέτασης παιδιών με ΕΕΑ στο Γυμνάσιο. Δυνατότητες αξιοποίησης και πρακτική εφαρμογή.... 118 Αναγνωστικός εγγραμματισμός και Α.Π.Σ. Ελλάδας και Φιλανδίας... 119 ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΟΝΟΜΑΤΩΝ... 121 6
Πρόλογος Αγαπητοί σύνεδροι, σας καλωσορίσουμε στο 2ο Διεθνές Συνέδριο για να ξαναφανταστούμε το σχολείο. Το πρώτο μας συνέδριο το 2013 ήταν μια ευκαιρία για να δούμε και αν άλλοι άνθρωποι μοιράζονται τις ίδιες αγωνίες και ανησυχίες με εμάς. Ευτυχώς, βρέθηκαν πολλοί και πολλές! Το δεύτερο συνέδριο προσφέρει άλλη μια ευκαιρία ώστε να μελετηθεί ο σκοπός των σχολείων στον 21ο αιώνα και να διερευνηθούν νέες ιδέες για αλλαγή. Με δεδομένο το ότι η οικονομική και κοινωνική κρίση συνεχίζουν να εξαπλώνονται στην Ευρώπη, η εκπαίδευση συνεχίζει να αντιμετωπίζει την πρόκληση για μετασχηματισμό. Τα σημερινά σχολικά συστήματα σε ολόκληρη την Ευρώπη πρέπει να δουν πέρα από τις εξετάσεις για να μπορέσουν οι νέοι να αναπτύξουν την κριτική σκέψη, την λήψη πρωτοβουλιών και την εμπλοκή στα δρώμενα της κοινωνίας με νέους εναλλακτικούς τρόπους. Τα παραπάνω αποτελούν μια σημαντική πρόκληση για όσους εργάζονται στον τομέα της εκπαίδευσης. Η εκπαίδευση ήδη με έναν δυναμικό τρόπο παράγει, εφαρμόζει και υιοθετεί νέες ιδέες, αξίες, κριτικές απόψεις και υπάρχει μια αυξανόμενη συναίνεση σχετικά με την ανάγκη και τη δυνατότητα για αλλαγή. Το συνέδριο δεν έχει σκοπό να αμφισβητήσει το σχολείο, αλλά έχει στόχο να ενεργοποιήσει το αίσθημα συλλογικής ευθύνης με στόχο την αλλαγή των εκπαιδευτικών συστημάτων και των σχολικών διαδικασιών. Οι προεκτάσεις αυτών στο ζήτημα της κοινωνικής αλλαγής είναι φανερές. Σε αυτό το πλαίσιο, το συνέδριο ενθαρρύνει μαθητές, γονείς και δασκάλους να συμμετέχουν ενεργά! Το συνέδριο θα μελετήσεις τρεις αναποτελεσματικές και αντιπαραγωγικές πρακτικές των σχολείων σήμερα: Πρώτον, το ότι υπάρχει η ελπίδα ότι μόνο με καλύτερες μεθόδους διδασκαλίας και μάθησης μπορεί να μειωθεί η φτώχεια. 7
Δεύτερον, όλοι έχουμε μάθει ότι το να ακούμε τα παιδιά είναι σημαντικό, και είμαστε πρόθυμοι να τα ακούμε περισσότερο, αλλά δεν είμαστε πρόθυμοι να τους επιτρέπουμε να επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν τα σχολεία. Τρίτον, το ότι οι καλύτερες ιδέες μας για να ξαναφανταστούμε τα σχολεία φαίνεται να είναι πάντα εκτός αναλυτικών προγραμμάτων και πολλές φορές εκτός σχολικού συστήματος, κάτι που αναδεικνύει την ικανότητα των γενικών σχολείων να αντιστέκονται σε νέα μοντέλα. Ωστόσο, υπάρχουν φωνές που προσπαθούν να εισακουστούν και προτείνουν δραστηριότητες εντός της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Ας ελπίσουμε ότι το συνέδριό μας θα εγείρει περισσότερα ερωτήματα. Πέρα από το συνέδριο, ενθαρρύνω όλους τους συνέδρους να απολαύσετε τη Θεσσαλονίκη. Anthony Montgomery, Πρόεδρος του συνεδρίου 8
Περιλήψεις 9
Πέμπτη 24 Σεπτεμβρίου 2015 Lifelong learning A dangerous myth Anthony Montgomery, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, antmont@uom.gr On being resilient: The potential of education s future Diana Laufenberg, Inquiry Schools, Inc., Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, dlaufenberg@gmail.com In an educational landscape that is constantly shifting and changing, there are a number of challenges to consider in responding to those factors. What are the conditions that support students and teachers so as to develop resiliency? How can we shift focus to pare down the amount of 'stuff' that needs to be done so as to allow for adaptation, flexibility and change? What systemic structures can help develop resiliency? What does a resilient student do/habits of practice? How does this look for the individual student, teacher, school, district? 10
Θεματική Συνεδρία Προφορικών Ανακοινώσεων 1 - Καινοτόμες Πρακτικές Participation as a learning process: A project at the first grades of primary school Kalliope Vrinioti, University of Western Macedonia, vrinioti@uowm.gr & Eleni Griva, University of Western Macedonia, egriva@uowm.gr Introduction: In this paper, a project being part of the multilateral Comenius project SIGNALS is presented. The basic aim was to develop some appropriate practices for children attending the 1 st and 2 nd grades of a Greek primary school in order to make them experience participation as an interactive learning process performed in a task-based framework involving children's cooperation with their peers, teachers and parents. Methods: The project, which was consisted of ten thematic units related to School and Social Life, was designed on the basis of the national curriculum and the epistemological approach of social constructivism. It was carried out by the class teacher in cooperation with three post graduate students. Teacher journals, communication strategy observation schedules, and children/parent interviews were used to estimate its effectiveness. Results:The results indicated the following appropriate practices: - Reflecting upon and realizing misconceptions about how children learn - Developing skills and strategies of co-constructing knowledge. Discussion: Teachers could experience the culture of democratic dialogue and realise that participation is not a time consuming learning process, but a creative one resulting into learning to do, learning to learn and learning to be together. 11
Δεν υπάρχει IQ. Υπάρχει μόνο I CAN Βαρβάρα Φελεκίδου, ΕΠΑ.Λ Αιγινίου, 1ο ΕΠΑ.Λ Κατερίνης, Γυμνάσιο Χαλάστρας, rifelek@yahoo.gr, Ζωή Καραγεωργίου, ΕΠΑ.Λ Αιγινίου, zoikara@hotmail.com, Τίνα Μπεγγλή, ΕΠΑ.Λ Αιγινίου, dtheodosiadis@yahoo.gr, Κωνσταντίνος Γιουβαντσούδης, ΕΠΑ.Λ Αιγινίου, kostas@pat.gr & Μαγδαληνή Μπίγκα, Γυμνάσιο Χαλάστρας, mmpigka@yahoo.gr Εισαγωγή: Η παρούσα ανακοίνωση αναδεικνύει μεθόδους εναλλακτικής διδασκαλίας και μάθησης, οι οποίες υλοποιήθηκαν στο πλαίσιο σχολικών μαθημάτων, προγραμμάτων και άλλων δραστηριοτήτητων στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Χρησιμοποιώντας ως υπόβαθρο την Πολλαπλή Νοημοσύνη του Gardner καταδεικνύει πώς η μάθηση αλλάζει και ανοίγει τους ορίζοντές της, με στόχο την κινητοποίηση των μαθητών -και όχι μόνο-. Μέθοδος: Ο σχεδιασμός βασίστηκε στο Πρόγραμμα Σπουδών, στις δυνατότητες των Προγραμμάτων Σχολικών Δραστηριοτήτων και στο E-Twinning. Μέθοδοι που χρησιμοποιήθηκαν ήταν το άνοιγμα στην κοινωνία και οι ποικίλες συνεργασίες, επισκέψεις εκτός Νομού, η διευρυμένη συλλογικότητα, η δημιουργική γραφή, το θέατρο, ερωτηματολόγια, το σκάκι, ΤΠΕ και εργαλεία προγραμματισμού. Αποτελέσματα: Οι μαθητές αντιλήφθηκαν ότι υπάρχει μία πραγματικότητα κοντά ή και πέρα από αυτήν που φαντάζονται. Ερχόμενοι σε επαφή με χώρους και ανθρώπους πέραν του σχολείου, με καινούριες δραστηριότητες,νέες προσεγγίσεις στο γνωστό σχολικό περιβάλλον, πίστεψαν στο διαφορετικό, στην υλοποίηση του ανέφικτου. Πίστεψαν στον εαυτό τους και υποσχέθηκαν το καλύτερο για την επόμενη χρονιά. Το 100% (μαθητώνκαθηγητών) σε ερωτηματολόγιο ζήτησαν να συνεχιστούν και την επόμενη χρονιά τα προγράμματα που υλοποιήθηκαν φέτος. Συζήτηση: Οι μαθητές και οι καθηγητές που συμμετείχαν στο πρόγραμμα αλλά και θεατές ορισμένων δρώμενων, ευαισθητοποιήθηκαν και αντιλήφθηκαν πως όλοι μπορούν να τα καταφέρουν αρκεί να έχουν τη θέληση. 12
Δημιουργική γραφή στην εκπαίδευση Μαρία Δρένου, 7ο Δημοτικό Σχολείο Γιαννιτσών, marakid80@gmail.com Εισαγωγή: "Εμπνεύσου διαφορετικά! Σκέψου διαφορετικά! Η περιπέτεια της γραφής μπορεί να είναι απόλαυση για όλους!" Με αυτό το σύνθημα οραματιζόμαστε ένα σχολείο, όπου τα παιδιά θα μυηθούν στην τέχνη του λόγου δημιουργικά. Μέθοδος: Στη δημιουργική γραφή μέσα από αυθεντικές και νοηματοδοτημένες συνθήκες δημιουργούνται τα κατάλληλα ερεθίσματα, ώστε να απελευθερωθεί η δημιουργικότητα των παιδιών, να αποκτηθεί η ικανότητα γέννησης ιδεών και να παραχθεί αβίαστα γραπτός λόγος. Στηριζόμενοι στην ολιστική προσέγγιση, τον κοινωνικό εποικοδομισμό και την ομαδοσυνεργατική μάθηση, εφαρμόσαμε για δύο χρόνια σε παιδιά της Γ και Δ τάξης του δημοτικού σχολείου ένα πρόγραμμα δημιουργικής γραφής. Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιήσαμε πίνακες ζωγραφικής, λογοτεχνικά βιβλία, μουσική, ταινίες αλλά και καινοτόμα προγράμματα των ΤΠΕ, στελεχώνοντας μία ψηφιακή τάξη δημιουργικής γραφής. Αποτελέσματα: Μετά το πέρας του προγράμματος τα παιδιά απόλαυσαν το ταξίδι στη δημιουργικότητα της τέχνης της γραφής ξεπερνώντας το φόβο του λευκού χαρτιού, αποκτώντας θετική στάση απέναντι στη αποδεσμευμένη μάθηση από τα στεγανά όρια των σχολικών εγχειριδίων και έχοντας τη δυνατότητα να συνεργαστούν για ένα κοινό αποτέλεσμα, να αναπτύξουν κριτική σκέψη και να ενταχθούν ισότιμα στη διαδικασία μάθησης. Συζήτηση: Η δημιουργική γραφή λοιπόν μπορεί να συναντήσει τη γλωσσική διδασκαλία και να απαντήσει στο περιεχόμενο της παραγωγής λόγου. 13
Rethinking Citizenship Education through Metaphor Based Global Citizenship Approach Bülent Tarman, Gazi University, Τουρκία, Vuıral Tünkler, Necmettin Erbakan University, Τουρκία & İlknur Tarman, Turgut Özal Univiersity, Τουρκία Intoduction: Today, globalization is one of the key assets in transformation and changes in social, political, cultural, economic and technological areas (Nişancı, 2003). Globalization with its social, cultural, politic and economic dimensions (Berber, 2003) enriched citizenship fact in line with the developments of communication technology and international developments in transport and amalgamation of different cultures and thus revealed the concept of "global citizenship" (Kan, 2009). Global citizenship is a type of citizenship depending on sense of responsibility felt towards the country and the world and is related to commitment to universal values (Kan, 2009). In this citizenship, there is a goal of handing down a livable life to future generations and evaluating the developments in the world with the sense of being a world citizen (Kan, 2009). Education, an important place in adaptation of people to their environment, pays regard to the developments occurring with globalization (Çınar, 2009). As a matter of fact, globalization has a trait of leading the process in building new education systems (Berber, 2003). New approaches whose effects have been observed in education programs in line with the developments over the world displays a supportive understanding for active participation of people into life, correct decision making and problem solving. Social Studies Teaching Program applied in Turkey within the framework of these premises has an understanding which aims at raising persons who know their responsibilities, are sensitive towards the problems of society and adopt universal values (MEB, 2005). Social Studies, a course aiming at handling the events and facts with a comprehensive perspective and raising active citizen, has a structure which is consistent with the objectives of global citizenship and education (Kan, 2009). Method: In this study, it is aimed to determine the existing perceptions of social studies teacher candidates and middle school students about "global citizenship" and give 14
suggestions in a way to lead to reorganization of Social Studies Teaching Program in Turkey with a view to global citizenship education. The data of this study were obtained from 185 teacher candidates attending the department of social studies education in one of the state universities and from 198 middle school students attending two different state schools. Phenomenology, a qualitative research design, was used in the study. A form was used for the data collection which included: Global citizenship. is like because.. All the participants were asked to write their opinions on this form. The data obtained were analyzed with content analysis. Results: At the end of the study, the perceptions of social science teacher candidates and middle school students about global citizenship were seen to be collected under 7 category : functional, structural, skill, value-attitude, universal, basic needs and utopia. Teacher candidates and students metaphor structures were seen to differ from each other. The results were discussed in line with the previous studies and some suggestions were presented. Beyond Neoliberal Education: Education as a Social Good Maria Nikolakaki, University of Peloponnese & The Global Center for Advanced Studies, mnikolak8689@yahoo.com Introduction: With the rise of Globalizationa and Neoliberalism all forms of education have come under attack especially public education. This paper will traceout the devestating effects that Neoliberalism (austerity) has had on public education. This will be demonstrated in two ways: first, in terms of form--via funding and the undermining of the publicly financing education; and second, in terms of the content of education (pedagogy) itself (i.e., standarized testing, micromanaging teachers, etc.). Methods: The methods used in this talk will be based on empirical facts and scientific studies. 15
Results: The results of facts, studies, and emperically verifiable data undoubtably demonstrate that education is being systematically undermined by the financial institutions and the ideology of the "1%". Discussion: It is my hope that an honest discussion can be opened up that focuses not only on the facts and deductive conclusions of them, but that a positive way forward can be articulated on the level of teachers, educators, the public and pupils. 16
Θεματική Συνεδρία Προφορικών Ανακοινώσεων 2 - Διδάσκω και μαθαίνω διαφορετικά Ανάστροφος Σχεδιασμός Παραδοσιακών Προγραμμάτων Σπουδών: Παράδειγμα από το μάθημα της Γλώσσας Φίλιππος Παπάζης, 2ο Δημοτικό Σχολείο Ελληνικού, Αττική, papazis.filippos@gmail.com Εισαγωγή: Ο Ανάστροφος Σχεδιασμός (Backward design curriculum model) είναι μία μέθοδος σχεδιασμού εκπαιδευτικών προγραμμάτων πρωτότυπη για τα ελληνικά δεδομένα, η οποία αποτελεί πρόκληση για τα παραδοσιακά προγράμματα. Σκοπός της παρούσας έρευνας είναι η μελέτη του Ανάστροφου Σχεδιασμού Παραδοσιακών Προγραμμάτων Εκπαίδευσης σε μια ενότητα του μαθήματος της Γλώσσας της Δ τάξης του Δημοτικού Σχολείου.Πιο συγκεκριμένα, αφορά περιπτώσεις Σχολείων όπου εφαρμόζεται η εκπαιδευτική συμπερίληψη (inclusive education), η οποία έχει ως προϋπόθεση την παροχή στα άτομα με Ειδικές Εκπαιδευτικές Ανάγκες ίδιων εκπαιδευτικών ευκαιριών και δυνατοτήτων με όλους τους συμμαθητές τους. Μέθοδος: Στο πλαίσιο αυτό, αφού περιγραφεί η μέθοδος του Ανάστροφου Σχεδιασμού, τα χαρακτηριστικά της, οι αρχές της και τα στάδια που περιλαμβάνει, μελετάται η περίπτωση συγκεκριμένης ενότητας του μαθήματος της Γλώσσας της Δ τάξης Δημοτικού. Αποτελέσματα: Εντοπίζονται οι διαφορές μεταξύ Παραδοσιακού και Ανάστροφου Σχεδιασμού, ώστε να γίνουν σαφή τα πλεονεκτήματα που προσφέρει ο Ανάστροφος Σχεδιασμός για τις διάφορες ομάδες μαθητών, ιδίως στους μαθητές με Ειδικές Εκπαιδευτικές Ανάγκες. Συζήτηση: Τίθεται ο προβληματισμός αν ο Ανάστροφος σχεδιασμός των παραδοσιακών προγραμμάτων μπορεί να είναι μια καρποφόρα λύση στην αντιμετώπιση του προβλήματος της αποτελεσματικότητας προγραμμάτων εκπαιδευτικής συμπερίληψης. 17
Τα παιδιά στον Μακεδονικό Αγώνα Τοπική ιστορία Γ Γυμνασίου - Ένας εναλλακτικός τρόπος διδασκαλίας της Ιστορίας. Δήμητρα Κραλίδου, Γυμνάσιο Νέας Ευκαρπίας, Θεσσαλονίκη, troumb@otenet.gr, Φωτεινή Καρούλη-Παρδάλα, Γυμνάσιο Νέας Ευκαρπίας, Θεσσαλονίκη, fot_karouli@hotmail.com, Μαρίνα Καραφυλλίδου, Γυμνάσιο Νέας Ευκαρπίας, Θεσσαλονίκη, Μιχάλης Μουχλιανίτης, Γυμνάσιο Νέας Ευκαρπίας-Θεσσαλονίκη, moyxlianitis@gmail.com & Δήμητρα Καρλή, Γυμνάσιο Τούμπας Θεσσαλονίκης, dimkarli@gmail.com Εισαγωγή: Η γιορτή του Μακεδονικού Αγώνα, η επίσκεψή μας τον ίδιο μήνα στο Πολεμικό μουσείο Θεσσαλονίκης και ένας διαγωνισμός των Φίλων του Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα ήταν η αφορμή για να ασχοληθούμε στην Τοπική Ιστορία με τον Μακεδονικό Αγώνα την τρέχουσα σχολική χρονιά (2014-2015). Από κοινού με τους μαθητές αποφασίστηκε να μελετήσουμε την παρουσία των παιδιών στον Αγώνα αυτό. Μέθοδος: Στηριζόμενοι στην κριτική σκέψη και αξιοποιώντας ιδιαίτερα την δημιουργική σκέψη, οι μαθητές μόνοι τους χωρίστηκαν σε ομάδες, συνεργάστηκαν, ερεύνησαν, μελέτησαν και έγραψαν την δική τους μυθοπλασία τοποθετημένη στον χώρο και τον χρόνο μιας άλλης εποχής. Αποτελέσματα: Στην κατηγορία Λογοτεχνία του προαναφερόμενου διαγωνισμού «Η σφεντόνα» του Γ2 πήρε το 1ο βραβείο, «Η συμμετοχή των παιδιών στον Μακεδονικό Αγώνα μέσα από το ιστορικό μυθιστόρημα της Πηνελόπης Δέλτα Στα Μυστικά του Βάλτου» του Γ1 πήρε το 2ο βραβείο και «Για μια ελεύθερη αναπνοή» του Γ3 πήρε τον 1ο Έπαινο. Συζήτηση: Στην παρούσα εισήγηση το ενδιαφέρον είναι ότι μέσα από το λογοτεχνικό κείμενο των μαθητών μπορούμε να δούμε πως πραγματικά το παιδί του σήμερα βιώνει τα ιστορικά γεγονότα μιας άλλης εποχής. 18
Μαθαίνω Ιστορία στην Στ Δημοτικού Αμαλία Νίππη, Πανεπιστήμιο Αθηνών, amalianippi@yahoo.gr Εισαγωγή: Σκοπός του μαθήματος της Ιστορίας είναι η καλλιέργεια και η ανάπτυξη της ιστορικής συνείδησης και της ιστορικής σκέψης των μαθητών, ώστε να κατανοήσουν ότι ο σύγχρονος κόσμος αποτελεί συνέχεια του παρελθόντος και να καταστούν ιστορικά εγγράμματοι. Στην παρούσα εργασία παρουσιάζεται το σχολικό εγχειρίδιο της Ιστορίας της Στ δημοτικού, εξετάζεται ο τρόπος με τον οποίο είναι δομημένο και πώς συμβάλλει στην αφομοίωση της ιστορικής γνώσης από τους μαθητές. Ειδικότερα, θα εξεταστεί εάν το σχολικό εγχειρίδιο αποτελεί το ενδιάμεσο όργανο μεταβίβασης της ιστορικής γνώσης στους μαθητές και μετατροπής αυτής σε ιστορική συνείδηση. Το μάθημα της Ιστορίας θα πρέπει να παρέχει στους μαθητές ιστορικές γνώσεις και με τους κατάλληλους τρόπους ανάλυσης, ερμηνείας και σύνθεσης να μπορούν να τις αξιοποιούν και να οικοδομούν αξίες, στάσεις και συμπεριφορές στη ζωή τους. Μέθοδος: Βιβλιογραφική. Αποτελέσματα: Εντοπίζονται ασάφειες στην ορολογία που χρησιμοποιείται στο σχολικό εγχειρίδιο. Η ιστορική γνώση εμφανίζεται ως συγκέντρωση πληροφοριών χωρίς κειμενική διάρθρωση και λογική συνέχεια. Συζήτηση: Προτάσεις για βελτίωση. Putting the English Language in the Center of Schooling Ifigenia Kofou, 2nd Experimental Senior High School of Thessaloniki, Hellenic Open University, ikofou@gmail.com Introduction: 21st century education gives great importance to the development of skills so that young people can communicate, build relationships, improve job prospects, and achieve economic survival, personal fulfillment and active citizenship. In the attempt to establish a creative and open educational environment of collaborative learning, students' command of 19
foreign languages is of vital significance. This is the reason why recent reforms in Greece aim at the development of skills, critical thinking and multi-literacies, and Experimental Schools support experimental practices of curricula, teaching methods and material,and innovative and creative practices. Methods: In this context, at the 2nd Experimental Senior High School of Thessaloniki, the English language has been utilized in curricular and extra-curricular practices, such as projects, the Model United Nations, and Content and Learning Integrated Learning. The data collected from the questionnaires which about 100 participating students responded were analyzed using the statistical program SPSS. Results: The results show that the above practices contribute to the improvement of communication, presentation skills, processing of information, problem solving, decision and action taking, critical thinking, creativity and collaboration. Discussion: They also reveal the significance of these practices and the use of the English language in authentic environments in 21st century education. Αυθεντική αξιολόγηση: Εφαρμογή σε ένα εποικοδομητικό διεπιστημονικό πρόγραμμα διαδικασίας Μαρία Αποστολίδου, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, mariasofiapos@hotmail.gr, Χριστίνα Αρχοντή, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, carchonti@gmail.com, Σοφία Γιαζιτζίδου, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, sgiazitz@hotmail.com, Ολυμπία Δεληγκάρη, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, olybina@hotmail.com & Αναστασία Τσανικίδου, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεεσαλονίκης, anastasiatsanikid@gmail.com Εισαγωγή: Η παρούσα εισήγηση περιγράφει την εφαρμογή αυθεντικών μορφών αξιολόγησης στο πλαίσιο υλοποίησης ενός διεπιστημονικού προγράμματος διαδικασίας με 20
τίτλο "Φασισμός: Εκπαίδευση και Νεολαία κατά το δικτατορικό καθεστώς Μεταξά" σε μαθητές της Γ' Γυμνασίου. Μέθοδος: Στο πλαίσιο της αρχικής αξιολόγησης, διανεμήθηκε ερωτηματολόγιο στους μαθητές με σκοπό τον εντοπισμό των ενδιαφερόντων τους και την αξιολόγηση της πρότερης γνώσης τους σχετικά με το αντικείμενο διδασκαλίας. Καθ' όλη τη διάρκεια διεξαγωγής του προγράμματος οι διδάσκουσες διατηρούσαν φύλλα παρατήρησης ενώ στο πλαίσιο διεξαγωγής των δραστηριοτήτων των ομάδων χρησιμοποιήθηκαν φύλλα εργασίας. Ακόμη, δημιουργήθηκαν portfolio τόσο των μαθητών όσο και των εκπαιδευτικών με το παραγόμενο έργο τους. Στο τελικό στάδιο της αξιολόγησης χρησιμοποιήθηκε η συνέντευξη και η συζήτηση γυάλας ως εργαλεία αξιολόγησης του σχεδίου εργασίας που εκπονήθηκε. Τέλος, μετά την ολοκλήρωση του project, μοιράστηκε ένα ερωτηματολόγιο στα παιδιά με σκοπό την αυτο-ετεροαξιολόγησή τους. Αποτελέσματα: Οι μαθητές, μέσα από την αξιολογική αυτή διαδικασία, αφομοίωσαν και είδαν με κριτική ματιά την επιρροή των ιστορικών γεγονότων. Ακόμη, διαχειρίστηκαν και αξιολόγησαν τις γνώσεις τους μέσα σε δυναμικές φόρμες επικοινωνίας. Συζήτηση: Με την αυθεντική αξιολόγηση ενισχύεται η αποτελεσματικότητα της διδασκαλίας, ενώ μέσω της διαδικασίας του αναστοχασμού και της ανατροφοδότησης καλλιεργούνται υψηλού επιπέδου μαθησιακές δεξιότητες. 21
Παρασκευή 25 Σεπτεμβρίου 2015 Θεματική Συνεδρία Προφορικών Ανακοινώσεων 3 - Νέα εργαλεία στην υπηρεσία του σχολείου Η χρήση του Facebook ως εκπαιδευτικού εργαλείου στο Γενικό Λύκειο Ηρακλής Πλιάκης, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας/ 1ο ΓΕΛ Σπάτων, irapli@gmail.com Εισαγωγή: Με την παρούσα μελέτη διερευνήθηκε η δυνατότητα χρήσης του Facebook, ως εκπαιδευτικού εργαλείου στο Γενικό Λύκειο. Μέθοδος: Για την επίτευξη του παραπάνω στόχου α) μελετήθηκε η σχετική με το θέμα διεθνής βιβλιογραφία, β) σχεδιάστηκαν οι τρόποι ενσωμάτωσης του Facebook στη διδασκαλία του μαθήματος και γ) πραγματοποιήθηκε η διδακτική εφαρμογή κατά τη σχολική χρονιά 2013-14. Η έρευνα διεξήχθη στα πλαίσια του μαθήματος «Πολιτική και Δίκαιο» και συμμετείχαν οι μαθητές της Θεωρητικής Κατεύθυνσης της Β τάξης του Γενικού Λυκείου Ληξουρίου, Κεφαλονιάς. Για την καταγραφή και αξιολόγηση των αποτελεσμάτων χρησιμοποιήθηκαν οι σημειώσεις του ημερολογίου της διδακτικής παρέμβασης του καθηγητή και ερωτηματολόγιο που συμπλήρωσαν οι μαθητές. Αποτελέσματα: Παρουσιάζονται συνοπτικά οι λειτουργίες του Facebook και αναλυτικά οι εφαρμογές που πραγματοποιήθηκαν κατά την παρούσα διδακτική παρέμβαση, τα σημεία που είχαν θετικό αντίκτυπο και τα πιθανά προβλήματα. Η αξιολόγηση των μαθητών κρίνεται θετική, καθώς το 84% αυτών θεωρεί ότι η συγκεκριμένη διδακτική προσέγγιση βελτίωσε το μάθημα και την επικοινωνία τους με τον καθηγητή. Συζήτηση: Η παρούσα έρευνα παρέχει ενδείξεις ότι η χρήση του Facebook στη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση μπορεί να έχει θετικά αποτελέσματα, ωστόσο για να γενικευθούν τα συμπεράσματα απαιτείται πραγματοποίηση αντίστοιχης έρευνας σε ευρύτερο δείγμα. 22
Η ποίηση των εφήβων: Γλωσσική επιτομή & επανάσταση Ιωάννα Κάκαλου, Ioanna_kakalou@sch.gr Εισαγωγή:Η δημιουργική γραφή-ποίηση αποτελεί ελεύθερη έκφραση της προσωπικότητας του παιδιού αυξάνει την αυτοπεποίθησή του, βελτιώνει κατά πολύ τη γλωσσική, διανοητική και συναισθηματική εξέλιξη του μαθητή Οι έφηβοι σήμερα στρέφονται στο διαδίκτυο όπου μπορούν να εκδόσουν τα ποιήματα τους εύκολα, χωρίς χρήματα και να επωμισθούν τα επικοινωνιακά οφέλη με το κοινό τους σε βαθμό να μιλάμε για επανάσταση. Η γλωσσική επιτομή της εφηβικής ποίησης του διαδικτύου ενισχύεται μέσα από το πρίσμα της αμεσότητας, της καθολικότητας και του υψηλού βαθμού επικοινωνίας που τη συνοδεύει. Μέθοδος: American College Board, στατιστικά διαδικτύου, Guardian, διαδίκτυο, ιστοσελίδες. Αποτελέσματα: Οι έφηβοι σήμερα στρέφονται στο διαδίκτυο όπου μπορούν να εκδόσουν τα ποιήματα τους εύκολα, χωρίς χρήματα και να επωμισθούν τα επικοινωνιακά οφέλη με το κοινό τους.γλωσσική επιτομή στο διαδίκτυο αποτελεί η εφηβική ποίηση. Η γλωσσική επιτομή της εφηβικής ποίησης του διαδικτύου ενισχύεται μέσα από το πρίσμα της αμεσότητας, της καθολικότητας και του υψηλού βαθμού επικοινωνίας που τη συνοδεύει. Συζήτηση: To σχολείο οφείλει να αναλάβει την ενδυνάμωση αυτής της έκφρασης σε συνδυασμό με ανάπτυξη ασφαλούς διαδικτυακής συμπεριφοράς από μέρους των εφήβων από το σχολείο, που θα απελευθερώσουν τη δημιουργικότητα, την γλωσσική και συναισθηματική τους έκφραση και ανάπτυξη. Κοινωνικά δίκτυα και νεανική κουλτούρα: Η διαλεκτική των ανταγωνιστικών λόγων στο νεανικό κοινό Ευαγγελία Καλεράντε, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, ekalerante@yahoo.gr Εισαγωγή: Στην έρευνα μας εξετάζεται η δυναμική των κοινωνικών δικτύων μέσα από τη διαλεκτική σχέση ανάμεσα σε ρηματικές και πρακτικές διαδικασίες οργάνωσης λόγου και 23
έκφρασης σκέψεων και συναισθημάτων. Παρακολουθούμε τη δόμηση της πραγματικότητας, όπως υποστηρίζεται από ανταγωνιστικούς ή συμπληρωματικούς λόγους. Μέθοδος:Πραγματοποιούμε ποιοτική έρευνα με επιλεγμένο δείγμα είκοσι ατόμων, φοιτητών Πανεπιστημιακών Σχολών, οι οποίοι ασχολούνται συστηματικά με τα κοινωνικά δίκτυα, προκειμένου να δούμε πώς συνδυάζεται η καθημερινότητα των νέων με την επικοινωνία τους μέσω των κοινωνικών δικτύων.εξετάζουμε εννοιολογήσεις και σημασίες, που αποδίδουν τα ίδια τα άτομα. Αποτελέσματα: Τα κοινωνικά δίκτυα λειτουργούν ως μια φαντασιακή κοινωνία, μέσα από μετέωρα σημαίνοντα επενδύοντας σε μορφές συνύπαρξης, επικαθορίζοντας το περιεχόμενο και τη μορφή του λόγου. Τελετουργικές διαδικασίες συμμετοχής των νέων στις δομήσεις του κοινωνικού χώρου μέσα σε ένα πεδίο αναπαραστάσεων για το «εμείς» και οι «άλλοι», καθορίζουν προσωπικές θέσεις, απόψεις και δράσεις. Συζήτηση:Παρατηρείται η σταδιακή μείωση της ηγεμονίας της εκπαίδευσης, καθώς οι παρεμβάσεις μέσω των κοινωνικών δικτύων φαίνεται να δημιουργούν νέες σχέσεις μεταξύ ατόμων και φορέων εξουσίας, δημιουργώντας γνώσεις και ταυτότητες επενδύοντας σε νόημα και αξίες, που πιθανά να συναρθρώνουν θεωρήσεις ανταγωνιστικές προς την εκπαίδευση. Μαθαίνω να σέβομαι την διαφορετικότητα χρησιμοποιώντας εργαλεία ιστοεξερεύνησης (webquest) Αναστασία Ραπτοπούλου, Δ.Σ. Ν. Απολλωνίας, Θεσσαλονίκη, natasarapt@hotmail.com & Θεοκτίστη Παπαζώη, Δ.Σ. Ν. Απολλωνίας, Θεσσαλονίκη, tpapazoi1@gmail.com Εισαγωγή:Το σύγχρονο σχολείο θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει όλους τους μαθητές, εκπαιδεύοντας την νέα γενιά, να σέβεται και να αποδέχεται την διαφορετικότητα, αξιοποιώντας την ως πηγή εξέλιξης και όχι ως απειλή. Η συμπεριληπτική εκπαίδευση (inclusive education), αποτελεί τον αποτελεσματικότερο τρόπο για την καταπολέμηση των 24
διαχωριστικών στάσεων και αντιλήψεων, οι οποίες πηγάζουν κυρίως από την άγνοια και την έλλειψη εμπειριών συνύπαρξης με μαθητές με Ε.Ε.Α. Μέθοδος:Σε μια προσπάθεια αναζήτησης κατάλληλης πρακτικής για την ευαισθητοποίηση των παιδιών της Δ τάξης, στην οποία συμπεριλαμβάνονταν και παιδί με Δ.Α.Φ. σχεδιάστηκε ένα εργαλείο ιστοεξερεύνησης(webquest). Η χρήση των νέων Τεχνολογιών της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας (ΤΠΕ) θεωρήθηκε αναγκαία, καθώς ενεργοποιεί τους μαθητές και αποτελεί κίνητρο μάθησης, εμπλέκοντας τους σε ομαδοσυνεργατικές δραστηριότητες, οι οποίες βοηθούν στην ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων. Η διδακτική μεθοδολογία στηρίχθηκε στις αρχές της συμπεριληπτικής εκπαίδευσης, αξιοποιώντας στοιχεία της συνεργατικής μάθησης, της διαφοροποιημένης διδασκαλίας και της διαθεματικής προσέγγισης. Αποτελέσματα: Η συγκεκριμένη πρακτική είχε ως αποτέλεσμα την αποδοχή του μαθητή με Δ.Α.Φ από τους συμμαθητές του και τη βελτίωση των κοινωνικών του δεξιοτήτων. Συζήτηση: Επιπλέον οι μαθητές ανταποκρίθηκαν θετικά στην προσπάθεια με στόχο όχι μόνο την πληροφόρηση τους, αλλά την ένταξη νέων αξιών σε πράξη στην καθημερινή τους ζωή, για την οικοδόμηση μιας πιο περιεκτικής κοινωνίας. 25
Θεματική Συνεδρία Προφορικών Ανακοινώσεων 4 - Εξελίξεις στη διαχείριση δύσκολων καταστάσεων Διαπροσωπικές σχέσεις και σχολική πειθαρχία Παναγιώτα Χρυσοχόου, 14ο Εσπερινό Επα.Λ. Θεσσαλονίκης, tagdik@otenet.gr Η σύγχρονη παιδαγωγική επιστήμη επανεξετάζει το ζήτημα της σχολικής πειθαρχίας και αλλάζει άρδην την αντιμετώπισή του σε σχέση με προηγούμενες εποχές. Η διαφορετική θεώρηση του θέματος συντελεί στο να εξετάζουμε σήμερα την πειθαρχία σε συνδυασμό με τις διαπροσωπικές σχέσεις εκπαιδευτικού -μαθητή. Μέθοδος: Η παρούσα εργασία βασίστηκε σε βιβλιογραφία και σε ερευνητικά δεδομένα συγκεκριμένων θεωρητικών της παιδαγωγικής επιστήμης. Παρουσιάζονται πρακτικά παραδείγματα και καταγραφές από την καθημερινότητα της σχολικής τάξης σε σχέση με το θέμα της πειθαρχίας, σε συνάρτηση με τις αποτελεσματικές διαπροσωπικές σχέσεις μαθητών και καθηγητών. Αποτελέσματα:Αρχικά, καταγράφονται τα αίτια της παρεκκλίνουσας μαθητικής συμπεριφοράς και η συμβολή των διαπροσωπικών σχέσεων καθηγητών-μαθητών στην αποτελεσματική αντιμετώπισή της. Ακολούθως, πραγματοποιείται κριτική ανάγνωση των θεωριών των Skinner, Becker και Fontana, οι οποίοι προτείνουν μεθόδους για την τροποποίηση της συμπεριφοράς των μαθητών στο σχολικό περιβάλλον. Επίσης, αναδεικνύεται ο προληπτικός και συμπληρωματικός χαρακτήρας των διαπροσωπικών σχέσεων στο σύστημα της σχολικής πειθαρχίας και συνάγεται το συμπέρασμα ότι όσο λιγότερο ανεπτυγμένες είναι οι διαπροσωπικές σχέσεις μεταξύ δασκάλων και μαθητών, τόσο πιο ευάλωτα είναι τα σχολεία σε προβλήματα πειθαρχίας. Συζήτηση: Με αφορμή την παρουσίαση δίνεται το έναυσμα για έναν γόνιμο διάλογο που θα αφορά καινοτόμες εφαρμόσιμες προτάσεις που θα προάγουν την αποδοτική λειτουργία της σχολικής ζωής. 26
Παιδιά με Σακχαρώδη Διαβήτη και σχολείο: Αντιλήψεις γονιών Βασιλική Μπρουσκέλη, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, vbrouske@psed.duth.gr & Ευδοκία Παπαδοπούλου, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, evdopapa3@yahoo.gr Εισαγωγή: Σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν να διερευνηθούν οι αντιλήψεις γονέων με παιδί προσχολικής ηλικίας το οποίο δεν πάσχει από Σακχαρώδη Διαβήτη (ΣΔ)- για τη αντιμετώπιση παιδιών με ΣΔ από το σχολείο. Μέθοδος: Στην έρευνα συμμετείχαν 207 γονείς οι οποίοι συμπλήρωσαν ερωτηματολόγιο σχετικά με τα δημογραφικά χαρακτηριστικά τους, την αντίληψή τους για την ετοιμότητα της εκπαίδευσης να υποδεχθεί παιδιά με ΣΔ καθώς και για την επιρροή της αρρώστιας στις εκπαιδευτικές επιλογές του παιδιού. Η στατιστική ανάλυση των δεδομένων διενεργήθηκε με το «Statistical Package for Social Sciences 21.0». Αποτελέσματα: Ποσοστό 68,2% θεωρεί ότι το εκπαιδευτικό σύστημα δεν είναι επαρκώς προετοιμασμένο για να εξυπηρετήσει τις ανάγκες των παιδιών που πάσχουν ενώ το 67,2% θεωρεί ότι ο εκπαιδευτικός δεν είναι κατάλληλα εκπαιδευμένος. Ποσοστό 94,4% των ερωτηθέντων κρίνει την ενδο-νοσοκομειακή εκπαίδευση των πασχόντων παιδιών ως ιδιαίτερα σημαντική και ποσοστό 79,9% θεωρεί ότι οι εκπαιδευτικοί στόχοι του παιδιού επηρεάζονται από την αρρώστια. Η προσωπική εξοικείωση με τον ΣΔ δε σχετίζεται με την αντίληψη των συμμετεχόντων για τις εκπαιδευτικές δυνατότητες των πασχόντων. Συζήτηση: Τα αποτελέσματα υποδεικνύουν ότι οι γονείς θεωρούν ότι τα παιδιά με διαβήτη δεν λαμβάνουν την εκπαίδευση που δικαιούνται. Ο επανοραματισμός του σχολείου απαιτεί την ολόπλευρη ανάπτυξη του συνόλου των μαθητών. 27
Αντιλήψεις Εκπαιδευτικών Προσχολικής Αγωγής για την Περιθανάτια Αγωγή Βασιλική Μπρουσκέλη, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, vbrouske@psed.duth.gr & Ιωάννα-Κωνσταντίνα Πιπέρκου, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, joanna_215@hotmail.gr Εισαγωγή: Στην παρούσα έρευνα διερευνήθηκαν οι αντιλήψεις και οι στάσεις των εκπαιδευτικών προσχολικής αγωγής για την περιθανάτια αγωγή στην προσχολική εκπαίδευση. Μέθοδος: Το δείγμα της έρευνας αποτελούνταν από 164 εκπαιδευτικούς προσχολικής αγωγής. Τα δεδομένα συλλέχθηκαν μέσω εθελοντικής συμπλήρωσης ερωτηματολογίου με θεματικές που αφορούσαν δημογραφικά στοιχεία, τη θέση του θανάτου στο σχολικό πλαίσιο, τις εμπειρίες θανάτου μέσα στο σχολείο και την γενική αυτό-αποτελεσματικότητα του συμμετέχοντος. Η στατιστική ανάλυση των δεδομένων της έρευνας διενεργήθηκε με το πακέτο στατιστικών προγραμμάτων Statistical Package for the Social Sciences 21. Αποτελέσματα: Το αίσθημα ικανότητας των εκπαιδευτικών να διαχειριστούν το ζήτημα του θανάτου στη τάξη σχετίζεται θετικά με την ύπαρξη κατάλληλης εκπαίδευσης (χ2= 38,842, df=4, p= <0,001) ή επιμόρφωσης αυτών (χ2= 36,315, df=4, p=< 0,001), με τη γενικού τύπου αυτό-αποτελεσματικότητα τους (T- test: t = -2,065, df= 158, p= 0,041 < 0,05) και με τις εμπειρίες απώλειας μέσα στη σχολική κοινότητα (χ2= 15,367, df=4, p=0,004< 0,05). Συζήτηση: Η γνώση διαχείρισης του ζητήματος στη τάξη θα ενισχύσει το αίσθημα αυτόαποτελεσματικότητας των εκπαιδευτικών και θα διαμορφώσει μία πιο θετική στάση απέναντι σε μία περιθανάτια αγωγή, ώστε το σχολείο του μέλλοντος να μην αποκλείει θεματικές- ταμπού για την ελληνική εκπαιδευτική πραγματικότητα. 28
Περιγραφική Αξιολόγηση: Εφαρμογή μιας εναλλακτικής μεθόδου στο Δημοτικό Σχολείο Καλλιόπη Τσιάλμα, Ολοήμερο Δημοτικό Σχολείο Αραβησσού, tsialmp@yahoo.gr Εισαγωγή: Το πρόγραμμα περιγραφικής αξιολόγησης, ως μέσο αξιολόγησης των μαθητών/τριων, υλοποιήθηκε κατά τα σχολικά έτη 2013-14 και 2014-15 στο Ολοήμερο Δημοτικό Σχολείο Αραβησσού, προκειμένου να βελτιωθεί το παιδαγωγικό κλίμα στο σχολείο, να αντιμετωπισθούν προβλήματα σχολικού άγχους και να επιτευχθεί καλύτερη επικοινωνία τόσο μεταξύ σχολείου-οικογένειας, όσο και μεταξύ γονέων- παιδιών. Μέθοδος: Η μέθοδος που χρησιμοποιήθηκε ήταν ένα μοντέλο εναλλακτικής μορφής αξιολόγησης το οποίο συνδύαζε την περιγραφική αξιολόγηση, τον φάκελο εργασιών και την αυτοαξιολόγηση του μαθητή/τριας. Η παρέμβαση αξιολογήθηκε με εμπειρική έρευνα, συνδυασμός εμπειρικής παρατήρησης και γραπτών ερωτηματολογίων που μοιράστηκαν στους γονείς και στους εμπλεκόμενους εκπαιδευτικούς. Αποτελέσματα: Τα αποτελέσματα της έρευνας υπήρξαν θετικά τόσο ως προς τον βαθμό αποδοχής της μεθόδου από τους μαθητές/τριες και τους γονείς, όσο και ως προς την επίτευξη των αρχικών στόχων που είχαν τεθεί. Βρίσκονται δε σε πλήρη αρμονία με τα βιβλιογραφικά δεδομένα και τα αποτέσματα προηγούμενων ερευνών. Καταδείχθηκε, ωστόσο, ότι πρόκειται για μία αρκετά επίπονη και χρονοβόρα εργασία για τους εκπαιδευτικούς, λόγω των υψηλών απαιτήσεων του Προγράμματος Σπουδών. Συζήτηση: Η ανάγκη εφαρμογής εναλλακτικών μεθόδων αξιολόγησης του μαθητή/τριας στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση με έμφαση στα ποιοτικά χαρακτηριστικά της αξιολόγησης και το ξεπέρασμα των μειονεκτημάτων της βαθμολογίας. 29
Rethinking schooling Ηow expansive approaches to education are spreading globally and why this is not a moment too soon Bill Lucas, Centre for Real-World Learning (CRL), University of Winchester, Μεγάλη Βρετανία, bill.lucas@winchester.ac.uk When my colleague Guy Claxton and I published Educating Ruby: What our children need to learn and its associated campaign www.educatingruby.org this year, it was out of a sense of deep frustration that schools the world over will never be able to change more fundamentally if this task is left to politicians and education ministries. In my key-note I will explore the arguments for: curricula which are based at least as much on character as they are on traditional approaches to the development of knowledge a real debate about what it is we should be teaching today a move away from current approaches to testing and school accountability fundamentally different ways of engaging parents and families radical shifts in pedagogy new opportunities for young people to determine the shape of their own learning, and a reframing of the teacher s role so that they become active learners and reflective researchers. I will draw on promising practices from across the world emerging from the Expansive Education Network www.expansiveeducation.net and from expressions of support from both surprising and expected sources. Drawing on research and practice I will make the case for the 7Cs of education confidence, curiosity, collaboration, communication, creativity, commitment and craftsmanship. 30
Συμπόσιο 1 - Διερεύνηση των δεξιοτήτων μετάβασης στην ενήλικη ζωή των ατόμων με νοητική αναπηρία Διοργανωτές: Λευκοθέα Καρτασίδου, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, lefka@uom.edu.gr, Ιωάννης Αγαλιώτης, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, iagal@uom.gr & Μαρία Πλατσίδου, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, platsidou@uom.edu.gr Τα τελευταία δέκα χρόνια στο χώρο της Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα και διεθνώς έχει δοθεί έμφαση σε θέματα μετάβασης στην ενήλικη ζωή των ατόμων με νοητική αναπηρία (ΝΑ). Το συμπόσιο εστιάζει στην διερεύνηση των δεξιοτήτων μετάβασης, δεξιότητες ανεξαρτησίας, λήψης αποφάσεων, αυτορρύθμισης, επίλυσης κοινωνικών προβλημάτων, επιλογών και διαπροσωπικών σχέσεων. Πρόκειται για τέσσερις διαφορετικές διερευνητικές μελέτες με δείγμα άτομα με ΝΑ. Κάθε μία μελέτη θέτει τα δικά της διερευνητικά ερωτήματα και ερμηνεύει τα αποτελέσματα μέσα από τη θεωρία του αυτοπροσδιορισμού. Η πρώτη διερευνητική μελέτη διερευνά το επίπεδο αυτονομίας και λήψης αποφάσεων 16 ατόμων με ΝΑ. Τα ερευνητικά εργαλεία ήταν εργαλεία αυτοαναφοράς και ήταν (α) η υποκλίμακα αυτονομίας από το ARC self determination scale και (β) το ερωτηματολόγιο λήψης αποφάσεων. Οι συμμετέχοντες έδειξαν χαμηλά επίπεδα σε δεξιότητες ανεξαρτησίας και συγχρόνως διαπιστώθηκε ότι το περιβάλλον είναι αρκετά περιοριστικό όσον αφορά τις ευκαιρίες για να παίρνουν αποφάσεις. Στη δεύτερη διερευνητική μελέτη δόθηκε έμφαση στις δεξιότητες αυτορρύθμισης και επίλυσης κοινωνικών προβλημάτων. Στην έρευνα συμμετείχαν 20 παιδιά με ΝΑ. Η συλλογή δεδομένων έγινε μέσω της υποκλίμακας αυτορρύθμισης από το ARC self determination scale και το ερωτηματολόγιο για την παραγωγή εναλλακτικών λύσεων. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι συμμετέχοντες παρουσιάζουν μια ακαμψία σχετικά με τη διαχείριση κοινωνικών προβλημάτων και την παραγωγή εναλλακτικών λύσεων. Η τρίτη διερευνητική μελέτη έχει σαν στόχο την μελέτη της εννοιολογικής κατασκευής της προσωπικής επιλογής σε ένα 15 συμμετέχοντες με νοητική αναπηρία με ΝΑ, τα οποία διαμένουν σε Στέγες Υποστηριζόμενης Διαβίωσης. Για το σκοπό αυτό έγινε χρήση του ερωτηματολογίου The Choice Questionnaire: Α scale to assess choices exercised by adults with intellectual disability. Τα αποτελέσματα έδειξαν μέτριο βαθμό παροχής ευκαιριών για επιλογές στα άτομα με ΝΑ, με μεγαλύτερη δυνατότητα 31
επιλογών να δίνεται στον τομέα των κοινωνικών δραστηριοτήτων, πρόσβασης στην κοινότητα και διαπροσωπικών σχέσεων. Η τέταρτη μελέτη έχει ως στόχο να εξετάσει συνδυαστικά τις διαπροσωπικές και σεξουαλικές σχέσεις των ατόμων με ΝΑ και πιο συγκεκριμένα να ερευνήσει και να διεξάγει συμπεράσματα για το αν τα άτομα με ΝΑ αντιλαμβάνονται τις διαφορές μεταξύ των φιλικών και των σεξουαλικών σχέσεων. Συμμετέχοντες ήταν 20 ενήλικες με ΝΑ. Για τη συλλογή των δεδομένων κατασκευάσθηκε ένα αυτοσχέδιο ερωτηματολόγιο με ερωτήσεις ανοιχτού και κλειστού τύπου. Σημαντικό εύρημα είναι ότι τα άτομα με ΝΑ φαίνεται να μην μπορούν να διακρίνουν τις φιλικές από τις σεξουαλικές σχέσεις. Συμπερασματικά τα αποτελέσματα και των τεσσάρων ερευνών αναδεικνύουν την ανάγκη για μια πιο ενηλικοκεντρική προσέγγιση της εκπαίδευσης των ατόμων με ΝΑ. 1. Δεξιότητες ανεξαρτησίας και λήψης αποφάσεων των ατόμων με νοητική αναπηρία: Μια διερευνητική μελέτη Αγγελίνα Αργυροπούλου, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, esp12104@uom.edu.gr, Λευκοθέα Καρτασίδου, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, lefka@uom.edu.gr, & Ιωάννης Αγαλιώτης, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, iagal@uom.gr Εισαγωγή: Στόχος της παρούσας εργασίας, είναι να διερευνήσει το επίπεδο του αυτοπροσδιορισμού στα άτομα με νοητική αναπηρία αυτή την στιγμή στην Ελλάδα. Συγκεκριμένα στην παρούσα έρευνα θα λάβουν μέρος 16 άτομα, τα οποία θα προέρχονται από τους παρακάτω σχολικούς φορείς. Μέθοδος: Όσον αφορά στη διερεύνηση του αυτοπροσδιορισμό, θα χρησιμοποιηθούν δύο εργαλεία: η υποκλίμακα της αυτονομίας από την Arc s Self-Determination Scale και το Ερωτηματολόγιο Λήψης Αποφάσεων, το οποίο προσαρμόστηκε στα ελληνικά δεδομένα και τροποποιήθηκε, ώστε να ανταποκρίνεται καλύτερα στις ανάγκες και στα χαρακτηριστικά του υπό μελέτη πληθυσμού. 32