6. Σταθερές συναλλαγματικές ισοτιμίες και παρέμβαση στην αγορά συναλλάγματος 1. Οι παρεμβάσεις της ΚΤ στην αγορά συναλλάγματος και η προσφορά χρήματος 2. Πως η ΚΤ καθορίζει την συναλλαγματική ισοτιμία 3. Πολιτικές σταθεροποίησης με σταθερή συναλλαγματική ισοτιμία 4. Κρίσεις του ισοζυγίου πληρωμών και φυγή κεφαλαίων 5. Ασφάλιστρο κινδύνου 6. Η κρίση του μεξικάνικου πέσο 1
Εισαγωγή Μέχρι τώρα υποθέταμε ότι οι συναλλαγματικές ισοτιμίες (ΣΙ) κυμαίνονται ελεύθερα (χωρίς παρέμβαση της Κεντρική Τράπεζας) στις αγορές συναλλάγματος. Ποιός ο λόγος να μελετήσουμε τις σταθερές συναλλαγματικές ισοτιμίες (ΣΣΙ); - Πολλές χώρες προσπαθούν να συνδέσουν ή να προσκολλήσουν τη ΣΙ τους με ένα νόμισμα ή μια ομάδα νομισμάτων επεμβαίνοντας στην αγορά συναλλάγματος (παραδείγματα: σύνδεση δανέζικης κορώνας με το από την 1/1/1999 έως σήμερα, σύνδεση δραχμής με το από την 1/1/1999 έως την υιοθέτηση του την 1/1/2001, σύνδεση του αργεντίνικου πέσο με το $ μεταξύ 1992-2001). - Πολλές χώρες με κυμαινόμενες συναλλαγματικές ισοτιμίες (ΚΣΙ) στην πραγματικότητα ακολουθούν μια ελεγχόμενη διακύμανση της ΣΙ (managed or dirty float): προσπαθούν να εξομαλύνουν τις διακυμάνσεις των ΣΙ των νομισμάτων τους. Η Κεντρική Τράπεζα «ελέγχει» τη ΣΙ αγοράζοντας και πωλώντας νομίσματα και περιουσιακά στοιχεία (τίτλους), ιδίως σε περιόδους μεγάλης μεταβλητότητας της ΣΙ. 2
1. Οι παρεμβάσεις της ΚΤ στην αγορά συναλλάγματος και η προσφορά χρήματος Πως ελέγχει η Κεντρική Τράπεζα (ΚΤ) την προσφορά χρήματος; Πολιτική ανοικτής αγοράς (open market): Ασκείται μέσω της αγοράς και πώλησης εγχώριων τίτλων (κυρίως κρατικά ομόλογα και δάνεια προς ιδιωτικές τράπεζες) και ξένων τίτλων (κυρίως ομόλογα σε ξένο νόμισμα) από την KT. Οι ξένοι τίτλοι αποτελούν τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της ΚΤ. Πώληση εγχώριων ή ξένων τίτλων => μείωση της ποσότητας χρήματος που κυκλοφορεί στην οικονομία, δηλ. μείωση της εγχώριας προσφοράς χρήματος. Αγορά εγχώριων ή ξένων τίτλων => αύξηση εγχώριας προσφοράς χρήματος. Όταν η ΚΤ αγοράζει (πωλεί) εγχώριους ή ξένους τίτλους, η πληρωμή (είσπραξη) γίνεται σε εγχώριο νόμισμα: οι συναλλαγές της ΚΤ σε ξένους τίτλους έχουν την ίδια επίδραση στην προσφορά χρήματος με τις συναλλαγές σε εγχώριους τίτλους. Η επίδραση της παρέμβασης της ΚΤ στην προσφορά χρήματος μεγεθύνεται από τον πολλαπλασιαστή χρήματος. 3
1. (συνέχεια) Αδρανοποιημένη παρέμβαση της ΚΤ στην αγορά συναλλάγματος Οι κεντρικές τράπεζες παρεμβαίνουν στην αγορά συναλλάγματος αγοράζοντας και πωλώντας ξένα κρατικά ομόλογα (και νομίσματα). - Οι ποσότητες των ξένων ομολόγων που αγοράζονται και πωλούνται επηρεάζουν τη ΣΙ, ακριβώς όπως και στην περίπτωση αγοράς ή πώλησης καταθέσεων σε ξένο νόμισμα. - Οι καταθέσεις σε ξένο νόμισμα και τα ξένα ομόλογα συνήθως είναι υποκατάστατα: και τα δύο είναι αρκετά ρευστά περιουσιακά στοιχεία εκφρασμένα σε ξένο νόμισμα. Επειδή η αγορά (πώληση) ξένων ομολόγων στην αγορά συναλλάγματος επηρεάζει την εγχώρια προσφορά χρήματος, η ΚΤ μπορεί να θέλει να εξουδετερώσει αυτό το αποτέλεσμα πουλώντας (αγοράζοντας) εγχώρια ομόλογα στις αγορές ομολόγων, ώστε να αφήσει την ποσότητα του χρήματος σε κυκλοφορία αμετάβλητη. Αυτή η εξουδετέρωση ονομάζεται αδρανοποίηση (sterilization) ή αδρανοποιημένη παρέμβαση στην αγορά συναλλάγματος. 4
2. Πως η ΚΤ καθορίζει την συναλλαγματική ισοτιμία Για να κρατήσει σταθερή τη ΣΙ, η ΚΤ επηρεάζει την προσφερόμενη ποσότητα του εγχώριου νομίσματος, ανταλλάσσοντας εγχώρια και ξένα περιουσιακά στοιχεία. - Παράδειγμα: Αν η FeD επιθυμεί να κρατήσει σταθερή την Ε $/ σε ύψος $1,2/, τότε πρέπει πάντα να είναι σε θέση: - (α) να αγοράζει $ με τα συναλλαγματικά της διαθέσιμα σε, σε οποιαδήποτε ποσότητα $ θα επιθυμούσε να πουλήσει η αγορά έναντι στην Ε $/ = $1,2/, απορροφώντας έτσι μια υπερβάλλουσα προσφορά $, και - (β) να αγοράζει οποιαδήποτε ποσότητα τίτλων σε που θα επιθυμούσε να πουλήσει η αγορά έναντι $ στην Ε $/ = $1,2/, απορροφώντας έτσι μια υπερβάλλουσα ζήτηση $. - Διαφορετικά, η Ε $/ θα πρέπει να μεταβληθεί ώστε να διατηρηθεί η ισορροπία. 5
2. (συνέχεια) Η αγορά συναλλάγματος βρίσκεται σε ισορροπία όταν ισχύει η συνθήκη ισοδυναμίας των επιτοκίων: R = R * + (E e E)/E (όπου R: εγχώριο επιτόκιο, R * : ξένο επιτόκιο). Όταν η ΣΙ είναι σταθερή σε κάποιο ύψος E 0 και η αγορά αναμένει να παραμείνει σταθερή σε αυτό το ύψος, τότε (E 0 E 0 )/E 0 = 0 και άρα R = R *. Επομένως, για να κρατήσει σταθερή τη ΣΙ στο ύψος E 0, η KT πρέπει να αγοράσει ή να πωλήσει ξένα και εγχώρια περιουσιακά στοιχεία στην αγορά συναλλάγματος έως ότου R = R *. Εναλλακτικά, μπορούμε να πούμε ότι η ΚΤ προσαρμόζει την προσφορά χρήματος έως ότου το εγχώριο επιτόκιο R να εξισωθεί με το ξένο επιτόκιο R *, με δεδομένο το μέσο επίπεδο εγχώριων τιμών P και το πραγματικό προϊόν Y. Δηλ. έως ότου: M s /P = L(R *,Y). 6
2. (συνέχεια) Παράδειγμα: Η αντίδραση της ΚΤ σε μία αύξηση του προϊόντος (Σχήμα 18.1) Έστω ότι η ΚΤ διατηρεί μια σταθερή συναλλαγματική ισοτιμία E 0 αλλά αυξάνεται το προϊόν από Υ 1 σε Υ 2 : => δημιουργία πιέσεων για αύξηση της ζήτησης για πραγματικά χρηματικά περιουσιακά στοιχεία από L(R,Y 1 ) σε L(R,Y 2 ) => πίεση για αύξηση εγχώριου επιτοκίου σε επίπεδα υψηλότερα του R * => πίεση για μείωση της ΣΙ (ανατίμηση εγχώριου νομίσματος). Πως πρέπει να αντιδράσει η ΚΤ; Η ΚΤ πρέπει να πουλήσει εγχώριο νόμισμα και να αγοράσει ξένα περιουσιακά στοιχεία στην αγορά συναλλάγματος, αυξάνοντας έτσι την εγχώρια προσφορά χρήματος από Μ 1 σε Μ 2. Με τον τρόπο αυτό, εξουδετερώνει την υπερβάλλουσα ζήτηση χρήματος, και επομένως διατηρεί το εγχώριο επιτόκιο στο επίπεδο R * και την ΣΙ σταθερή σε επίπεδο Ε 0. 7
2. (συνέχεια) Σχήμα 18.1: Ισορροπία της αγοράς περιουσιακών στοιχείων με σταθερή συναλλαγματική ισοτιμία, E 0 Αρχική ισορροπία στα σημεία 1 και 1, με ΣΙ Ε 0 και R = R *. Μετά την αύξηση του προϊόντος από Υ 1 σε Υ 2, η ΚΤ αυξάνει την προσφορά χρήματος από Μ 1 σε Μ 2 : νέα ισορροπία στα σημεία 2 και 1. Αν η ΚΤ δεν αυξήσει την προσφορά χρήματος, τότε νέα ισορροπία στα σημεία 3 και 3, με R > R * και με ΣΙ < Ε 0. 8
3. Πολιτικές σταθεροποίησης με σταθερή συναλλαγματική ισοτιμία Έχοντας ως δεδομένο ότι η ΚΤ διατηρεί σταθερή την ΣΙ μέσω παρεμβάσεων στην αγορά συναλλάγματος, θα εξετάσουμε τα αποτελέσματα τριών μακροοικονομικών πολιτικών: 1. νομισματική πολιτική, 2. δημοσιονομική πολιτική, και 3. απότομη μεταβολή του σταθερού επιπέδου Ε 0 της ΣΙ από την ΚΤ. Θα χρησιμοποιήσουμε το υπόδειγμα DD AA (βλ. προηγούμενη διάλεξη) για να εξετάσουμε τη βραχυχρόνια ισορροπία της οικονομίας (σταθερές τιμές). Υπενθυμίζουμε ότι η καμπύλη DD (AA) δείχνει τους συνδυασμούς Ε και Υ για τους οποίους η αγορά προϊόντος (οι αγορές περιουσιακών στοιχείων) είναι σε ισορροπία. Στο υπόδειγμα DD AA προσθέτουμε την υπόθεση ότι E e = Ε 0. 9
3.1 Νομισματική πολιτική Όταν η ΚΤ αγοράζει ή πωλεί ξένα περιουσιακά στοιχεία για να κρατήσει τη ΣΙ σταθερή, και επομένως τα εγχώρια επιτόκια ίσα με τα ξένα επιτόκια, δεν έχει τη δυνατότητα να προσαρμόσει τα εγχώρια επιτόκια για να επιτύχει άλλους στόχους. - Συγκεκριμένα, η νομισματική πολιτική είναι αναποτελεσματική και δεν μπορεί να επηρεάσει το προϊόν και την απασχόληση. Στο Σχήμα 18.2, η αρχική ισορροπία είναι στο σημείο 1, με Ε 0 και Υ 1. Υποθέτουμε ότι, για να αυξηθεί το προϊόν, η ΚΤ αυξάνει την M s αγοράζοντας εγχώριους τίτλους => μετατόπιση της ΑΑ 1 στη θέση ΑΑ 2 => πίεση για υποτίμηση νομίσματος (αύξηση της ΣΙ από Ε 0 σε Ε 2 ) => για να διατηρηθεί η ΣΙ σε επίπεδο Ε 0, η ΚΤ πωλεί ξένους τίτλους έναντι εγχώριου νομίσματος => μείωση της M s στο αρχικό επίπεδο και μετατόπιση της ΑΑ 2 στη θέση ΑΑ 1. Το μοναδικό αποτέλεσμα της επεκτατικής νομισματικής πολιτικής είναι η υποκατάσταση ξένων τίτλων με εγχώριους (μείωση των συναλλαγματικών διαθεσίμων της ΚΤ). 10
3.1 (συνέχεια) Σχήμα 18.2: H νομισματική επέκταση είναι αναποτελεσματική σε καθεστώς σταθερών συναλλαγματικών ισοτιμιών 11
3.2 Δημοσιονομική πολιτική Η επεκτατική δημοσιονομική πολιτική έχει αποτελεσματική επίδραση στο προϊόν και την απασχόληση βραχυχρόνια: οδηγεί σε υψηλότερο επίπεδο προϊόντος και προσφοράς χρήματος (και συναλλαγματικών διαθεσίμων), διατηρώντας αμετάβλητη την ΣΙ. Στο Σχήμα 18.3, η αρχική ισορροπία είναι στο σημείο 1, με Ε 0 και Υ 1. - Υπόθεση: για να αυξηθεί το προϊόν, η κυβέρνηση αυξάνει τις κρατικές δαπάνες (ή μειώνει τους φόρους) => αύξηση συνολικής ζήτησης => μετατόπιση της DD 1 στη θέση DD 2 : πίεση για αύξηση του προϊόντος σε Υ 2. - Η πίεση για αύξηση του προϊόντος => πίεση για αύξηση της ζήτησης χρήματος (υπερβάλλουσα ζήτηση χρήματος) => πίεση για αύξηση του επιτοκίου και, άρα, για ανατίμηση νομίσματος (μείωση της ΣΙ από Ε 0 σε Ε 2 ). - Για να αποτρέψει την μείωση της ΣΙ σε από Ε 0 σε Ε 2, καθώς και την αύξηση του επιτοκίου, η ΚΤ αγοράζει ξένους τίτλους έναντι χρήματος => αύξηση της M s και μετατόπιση της ΑΑ 1 στη θέση ΑΑ 2 => νέα ισορροπία στο σημείο 3, με Ε 0 και Υ 3. 12
3.2 (συνέχεια) Σχήμα 18.3: Δημοσιονομική επέκταση σε καθεστώς σταθερών συναλλαγματικών ισοτιμιών 13
3.3 Μεταβολή του επιπέδου της συναλλαγματικής ισοτιμίας από την ΚΤ Οι όροι υποτίμηση και ανατίμηση (depreciation και appreciation) αναφέρονται σε μεταβολές της αξίας ενός νομίσματος λόγω μεταβολών στην αγορά. Οι όροι υποτίμηση και ανατίμηση από την ΚΤ (devaluation και revaluation), αναφέρονται σε μεταβολές μιας σταθερής ΣΙ μετά από απόφαση της ΚΤ. Τι γίνεται όταν η ισοτιμία δεν είναι διατηρήσιμη; Μπορεί, π.χ., να μειώνονται γρήγορα τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της ΚΤ επειδή πρέπει να καλυφτεί ένα υψηλό έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών, που είναι πολύ μεγαλύτερο από τις ιδιωτικές χρηματοοικονομικές εισροές. Τότε, η ΚΤ υποτιμά το νόμισμα. 14
3.3 (συνέχεια) Για την υποτίμηση του νομίσματος, η ΚΤ αγοράζει ξένα περιουσιακά στοιχεία στη νέα σταθερή ΣΙ και αυξάνει έτσι την προσφορά χρήματος. Βλ. Σχήμα 18.4, όπου, με αρχική ισορροπία στο σημείο 1 με Ε 0 και Υ 1, η αύξηση της προσφοράς χρήματος οδηγεί σε μετατόπιση της ΑΑ 1 στη θέση ΑΑ 2 και σε νέα ισορροπία στο σημείο 2 με Υ 2 και νέο σταθερό επίπεδο της ΣΙ το Ε 1. Ως αποτέλεσμα της υποτίμησης του νομίσματος από την ΚΤ: - τα εγχώρια προϊόντα γίνονται λιγότερο ακριβά σε σχέση με τα ξένα προϊόντα (με δεδομένο ότι το εγχώριο και το ξένο επίπεδο τιμών είναι βραχυχρόνια σταθερά), με αποτέλεσμα την αύξηση της συνολικής ζήτησης και του προϊόντος, - η προσφορά χρήματος και τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της ΚΤ (ξένα ομόλογα) αυξάνουν. 15
3.3 (συνέχεια) Σχήμα 18.4: Αποτέλεσμα της υποτίμησης του νομίσματος από την ΚΤ 16
4. Κρίσεις του ισοζυγίου πληρωμών και φυγή κεφαλαίων Έως τώρα υποθέταμε ότι οι συμμετέχοντες στην αγορά συναλλάγματος πιστεύουν ότι η σταθερή ΣΙ θα διατηρηθεί μόνιμα στο παρόν επίπεδό της (δηλ. E e = Ε 0 ). Όμως, μερικές φορές η ΚΤ μπορεί να θεωρήσει ανεπιθύμητη ή αδύνατη τη διατήρηση της παρούσας ΣΙ (π.χ. λόγω πολύ χαμηλού Υ και υψηλής ανεργίας, ή μεγάλου ελλείμματος στο CA και ανεπαρκών συναλλαγματικών διαθεσίμων για την κάλυψή του). Όταν οι συμμετέχοντες στις αγορές προβλέπουν (αναμένουν) ότι επίκειται μεταβολή της ΣΙ από την ΚΤ, τότε μπορεί να προκύψει μια κρίση στο ισοζύγιο πληρωμών, δηλ. μια απότομη μεταβολή των συναλλαγματικών διαθεσίμων που πηγάζει από την αλλαγή των προσδοκιών για την μελλοντική ΣΙ. 17
4. (συνέχεια) Έστω ότι συμβαίνει μια ξαφνική επιδείνωση στο CA και ότι, λόγω αυτής, τα άτομα αναμένουν υποτίμηση του νομίσματος από την ΚΤ και καθορισμό της ΣΙ σε νέο επίπεδο Ε 1 (Ε 1 > Ε 0 ). Τότε: 1. Αυτές οι προβλέψεις (φόβοι) χειροτερεύουν την κρίση στο ισοζύγιο πληρωμών: - Οι επενδυτές σπεύδουν να ανταλλάξουν τα εγχώρια περιουσιακά τους στοιχεία (η αξία των οποίων αναμένεται να μειωθεί σύντομα) με ξένα, εξαντλώντας τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της ΚΤ πιο γρήγορα. 2. Ως αποτέλεσμα, τα χρηματοοικονομικά κεφάλαια μεταφέρονται γρήγορα από τα εγχώρια περιουσιακά στοιχεία σε ξένα περιουσιακά στοιχεία: φυγή κεφαλαίων. - Η εγχώρια οικονομία έχει έλλειψη χρηματοοικονομικών κεφαλαίων για επενδύσεις και χαμηλή συνολική ζήτηση. 18
4. (συνέχεια) 3. Για να αποφευχθεί η φυγή κεφαλαίων, και εφόσον η ΚΤ επιθυμεί να διατηρήσει σταθερή τη ΣΙ στο υπάρχον επίπεδο Ε 0, τα εγχώρια περιουσιακά στοιχεία πρέπει να προσφέρουν υψηλότερα επιτόκια προκειμένου να δελεάσουν τους επενδυτές να τα διακρατήσουν. - Η ΚΤ μπορεί να ωθήσει τα επιτόκια προς τα πάνω μειώνοντας την προσφορά χρήματος (μέσω πώλησης συναλλαγματικών διαθεσίμων έναντι εγχώριου νομίσματος). 4. Ως αποτέλεσμα, διατηρείται μεν σταθερή η ΣΙ, αλλά θα έχει συμβεί απότομη πτώση των συναλλαγματικών διαθεσίμων. Επίσης, η συρρίκνωση της προσφοράς χρήματος και η αύξηση του εγχώριου επιτοκίου μπορεί να φέρουν την εγχώρια οικονομία αντιμέτωπη με χαμηλή συνολική ζήτηση, χαμηλό προϊόν και χαμηλή απασχόληση. 19
4. (συνέχεια) Σχήμα 18.5: Φυγή κεφαλαίων, προσφορά χρήματος και επιτόκιο Αρχική ισορροπία στα σημεία 1 και 1 με Μ 1, Ε 0 και R=R *. Επειδή το κοινό αναμένει υποτίμηση από την ΚΤ (αύξηση της E e από Ε 0 σε Ε 1 ), αυξάνεται η αναμενόμενη απόδοση των ξένων περιουσιακών στοιχείων [μετατόπιση της καμπύλης R * + (E 0 E)/E στη θέση R * + (E 1 E)/E) ]. Για να δελεαστούν οι επενδυτές να κρατήσουν τα εγχώρια περιουσιακά στοιχεία (νόμισμα) στην αρχική συναλλαγματική ισοτιμία Ε 0, πρέπει να αυξηθεί το επιτόκιο από R = R * σε R = R* + (E 1 E 0 )/E 0 ). Για να επιτευχθεί αυτό, η ΚΤ πουλά συναλλαγματικά διαθέσιμα ώστε να περιορίσει την προσφορά χρήματος από Μ 1 σε Μ 2. Νέα ισορροπία στα σημεία 2 και 2 με Μ 2, Ε 0 και R = R* + (E 1 E 0 )/E 0 ). 20
4. (συνέχεια) Η αντίδραση της ΚΤ δεν είναι μακροχρόνια διατηρήσιμη επειδή θα εξαντλήσει τα συναλλαγματικά διαθέσιμά της. Τι συμβαίνει τότε; Πρέπει να υποτιμήσει το εγχώριο νόμισμα. Η υποτίμηση θα επιτρέψει στην ΚΤ να αναπληρώσει τα ξένα περιουσιακά της στοιχεία αγοράζοντάς τα πίσω στη νέα ισοτιμία. Η προσφορά χρήματος θα αυξηθεί, τα επιτόκια θα μειωθούν, η σχετική αξία των εγχώριων προϊόντων θα μειωθεί. Με την πάροδο του χρόνου θα υπάρξει αύξηση σε συνολική ζήτηση, προϊόν και απασχόληση. (βλ. υποενότητα 3.3) Εναλλακτικά, αν η υποτίμηση δεν είναι επιθυμητή από την κυβέρνηση (π.χ., για πολιτικούς λόγους δεν θέλει να κάνει γνωστή τη μηευρωστία της οικονομίας) μπορεί να ζητήσει δάνειο (συναλλαγματικά διαθέσιμα) από τις αγορές (μέσω έκδοσης ομολόγων) ή από το ΔΝΤ, ή να επιβάλλει έλεγχο στην κίνηση των κεφαλαίων (παράδειγμα: το σύστημα του Bretton Woods 1944-1973). Σημείωση: αν ένα μεγάλο (μικρό) μέρος του δημοσίου χρέους μιας χώρας είναι σε ξένο νόμισμα, η υποτίμηση του εγχώριου νομίσματος οδηγεί σε μεγάλη (μικρή) αύξηση αυτού. 22
5. Ασφάλιστρο κινδύνου (εκτός ύλης εξετάσεων) Στις έως τώρα διαλέξεις μας υποθέσαμε ότι δεν υπάρχουν διαφορές στο κίνδυνο των περιουσιακών στοιχείων των διαφόρων χωρών. Όμως, η διαφορά στον κίνδυνο των εγχώριων και των ξένων περιουσιακών στοιχείων είναι ένας λόγος που οι αναμενόμενες ποσοστιαίες αποδόσεις δεν είναι ίσες στις διάφορες χώρες: R = R * + (E e E)/E + ρ όπου ρ είναι το ασφάλιστρο κινδύνου, το οποίο αντανακλά τη διαφορά του βαθμού κινδύνου μεταξύ των εγχώριων και των ξένων περιουσιακών στοιχείων. Βλέπε τα περίφημα πλέον spreads στα κρατικά ομόλογα. Δεν θα αναλύσουμε αυτό το θέμα. Λογικά όμως πρέπει να σας είναι εύκολο να φανταστείτε πως τα ασφάλιστρα κινδύνου αλλάζουν τη διαγραμματική απεικόνιση της αγοράς συναλλάγματος (βλ. Krugman et al., σελ. 564-568). 23
6. Η κρίση του μεξικάνικου πέσο (εκτός ύλης εξετάσεων) Σημείωση: μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το Σχήμα 18.5 για όσα ακολουθούν: η αύξηση του ρ μετατοπίζει προς τα πάνω την καμπύλη προσδοκώμενης ποσοστιαίας απόδοσης ξένων περιουσιακών στοιχείων. Έτος 1994 (εκλογικό έτος): υπογραφή της NAFTA, συνέχιση του δεσίματος του πέσο με το $, έκδοση βραχυπρόθεσμων ομολόγων με την εγγύηση του $ για προσέλκυση ξένων επενδυτών. Στη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου: σοβαρή πολιτική αστάθεια => αύξηση του ασφάλιστρου κινδύνου ρ για τα μεξικάνικα περιουσιακά στοιχεία => πίεση για αύξηση των μεξικάνικων επιτοκίων και υποτίμηση του πέσο => μεξικάνικη ΚΤ εκδίδει και πουλά κρατικά ομόλογα σε $ (μείωση προσφοράς χρήματος) για στήριξη της ισοτιμίας πέσο/$. Το ότι το πέσο ήταν ισχυρό οδήγησε σε αύξηση ζήτησης εισαγωγών και έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Αποτέλεσμα: οι επενδυτές αντιλήφθηκαν ότι το πέσο διατηρούνταν τεχνηέντως υπερτιμημένο => φυγή χρηματοοικονομικών κεφαλαίων από Μεξικό προς ΗΠΑ (υπερβάλλουσα προσφορά πέσο και υπερβάλλουσα ζήτηση $) => αύξηση πίεσης για υποτίμηση του πέσο. 24
6. (συνέχεια) Λόγω προεκλογικής περιόδου, προσπάθεια κυβέρνησης να διατηρηθούν σταθερά τα: ισοτιμία πέσο/$, προσφορά χρήματος, επιτόκια => μεξικάνικη ΚΤ αγοράζει πίσω μεξικάνικα περιουσιακά στοιχεία δίνοντας $, ώστε να καλυφτεί η υπερβάλλουσα προσφορά πέσο και η υπερβάλουσσα ζήτηση $ => σημαντική μείωση συναλλαγματικών διαθεσίμων της μεξικάνικης ΚΤ στα τέλη του 1994. 20/12/1994: υποτίμηση του πέσο από την μεξικάνικη ΚΤ (μεταξύ 13% και 14%) => νέα αύξηση του ρ λόγω της οικονομικής κατάστασης. Επειδή η φυγή κεφαλαίων συνεχιζόταν, η ΚΤ αύξησε τα επιτόκια => μοναδικό αποτέλεσμα η αύξηση του κόστους δανεισμού του Μεξικό. Αύξηση κόστους δανεισμού + ανυπαρξία αγοραστών για νεοεκδιδόμενα μεξικάνικα ομόλογα (χρέος) + αδυναμία αγοράς επαρκών $ με τα υποτιμημένα πέσο => το Μεξικό κινδύνευε με χρεωκοπία. 22/12/1994: η μεξικάνικη ΚΤ αφήνει την ισοτιμία πέσο/$ να κυμαίνεται ελεύθερα. Το πέσο συνεχίζει να υποτιμάται. 25
6. (συνέχεια) Αποτέλεσμα: πληθωρισμός περίπου 52%, τα μη-ρευστά μεξικάνικα περιουσιακά στοιχεία που είχαν οι κάτοικοι ξένων χωρών άρχισαν να ρευστοποιούνται και αυτό συνέβη και σε άλλες αναδυόμενες οικονομίες της Λατινικής Αμερικής και της Ασίας (μετάδοση κρίσης). Ιανουάριος 1995: οργάνωση προγράμματος διάσωσης (bail-out) από ΗΠΑ ύψους 50 δισεκ. $, με επίβλεψη από ΔΝΤ με συνεργασία των G7 και της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών (Bank for International Settlements). Η κρίση του μεξικάνικου πέσο οδήγησε σε: κατάρρευση πολλών μεξικάνικων τραπεζών λόγω εκτεταμένης αδυναμίας πληρωμής στεγαστικών δανείων από τα νοικοκυριά, μεγάλη ύφεση της οικονομίας, φτώχεια και αύξηση ανεργίας. 26
Mexican pesos per US dollar 6. (συνέχεια) 8.5 7.5 6.5 5.5 4.5 3.5 2.5 1-Jul- 1-Aug- 1-Sep- 1-Oct- 1-Nov- 1-Dec- 1-Jan- 1-Feb- 1-M ar- 1-Apr- 1-M ay- 1994 1994 1994 1994 1994 1994 1995 1995 1995 1995 1995 27