ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ Οµιλία Αθήνα, 25 Ιουλίου 2014 του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίµων, κ. Γιώργου Καρασµάνη για τον εθνικό φάκελο της νέας ΚΑΠ στη συνεδρίαση της ιαρκούς Επιτροπής Παραγωγής και Εµπορίου της Βουλής Kυρίες και κύριοι συνάδελφοι, Από την πρώτη κιόλας µέρα της ανάληψης των καθηκόντων µας είχαµε δηλώσει σε όλους τους τόνους πως, η επωφελής για τη χώρα εφαρµογή της καινούργιας Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ), που θα τεθεί σε λειτουργία από την 1.1.2015, αποτελεί την πρώτιστη προτεραιότητα της νέας πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίµων. Και είχα επισηµάνει τότε και το επισηµαίνω και σήµερα πως, για να µπορέσουµε να προσαρµόσουµε το µηχανισµό της ΚΑΠ στα δεδοµένα της Ελλάδας, εκείνο που προαπαιτείται είναι ένας ευρύς, ειλικρινής και οργανωµένος διάλογος µε όλους τους φορείς του αγροτικού κόσµου και όλους όσοι δραστηριοποιούνται άµεσα ή έµµεσα επαγγελµατικά στον πρωτογενή τοµέα της οικονοµίας µας. Και αυτό, εδώ και 40 µέρες αφότου αναλάβαµε, γίνεται πράξη, ώστε στο τέλος του µήνα να παρουσιάσουµε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, όπως οι κοινοτικοί κανονισµοί ορίζουν, µια ολοκληρωµένη, βιώσιµη και αποτελεσµατική πρόταση για το πώς η χώρα µας θα εφαρµόσει την καινούργια ΚΑΠ επωφελεία της ελληνικής αγροτικής οικονοµίας, των αγροτών και του εν γένει παραγωγικού δυναµικού µας, γνωρίζοντας πως µπορεί µεν οι συνολικές κοινοτικές εισροές, υπό µορφή ενισχύσεων και επιδοτήσεων, να είναι ελαφρώς µικρότερες σε σχέση µε την προηγούµενη περίοδο της αναθεωρηµένης ΚΑΠ, αλλά µε στόχο αυτά τα χρήµατα να αξιοποιηθούν κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο για το µέλλον του τόπου. εν σας κρύβω πως «στην πίσω µεριά του µυαλού µου» έχω πάντα τη στόχευση ότι, η ελληνική γεωργία, κτηνοτροφία και αλιεία µπορούν και πρέπει να αποτελέσουν έναν από τους βασικούς µοχλούς για την ανάκαµψη και την ανάπτυξη της ελληνικής οικονοµίας και κοινωνίας. Ακόµα και τα τελευταία δύσκολα χρόνια απέδειξαν ότι, πρέπει και µπορούµε να βασιστούµε και να στηριχθούµε σε έναν παραγωγικό, αποτελεσµατικό πρωτογενή τοµέα, τόσο για τη διατροφική επάρκεια της 1
χώρας, όσο και γιατί τα αγρο-διατροφικά προϊόντα αποτελούν, και στο µέλλον θα αποτελούν περισσότερο, στρατηγικά προϊόντα. Συναντήσαµε δεκάδες φορείς και οργανώσεις, συνεταιρισµούς, Οµάδες Παραγωγών, επαγγελµατικούς συνδέσµους και επιστηµονικούς φορείς και είχαµε µια µακρά και σε βάθος εξέταση όλων των παραµέτρων που µπαίνουν µε την καινούργια ΚΑΠ. Στο ενδεχόµενο ερώτηµα γιατί τώρα διάλογος, «στο παραπέντε», σπεύδω να σας απαντήσω ότι «κάλιο αργά, παρά ποτέ» και πως µόνο µε το διάλογο και τη σύνθεση απόψεων µπορούν να εξαχθούν τα καλύτερα συµπεράσµατα και οι βέλτιστες ρυθµίσεις. Πάντα υποστήριζα ότι ο διάλογος αυτός έπρεπε να ξεκινήσει έγκαιρα. Έτσι σήµερα, στο πλαίσιο αυτού του ευρύ και ειλικρινούς διαλόγου, ερχόµαστε στην αρµόδια για το θέµα επιτροπή της Βουλής να σας δώσουµε το περίγραµµα των προτάσεων στις οποίες καταλήξαµε µετά από πολυήµερη επεξεργασία και να σας ζητήσω την γνώµη και την άποψη κάθε πολιτικού φορέα και κάθε βουλευτού για ένα θέµα που δεν είναι υπερβολή να το αποκαλέσω ως εθνικό. Σπεύδω επίσης να σας πω πως οι προτάσεις αυτές που θα αναπτύξω στη συνέχεια δεν είναι κάτι που δεν επιδέχεται καµία αλλαγή, εφόσον φυσικά από την πλευρά σας έχετε να µας επιδείξετε τυχόν ουσιαστικές και τεκµηριωµένες διορθωτικές κινήσεις, που να βελτιώνουν ακόµη περαιτέρω τις προτάσεις του υπουργείου. Άλλωστε για αυτό βρίσκοµαι εδώ, στο βάθρο της ηµοκρατίας. Όχι µόνο για να µιλήσω, αλλά και για να σας ακούσω. Παρακαλώ, όµως, πολύ η σηµερινή µας κουβέντα να γίνει αποκλειστικά επί του θέµατος του εθνικού φακέλου εφαρµογής της καινούργιας ΚΑΠ. Για οποιοδήποτε άλλο θέµα, που ενδεχοµένως αυτή τη στιγµή να έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, µπορούµε να ασχοληθούµε σε επόµενη συνεδρίαση της επιτροπής, υπάρχει φυσικά ο κοινοβουλευτικός έλεγχος και οποιαδήποτε άλλη δραστηριότητα του Κοινοβουλίου, που τουλάχιστον η µέχρι τώρα πολύχρονη παρουσία µου είναι γνωστή στους συναδέλφους για το κατά πόσο τιµώ και συµβάλλω στη λειτουργία του θεσµού του Κοινοβουλίου. Πριν ξεκινήσω την αναλυτική παρουσίαση των προτάσεων επιτρέψτε µου µόνο δύο-τρεις εισαγωγικές παρατηρήσεις, για να δούµε το πλαίσιο µέσα στο οποίο κινούµαστε αυτή τη στιγµή και τι πρέπει να έχουµε βασικά υπόψη µας. Το πρώτο είναι πως η ΚΑΠ είναι µια οριζόντια ευρωπαϊκή πολιτική, η οποία καθοδηγεί τις εξελίξεις στον αγροτικό τοµέα, άλλοτε σε µεγαλύτερο και άλλοτε σε µικρότερο βαθµό. Η φιλοσοφία και οι στόχοι της ΚΑΠ είναι ίδιοι και κοινοί για όλα τα κράτη µέλη της Ένωσης. Όµως, µε την πρόσφατη αναθεώρησή της, η καινούργια ΚΑΠ αφήνει ένα σηµαντικό βαθµό ελευθερίας για κάθε κράτος µέλος να επιλέξει εκείνο, σε ένα προκαθορισµένο φυσικά κανονιστικό πλαίσιο, από το οποίο δεν µπορεί να αποκλίνει, τον τρόπο εφαρµογής της ανά τοµείς και κλάδους µε ορίζοντα την προσεχή επταετία και µε πόρους και χρηµατοδότηση στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προϋπολογισµού, όπως αυτός έχει καθοριστεί για το ίδιο χρονικό διάστηµα. Το δεύτερο σηµαντικό είναι πως, η καινούργια ΚΑΠ έρχεται να ενισχύσει όχι µόνο την παραγωγική και επιχειρηµατική δραστηριότητα των αγροτών, προσφέροντας τους ένα εισόδηµα βάσης θα λέγαµε, αλλά και να ενισχύσει τη διατήρηση και διαφύλαξη από τους αγρότες δηµόσιων αγαθών, όπως η προστασία του περιβάλλοντος, η διατήρηση του τοπίου, η βιώσιµη ύπαιθρος και άλλα αγαθά για τα οποία µέχρι σήµερα οι αγρότες δεν αποζηµιώνονταν από την αγορά κατά τη διακίνηση των προϊόντων τους. Με άλλα λόγια, η καινούργια ΚΑΠ στηρίζει όχι µόνο 2
την αγροτική δραστηριότητα ως προς την παραγωγή προϊόντων, αλλά και τις υπηρεσίες που προσφέρει ο αγρότης στα δηµόσια αγαθά. Γι αυτό προβλέπεται η λεγόµενη «πράσινη ενίσχυση», ενώ από τον λεγόµενο δεύτερο Πυλώνα, τις ενισχύσεις για έργα και υποδοµές στην αγροτική ανάπτυξη, έτσι παρέχονται επιπλέον δυνατότητες για ενίσχυση του αγροτικού εισοδήµατος. Η τρίτη και τελευταία εισαγωγική µου επισήµανση είναι ότι, όπως προείπα µε την καινούργια ΚΑΠ παρέχεται η δυνατότητα σε κάθε κράτος µέλος να ασκήσει µέσα στο γενικότερο πλαίσιο µια δική του, πιο εξειδικευµένη, πολιτική σε τοµείς που επιθυµεί και θέλει να ενισχύσει περισσότερο. Και φυσικά πρόκειται για τους τοµείς και τις επιλογές που κάνει κάθε χώρα µέλος, γιατί αυτούς θεωρεί πως έχουν ιδιαίτερη σηµασία για την αγροτική της και την εν γένει εθνική της οικονοµία, καθώς και για τη ζωή και τη διατήρηση του κοινωνικού ιστού στην ύπαιθρο. Αυτό έγινε και µε εµάς. Με βάση αυτά τα δεδοµένα και τους στόχους που θέτει η Ευρωπαϊκή Ένωση µέσω της ΚΑΠ για την περίοδο µέχρι και το 2020, δηλαδή την παραγωγή επαρκών, ασφαλών και υγιεινών τροφίµων, τη διασφάλιση ενός λογικού αγροτικού εισοδήµατος και ενός αξιοπρεπούς επιπέδου διαβίωσης για τον αγρότη, µε ταυτόχρονη διασφάλιση ενός λογικού επιπέδου τιµών για τους καταναλωτές, σε συνδυασµό µε τη φροντίδα για το περιβάλλον και την ύπαιθρο, την αειφορική χρήση της γης και γενικότερα τη διασφάλιση της βιωσιµότητας των αγροτικών περιοχών και κοινωνιών της υπαίθρου, προχωρήσαµε στην εκπόνηση των προτάσεών µας για τον Εθνικό Φάκελο της νέας ΚΑΠ. Φυσικά λάβαµε σοβαρά υπόψη µας τόσο τη σηµερινή κατάσταση της ελληνικής αγροτικής οικονοµίας, τις αναγκαίες διαρθρωτικές αλλαγές που πρέπει να γίνουν τα προσεχή χρόνια για τη µεγέθυνση του Ακαθάριστου Εθνικού µας Προϊόντος και τη συµβολή σε αυτό του πρωτογενή τοµέα και εξετάσαµε κάθε εκδοχή και ρύθµιση που θα παρέχει τη δυνατότητα για την ανανέωση του αγροτικού πληθυσµού και την αύξηση της προστιθέµενης αξίας των ελληνικών αγροτικών προϊόντων, υπό το πρίσµα του να παράγουµε προϊόντα µε αντίκρισµα στην αγορά και τους καταναλωτές, χωρίς να στηριζόµαστε µόνο στις ενισχύσεις. Και για αυτό επιτρέψτε µου µια διευκρίνιση, για να µην υπάρχει καµία παρανόηση στη συνέχεια : Γνωρίζουµε ότι τα κονδύλια του λεγόµενου πρώτου Πυλώνα της ΚΑΠ, δηλαδή οι άµεσες ενισχύσεις, θα είναι για την Ελλάδα, αλλά και για άλλες χώρες µέλη, µειωµένα τα προσεχή χρόνια, σε σύγκριση µε προηγούµενες περιόδους, λόγω της σύγκλισης και της περικοπής των κονδυλίων της ΚΑΠ σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Πιστεύουµε πως και µετά το 2020 οι αγροτικές ενισχύσεις θα αποτελούν ένα βασικό µέρος της όποιας µελλοντικής ΚΑΠ. Όµως, δεν είµαστε βέβαιοι ότι θα κινούνται στα επίπεδα της προσεχούς επταετίας. Γι αυτό λοιπόν σας ξεκαθαρίζω πως µια από τις βασικές µας επιδιώξεις ως χώρα είναι να θέσουµε από τώρα τις βάσεις για έναν αγροτικό τοµέα, που δεν θα εξαρτάται σε πολύ µεγάλο βαθµό από τις κοινοτικές ενισχύσεις, αλλά θα στηρίζεται σε προϊόντα ανταγωνιστικά, µε αυξηµένη προστιθέµενη αξία. εν απεµπολούµε τα σηµερινά 2,5 δις ετησίως των κοινοτικών ενισχύσεων τόσο του πρώτου, όσου και του δεύτερου Πυλώνα της ΚΑΠ, αλλά δεν µπορούµε να µείνουµε και µε σταυρωµένα χέρια για έναν µελλοντικό πιο ανταγωνιστικό αγροτικό τοµέα, που οι επιδοτήσεις δεν θα αποτελούν τη βάση του εισοδήµατός του, αλλά µια συµπληρωµατική πηγή 3
εισοδήµατος, σε σχέση µε εκείνο που παρέχεται από την αγορά. Όποιος διαφωνεί σε αυτή την προοπτική, καλό είναι να µας το πει στη συνέχεια. Και έρχοµαι τώρα στην ουσία, στο ζουµί που λέµε, των εθνικών µας προτάσεων για τη νέα ΚΑΠ. Πρώτον στον τοµέα των άµεσων ενισχύσεων του Πυλώνα Ι : Προτείνουµε οι άµεσες ενισχύσεις να είναι δίκαιες, διαφανείς και ισόρροπα κατανεµηµένες στους πραγµατικά ενεργούς γεωργούς και µόνο για τη γη που πραγµατικά καλλιεργείται και παράγει προϊόντα. Για να το πετύχουµε αυτό, πρέπει να προχωρήσουµε σε ισόρροπη κατανοµή των κοινοτικών ενισχύσεων, µε σταδιακή απαγκίστρωση από τα λεγόµενα ιστορικά δεδοµένα ενισχύσεων. Εµείς στοχεύουµε στο ότι, οι κοινοτικές ενισχύσεις πρέπει να λειτουργούν υποστηρικτικά στην παραµονή του ενεργού αγροτικού πληθυσµού στην ύπαιθρο, ώστε να µην διαρρηχθεί ο οικονοµικός και κοινωνικός ιστός της. Μέχρι τώρα είχαµε µόνο µια ενιαία ενίσχυση και κάποιες ποιοτικές συνδεδεµένες ενισχύσεις, που δεν υπερέβαιναν το 5% του εθνικού φακέλου. Τώρα θα έχουµε σπονδυλωτές άµεσες ενισχύσεις οι οποίες θα λειτουργούν προσθετικά. Στην καινούργια ΚΑΠ το µεγαλύτερο τµήµα των ενισχύσεων εξακολουθεί να είναι η βασική ενίσχυση, η οποία θα αντιστοιχεί στο 54% του εθνικού ορίου των 2δις ευρώ ετησίως. Η πράσινη ενίσχυση θα ανέρχεται στο 30%, κατ επιταγή του ευρωπαϊκού προϋπολογισµού και θα αφορά τη βελτίωση της αειφορίας της γεωργικής παραγωγής. Οι δύο αυτές ενισχύσεις θα ακολουθήσουν την λεγόµενη περιφεριοποίηση και τη σύγκλιση, τις οποίες θα αναλύσω σε λίγο. Έπονται οι λεγόµενες συνδεδεµένες ενισχύσεις, που σύµφωνα µε τις επιλογές που κάναµε, θα αποτελούν το 9% του εθνικού φακέλου και οι οποίες θα στοχεύουν σε προϊόντα µε συγκεκριµένη αιτιολόγηση. Για τους νέους αγρότες προκρίναµε να διατεθεί το µέγιστο επιτρεπτό όριο του 2% του εθνικού φακέλου, ώστε οι νέοι αγρότες να πριµοδοτηθούν µε επιπλέον 25% επί της βασικής τους ενίσχυσης. Έτσι υπολογίσουµε να εισέλθουν άνω των 15000 νέων γεωργών στην επόµενη πενταετία. Το Εθνικό Απόθεµα ικαιωµάτων θα είναι στοχευµένο σε νέους και νεοεισερχόµενους και θα αντιστοιχεί στο 3% του εθνικού φακέλου. Προς όφελος των αγροτών που δραστηριοποιούνται επαγγελµατικά σε περιοχές µε φυσικά µειονεκτήµατα και άλλους περιορισµούς (ορεινές και µειονεκτικές) και µε στόχο να µην εγκαταλείψουν την ύπαιθρο θα αξιοποιηθεί σε στοχευµένες δράσεις το 5% του εθνικού φακέλου. Παραµένει η ειδική στήριξη της καλλιέργειας του βαµβακιού, µε µικρή δηµοσιονοµική προσαρµογή από την ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ πρέπει να σηµειωθεί ότι οι ενισχύσεις θα λειτουργούν προσθετικά ανάλογα µε τις επιλογές του ίδιου του αγρότη. Για την κατανοµή της λεγόµενης βασικής ενίσχυσης αξιοποιούµε τη δυνατότητα που µας δίνει η νέα ΚΑΠ να διαχωρίσουµε τη χώρα σε διακριτές περιφέρειες η κάθε µια εκ των οποίων θα έχει το δικό της δηµοσιονοµικό φάκελο. Έτσι λαµβάνονται υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της κάθε περιφέρειας και ευνοείται ο παραγωγικός του χαρακτήρας. 4
Προκειµένου να ανταποκρίνονται οι επιλογές περιφερειοποίησης στις συνθήκες της ελληνικής γεωργίας και κτηνοτροφίας και λαµβάνοντας υπόψη τα χαρακτηριστικά και τις αξίες της αγροτικής γης, επιλέξαµε τη διαίρεση της χώρας σε 3 περιφέρειες, οι οποίες είναι οι βοσκότοποι, οι αροτραίες εκτάσεις και οι δενδρώδεις καλλιέργειες ( ΕΝ ΡΩΝΕΣ). Αυτή η επιλογή θεωρείται η βέλτιστη, γιατί οι βοσκότοποι είναι χαµηλής αξίας και παραγωγικότητας γαίες, οι οποίες κατά το 95% είναι δηµόσιες εκτάσεις µε χαµηλή αξία ενοικίου. Αντίθετα, οι αροτραίες εκτάσεις είναι υψηλής και µέσης παραγωγικότητας και αξίας, µε κυµαινόµενες αξίες ενοικίων που ποικίλουν από 25 έως 80 ευρώ το στρέµµα και οι οποίες δίνουν στους γεωργούς τη δυνατότητα να καλλιεργήσουν µια σειρά προϊόντων. Τέλος, οι δενδρώδεις έχουν κοινά χαρακτηριστικά παραγωγικότητας µε τις αροτραίες εκτάσεις, αλλά διαθέτουν µόνιµα επενδεδυµένο κεφάλαιο, το οποίο αυξάνει την αξία της γης, ενώ παράλληλα περιορίζει τις εναλλακτικές επιλογές των γεωργών για άλλες καλλιέργειες. Λαµβάνοντας υπόψη αυτά τα χαρακτηριστικά, όπως και την πολιτική µας πρόθεση για περαιτέρω ενίσχυση της κτηνοτροφίας, η οποία προσφέρει αγαθά υψηλότερης προστιθέµενης αξίας, επιλέξαµε την ακόλουθη κατανοµή κονδυλίων για τη βασική και την πράσινη ενίσχυση στις 3 περιφέρειες: - Βοσκότοποι : 25% των κονδυλίων του εθνικού φακέλου. - Αροτραίες : 47% των κονδυλίων. - ενδρώδεις καλλιέργειες : 28% κονδυλίων. Για λόγους σύγκρισης, σας αναφέρω ότι το µερίδιο σε ενισχύσεις της κτηνοτροφίας µέχρι σήµερα ήταν 19%, έναντι 81% της φυτικής παραγωγής. Με την επιλογή µας ενισχύουµε την κτηνοτροφία κατά τουλάχιστον 25%, µεταβάλλοντας την κατανοµή σε 25% για τη ζωική έναντι 75% της φυτικής παραγωγής. Όπως προανέφερα η βασική και η πράσινη ενίσχυση θα ακολουθήσουν αυτήν την περιφερειοποίηση καθώς και τη διαδικασία σταδιακής µερικής εσωτερικής σύγκλισης. Επίσης θα ήθελα να τονίσω ότι η βασική και η πράσινη ενίσχυση που απαρτίζουν το 84% των άµεσων ενισχύσεων θα παρέχονται απευθείας στους παραγωγούς που διαθέτουν µέχρι 100 στρέµµατα κλήρο. Αυτό σηµαίνει δηλαδή ότι περίπου 500,000 παραγωγοί από το σύνολο των περίπου 700,000 δεν υποχρεούνται να εφαρµόσουν το πρασίνισµα. Η σύγκλιση ξεκινά από µία αρχική αξία δικαιώµατος του 2015 και εφαρµόζεται σε κάθε περιφέρεια προστασία απωλειών στην αξία του δικαιώµατος του κάθε γεωργού κατά 30% το 2019. Η αρχική αξία δικαιώµατος του 2015 υπολογίζεται αφού προσαρµοστούν οι αξίες δικαιωµάτων του 2014 στο νέο εθνικό φάκελο, τη νέα αρχιτεκτονική και την κατανοµή των κονδυλίων στις περιφέρειες. Η επιλογή της µερικής σταδιακής σύγκλισης είναι θεµιτή, καθώς θα περιορίσει τις απότοµες µεταβολές και θα παρέχει τον απαραίτητο χρόνο σε κάθε αγρότη προκειµένου να ανταποκριθεί στις νέες συνθήκες και να παραµείνει βιώσιµος επαγγελµατικά. 5
Με το σχεδιασµό µας, το 2019 όλοι οι αγρότες εντός κάθε περιφέρειας θα συνεχίσουν να επιλέγουν ελεύθερα την καλλιέργεια τους. Αυτός ο τρόπος σύγκλισης είναι διαφανής, κατανοητός, δίκαιος και ήπιος. Η ήπια, σταδιακή µεταβολή των ενισχύσεων θα βοηθήσει τους αγρότες που θα έχουν απώλεια ενισχύσεων να προσαρµοστούν στις νέες συνθήκες και να κάνουν πιο δυναµικές επιλογές στην πορεία των χρόνων. Τέλος, θα διατηρηθεί ένα αξιοπρεπές επίπεδο στήριξης, ώστε να αποφευχθεί η εγκατάλειψη της υπαίθρου. Το λεγόµενο πρασίνισµα αποτελείται από µια δέσµη τριών υποχρεωτικών µέτρων, αναλόγως του τύπου των εκτάσεων. Τυπικά, ο κοινοτικός κανονισµός αναφέρει ότι το 30% του εθνικού φακέλου αφιερώνεται σε αυτή την ενίσχυση. Πρακτικά, η ενίσχυση αυτή θα είναι επιπλέον της βασικής ενίσχυσης και ενσωµατωµένη στα δικαιώµατα των γεωργών. Τα µέτρα αυτά θα είναι υποχρεωτικά και αν δεν εφαρµόζονται τα πρόστιµα για τους αγρότες θα υπερβαίνουν το 50% της συνολικής ενίσχυσης και θα φτάνουν µέχρι και το σύνολο της ενίσχυσης. Τα τρία µέτρα είναι: 1. Η διαφοροποίηση καλλιεργειών στις αροτραίες εκτάσεις, όπου οι παραγωγοί µε εκµεταλλεύσεις άνω των 100 στρεµµάτων θα πρέπει να έχουν τουλάχιστον δυο διαφορετικές καλλιέργειες και η κύρια να µην υπερβαίνει το 75% της έκτασης, 2. Η διατήρηση περιοχής οικολογικής εστίασης 5%, για εκµεταλλεύσεις µε αροτραίες εκτάσεις µεγαλύτερες των 150 στρεµµάτων. Οι περιοχές αυτές θα µπορούν να είναι αγροτεµάχια µε φυσικά στοιχεία (θάµνους δένδρα, λίµνες, αναβαθµίδες, φυσική βλάστηση, κ.α.) ή ακαλλιέργητη γη. 3. Η διατήρηση µονίµων βοσκοτόπων. Σύµφωνα µε αυτό το µέτρο οι αγρότες που δηλώνουν βοσκότοπο ή λιβάδι δεν µπορούν να το µετατρέψουν σε αροτραία ή άλλου είδους έκταση. Υπογραµµίζω πως οι δενδρώδεις καλλιέργειες δεν έχουν καµία από τις προαναφερθείσες υποχρεώσεις, στη νέα ΚΑΠ. Επισηµαίνουµε ότι οι δενδρώνες δεν έχουν καµία εκ των ανωτέρω υποχρεώσεων και εποµένως το 84% της άµεσης ενίσχυσης θα τους παρέχεται αυτούσιο. Οι συνδεδεµένες ενισχύσεις θα αποτελούν συνολικά το 9% του εθνικού φακέλου, µε βάση το κοινοτικό πλαίσιο, αλλά είναι πολύ σηµαντικές για τη διάρθρωση της αρχιτεκτονικής των ενισχύσεων για 3 λόγους: Πρώτον, Οι συνδεδεµένες ενισχύσεις θα καλύψουν τους κτηνοτρόφους οι οποίοι έχουν ειδικά δικαιώµατα αναφοράς στο ζωικό κεφάλαιο και δεν είχαν βοσκότοπο οπότε δεν είναι δυνατό να λάβουν εκτατικά δικαιώµατα. Το γεγονός αυτό δηµιουργεί µια κρίσιµη µάζα ενισχύσεων που θα κατανεµηθούν σε αυτούς και από την άλλη µια κρίσιµη µάζα δικαιούχων και ζωικών µονάδων που δεν υπολογίζονται για τις εκτατικές ενισχύσεις στην περιφέρεια των βοσκοτόπων. εύτερον, Παράλληλα, στη φυτική παραγωγή οι συνδεδεµένες ενισχύσεις δηµιουργούν ένα επιπλέον κίνητρο αλλά και ένα επιπλέον εγγυηµένο εισόδηµα για τους αγρότες που θα επιλέξουν τα συγκεκριµένα προϊόντα και συνεπώς θα έχουν µικρότερες απώλειες άµεσων ενισχύσεων. 6
Τρίτον, Οι ενισχύσεις αυτές θα χρησιµοποιηθούν είτε για τη διατήρηση της βιωσιµότητας κάποιων τοµέων, είτε για τη δηµιουργία των κατάλληλων συνθηκών, που θα οδηγήσουν στη βελτίωση του εµπορικού ισοζυγίου γεωργικών προϊόντων. τοµείς: Επιλέξαµε για την ύπαρξη συνδεδεµένων ενισχύσεων τους ακόλουθους Τα όσπρια, µε στόχο τη µείωση των εισαγωγών στο «εθνικό» µας αυτό τρόφιµο, Τα κτηνοτροφικά ψυχανθή, για να έχουµε αυξηµένη επάρκεια ζωοτροφών και να µειώσουµε τις τιµές των εισροών στις κτηνοτροφικές εκµεταλλεύσεις, Τα ζαχαρότευτλα, ώστε να διατηρηθεί η ποσόστωση µας και να λειτουργήσει η µεταποιητική βιοµηχανία, Το σκληρό σιτάρι, για να διατηρηθεί η ισχυρή µας θέση στις διεθνείς αγορές στο εν λόγω προϊόν. Τα βοοειδή, µε στόχο τη βελτίωση του εµπορικού ισοζυγίου κρέατος µέσω αύξησης των ιθαγενών ζώων και µείωσης των εισαγωγών ζώντων ζώων. Τα αιγοπρόβατα, ενισχύοντας την παροχή ποιοτικού γάλακτος στη µεταποιητική βιοµηχανία για παραγωγή φέτας. Το ρύζι, µε στόχο τη βιωσιµότητα των εκµεταλλεύσεων και τη διατήρηση των εξαγωγών του προϊόντος. Τη βιοµηχανική τοµάτα, µε στόχο τη διατήρηση της ανταγωνιστικότητας σε διεθνές επίπεδο. Τα σποροπαραγωγή, ώστε να αυξηθεί η ελληνική προστιθέµενη αξία και να µειωθούν οι εισαγωγές σπόρων σποράς. Τα πορτοκάλια χυµοποίησης, µε στόχο την αξιοποίηση και τη βιωσιµότητα της µεταποιητικής βιοµηχανίας του προϊόντος. Το σπαράγγι, µε στόχο τη διατήρηση των εξαγωγών του προϊόντος. Τώρα, όσον αφορά στους λεγόµενους µικρούς αγρότες, µε ποσά ενισχύσεων το 2015 µέχρι 1.250 ευρώ, αυτοί θα ενταχθούν αυτόµατα στο καθεστώς των Μικρών Αγροτών, αφού υπολογιστεί η συνολική αξία των ενισχύσεων τους κατά το πρώτο έτος εφαρµογής της νέας ΚΑΠ. Οι εν λόγω αγρότες θα µπορούν να απενταχθούν (µε αίτηση τους) χωρίς όµως κατόπιν να έχουν δικαίωµα επανένταξης στο καθεστώς. Οι αγρότες που συµµετέχουν στο καθεστώς των Μικρών Αγροτών εξαιρούνται από τις απαιτήσεις του πρασινίσµατος και τους δειγµατοληπτικούς ελέγχους πολλαπλής συµµόρφωσης. Υποχρεούνται όµως να τηρούν τις υποχρεώσεις της πολλαπλής συµµόρφωσης. Ο αριθµός των µικρών γεωργών θα προσεγγίζει τις 350.000 δηλαδή περίπου το µισό του συνόλου των δικαιούχων άµεσων ενισχύσεων. Ιδιαίτερη βαρύτητα αποφασίσαµε να δώσουµε στους νέους αγρότες, το µέλλον της ελληνικής αγροτικής οικονοµίας. Έτσι προτείνουµε µια προσαύξηση 25% επί της αξίας των δικαιωµάτων ενισχύσεων για µια πενταετία για τους αγρότες κάτω των 40 7
ετών. Προϋπολογίζουµε 2% του εθνικού φακέλου για το συµπλήρωµα αυτό, το οποίο θα καλύψει 880.000 περίπου στρέµµατα. Λαµβάνοντας υπόψη ότι ο µέσος κλήρος στην Ελλάδα είναι περίπου 50 στρέµµατα, προκύπτει ότι ο αριθµός των νέων αγροτών θα είναι περίπου 16.600, τους οποίους θεωρούµε εφικτή κρίσιµη µάζα ανανέωσης. Πρέπει, όµως, να είµαστε προσεκτικοί και να περιορίσουµε τη διάθεση πολλών παλαιών αγροτών να µεταβιβάσουν την εκµετάλλευσή τους εικονικά σε νεότερους, ώστε να απολαµβάνουν το πριµ χωρίς όµως να γίνει ουσιαστική ανανέωση του πληθυσµού. Έρχοµαι τώρα στις ενισχύσεις σε περιοχές µε φυσικούς περιορισµούς. Η ενίσχυση αυτή αποσκοπεί στη διατήρηση της βιωσιµότητας κάποιων οριακών αγροτικών εκµεταλλεύσεων, που βρίσκονται σε περιοχές µε φυσικούς περιορισµούς. Με τον τρόπο αυτό θα διατηρήσουµε ζωντανό το κοµµάτι της υπαίθρου που δεν έχει ανταγωνιστικά πλεονεκτήµατα. Η ενίσχυση µπορεί να δοθεί είτε από τον πρώτο είτε από το δεύτερο πυλώνα. Και κλείνω κυρίες και κύριοι συνάδελφοι µε το νέο Πρόγραµµα Αγροτικής Ανάπτυξης της Ελλάδας για την περίοδο 2014-2020, το οποίο είναι ένα Πρόγραµµα προϋπολογισµού 4,2 δις ευρώ κοινοτικής συµµετοχής που µαζί µε την εθνική και την ιδιωτική συµµετοχή θα κινητοποιήσει συνολικούς πόρους της τάξης των 6 δις ευρώ. Το νέο Πρόγραµµα παρέχει: Κίνητρα για επιχειρηµατική δράση ώστε να αυξηθεί η ανταγωνιστικότητα. Ενίσχυση της συνεργασίας µεταξύ των αγροτών και συνέργιας στην εφοδιαστική αλυσίδα. Μικρά και µεγάλα έργα ιδιωτικά και δηµόσια για αύξηση ανταγωνιστικότητας. Φροντίδα για το Περιβάλλον και για τις επιπτώσεις της κλιµατική αλλαγής µέσω κατάλληλων µέτρων. Στήριξη της κτηνοτροφίας µε αύξηση των βοσκήσιµων εκτάσεων Επιµόρφωση και γεωργικές συµβουλές. Επιπρόσθετη ενίσχυση στις περιοχές µε Φυσικούς περιορισµούς για αποφυγή της εγκατάλειψης. Στο νέο Πρόγραµµα προβλέπεται η εκχώρηση του 30% των πόρων του νέου Προγράµµατος στις 13 Περιφέρειες της χώρας, οι οποίες και καλούνται µέσα από ένα σύνολο αναπτυξιακών παρεµβάσεων, δηµόσιων και ιδιωτικών, να υλοποιήσουν τις στρατηγικές τους επιλογές για τον αγροδιατροφικό τοµέα. κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, Ελπίζω να µην σας κούρασα, αλλά πρόκειται περί ενός κεφαλαιώδους θέµατος που αφορά τον ένα από τους τρεις οικονοµικούς τοµείς της χώρας τον πρωτογενή τοµέα και θα µας ακολουθεί τα προσεχή 7 χρόνια. Τελειώνοντας την παρουσίαση των προτάσεων µας, µόνο µια παρατήρηση : Όλη µας η προσπάθεια αναλώθηκε για το πώς θα κρατήσουµε την ύπαιθρο ζωντανή, ακµαία, προσοδοφόρα και πως θα βοηθήσουµε τον αγροτικό τοµέα να γίνει ένας από τους στυλοβάτες για την ανάκαµψη της χώρας και της ελληνικής οικονοµίας. 8
Το Μάη του 68 υπήρχε στους Παρισινούς δρόµους ένα σύνθηµα : «Γίνε ρεαλιστής. Να ζητάς το αδύνατο»! Προσωπικά είµαι ρεαλιστής, αλλά δεν ζητώ το αδύνατο. Ζητώ το δυνατό. Και για µένα είναι δυνατή η καθοριστική συµβολή του Έλληνα αγρότη, της Ελληνίδας αγρότισσας και της αγροτικής µας οικονοµίας στην αναγέννηση της χώρα µας. Θα προσπαθήσουµε όλοι µαζί και να είστε βέβαιοι ότι θα το πετύχουµε. Σας ευχαριστώ για την προσοχή και την υποµονή σας και περιµένω µε µεγάλο ενδιαφέρον από εσάς τις γνώµες σας και τις παρατηρήσεις σας. 9