Ονυχομυκητιάσεις Επιδημιολογία Μιχαήλ Αραμπατζής Πρώτη Πανεπιστημιακή Κλινική Δερματολογίας-Αφροδισιολογίας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
Επίπτωση ονυχομυκητιάσεων Επιπολασμός 10-12% USA, 40% ηλικιωμένοι Επιπολασμός 25-30% Ευρώπη (Achilles project) 18-50% των παθήσεων των ονύχων 30% του συνόλου των δερματομυκητιάσεων 43% των νοσούντων ονύχων 1 δακτύλου ποδών 43% των υπονύχιων υπερκερατώσεων
Μύκητες που ευθύνονται για ονυχομυκητίαση Ι Δερματόφυτα-Ανθρωπόφιλα 90% των ονυχομυκητιάσεων T. rubrum Τ. mentagrophytes var. interdigitale
Μετάδοση ανθρωπόφιλων δερματοφύτων Οριζόντια μετάδοση σε κοινόχρηστους χώρους Κοινόχρηστα μπάνια (Αθλητικοί χώροι, στρατιωτικές εγκαταστάσεις, αλλού) Πισίνες Παραλίες Χαλάκια σε αθλητικούς χώρους Χώροι δοκιμής υποδημάτων-αλλαγής ενδυμάτων Αρχικά στο δέρμα των πελμάτων
Μετάδοση ανθρωπόφιλων δερματοφύτων Κάθετη μετάδοση μέσα στην οικογένεια μετάδοση Ghannoum M, et al. Cutis 2013, 91: 237-245
Μύκητες που ευθύνονται για ονυχομυκητίαση ΙΙ Δερματόφυτα-Σε μικρό ποσοστό Ανθρωπόφιλα Ζωόφιλα Γεώφιλα E. floccosum T. megninii T. soudanense T. tonsurans T. violaceum M. canis T. mentagrophytes M. gypseum
Μύκητες που ευθύνονται για ονυχομυκητίαση ΙΙΙ Ζύμες 1. Candida albicans - ανθρωπόφιλη 2. Non-C. albicans - περιβάλλον C. parapsilosis C. tropicalis C. krusei κ.α. 3. Non-Candida - περιβάλλον Exophiala dermatitis Rhodotorula spp. Cryptococcus spp. κ.α.
Μύκητες που ευθύνονται για ονυχομυκητίαση ΙV Νηματοειδείς μύκητες εκτός δερματοφύτων Μικρό ποσοστό-σπόρια & υφές στο περιβάλλον Aspergillus niger Aspergillus fumigatus Aspergillus versicolor Aspergillus unguis Emericella nidulans Aspergillus amstelodami Aspergillus sydowi Aspergillus varians Aspergillus terreus Aspergillus ochraceus Scopulariopsis brevicaulis Scytalidium dimidiatum Fusarium oxysporum Fusarium solani Microascus spp. Chaetomium globosum Gymnascella dankaliensis Curvularia lunata Acremonium potronii Acremonium kiliense Acremonium strictum Lasiodiplodia theobromae
Προδιαθεσικοί παράγοντες Ηλικία Παθήσεις του κυκλοφορικού συστήματος (περιφερική αγγειοπάθεια-φλεβική ανεπάρκεια-λεμφοίδημα) Κάπνισμα Χρόνια ονυχοδυστροφία-παραμορφώσεις Ορθοπεδικές παθήσεις Ψωριασική ονυχία Υπεριδρωσία Χρόνιος τραυματισμός σε αθλητικές δραστηριότητες Ανοσοκαταστολή (HIV/AIDS) Τρισωμία 21
Προδιαθεσικοί παράγοντες Διαβήτης Αυξημένη συχνότητα 22 % στον διαβήτη τύπου ΙΙ 85 % στον διαβήτη τύπου Ι Ονυχομυκητίαση προβλέπει (predictor) το διαβητικό πόδι (1.6 φορές μεγαλύτερη συχνότητα) Ονυχιαία πάχυνση συσχετίζεται με HbA1c Ασθενείς σε αιμοδιάλυση 88 % > πιθανότητα Οι ακριβείς μηχανισμοί είναι ασαφείς-πιθανώς πολυπαραγοντική
Προδιαθεσικοί παράγοντες Κληρονομικότητα Προδιάθεση για πλάγια περιφερική ονυχομυκητίαση από T. rubrum αυτοσωμική επικρατής HLA-DR4 προστατευτικό στους ασκεναζί εβραίους HLA-DR6 προστατευτικό σε ιθαγενείς μεξικανούς Defencins?
Επιδημιολογία Ονυχομυκητιάσεων στην Ελλάδα - Κρήτη 1992-2001 Ioannidou DJ, et al. J Eur Acad Dermatol 2006, 20: 170-174
Επιδημιολογία Ονυχομυκητιάσεων στην Ελλάδα Πάτρα 2000-2008 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 Trichophyton rubrum Trichophyton interdigitale Epidermophyton floccosum Tsoumani M, et al. Mycopathologia 2011, 172:63 67
Επιδημιολογία Ονυχομυκητιάσεων στην Ελλάδα Θεσσαλονίκη 1994-1998 Koussidou T, et al. Μycoses 2002, 45: 29-31. Ονυχομυκητιάσεις ποδών
Επιδημιολογία Ονυχομυκητιάσεων στην Ελλάδα Θεσσαλονίκη 1994-1998 Koussidou T, et al. Μycoses 2002, 45: 29-31. Ονυχομυκητιάσεις χειρών
Επιδημιολογία Ονυχομυκητιάσεων στην Ελλάδα Αθήνα 1994-1996 Ονυχομυκητιάσεις ποδών 80 71 70 60 50 40 30 20 10 13 16 0 Δερματόφυτα Ζύμες Νηματοειδείς Ονυχομυκητιάσεις χειρών Rigopoulos D, et al. Int J Dermatol 1998, 37: 925-928. 80 70 60 50 40 30 20 10 0 76 23 1 Δερματόφυτα Ζύμες Νηματοειδείς
University of Athens / Hellenic Collection of Pathogenic Fungi (UOA/HCPF, http://www.wfcc.info/ccinfo/collection/by_id/929 http://www.eccosite.org/members/) Δεδομένα ονυχομυκητιάσεων Ελλάς 2012-2013 2014 κατατεθειμένα στελέχη μυκήτων υπό δημοσίευση
Επιδημιολογία Ονυχομυκητιάσεων στην Ελλάδα Κοινές Γενικές Τάσεις Δερματόφυτα στην ονυχομυκητίαση ποδών (60-85% ) Ζύμες στην ονυχομυκητίαση χειρών (75-90% γυν., 30-50% ανδρ.) T. rubrum & T. interdigitale τα κύρια δερματόφυτα με το T. rubrum επικρατές είδος Ανευρίσκονται επίσης σε μικρά ποσοστά τα E. floccosum, Τ. violaceum, M. canis, M. gypseum Scopulariopsis brevicaulis ο επικρατής μη δερματοφυτικός νηματοειδής, υπάρχουν επίσης τα Fusarium, Acremonium & Aspergillus spp.
Rigopoulos D, et al. Int J Dermatol 1998, 37: 925-928.
Πρόληψη Συλλογικά μέτρα Κοινά λουτρά χλωρίνη τουλάχιστον 1 φορά ημερησίως Άντικατάσταση ξύλινων πατωμάτων Κλίση πατωμάτων Κάλτσες μίας χρήσης στα μαγαζιά υποδημάτων Ατομικά μέτρα Καθημερινό Πλύσιμο ποδιών Κάλτσες -πλύσιμο Αποστείρωση υποδημάτων κλασσικά με φορμαλδεύδη 40% -χλωρίνη-άλλα χημικά
Εν κατακλείδι Οι ονυχομυκητιάσεις παραμένουν συχνές λοιμώξεις και αποτελούν μεγάλο πρόβλημα δημόσιας υγείας κάνοντας αναγκαία τη συνεχή επιδημιολογική επιτήρηση