ΤΕΙ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ Τ.Ε. Διοίκηση Εργοταξίου Διδάσκων: Γιάννης Χουλιάρας Προτυποποίηση εργασιών. Αναλυτικές μέθοδοι αξιολόγησης συστημάτων.
Προτυποποίηση εργασιών Χρονομέτρηση μιας εργασίας, προσδιορισμός του πρότυπου χρόνου και σύγκριση του πραγματικού με τον πρότυπο. - Ο πρότυπος χρόνος εργαζόμενου (Νόρμα εργασίας) αντιστοιχεί σε πρόσωπο ικανό, με κατάλληλη εκπαίδευση, που εργάζεται με καθορισμένη μέθοδο και ρυθμό. - Ο πρότυπος χρόνος κάθε είδους εργασίας μιας μηχανής αντιστοιχεί σε λειτουργία με ομαλές τοπικές συνθήκες και έχοντας τηρήσει τις προδιαγραφές συντήρησης. Ο Χειριστής να έχει τα προσόντα εργαζόμενου σύμφωνα με τη νόρμα εργασίας. Χρησιμεύει για: α) προγραμματισμό της εργοταξιακής εργασίας β) προσδιορισμό του κόστους της εργασίας γ) παρακολούθηση και έλεγχο της απόδοσης του προσωπικού και των μέσων παραγωγής.
Εκτέλεση της χρονομέτρησης Χωρισμός της εργασίας σε: Α) Στοιχεία εργασίας: Τμήματα μιας δραστηριότητας που περιλαμβάνουν ολιγάριθμες κινήσεις. Β) Φάσεις εργασίας: Διαδοχή συνεχόμενων στοιχείων εργασίας που ορίζουν μία παραγωγική δραστηριότητα. Προαπαιτείται: Ολοκληρωμένη γνώση της εργασίας Καθορισμός από την αρχή του αριθμού των στοιχείων και των φάσεων που θα χρονομετρηθούν. Πρέπει να εντοπίζονται: Τα έκτακτα στοιχεία της εργασίας (όσα δεν εμφανίζονται σε όλες τις φάσεις Τα εξωτερικά στοιχεία (όσα δεν περιλαμβάνονται στη μελέτη καταγραφής.
Καθορισμός στοιχείων και φάσεων που θα χρονομετρηθούν Η χρονομέτρηση πρέπει να εκτείνεται στο συνολικό χρόνο απασχόλησης για να είναι αντιπροσωπευτική. Η χρονομέτρηση του ίδιου στοιχείου ή φάσης γίνεται σε διάφορα άτομα και ομάδες εργασίας για να καλυφθεί η διαφορά απόδοσης μεταξύ ατόμων. Ο αριθμός των χρονομετρήσεων καθορίζεται μετά από αξιολόγηση: - της σπουδαιότητας της εργασίας - του απασχολούμενου προσωπικού και των μέσων - της συνολικής διάρκειας της εργασίας - της επιθυμητής ακρίβειας.
Διάγραμμα ροής διαδικασίας
Διάγραμμα Μηχανών - Προσωπικού
Η ταχύτητα της εργασίας Η εκτίμησή της είναι υποκειμενική και χρειάζεται προσοχή. Γι αυτό ο χρονομετρητής θα πρέπει: να εκτιμήσει τους παράγοντες που προκαλούν την απόκλιση της ταχύτητας εργασίας από την κανονική της τιμή. να προεκτιμήσει και να έχει σαφή γνώση της κανονικής ταχύτητας Κανονική ταχύτητα: Αυτή που διαθέτει ένα ικανό άτομο με τα απαραίτητα προσόντα και κατάλληλη επίβλεψη, όταν ο ρυθμός εργασίας μπορεί να διατηρηθεί καθημερινά, χωρίς να απαιτείται πρόσθετη σωματική ή πνευματική προσπάθεια.
Χρόνοι εργασίας (Χρόνος Παρατήρησης) x (Ταχύτητα) Ανηγμένος Χρόνος = ---------------------------------------------------------------- (Κανονική ταχύτητα) Βαθμολόγηση σε εκατοντάβαθμη κλίμακα (Χ.Π.) x (Τ) (Α.Χ.) (Α.Χ.) = ------------------ (Τ) = -----------. 100 (1) 100 (Χ.Π.) Πρότυπος χρόνος = (Ανοιγμένος Χρόνος) + (Χορηγήσεις) (Π.Χ.) = (Α.Χ) + (Χ) (Π.Χ.) = (Α.Χ) + Κ (Α.Χ) = (1+Κ). (Α.Χ.) (2) όπου Κ = το ποσοστό των χορηγήσεων %
Προσδιορίζουμε το μέσο όρο της διάρκειας ενός κύκλου (φάση) του μηχανήματος. Πλεονέκτημα: Ιδανική για εργασίες επαναλαμβανόμενου κύκλου και μικρής διάρκειας. Μειονεκτήματα: Είναι χρονοβόρα και σχετικά δαπανηρή Προαπαιτεί: Θεωρία χρόνου κινήσεων την ακριβή προδιαγραφή της εργασίας Το σύστημα καταγραφής των παρατηρούμενων χρόνων. Η προδιαγραφή δείχνει: (time motion study) 1. την αρχή και το τέλος κάθε κύκλου εργασίας 2. τη μέθοδο που ακολουθείται κατά την εκτέλεσή της 3. λεπτομέρειες για τις συνθήκες εργασίας, τον εξοπλισμό και τα υλικά που χρησιμοποιούνται.
Μέθοδοι καταγραφής των χρόνων 1. Μέθοδος των μεμονωμένων χρόνων: Κάθε παρατήρηση είναι ανεξάρτητη από την προηγούμενη και την επόμενη. Χρήση για προσδιορισμό των χρόνων ορισμένων επιμέρους στοιχείων ή μόνο του χρόνου του συνολικού κύκλου. (Ρολόι χειρός ή επαναφερόμενο χρονόμετρο). 2. Μέθοδος των συνεχόμενων χρόνων: Ελέγχονται και καταγράφονται μόνο οι χρονικές στιγμές που τελειώνουν τα στοιχεία της εργασίας κατά τη συνεχή εκτέλεσή τους. Οι χρόνοι των στοιχείων προκύπτουν από διαδοχικές αφαιρέσεις. (Χρησιμοποιείται χρονόμετρο συνεχούς μέτρησης). Καταγραφή των χρόνων σε κατάλληλο έντυπο.
Αριθμός παρατηρήσεων χρόνου Εξαρτάται από την απαιτούμενη ακρίβεια, το κόστος και το χρόνο. Καθορίζεται με τη στατιστική: 1. Ορίζουμε την ανοχή A της επιθυμητής ακρίβειας (σε min). 2. Ορίζουμε την πιθανότητα Ρ συμφωνίας του αποτελέσματος με την επιθυμητή ακρίβεια. 3. Κάνουμε Μ μετρήσεις και μετρούμε τους χρόνους Χ i κάθε φάσης. 4. Υπολογίζουμε το ΣX i 2 (ΣΧ i ) 2 / Μ S = -------------------------- Μ-1 5. Υπολογίζουμε το Α Μ = 2t. S / M (t = κατανομή Student) 6. Αν Α Μ Α, ο αριθμός των μετρήσεων είναι αρκετός. Αν Α Μ Α, ο αριθμός των μετρήσεων δεν είναι αρκετός. Πρέπει να γίνουν συνολικά Ν = 4 t 2 S 2 / A 2 μετρήσεις. Έχουν γίνει Μ. Άρα πρέπει να γίνουν Ν-Μ μετρήσεις επιπλέον.
Ανάγκες για την αξιολόγηση μεθόδων και συστημάτων 1. Η επιτυχής εφαρμογή μιας μεθόδου δεν σημαίνει επιτυχία για πάντα. Χρειάζεται συνεχής εκπαίδευση του προσωπικού, αξιοποίηση νέου εξοπλισμού και χρησιμοποίηση νέων υλικών. 2. Χρειάζεται η αξιολόγηση της επιρροής νέων συντελεστών εργασίας στα υπάρχοντα συστήματα εργασίας. 3. Χρειάζεται έγκαιρη αντιμετώπιση ελαττωμάτων και ελλείψεων και όχι παράταση καταστάσεων που εγκυμονούν κινδύνους. 4. Χρειάζεται εκτίμηση της σημασίας των απροσδιόριστων και απρόβλεπτων παραγόντων, ακόμη και μετά την εφαρμογή μιας μεθόδου εργασίας.
Τα βήματα μιας αξιολόγησης 1) Προκαθορισμός των πεδίων εφαρμογής (επιπέδων) της αξιολόγησης: α) Μία ή περισσότερες ειδικές λειτουργίες β) Ένα Τμήμα (Γραφείο) ή μια ομάδα Τμημάτων (Γραφείων) γ) Το σύνολο των διαδικασιών της κατασκευής. 2) Συγκέντρωση των απαραίτητων στοιχείων της κατασκευαστικής εταιρίας: α) Τα προγράμματα και οι στόχοι της β) Η οργανωτική δομή της γ) Οι μέθοδοι ελέγχου δ) Τα standards αποδόσεων ε) Η σύνθεση του προσωπικού της.
Τα βήματα αξιολόγησης (συνέχεια) 3) Παράγοντες που ορίζουν τα βήματα μιας αξιολόγησης: α) Η καταλληλότητα της οργανωτικής δομής β) Η αξιοπιστία των οικονομικών συντελεστών γ) Η ακρίβεια και η βασιμότητα των διαδικασιών ελέγχου δ) Η αποδοτικότητα των εργασιακών μεθόδων ε) Η καταλληλότητα των συστημάτων ασφαλείας στ) Ο βαθμός παρεκκλίσεων, αποκλίσεων, κλπ. 4) Το τελικό στάδιο μιας αξιολόγησης: α) Η μελέτη των στοιχείων και η διάγνωση των διαδικασιών β) Η εξέταση ανεπαρκειών, ελλείψεων, κλπ. γ) Η ανίχνευση προβλημάτων, δυσχερειών, κλπ. δ) η διατύπωση και αναλυτική αντιπαραβολή εναλλακτικών λύσεων ε) Η πρόταση βελτιώσεων.