Παράγωγα Προϊόντα Τρέχουσα Αγορά Αγορά και πώληση εµπορευµάτων ή χρηµατοπιστωτικών προϊόντων για άµεση παράδοση έναντι µετρητών. Συµφωνία = Παράδοση + Πληρωµή 17 Μαΐου 1 1
Προθεσµιακή Αγορά Αγορά ή πώληση προϊόντος για το οποίο η παράδοση και η πληρωµή δεν είναι άµεση αλλά συµφωνούνται για µία συγκεκριµένη µελλοντική χρονική στιγµή. Συµφωνία Παράδοση + Πληρωµή 17 Μαΐου 28 Ιουλίου 2 Τύποι Προθεσµιακών Αγορών Προθεσµιακές Αγορές Άνευ όρων Υπό όρους futures forwards standardized options OTC-options 3 2
Συµµετέχοντες στις Προθεσµιακές Αγορές Αντιστάθµιση Κινδύνου Ανοικτών Θέσεων. Σκοπός της αντιστάθµισης κινδύνου είναι να µειώσει ή ακόµη και να µεταφέρει το σύνολο του κινδύνου µίας συναλλαγής. Οι επενδυτές αυτής της κατηγορίας λέγονται αντισταθµιστές (hedgers). Κερδοσκοπία. Οι κερδοσκόποι (speculators) επιζητούν την ανάληψη κινδύνων στην προσπάθειά τους να µεγιστοποιήσουν τα κέρδη τους. Η αγορά παραγώγων παρέχει στους κερδοσκόπους πολύ καλύτερες ευκαιρίες σε σχέση µε την τρέχουσα αγορά για να επιτύχουν το στόχο τους. Επίτευξη Κερδών Χωρίς Κίνδυνο. Οι επενδυτές αυτής της κατηγορίας (arbitragers) έχουν τη δυνατότητα να πραγµατοποιήσουν κέρδη χωρίς ανάληψη κινδύνου εκµεταλλευόµενοι υπάρχουσες ανισορροπίες στην τιµολόγηση (mispricing) µεταξύ δύο εναλλακτικών επενδύσεων. 4 Συµβόλαιο Μελλοντικής Εκπλήρωσης (Futures) Δεσµευτική συµφωνία µεταξύ δύο πλευρών να αγοράσουν ή να πουλήσουν µία συγκεκριµένη ποσότητα ενός προϊόντος, σε καθορισµένη τιµή, και σε συγκεκριµένη µελλοντική ηµεροµηνία. Υποκείµενη αξία (Underlying value) Τιµή Συµβολαίου (Price) Μέγεθος Συµβολαίου (Size) Ηµεροµηνία Παράδοσης (Expiry Date) Διακανονισµός (Settlement) Crude Oil, 110$, 1.000 Barrels, 30/6, Cash Settlement 5 3
Είδη Σ.Μ.Ε. Σ.Μ.Ε.! Χρηµατοοικονοµικά! Εµπορευµάτων! Μετοχές/Δείκτες! Επιτόκια Οµόλογα! Συνάλλαγµα! ΠΡΩΤΕΣ ΥΛΕΣ q Μέταλλα q Πετρέλαιο - Φυσικό Αέριο q Σιτηρά Καλαµπόκι q Μπαµπάκι q Κρέας q Λάδι q Κακάο Καφές -Ζάχαρη! 6 Θέση Αγοράς Σ.Μ.Ε. (Long Futures) 7 4
Θέση Πώλησης Σ.Μ.Ε. (Short Futures) 8 Τρόποι Δράσης Κατόχων Σ.Μ.Ε. Διακανονισµός (Settlement) Ηµεροµηνία Λήξης Φυσική Παράδοση Χρηµατικός Διακανονισµός Κλείσιµο θέσης (Closing out) Πριν τη λήξη Ανοικτή Θέση Συναλλαγή Κλεισίµατος Long futures Πώληση Σ.Μ.Ε. µε την ίδια ηµεροµηνία παράδοσης Short futures Αγορά Σ.Μ.Ε. µε την ίδια ηµεροµηνία παράδοσης 9 5
Forwards vs. Futures Forwards Futures Είδος Συµβολαίου Ιδιαίτερο Τυποποιηµένο Εκπλήρωση Σχεδόν 100% Μόνο 2-5 % Συναλλαγές OTC Σε χρηµατιστήρια Πιστωτικός Κίνδυνος Αντισυµβαλλόµενοι Οίκος Εκκαθάρισης Ρευστότητα Χαµηλή Υψηλή Περιθώριο Ασφάλισης Κατά περίπτωση Τυποποιηµένα Χρηµατικές Ροές Στη παράδοση Καθηµερινός διακανονισµός 10 Παράδειγµα Σ.Μ.Ε. Long Oil Future Τιµή Αγοράς ΣΜΕ 85 Αριθµός Συµβολαίων 5 Μέγεθος Συµβολαίου 1000 Ονοµαστική Αξία σε $ 425.000 Περιθώριο Ασφάλισης 15% Μέρες Τιµή ΣΜΕ Άνοδος / Κ/Ζ ανά Κ/Ζ Υπόλοιπο Λ/σµού Κέρδος / Ζηµιά Πτώση σε % συµβόλαιο συνολικά Περιθωρίου Ασφάλισης Επενδυτή σε % 1 85 63.750 2 89 5% 4 20.000 83.750 31,37% 3 86-3% -3-15.000 68.750-17,91% 4 82-5% -4-20.000 48.750-29,09% 5 75-8% -7-35.000 13.750-71,79% 6 76 2% 1 5.000 18.750 36,36% 7 80 5% 4 20.000 38.750 106,67% 8 88 10% 8 40.000 78.750 103,23% 9 90 1% 2 10.000 88.750 12,70% 10 92 2% 2 10.000 98.750 11,27% 8,24% 54,90% 11 6
Παράδειγµα Σ.Μ.Ε. Short Oil Future Τιµή Πώλησης ΣΜΕ 85 Αριθµός Συµβολαίων 5 Μέγεθος Συµβολαίου 1000 Ονοµαστική Αξία σε Ευρώ 425.000 Περιθώριο Ασφάλισης 15% Μέρες Τιµή ΣΜΕ Άνοδος / Κ/Ζ ανά Κ/Ζ Υπόλοιπο Λ/σµού Κέρδος / Ζηµιά Πτώση σε % συµβόλαιο συνολικά Περιθωρίου Ασφάλισης Επενδυτή σε % 1 85 63.750 2 89 5% -4,00-20.000 43.750-31,37% 3 86,0-3% 3,00 15.000 58.750 34,29% 4 82,0-5% 4,00 20.000 78.750 34,04% 5 75,0-8% 7,00 35.000 113.750 44,44% 6 76,0 2% -1,00-5.000 108.750-4,40% 7 80,0 5% -4,00-20.000 88.750-18,39% 8 88,0 10% -8,00-40.000 48.750-45,07% 9 89,0 1% -1,00-5.000 43.750-10,26% 10 92,0 2% -3,00-15.000 28.750-34,29% 8,24% -54,90% 12 Money Market Futures Επιτόκια Οµόλογα Dollar Denominated EuroDollar Future 3month $ LIBOR Fed Funds Fed Funds Effective Rate Swap 10 yr 6% pa / 3 month LIBOR semiannual payments Non-Dollar 3 month Euribor, 3 month LIBOR 3 month CHF LIBOR, 3 month TIBOR Treasury - 2yr, 5yr, 10yr, 30yr Euro Schatz, Bobl, Bund Canada Government Japan Government 13 7
Παράδειγµα Σ.Μ.Ε. 90 Day EURODOLLAR Future Υποκείµενη αξία: Τόκος ενός CD ύψους 1.000.000 $ και διάρκειας 3 µηνών Τιµή Συµβολαίου: 100 τρέχον επιτόκιο για CD σε $, διάρκειας 3 µηνών Συνολική αξία συµβολαίου: (Τιµή συµβολαίου/100) x ύψος κατάθεσης x (90/360) Tick size 0,0025% Tick Value: ύψος κατάθεσης x 0,0025% x (90/360) Αξία µίας ποσοστιαίας µονάδας: ύψος κατάθεσης x 1% x (90/360) Χρηµατικός διακανονισµός Διαφορά τρέχουσας τιµής Σ.Μ.Ε. και τιµής συµβολαίου 14 Παράδειγµα Σ.Μ.Ε. 90 Day EURODOLLAR Future Άνοιγµα Θέσης: Αγοραστή 1 Σ.Μ.Ε. Λήξης 19 Δεκεµβρίου Λήξη Συµβολαίου Αξία 1% = 1.000.000 x 0,01 x (90/360) = 2.500 $ Επιτόκιο 3 µηνου CD = 1,18% Επιτόκιο 3 µηνου LIBOR = 0,90% 3 Νοεµβρίου 19 Δεκεµβρίου Τιµή Συµβολαίου = 100 Επιτόκιο CD = 100 1,18 = 98,82 Αξία Συµβολαίου = 98,82 / 100 x 1.000.000 x (90/360) = 247.050 $ Χρηµατικός Διακανονισµός = (100 0,90) 98,82 = 99,10 98,82 = 0,28 Χρηµατικό Ποσό = 0,28% x 1.000.000 x 90/360 = 700 $ 15 8
Παράδειγµα Σ.Μ.Ε. 90 Day EURODOLLAR Future 16 Παράδειγµα Σ.Μ.Ε. 90 Day EURODOLLAR Future Αγοραστής Σ.Μ.Ε. Υποχρεωµένος να εισπράξει τόκους ενός CD, ύψους 1.000.000 $, διάρκειας 3 µηνών, µε επιτόκιο το επιτόκιο του ΣΜΕ κατά την ηµεροµηνία αγοράς Δανειστής Επενδυτικά ζητά προστασία από πτώση των επιτοκίων Κερδοσκοπικά πιστεύει ότι τα επιτόκια θα πέσουν Πωλητής Σ.Μ.Ε. Υποχρεωµένος να πληρώσει τόκους ενός CD, ύψους 1.000.000 $, διάρκειας 3 µηνών, µε επιτόκιο το επιτόκιο του ΣΜΕ κατά την ηµεροµηνία πώλησης Δανειζόµενος Επενδυτικά ζητά προστασία από άνοδο επιτοκίων Κερδοσκοπικά πιστεύει ότι τα επιτόκια θα ανέβουν περίπτωση ανόδου των επιτοκίων 17 9
Αποτίµηση Σ.Μ.Ε. Οι επενδυτές έχουν δύο επιλογές για να αποκτήσουν ένα περιουσιακό στοιχείο: Να το αγοράσουν στην τρέχουσα αγορά και να το διατηρήσουν για το χρονικό διάστηµα που επιθυµούν. Να λάβουν µια θέση αγοράς στο αντίστοιχο ΣΜΕ. Αγοράζοντας Σ.Μ.Ε. δεν δεσµεύονται κεφάλαια τα οποία µπορούν να επενδυθούν Ο πωλητής Σ.Μ.Ε. χάνει την απόδοση των κεφαλαίων που θα είχε πουλώντας στην τρέχουσα αγορά Αν οι τρέχουσες και προθεσµιακές τιµές ήταν ίσες, τότε δεν θα υπήρχε κίνητρο να είναι κάποιος πωλητής 18 Υπόδειγµα Cost of Carry Yπολογίζει τη θεωρητική τιµή των ΣΜΕ υποθέτοντας ανυπαρξία ευκαιριών για εξισορροπητική κερδοσκοπία. F = S + CC - CR F = θεωρητική τιµή Σ.Μ.Ε. S = τρέχουσα τιµή υποκείµενης αξίας CC = κόστος διατήρησης (carry costs) CR = όφελος διατήρησης (carry return) 19 10
Υπόδειγµα Cost of Carry F = S + r f = απόδοση χωρίς κίνδυνο t = χρόνος µέχρι τη λήξη του ΣΜΕ CC - CR Το κόστος διατήρησης (carry costs) είναι κόστος ευκαιρίας που προκύπτει από τη δέσµευση κεφαλαίων για την αγορά της υποκείµενης αξίας. Το κόστος διατήρησης για ΣΜΕ επί εµπορευµάτων περιλαµβάνει εκτός από το κόστος ευκαιρίας και το κόστος ασφάλισης, αποθήκευσης, απαξίωσης και φυσικής φθοράς των εµπορευµάτων. CC = S r f t 365 20 Υπόδειγµα Cost of Carry F = S + CC - CR Σε ορισµένα χρηµατοοικονοµικά ΣΜΕ ο επενδυτής έχει όφελος (carry return) από τη διατήρηση της υποκείµενης αξίας. Το όφελος αυτό περιλαµβάνει τις χρηµατικές εισροές που έχει ο επενδυτής όπως µερίσµατα από µετοχές ή τόκοι από οµόλογα: F = S + S r f t - D 365 D = S d t 365 F = S + S ( rf d) F = S 1+ ( r d) t 365 f t 365 D = µέρισµα d = µερισµατική απόδοση 21 11
Θεωρητική Τιµή Σ.Μ.Ε. - Παράδειγµα- Η τρέχουσα τιµή της µετοχής της IBM είναι $90 Η εταιρεία αναµένεται να µοιράσει µέρισµα $2,70 ανά µετοχή. Η τρέχουσα τιµή του ΣΜΕ µε υποκείµενη αξία τη µετοχή της IBM που λήγει σε ένα χρόνο είναι $97,3 Η απόδοση της ετήσιας τοποθέτησης χωρίς κίνδυνο είναι 5%. F = S 1+ t 365 ( r d) f [ 1+ ( 0,05 0,03) ] 91, 80 F = 90 = Το ΣΜΕ είναι υπερτιµηµένο κατά $5,50 (97,3-91,8) ή 6,10%. Ένας επενδυτής µπορεί να εκµεταλλευτεί αυτή την ανισορροπία και να έχει κέρδος χωρίς ανάληψη κινδύνου λαµβάνοντας ταυτόχρονα τις εξής θέσεις: πώληση ΣΜΕ επί της µετοχής της IBM στα $97,3 δάνειο $90 µε επιτόκιο 5% για ένα χρόνο και αγορά µίας µετοχής της IBM στα $90 22 Θεωρητική Τιµή Σ.Μ.Ε. - Παράδειγµα- Μέρα Συναλλαγή $ Τρέχουσα τιµή IBM σε 1 έτος $80 $90 $110 1η Πώληση ΣΜΕ IBM στα 97,3 0 Δάνειο $ 90, ενός έτους µε 5% + 90 Αγορά 1 µετοχής IBM στα $ 90-90 Χρηµατικές ροές 0 365η Κέρδος/ Ζηµιά θέσης ΣΜΕ 17,30 7,30-12,70 Κέρδος/ Ζηµιά θέσης µετοχής -10,00 0,00 20,00 Είσπραξη µερίσµατος 2,70 2,70 2,70 Κόστος δανείου -4,50-4,50-4,50 Συνολικά κέρδη 5,50 5,50 5,50 23 12
. ΠΑΡΑΓΩΓΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Τρέχουσες & Προθεσµιακές Τιµές Rate Settlement Price Futures Rate Spot Rate Settlement Day Ηµέρα Παράδοσης: spot rate = futures rate Basis Θετική βάση: προθεσµιακή τιµή > τρέχουσα Αρνητική βάση: προθεσµιακή τιµή < τρέχουσα Delivery Day Time 24 Επενδυτικές Στρατηγικές Αντιστάθµιση (Hedging) Τα ΣΜΕ επιτρέπουν στους επενδυτές να µειώσουν τον κίνδυνο από µεταβολές στις τιµές των υποκείµενων αξιών. Η αντιστάθµιση κινδύνου µε ΣΜΕ (hedging) συνεπάγεται άνοιγµα στην προθεσµιακή αγορά αντίθετων θέσεων από εκείνες που υπάρχουν ή αναµένονται στην τρέχουσα αγορά. Μία θέση πώλησης αντισταθµίσµατος (short hedge - short futures) είναι µία στρατηγική που χρησιµοποιείται µε σκοπό την αντιστάθµιση του κινδύνου ενός χαρτοφυλακίου µετοχών έναντι πιθανών µειώσεων του γενικού δείκτη τιµών. Η θέση αγοράς αντισταθµίσµατος (long hedge - long futures) σκοπεύει στην προστασία ενός χαρτοφυλακίου έναντι αυξήσεων των τιµών στο χρηµατιστήριο και γίνεται µέσω αγοράς ΣΜΕ σε κάποιο χρηµατιστηριακό δείκτη. 25 13
Επενδυτικές Στρατηγικές Αντιστάθµιση (Hedging) Oι περισσότερες κινήσεις αντιστάθµισης κινδύνου δεν καλύπτουν πλήρως τον επενδυτή, δηλ. είναι ηµιτελείς αντισταθµίσεις (cross hedge). H συσχέτιση µεταξύ της µεταβολής της τιµής του ΣΜΕ και της τιµής του αγαθού του οποίου τον κίνδυνο επιθυµούµε να αντισταθµίσουµε. Για να είναι επιτυχής η αντιστάθµιση οι τιµές του ΣΜΕ και του αγαθού πρέπει να µεταβάλλονται κατά τον ίδιο τρόπο. Στην ουσία ο αντισταθµιστής κινδύνου ανταλλάσει τον κίνδυνο τιµής µε τον κίνδυνο βάσης. Short Hedge: ( ) ( F ) ( S F ) ( S ) Long S Hedge: S 1 0 1 F0 1 1 0 F0 ( F F ) ( S ) ( F -S ) ( F - ) 1 0 1 S0 1 1 0 S0 26 Επενδυτικές Στρατηγικές Κερδοσκοπία (Speculation) Οι στρατηγικές ανοιγµάτων (spread trading) έχουν σχεδιαστεί µε σκοπό να µπορούν οι επενδυτές να εκµεταλλεύονται τις µεταβολές στις τιµές µεταξύ δύο ΣΜΕ. Hµερολογιακά ανοίγµατα (calendar spreads): θέση αγοράς και θέση πώλησης σε ΣΜΕ µε την ίδια υποκείµενη αξία, στο ίδιο χρηµατιστήριο, αλλά µε διαφορετικούς µήνες λήξης. Aνοίγµατα µεταξύ υποκείµενων αξιών (inter-market spreads): θέση αγοράς σε ΣΜΕ µε µία υποκείµενη αξία (σιτάρι) και θέση πώλησης σε ΣΜΕ µε διαφορετική υποκείµενη αξία (σόγια) στο ίδιο χρηµατιστήριο οι οποίες λήγουν τον ίδιο µήνα. Aνοίγµατα µεταξύ χρηµατιστηρίων (inter-exchange spreads): µία θέση αγοράς και µία θέση πώλησης σε ΣΜΕ µε την ίδια υποκείµενη αξία, οι οποίες λήγουν τον ίδιο µήνα αλλά σε διαφορετικά χρηµατιστήρια. 27 14
Options Δικαιώµατα (Υπό Όρους Προθεσµιακά Συµβόλαια) Ένα συµβόλαιο δικαιώµατος δίνει στον αγοραστή το δικαίωµα να αγοράσει ή να πουλήσει µία ποσότητα ενός προϊόντος σε µία συµφωνηµένη τιµή, εντός µίας καθορισµένης χρονικής περιόδου ή σε καθορισµένη ηµεροµηνία. Το συµβόλαιο που µας δίνει το δικαίωµα να αγοράσουµε την υποκείµενη αξία ονοµάζεται call. Το συµβόλαιο που µας δίνει το δικαίωµα να πουλήσουµε την υποκείµενη αξία ονοµάζεται put. 28 Options Βασικές Θέσεις Τέσσερις βασικές θέσεις Αγοραστής δικαιώµατος αγοράς long call Πωλητής δικαιώµατος αγοράς short call Αγοραστής δικαιώµατος πώλησης long put Πωλητής δικαιώµατος πώλησης short put Call Put Αγοραστής Δικαίωµα να αγοράσει Δικαίωµα να πουλήσει Πωλητής Υποχρέωση να πουλήσει Υποχρέωση να αγοράσει 29 15
Βασικά στοιχεία δικαιωµάτων Δικαίωµα αγοράς ή πώλησης (=τύπος ή type) Συγκεκριµένου προϊόντος (=υποκείµενη αξία ή underlying asset) Συµφωνηµένη τιµή (=τιµή εξάσκησης ή strike price) Εντός καθορισµένης χρονικής περιόδου ή σε καθορισµένη ηµεροµηνία (=λήξη ή expiration date) Για την αγορά του δικαιώµατος πρέπει να πληρώσουµε κάποια τιµή (=premium) Call XYZ Μάιος 1,000 20.51 Τιµή Εξάσκησης Τιµή Δικαιώµατος Λήξη Τύπος Υποκείµενη αξία 30 Τιµή Δικαιώµατος (Option Premium) Είναι σαν την τιµή µιας µετοχής και καθορίζεται βάση της προσφοράς και της ζήτησης Αγοραστής πληρώνει την τιµή του δικαιώµατος και παίρνει το δικαίωµα Τιµή Δικαίωµα Πωλητής Εισπράττει την τιµή του δικαιώµατος και αναλαµβάνει την υποχρέωση 31 16
Τυποποίηση συµβολαίων δικαιωµάτων Υποκείµενο τίτλο Μετοχή IBM Μέγεθος συµβολαίου 100 µετοχές Ηµεροµηνία λήξης Nov., Dec, Jan., Apr. Τιµή Εξάσκησης 40$ έως 120$ Tick Size Στύλ (Style) European American Κλάση (Class) Ίδιο Τύπο (Type) & Ίδια υποκείµενη αξία All IBM Call Options All IBM Put Options Σειρά (Series) Ίδιο στυλ (Style) & Ίδια υποκείµενη αξία & Ίδια τιµή εξάσκησης All December European Style IBM Calls with 80$ Strike 32 Δελτίο Τιµών συµβολαίων δικαιωµάτων Open Interest Call Options Put Options Volume Premium Strikes Premium Volume Open Interest March 5.000 1.750 6,00 90$ 0,80 1.450 4.600 3.500 800 2,90 95$ 2,50 500 2.540 2.500 1250 1,05 100$ 5,70 200 1.570 April 500 51 7,15 90$ 1,60 70 550 1.350 280 4,10 95$ 3,50 200 1.150 1.570 450 2,12 100$ 6,40 800 1.270 May 40 19 8,00 90$ 2,20 50 20 135 100 5,15 95$ 4,20 28 1.135 170 115 3,05 100$ 7,05 12 2.170 33 17
Θέση Αγοράς Μετοχής (Long Stock) 34 Θέση Πώλησης Μετοχής (Short Stock) 35 18
Θέση Αγορά Δικαιώµατος Αγοράς (Long Call) ΤΙΜΗ COM +C 1.000 PREMIUM TOTAL 900 0-50 -50 950 0-50 -50 1.000 0-50 -50 1.025 25-50 -25 1050 50-50 0 1.075 75-50 +25 1.100 100-50 +50 1.200 200-50 +150 36 Θέση Αγοράς Δικαιώµατος Αγοράς (Long Call) 37 19
Πλεονεκτήµατα από Αγορά Δικαιώµατος Αγοράς Χαµηλή Δέσµευση Κεφαλαίου Μόχλευση ΑΓΟΡΑ ΜΙΑΣ ΜΕΤΟΧΗΣ ΚΟΣΤΙΖΕΙ 1.000 ΕΥΡΩ ΑΓΟΡΑ ΕΝΟΣ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ 50 ΕΥΡΩ ΑΝ ΑΝΕΒΕΙ Η ΤΙΜΗ ΤΗΣ ΜΕΤΟΧΗΣ ΣΤΙΣ 1.200: ΚΕΡΔΟΣ ΑΠΟ ΑΓΟΡΑ ΜΕΤΟΧΗΣ 200 ΕΥΡΩ Ή 20% ΚΕΡΔΟΣ ΑΠΟ ΑΓΟΡΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ 150 ΕΥΡΩ Ή 300% Περιορισµένος Κίνδυνος Μέγιστης Ζηµιάς ΜΑΧ ΖΗΜΙΑ ΙΣΗ ΜΕ PREMIUM 50 ΕΥΡΩ Αντιστάθµιση Κινδύνου Μελλοντικής Ανόδου της Τιµής 38 Μειονεκτήµατα από την Αγορά Δικαιώµατος Αγοράς Μόχλευση ΑΝ ΠΕΣΕΙ Η ΤΙΜΗ ΤΗΣ ΜΕΤΟΧΗΣ ΣΤΑ 800 : ΖΗΜΙΑ ΑΠΟ ΑΓΟΡΑ ΜΕΤΟΧΗΣ 200 Ή 20% ΖΗΜΙΑ ΑΠΟ ΑΓΟΡΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ 50 Ή 100% Περιορισµένη Διάρκεια Ζωής Χαµηλότερος Κίνδυνος Μέγιστης Ζηµιάς Μεγαλύτερος Κίνδυνος ότι ο Επενδυτής θα Υποστεί Ζηµιά 39 20
Θέση Πώλησης Δικαιώµατος Πώλησης (Short Call) ΤΙΜΗ COM -C 1.000 PREMIUM TOTAL 900 0 +50 +50 950 0 +50 +50 1.000 0 +50 +50 1.025-25 +50 +25 1050-50 +50 0 1.075-75 +50-25 1.100-100 +50-50 1.200-200 +50-150 40 Θέση Πώλησης Δικαιώµατος Αγοράς (Short Call) 41 21
Θέση Αγοράς Δικαιώµατος Πώλησης (Long Put) ΤΙΜΗ COM +P 1.000 PREMIUM TOTAL 900 100-35 +65 925 75-35 +40 950 50-35 +15 965 35-35 0 975 25-35 -10 1.050 0-35 -35 1.100 0-35 -35 1.200 0-35 -35 42 Θέση Αγοράς Δικαιώµατος Πώλησης (Long Put) 43 22
Θέση Πώλησης Δικαιώµατος Πώλησης (Short Put) ΤΙΜΗ COM -P 1.000 PREMIUM TOTAL 900-100 +35-65 925-75 +35-40 950-50 +35-15 965-35 +35 0 975-25 +35 +10 1.050 0 +35 +35 1.100 0 +35 +35 1.200 0 +35 +35 44 Θέση Πώλησης Δικαιώµατος Πώλησης (Short Put) 45 23
Τρόποι Δράσης Κατόχων Δικαιωµάτων Αγοραστής δικαιώµατος Εξάσκηση (Exercise) Κλείσιµο θέσης (Closing out) Να αφήσει το δικαίωµα να εκπνεύσει (expire) Πωλητής δικαιώµατος Να περιµένει να εξασκηθεί (Wait for exercise) Κλείσιµο θέσης (Closing out) 46 Κλείσιµο Θέσεων Δικαιωµάτων Ανοιχτή θέση Συναλλαγή Κλεισίµατος Long Call Short Call Short Call Long Call Long Put Short Put Short Put Long Put Αγοραστής δικαιώματος Πωλητής Δικαιώματος Κλείσιµο Εξάσκηση Εκπνοή Κλείσιµο Εξάσκηση 47 24
Τιµή Δικαιώµατος PREMIUM = INTRISIC VALUE + TIME VALUE ΤΙΜΗ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ = ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΑΞΙΑ + ΑΞΙΑ ΧΡΟΝΟΥ Η ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΑΞΙΑ ΑΝΤΑΝΑΚΛΑ ΤΟ ΤΙ ΘΑ ΜΠΟΡΟΥΣΕ Ο ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ ΝΑ ΚΕΡΔΙΣΕΙ ΑΝ ΕΞΑΣΚΟΥΣΕ ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΑΜΕΣΩΣ Η ΑΞΙΑ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΕΚΦΡΑΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΣΔΟΚΙΩΝ ΤΟΥ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΟΣ ΟΤΙ ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΕΠΙΚΕΡΔΕΣ ΣΤΟ ΜΕΛΛΟΝ 48 Εσωτερική Αξία Call = S - X Underlying price Strike price Intrinsic value 900 1,000 0 950 1,000 0 1,000 1,000 0 1,050 1,000 50 1,100 1,000 100 Intrinsic value 200 150 100 S X<0 S=X S X>0 50 800 850 900 950 X 1,000 1,050 1,100 1,150 1,200 Underlying price 49 25
.. ΠΑΡΑΓΩΓΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ In-the-money Call Δικαίωµα Αγοράς πάνω από το Χρηµατικό Ισοδύναµο Call: τιµή υποκείµενου (S) > τιµή εξάσκησης (X) 50 At-the-money Call Δικαίωµα Αγοράς στο Χρηµατικό Ισοδύναµο Call: τιµή υποκείµενου (S) = τιµή εξάσκησης (X) S = X at-the-money Intrinsic value X S 51 26
. ΠΑΡΑΓΩΓΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Out-of-the-money Call Δικαίωµα Αγοράς κάτω από το Χρηµατικό Ισοδύναµο Call: τιµή υποκείµενου (S) < τιµή εξάσκησης (X) : 52 Εσωτερική Αξία Put = X - S Underlying price Strike price Intrinsic value 900 1,000 100 950 1,000 50 1,000 1,000 0 1,050 1,000 0 1,100 1,000 0 Intrinsic value 200 150 100 X-S>0 X=S X-S<0 50 800 850 900 950 X 1,000 1,050 1,100 1,150 1,200 Underlying Price 53 27
In-the-money Put Δικαίωµα Πώλησης πάνω από το Χρηµατικό Ισοδύναµο Put: τιµή εξάσκησης (X) > τιµή υποκείµενου (S) 54 At-the-money Put Δικαίωµα Πώλησης στο Χρηµατικό Ισοδύναµο Put: τιµή εξάσκησης (X) = τιµή υποκείµενου (S) X = S at-the-money Intrinsic value X S 55 28
Out-of-the-money Put Δικαίωµα Πώλησης κάτω από το Χρηµατικό Ισοδύναµο Put: τιµή εξάσκησης (X) < τιµή υποκείµενου (S) 56 Intrinsic Value Εσωτερική Αξία Intrinsic value is higher than zero: Intrinsic value is zero: Call Τιµή υποκείµενου µεγαλύτερη από τιµή εξάσκησης Τιµή υποκείµενου ίση ή χαµηλότερη από τιµή εξάσκησης Put Τιµή εξάσκησης µεγαλύτερη από τιµή υποκείµενου Τιµή εξάσκησης ίση ή χαµηλότερη από τιµή υποκείµενου 57 29
Time Value of a Call Αξία Χρόνου Δικαιώµατος Αγοράς Underlying Price Strike Price Premium Intrinsic Value Time Value 800 1.000 1 0 1 850 1.000 4 0 4 900 1.000 13 0 13 950 1.000 30 0 30 1.000 1.000 56 0 56 1.050 1.000 91 50 41 1.100 1.000 133 100 33 1.150 1.000 180 150 30 1.200 1.000 227 200 27 Premium 200 150 100 50 800 850 900 950 X 1,000 1,050 1,100 1,150 1,200 Underlying Price 58 Time Value of a Put Αξία Χρόνου Δικαιώµατος Πώλησης Underlying Price Strike Price Premium Intrinsic Value Time Value 800 1,000 201 200 1 850 1,000 151 150 1 900 1,000 102 100 2 950 1,000 53 50 3 1,000 1,000 29 0 29 1,050 1,000 14 0 14 1,100 1,000 7 0 7 1,150 1,000 3 0 3 1,200 1,000 1 0 1 Premium 200 150 100 50 800 850 900 950 X 1,000 1,050 1,100 1,150 1,200 S Underlying Price 59 30
Υπολειπόµενη Διάρκεια Δικαιώµατος Υπολειπόµενη διάρκεια και αξία χρόνου Time Value Expiration Time to Maturity 3 months 0.5 months 60 Υπολειπόµενη Διάρκεια Δικαιώµατος Καµπύλες Τιµών Δικαιώµατος Αγοράς µε διαφορετικές υπολειπόµενες διάρκειες Time to Maturity: 30 days Premium Time to Maturity: 90 days Intrinsic value X S 61 31
Μεταβλητότητα Τιµής Υποκείµενου Τίτλου Διαφορετική µεταβλητότητα τιµής υποκείµενου προϊόντος Price of the underlying Time 62 Μεταβλητότητα Τιµής Υποκείµενου Τίτλου Καµπύλες Τιµών Δικαιώµατος Αγοράς µε διαφορετικές µεταβλητότητες τιµής υποκείµενου προϊόντος Volatility: 20% Premium Volatility: 30% Intrinsic Value Time Value X S 63 32
Ιστορική & Τεκµαρτή Μεταβλητότητα ΤΙΜΗ Basiswertkurs ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟΥ ΤΙΜΗ Ausübungspreis ΕΞΑΣΚΗΣΗΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΜΕΤΑΒΛΗΤΟΤΗΤΑ historische Vol. ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ Preismodell ΑΠΟΤΙΜΗΣΗΣ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ Fairer Preis ΤΙΜΗ ΥΠΟΛΕΙΠΟΜΕΝΗ Restlaufzeit ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΕΠΙΤΟΚΙΟ Zinsniveau ΧΩΡΙΣ ΚΙΝΔΥΝΟ ΤΙΜΗ Basiswertkurs ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟΥ Ausübungspreis ΤΙΜΗ ΕΞΑΣΚΗΣΗΣ implizite ΤΕΚΜΑΡΤΗ Vol. ΜΕΤΑΒΛΗΤΟΤΗΤΑ Preismodell ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗΣ ΤΙΜΗ Optionspreis ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ ΥΠΟΛΕΙΠΟΜΕΝΗ Restlaufzeit ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΕΠΙΤΟΚΙΟ ΧΩΡΙΣ Zinsniveau ΚΙΝΔΥΝΟ 64 Επίδραση Παραγόντων στην Τιµή του Δικαιώµατος Rise in the underlying price Decrease in the underlying price Higher strike price Lower strike price Premium of Call Premium of Put Higher volatility of the underlying Lower volatility of the underlying More time to maturity Less time to maturity Higher interest rate Lower interest rate 65 33