ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΕΕ ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ ΜΟΝΟΓΡΑΦΙΑ : ΜΕΛΕΤΕΣ ΜΕΛΕΤΗΤΕΣ ΥΠΟ ΛΕΩΝΙΔΑ ΛΟΓΟΘΕΤΗ Δρ. ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΜΗΧΑΝΙΚΟΥ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΑΘΗΝΑΙ, ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2005
1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Τα έργα υποδομής είναι απαραίτητα σε μια χώρα και αποτελούν την κινητήρια δύναμη για την οικονομική ανάπτυξη. Η Ελλάδα μετά το 2ο μεγάλο πόλεμο και τις εμφύλιες διαμάχες που ακολούθησαν ήταν τραυματισμένη και αποδεκατισμένη από έργα υποδομής. Η ανασυγκρότηση της χώρας άρχισε τη δεκαετία του 50. Η είσοδος της Ελλάδας στις ευρωπαϊκές κοινότητες και τα Κ.Π.Σ. μας έδωσαν την ευκαιρία για περαιτέρω ανάπτυξη. Τα Δημόσια Έργα στην Ελλάδα χαρακτηρίστηκαν ως ο μεγάλος ασθενής. Αιτίες η γραφειοκρατία, η ανεπαρκής δημόσια διοίκηση, το θεσμικό πλαίσιο. Για να επιτευχθεί η Σύγκλιση της ελληνικής οικονομίας πρέπει να ενισχυθούν οι επενδύσεις των Δημοσίων Έργων ώστε να απορροφηθούν οι διατιθέμενοι κοινοτικοί πόροι. Προϋποθέσεις: Μελέτες Ευέλικτες διαδικασίες Ικανές υπηρεσίες του Δημοσίου 2. Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ Οι Μελέτες είναι βασικό συστατικό του προγραμματισμού και της σωστής υλοποίησης των έργων. Μας προφυλάσσουν από λάθη, υπερβάσεις, καθυστερήσεις. Προϋπόθεση της Μελέτης ο φάκελλος του έργου ο οποίος περιλαμβάνει: α. τους στόχους του έργου β. θέση και μορφή του έργου Τεχνική περιγραφή γ. συνθήκες περιοχής δ. περιβάλλον ε. αναμενόμενο κόστος Η σωστή Μελέτη εξασφαλίζει ασφάλεια και οικονομία. 2
3. Ο ΚΛΑΔΟΣ ΤΩΝ ΜΕΛΕΤΗΤΩΝ Στα Μητρώα της ΓΕΜ υπάρχουν 27 κατηγορίες Μελετητικών Γραφείων, διαφόρων τάξεων πτυχίων (Α, Β, Γ). Συνολικός αριθμός πτυχίων Γραφείων 1136. Ο ΣΕΓΜ έχει στους κόλπους του ~220 Γραφεία με 426 ομαδικά πτυχία. Είναι μέλος της EFCA ( European Federation of Engineering Consultancy Associations) και της FIDIC (Federation Internationale Des Ingenieurs Conseils). Το θέμα εισαγωγής συστημάτων ποιότητας στα Μελετητικά Γραφεία συζητείται από το 1992 χώρις να υπάρξουν καταληκτικές αποφάσεις. Ο νέος νόμος δεν θίγει το θέμα. Συστήματα διασφάλισης ποιότητας χρησιμοποιούν από μόνα τους όλα τα οργανωμένα Γραφεία. 4. ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Η πρώτη οργανωμένη προσπάθεια έγινε με τον Ν 716/77. Ο Νόμος συμπληρώθηκε με Π.Δ. Οι Αμοιβές των Μελέτων είχαν θεσπισθεί με το Π.Δ. 696/74 όπως τροποποιήθηκε με το Π.Δ. 515/89. ΤΟ 1992 εκυκλοφόρησε η ευρωπαϊκή οδηγία 92/50 όπου συμπεριλαμβάνονται οι Μελέτες και οι υπηρεσίες Συμβούλου. Στα μέσα του 2003 δημοσιεύτηκε ο Ν3146/03 για τις Μελέτες. Αυτός ο Νόμος δεν πρόλαβε να εφαρμοσθεί. Χαρακτηριστικό του Νόμου ήταν η προσήκουσα Αμοιβή η οποία είναι συνάρτηση του φυσικού αντικειμένου του έργου. Ο τελευταίος Νόμος Ν3316/05, έχει στοιχεία που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν σωστά, εάν οι υπηρεσίες είχαν τις δυνατότητες που πρέπει. Ο νέος Νόμος καθιερώνει την οικονομική προσφορά και στις Μελέτες καθώς και πειθαρχικές διώξεις των Μελετητών. Στο Μελετητικό κόσμο υπάρχουν πολλές αντιρρήσεις για το Νόμο και τη δυνατότητα εφαρμογής του. 5. ΕΛΕΓΧΟΣ ΜΕΛΕΤΩΝ ΕΓΚΡΙΣΕΙΣ Στον ιδιωτικό τομέα κατά κανόνα δεν γίνονται έλεγχοι σε βάθος της Μελέτης. Στο δημόσιο τομέα επιβάλλεται ενδελεχής έλεγχος των Μελετών. Αδύνατο σημείο οι μεγάλες καθυστερήσεις. 3
Προτείνεται στον έλεγχο των Μελετών να χρησιμοποιηθεί ο ιδιωτικός τομέας. Για τη σωστή εφαρμογή της Μελέτης προτείνεται η εμπλοκή του Μελετητού στην επίβλεψη του έργου. 6. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ Το κόστος της Μελέτης ποικίλει εξαρτώμενο από: το είδος της Μελέτης την πληρότητα των στοιχείων το διατιθέμενο χρόνο τις τυχόν αλλαγές το χρόνο εγκρίσεων την οργάνωση του Γραφείου Όφελος Μελετητικών Γραφείων: Συνθήκες ιδανικές 15% Συνθήκες μέτριες 5~10% Συνθήκες κακές -5% Οι συνθήκες εργασίας στα Μελετητικά Γραφεία είναι γενικώς καλές (ευχάριστο περιβάλλον). Για να έχουμε εύρωστα Μελετητικά Γραφεία πρέπει να αυξηθούν οι Αμοιβές και οι πληρωμές να γίνονται χωρίς καθυστερήσεις. Όχι ανάθεση Μελετών με την πρόφαση του Συμβούλου. 7. ΕΥΘΥΝΕΣ Ο Μελετητής είναι υπεύθυνος για : την τήρηση των κανονισμών την ορθότητα και πληρότητα της Μελέτης την τήρηση των χρονοδιαγραμμάτων Είναι δυνατή η ασφάλιση έναντι της επαγγελματικής Αστικής Ευθύνης του Μελετητού. Η εμπειρία στην Ελλάδα είναι σχετικώς μικρή. Ο νέος Νόμος δεν προβλέπει κάτι για την ασφάλιση των Μελετών. Οι εγγυητικές επιστολές αποτελούν εξασφάλιση του Εργοδότη για την καλή εκτέλεση της Σύμβασης. 4
Η τυχόν ευθύνη του Μελετητού, για τυχόν βλάβη στο έργο, πρέπει να στοιχειοθετείται επαρκώς. Η Σύμβαση ανάθεσης Μελέτης πρέπει να είναι ξεκάθαρη και να αναφέρει τις υποχρεώσεις αμφοτέρων των μερών. 8. ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΜΕΛΕΤΟΚΑΤΑΣΚΕΥΗ. Γενικώς πρέπει να αποφεύγεται. Πρέπει να εξασφαλίζεται η Αμοιβή των Μελετητών Ο κύριος του έργου πρέπει να μετέχει στη διοίκηση του έργου Πρέπει να ελέγχεται σχολαστικά η πληρότητα της λύσεως. ΕΡΓΑ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗΣ. Επεκτείνεται συνεχώς η χρήση τους. Ο φορέας παραχώρησης πρέπει να εξασφαλίζει την ποιότητα των Μελετών που εκτελεί ο παραχωρησιούχος. Το Κοινοτικό Δίκαιο προβλέπει Συμβάσεις Παραχώρησης. Η ελληνική Νομοθεσία έχει ενσωματώσει τις κοινοτικές οδηγίες στο ΠΔ 334/2000. Απαραίτητη προϋπόθεση η διαμόρφωση θεσμικού πλαισίου. ΜΕΛΕΤΕΣ ΕΠΙΣΚΕΥΩΝ. Αποτελούν ένα δύσκολο αντικείμενο της επιστήμης του Πολιτικού Μηχανικού. Έχει προταθεί όπως υπάρξει Μητρώο ειδικότητας για τις επισκευές. Απαιτούνται: Ειδικές Προδιαγραφές Ειδικές Αμοιβές ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ. Απαραίτητο στοιχείο για την σύνταξη σωστών Μελετών. 9. ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΚΑΛΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ Ανεξαρτησία Μελετητικών Γραφείων Αξιόλογο επιστημονικό προσωπικό Κατάλληλο βοηθητικό προσωπικό Στενότερη συνεργασία Γραφείων διαφόρων ειδικοτήτων Βελτίωση Αμοιβών Επέκταση σε νέες υπηρεσίες Κατάργηση του Αθέμιτου ανταγωνισμού 5