1. ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ/ΔΡΑΣΕΩΝ για τη σχολική χρονιά 2013-14 «Νέοι εν δυνάμει επιχειρηματίες στην ΕΕ» 2. ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (ABSTRACT) Η παρούσα εργασία είχε ένα διττό στόχο. Να γνωρίσουν οι μαθητές τις Ευρωπαϊκές Δομές σε πολιτικό επίπεδο αναφορικά με τις αειφόρες περιβαλλοντικές πρακτικές και να χρησιμοποιήσουν αυτές τις δομές σε οικονομικό επίπεδο, βελτιώνοντας τους οικονομικούς πόρους της σχολικής μονάδας. Η βελτίωση αυτή είναι δυνατόν να επιτευχθεί μέσα από την κατασκευή αντικειμένων/προϊόντων μέσα στην τάξη (με υλικά όσο το δυνατόν φιλικά στο περιβάλλον) και την προώθησή τους στην αγορά της Ευρώπης. Από αυτό το διττό στόχο λόγω έλλειψης χρόνου επιτύχαμε μόνο το πρώτο σκέλος. Οι μαθητές γνώρισαν τις ευρωπαϊκές δομές και θεσμούς, τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους ως αυριανοί ευρωπαίοι πολίτες/επιχειρηματίες. Την επόμενη χρονιά ενδέχεται να συνεχιστεί το πρόγραμμα με την εξαγωγή αυτών των προϊόντων σε χώρες εντός και εκτός της ΕΕ, αλλά με ευρωπαϊκή ετικέτα ποιότητας. 3. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ/ΔΡΑΣΕΩΝ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΥΛΟΠΟΙΗΘΕΙ 3.1. Αναλυτική περιγραφή δραστηριοτήτων στο πλαίσιο του προγράμματος Τ4Ε Το πρόγραμμα του Τ4Ε συνδέθηκε με το πρόγραμμα σχολικών δραστηριοτήτων στο οποίο τα παιδιά είχαν εφαρμόσει ήδη καλές πρακτικές με την παραγωγή προϊόντων. Χρησιμοποίησαν ως πρώτη ύλη, προϊόντα από το σχολικό τους κήπο και «άχρηστα» υλικά για την κατασκευή χρήσιμων αντικειμένων. Τα αντικείμενα κατασκευάστηκαν με απώτερο στόχο την καλύτερη ποιότητα ζωής, την εύρεση εργασίας και τη θετική εκμετάλλευση των δυνατοτήτων που παρέχει το ευρωπαϊκό δίκαιο και οι ευρωπαϊκές δομές, δυνατότητες που εκτείνονται έξω από τα όρια της ευρωπαϊκής επικράτειας. 1
Προκειμένου να γίνουν καλύτεροι επιχειρηματίες αναζήτησαν «καλές πρακτικές» που χρησιμοποιούν ήδη τα διάφορα κράτη μέλη, με σκοπό αυτές οι πρακτικές να αποτελέσουν παράδειγμα και οδηγό για την υιοθέτηση και μετεξέλιξή τους από τα υπόλοιπα κράτη εντός και εκτός της ΕΕ, γείτονες, κοντινούς ή μακρινούς. Παράλληλα επιδιώχθηκε η δημιουργία ενός αναπτυξιακού χώρου σαφώς ασφαλέστερου, αποδοτικότερου, αειφόρου άρα μέγιστα ποιοτικού στη σχολική τους κοινότητα. Αρχικά έγινε αναφορά στα γενικά στοιχεία της ΕΕ και κατόπιν εμβάθυνση στην πολύπλευρη οντότητα που ονομάζεται Ευρωπαϊκή Ένωση μέσα από τη μελέτη: I. της ιστορίας της, II. III. των διάφορων σταθμών στη δημιουργία της, στις αλλαγές του προσώπου της που προέκυψαν από τις διάφορες διευρύνσεις της IV. στα κυριότερα πρόσωπα που σηματοδότησαν αυτές τις αλλαγές V. στην ανθρωπιστική της πλευρά, στις έννοιες & πρωτοβουλίες που επικεντρώνονταν στην οντότητα «άνθρωπος», στις σχέσεις μεταξύ των λαών της και στην προθυμία των νέων κρατών μελών να ενταχθούν σε αυτήν VI. VII. VIII. στα σύμβολά της (ύμνος, σημαία) στο Ευρώ, στην οικογένεια της Ευρωζώνης στους προβληματισμούς για το μέλλον που γέννησε η οικονομική κρίση. Αφιερώθηκαν 16 (δεκαέξι) διδακτικές ώρες (4 ώρες τη βδομάδα) από το μάθημα της Ευέλικτης ζώνης κυρίως αλλά και της Γεωγραφίας, της Πολιτικής - Κοινωνικής Αγωγής. και της Αγγλικής γλώσσας, μιας και στο πρόγραμμα συμμετείχαν ο δάσκαλος της τάξης και η δασκάλα των αγγλικών. Τα παιδιά χωρίστηκαν αρχικά σε μεικτές ομάδες αγοριών - κοριτσιών και κατόπιν σε ομάδες κοριτσιών & αγοριών, ανάλογα με τα ενδιαφέροντά τους. 2
Συγκεκριμένα, μετά από καταιγισμό ιδεών, τα κορίτσια θέλησαν να ασχοληθούν με τα αστέρια, τις σημαίες και τις συνταγές μαγειρικής από όλη την Ευρώπη (υπάρχει φωτογραφικό υλικό και έντυπο υλικό-μεταφρασμένο στην αγγλική γλώσσα από την δασκάλα της αγγλικής γλώσσας), ενώ τα αγόρια με το ξύλινο πάζλ της Ευρώπης (όπου χρησιμοποίησαν επιτραπέζια Sega) και τους ευρωπαίους ποδοσφαιριστές. Αναζήτησαν τις πληροφορίες μέσα από το διαδίκτυο και την επίσημη ιστοσελίδα της ΕΕ, τόσο κατά τη διάρκεια του μαθήματος, αλλά και από το σπίτι και στη συνέχεια τις παρουσίασαν μέσα στην τάξη. Επίσης οι μαθητές έψαξαν και βρήκαν τα δικαιώματα των ανθρώπων σε χώρες εντός και εκτός της Ευρώπης και σύγκριναν τα ευρήματα. Παράλληλα αντάλλασσαν μεταξύ τους κάρτες Ευρωπαϊκών και μη χωρών με σκοπό την σύγκριση απόψεων, πρακτικών και μεθόδων διακίνησης ιδεών σε παγκόσμιο επίπεδο. Αυτή η δράση θα συνεχιστεί και την επόμενη χρονιά μια και έτυχε μεγάλου ενδιαφέροντος από τα παιδιά. Ακόμα, εμβάθυναν αρκετά στο επίκαιρο θέμα των ευρωεκλογών, συζήτησαν για τις πιθανές αλλαγές που θα επιφέρουν οι πρόσφατες εκλογές σε αυτό, τον αριθμό των μελών του, τη διαφορετική διάρθρωση των κομμάτων, την αναγκαιότητα ύπαρξης του και τις αρμοδιότητές του, όπως και για τις αρμοδιότητες της ευρωπαϊκής επιτροπής. Αναφέρθηκε ακόμη και ο θεσμός του Euroscola και οι δυνατότητες που προσφέρει (φυλλάδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής «Η ψηφοφορία για την Ευρώπη σου»). 3.2. Με ποιους τρόπους το πρόγραμμα (ή επιμέρους δράσεις που έχετε υλοποιήσει) συμβαδίζει με τις αρχές και τους σκοπούς του T4E; Γιατί κρίθηκε ότι ήταν σημαντικό για την προώθηση της ευρωπαϊκής ιδέας; Η ενασχόληση των μαθητών με θέματα που τους ήταν εντελώς άγνωστα, η ευρωπαϊκή ιδέα, οι φορείς και τα πρόσωπα, ενθουσίασαν τους μαθητές, οι οποίοι ένιωσαν ότι υπερέχουν έναντι άλλων που δεν έχουν παρόμοιες ευκαιρίες. Το ότι θα μπορούσαν να αναζητήσουν εργασία μέσα στην ένωση, ότι τα σύνορα τους δεν είναι αυτά που νόμιζαν, τους γέμισαν ελπίδα και όρεξη για παραγωγή υλικού. Η προώθηση της ευρωπαϊκής 3
ιδέας έδωσε φτερά, δυνάμωσε τη δημιουργικότητα, την αισιοδοξία των «ενεργών πολιτών» που θα νοιάζονται και θα αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες για ένα μέλλον με συνεχώς μεγαλύτερες και περισσότερες επιχειρηματικές ευκαιρίες, μια αειφορική διαχείριση του περιβάλλοντος με σκοπό όχι μόνο την επιβίωση αλλά την ποιοτική ζωή, η οποία θα αποβλέπει σε έναν πιο ασφαλή και υγιεινό τρόπο ζωής, προϋποθέτοντας τη γνωριμία με την έννοια της συνδημιουργίας και ανταλλαγής πληροφοριών και πρακτικών σε όλες τις εκφάνσεις της. Κυρίως επιδιώχθηκε να γίνει αντιληπτή από τους μαθητές η ανάγκη για στροφή προς την εκμετάλλευση όλων όσων μπορούμε να έχουμε (πρώτες ύλες κλπ), χωρίς επιπλέον έξοδα αλλά μέσα από τη δική μας σωστή διαχείριση και προσπάθεια για ότι παράγουμε και ότι μπορούμε να παράγουμε στο μέλλον, ολοκληρώνοντας ένα σύνολο πρωτοβουλιών και δράσεων που ξεκινά εντός της σχολικής κοινότητας για να επεκταθεί στην ελληνική ή και ευρύτερα στην ευρωπαϊκή κοινότητα (της οποίας είναι και οι ίδιοι μέλη) και στην παγκόσμια κοινότητα. Επιπροσθέτως, στοχεύοντας στο μέλλον, τέθηκε το διακύβευμα να αντιληφθούν τη δική τους ευθύνη, να συμμετέχουν και να δημιουργήσουν νέα στάνταρτς, αν χρειαστεί ως μελλοντικοί ευρωπαίοι πολίτες. Επίσης, μέσω της συνεργασίας με άλλα ευρωπαϊκά κράτη και τις καλές πρακτικές που αυτά εφαρμόζουν το πρόγραμμα απέβλεπε στο να αναγνωρίσουν ότι εντός της Ευρωπαϊκής Οικογένειας η συμμετοχή, η ανταλλαγή εμπειριών και ο από κοινού σχεδιασμός μπορεί να αποφέρει καλύτερα αποτελέσματα τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο υποστηρίζοντας το μότο: «όλοι μαζί πετυχαίνουμε!» 3.3. Διδακτικές προσεγγίσεις / μέθοδοι που υιοθετήθηκαν (συμπεριλαμβάνεται η χρήση τεχνολογίας, βιωματικών μεθόδων κλπ.) Όλα αυτά επιτεύχθηκαν μέσα από καινοτόμες δημιουργικές, βιωματικές μεθόδους διδασκαλίας, όπως ο καταιγισμός ιδεών και με αξιοποίηση και των τεχνολογιών της πληροφορικής και της επικοινωνίας, της συζήτησης, αλλά και με χειρωνακτική εργασία. 4
Όσον αφορά στην ΕΕ, ακολουθώντας την ερευνητική αποκαλυπτική μέθοδο και δουλεύοντας σε ομάδες, με τη χρήση ΤΠΕ, αναζήτησαν και οργάνωσαν τις πληροφορίες για τα όργανα, την ιστορία, τις χώρες, τα σύμβολα της. Η τάξη μετατράπηκε σε εργαστήριο. Η Ευρώπη έγινε έννοια κατανοητή και προσιτή και τουλάχιστον ξέρουμε πως αυτοί οι μαθητές γνωρίζουν ήδη τα σημαντικά καλά που παρέχει η ευρωπαϊκή οικογένεια. Συμμετέχοντας σε παιχνίδια ρόλων, φτιάχνοντας ένα ευρωπαϊκό κοινοβούλιο στην τάξη, εξέφρασαν τα ερωτήματά τους και τις σημερινές αγωνίες τους. Διάλεξαν μια ευρωπαϊκή χώρα και την εκπροσώπησαν με έναν εντελώς αυθόρμητο και εντυπωσιακό τρόπο και προσπάθησαν αναδεικνύοντας το διάλογο να λύσουν τις διαφορές και να μειώσουν τα οικονομικά προβλήματα της ευρωπαϊκής οικογένειας. Καταιγισμός ιδεών, απόψεων και πρακτικών για ένα καλύτερο αύριο. 4. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ - ΠΑΡΑΔΟΤΕΑ 4.1. Αναλυτική περιγραφή των δραστηριοτήτων Οι μαθητές χωρίστηκαν σε ομάδες των δύο και τριών ατόμων και μέσα από την ιστοσελίδα της ΕΕ στην Ελλάδα, αναζήτησαν όλες τις πληροφορίες για την ιστορία, τους θεσμούς, τα όργανα, τον ύμνο, τη σημαία κ.τ.λ. Έγινε συγκέντρωση και κριτική των πληροφοριών των ομάδων και παρουσίασαν τα αποτελέσματά της έρευνάς τους στην τάξη. Φυσικά συζητήθηκαν δύσκολα σημεία και ερωτήματα. Έγινε αναφορά στην προσπάθεια των χωρών να εισέλθουν στην οικογένεια της Ευρώπης, απαντήθηκαν ερωτήματα γιατί μπαίνουν κάποιοι όροι γι αυτό, τι μπορεί να επιτευχθεί έτσι κλπ. Οι μαθητές μέσα από την παρουσίαση και τη συζήτηση διαπίστωσαν την έλλειψη βασικών αναπτυξιακών δομών μέσα στη χώρα μας και ανακάλυψαν άλλες που λειτουργούν αποδοτικά για το καλό όλων στην ΕΕ. Στην κατανόηση της έννοιας «ενεργός πολίτης» μέσα στον κόσμο ιδιαίτερα βοήθησε το παιχνίδι ρόλων που στήθηκε στην τάξη που μεταμορφώθηκε σε ευρωκοινοβούλιο, με υποστηρικτές και μη των αναπτυξιακών εμπορικών δομών εντός της ευρωπαϊκής αγκαλιάς. 5
Τέλος, η αναζήτηση και παρουσίαση καλών πρακτικών έδειξε ότι οι πολιτικές σταδιακά γίνονται πράξη καθώς κυβερνήσεις, επιχειρήσεις και πολίτες προχωρούν σε δράσεις με τη χρήση πράσινης ενέργειας, σεβασμό στο περιβάλλον και κυρίως σεβασμό στην ανθρώπινη υπόσταση. 4.2. Παραδείγματα καλής πρακτικής στο πλαίσιο προώθησης της ευρωπαϊκής ιδέας όπως προέκυψαν από την υλοποίηση του προγράμματος/δράσεων. Οι μαθητές λειτούργησαν ομαδικά, όπως κατανόησαν μέσα από τις δράσεις που υλοποιήθηκαν ως τώρα ότι όλοι μαζί μπορούμε, ότι δεν είμαστε μόνοι μας,ότι μπορούμε να εξελιχθούμε και να αναπτυχθούμε σα λαός και σαν κράτος μέσα από κοινές λογικές, πρακτικές, δράσεις, νόμους και συμπεράσματα. Η πορεία και η εξέλιξη της ΕΕ διαχρονικά στηρίχτηκε στη συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών της και στον ανθρωπισμό που απορρέει διαχρονικά από συνθήκες όπως το διάταγμα της ανεξιθρησκίας των Μεδιολάνων, το Habeas Corpus ή ο χάρτης των θεμελιωδών δικαιωμάτων της ΕΕ που ενσωματώνει τις παραπάνω αρχές και ακόμη περισσότερα. Τέλος, η γνωριμία με την ευρωπαϊκή διάσταση της οικονομίας και των δυνατοτήτων της μέσω του ψηφιακού κυρίως υλικού αλλά και μέσα από τα παιχνίδια ρόλων, έδειξε στους μαθητές μας ότι κάθε μέλος έχει υποχρέωση να σέβεται και να συμμορφώνεται στην κοινή πολιτική και στις κοινές αποφάσεις για σημαντικά θέματα και ακολούθως να πρεσβεύει και να μοιράζεται τα αποτελέσματα,την εμπειρία και τη γνώση μεγαλώνοντας την παγκόσμια κοινότητα που θα αποτελείται και θα πρέπει να αποτελείται από ΕΝΕΡΓΟΥΣ πολίτες, οι οποίοι θα είναι συνειδητοί ΕΥΡΩΠΑΙΟΙ ΠΟΛΙΤΕΣ, οικονομικά δυνατοί, μέσα από κοινή προσπάθεια και οργανωμένη εργασία. Μέσα από ένα δυναμικό πρόγραμμα που δεν προλάβαμε να τελειώσουμε, μάθαμε πολύ καλά και θα το φωνάξουμε δυνατά και δυναμικά : «ΟΛΟΙ ΜΑΖΙ ΜΠΟΡΟΥΜΕ» 6