ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ ΜΕ ΒΙΝΤΕΟ ΜΕ ΤΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ TRANSANA 2

Ποιοτική Ανάλυση-Το Λογισµικό TRANSANA 2 ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ ΜΕ ΒΙΝΤΕΟ ΜΕ ΤΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ TRANSANA 2 Κατερίνα Μαύρου Πανεπιστήµιο Birmingham ΠΕΡΙΛΗΨΗ Στο άρθρο αυτό θα παρουσιάζεται µέρος της µεθοδολογίας διδακτορικής διατριβής η οποία αφορά µια σύγχρονη προσέγγιση στην ποιοτική έρευνα και στην ανάλυση δεδοµένων παρατήρησης από µαγνητοσκόπηση. Συγκεκριµένα αναλύεται και παρουσιάζεται η συλλογή, καταγραφή και ανάλυση δεδοµένων (µέρος από αυτά) µε το λογισµικό εργαλείο ποιοτικής έρευνας Transana2, καθώς και τα µεθοδολογικά συµπεράσµατα και συνέπειες για τη σύγχρονη εκπαιδευτική έρευνα. Η δυνατότητες του λογισµικού θα επεξηγηθούν µε λεπτοµέρεια στην παρουσίαση. 1. Εισαγωγή στην έρευνα Η παρούσα έρευνα έχει ως στόχο τη µελέτη της αλληλεπίδρασης µεταξύ των µαθητών της ειδικής εκπαίδευσης και των συµµαθητών τους (µεικτής ικανότητας ζευγάρια) στο σύνολο της γενικής τάξης, όταν συνεργάζονται σε δραστηριότητες στον ηλεκτρονικό υπολογιστή. Το σκεπτικό της έρευνας πηγάζει από την πρόσφατη εφαρµογή των σύγχρονων τεχνολογιών και του ηλεκτρονικού υπολογιστή στο κυπριακό εκπαιδευτικό σύστηµα, ως ένα δυναµικό µέσο προώθησης της µάθησης (Ministry of Education and Culture, 2002a). Και όπως πολύ σωστά σύµφωνα µε τους Light κ.ά (1987), καθώς ο ηλεκτρονικός υπολογιστής παίρνει σηµαντική θέση στην τάξη, η διαπίστωση της εκπαιδευτικής του αξίας και των προοπτικών του άρχισε να γίνεται πραγµατικότητα. Σύµφωνα µε τις εγκυκλίους του Υπουργείου Παιδείας (Ministry of Education, 2004) η ένταξη των Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνίας (ΤΠΕ) στη δηµοτική εκπαίδευση έχει ως στόχο: την ανάπτυξη βασικών δεξιοτήτων χρήσης της πληροφορικής σε όλους τους µαθητές της δηµοτικής εκπαίδευσης. τη χρήση των ΤΠΕ ως εργαλείο ενδυνάµωσης της διδασκαλίας τη χρήση των ΤΠΕ ως εργαλείο ενδυνάµωσης της µάθησης τη χρήση των ΤΠΕ ως µέσω στήριξης των µαθητών µε ειδικές ανάγκες την ανάµειξη τάξεων και σχολείων σε δραστηριότητες project 9 ο Συνέδριο Παιδαγωγικής Εταιρείας Κύπρου 1033

Κ. Μαύρου Η παρούσα έρευνα βασίζεται στο τέταρτο από τα πιο πάνω σηµεία την στήριξη των µαθητών µε ειδικές ανάγκες στο ενιαίο σχολείο-και έχει ως βασικό στόχο να εξετάσει µια από τις πτυχές της προοπτικής του «περιοριστικού µοντέλου του ενός υπολογιστή στην τάξη», µε τον όρο «περιοριστικό» να αναφέρεται στο µειωµένο αριθµό εξοπλισµού ένας υπολογιστής για κάθε τάξη (Κασουλίδης, 2001). Είναι γεγονός ότι σε κάθε εκπαιδευτική πραγµατικότητα η αρχική εφαρµογή των ΤΠΕ στην τάξη χαρακτηριζόταν και χαρακτηρίζεται από δυσκολίες που οφείλονται κυρίως στην έλλειψη αρκετών ηλεκτρονικών υπολογιστών σε µια τάξη. Για το λόγο αυτό, όπως και για λόγους διδακτικής µεθοδολογίας έχει δοθεί ιδιαίτερη έµφαση στη χρήση του ηλεκτρονικού υπολογιστή στη συνεργατική µάθηση (McAteer et al., 1991 ; Hooper, 1992). Με βάση τα πιο πάνω δεδοµένα στην κυπριακή εκπαιδευτική πραγµατικότητα, δηµιουργήθηκε το ακόλουθο ερώτηµα σε σχέση τόσο µε την αξιοποίηση του ηλεκτρονικού υπολογιστή στην τάξη όσο και µε την προώθηση της πιο αποτελεσµατικής ένταξης των παιδιών µε ειδικές ανάγκες στο σύνολο της γενικής τάξης: Θα µπορούσε ο ηλεκτρονικός υπολογιστής να αξιοποιηθεί ως µέσω προώθησης την ένταξης; Θα µπορούσε να αποτελέσει ένα µέσο βελτίωσης της αλληλεπίδρασης µεταξύ των συµµαθητών κυρίως όσον αφορά την αποδοχή και την κοινωνικοσυναισθηµατική όψη του θεσµού της ένταξης; Προτού βέβαια προβούµε σε οποιεσδήποτε εισηγήσεις είναι σηµαντικό να εξετάσουµε την επίδραση που µπορεί να έχει η συνεργασία των ενταγµένων µαθητών µε τους συµµαθητές τους µπροστά σε ένα ηλεκτρονικό υπολογιστή. Η επισήµανση συγκεκριµένων µορφών αλληλεπίδρασης θα βοηθήσει τόσο τους εκπαιδευτικούς όσο και τους ερευνητές στο θέµα να δοµήσουν καλύτερα δραστηριότητες συνεργατικής µάθησης, οι οποίες θα ενθαρρύνουν θετικές συµπεριφορές ανάµεσα στους συµµετέχοντες (Shahrimina and Butterworth, 2002). Ο στόχος λοιπόν της έρευνας αυτής είναι να παρατηρήσει την αλληλεπίδραση των παιδιών καθώς εργάζονται στο ηλεκτρονικό υπολογιστή και να εξετάσει της διάφορες µορφές λεκτικής και µηλεκτικής αλληλεπίδρασης µε έµφαση κυρίως στη συνεργασία και την κοινωνική συµπεριφορά. 2. Μεθοδολογία Συµµετέχοντες Στην έρευνα συµµετέχουν 30 ζευγάρια µαθητών δηµοτικής εκπαίδευσης ηλικιών 7-11 ετών (Β, Γ, και Ε τάξης). Οι µαθητές εργάζονται σε ζευγάρια τα οποία αποτελούνται από: ένα «παιδί µε ειδικές ανάγκες» όπως ορίζεται από τη νοµοθεσία για την εκπαίδευση των παιδιών µε ειδικές ανάγκες N. 113(I)/99 (Ministry of Education and Culture, 1999), το οποίο σύµφωνα µε τις αξιολογήσεις του παρουσιάζει ιδιαίτερες δυσκολίες στη γλωσσική ανάπτυξη, και ένα συµµαθητή του που δεν παρουσιάζει οποιεσδήποτε δυσκολίες και κατατάσσεται σύµφωνα µε τον εκπαιδευτικό της τάξης µαθητής καλής επίδοσης. Η εργασία σε ζευγάρια θεωρείται ως ίσως η πιο 9 ο Συνέδριο Παιδαγωγικής Εταιρείας Κύπρου 1034

Ποιοτική Ανάλυση-Το Λογισµικό TRANSANA 2 αποτελεσµατική µορφή οµαδοποίηση για τον ηλεκτρονικό υπολογιστή αφού και οι δύο συµµετέχοντες µπορούν να έχουν πραγµατική πρόσβαση στην οθόνη και στις συσκευές εισόδου (Cook and Finlayson, 1999). Τριάντα (30) ζευγάρια αποτελούν το συνολικό αριθµό συµµετεχόντων στην έρευνα. Για τους σκοπούς του άρθρου αυτού παρουσιάζεται µέρος των αποτελεσµάτων από τα ζευγάρια που συµµετέχουν στην έρευνα. ιαδικασίες Η επιλογή των συµµετεχόντων, το περιεχόµενο των δραστηριοτήτων και ο προγραµµατισµός της συλλογής των δεδοµένων έγιναν σε συνεργασία µε τους εκπαιδευτικούς της κάθε τάξης όπου φοιτούν οι µαθητές. Οι ραστηριότητες Η οµαδική εργασία στον υπολογιστή αποτελείται από δύο βασικές δραστηριότητες οι οποίος εµπλέκουν τη δηµιουργία µιας ιστορίας (story composition tasks). Η πρώτη δραστηριότητα-διάρκειας περίπου 10 λεπτών-αποτελείται από ένα κείµενο συµπλήρωσης όπου τα παιδιά καλούνται να συµπληρώσουν τα κενά µιας ιστορίας µε εικόνες και λέξεις (πολλαπλής επιλογής). Το τέλος της κάθε ιστορίας δεν δίνεται. Η επόµενη δραστηριότητα επίσης διάρκειας περίπου 10 λεπτών αποτελείται από εργασία γραπτής έκφρασης, όπου οι µαθητές καλούνται να σκεφτούν και να γράψουν ένα κοινό κείµενο όπου να δίνουν το τέλος της ιστορίας που δηµιούργησαν στην πρώτη δραστηριότητα. Το περιεχόµενο των δραστηριοτήτων είναι διαφορετικό ανάλογα µε την ηλικία και τάξη των µαθητών, και είναι βασισµένες σε κείµενα ή εργασίες της τάξης. Έχουν συνολικά δοθεί 3 διαφορετικές δραστηριότητες (1. Μια παράξενη ιστορία. 2. Μια περιπέτεια στο... 3. Μύθοι του Αισώπου). Λόγω του ότι οι δραστηριότητες δίνονται κατά τη διάρκεια το µαθήµατος στην τάξη, οι υπόλοιποι µαθητές εργάζονται επίσης σε ζευγάρια στις ίδιες δραστηριότητες αλλά σε µορφή φυλλαδίου και όχι στον ηλεκτρονικό υπολογιστή. 9 ο Συνέδριο Παιδαγωγικής Εταιρείας Κύπρου 1035

Κ. Μαύρου είγµα από την οθόνη της δραστηριότητας συµπλήρωσης κειµένου Οµαδοποίηση Η οµαδοποίηση έγινε µε «τυχαία» επιλογή του παιδιού χωρίς δυσκολίες από ένα αριθµό 5-6 παιδιών της τάξης τα οποία ο/η εκπαιδευτικός έχουν ορίσει ως µαθητές καλής και πολύ καλής επίδοσης. Όσον αφορά το µαθητή µε «ειδικές ανάγκες», είναι παιδί ενταγµένο στην τάξη το οποίο έχει οριστεί ως «παιδί µε ειδικές ανάγκες» από την Επαρχιακή Επιτροπή Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευση, και σύµφωνα µε το φάκελό του αντιµετωπίζει ιδιαίτερες δυσκολίες στη γλώσσα. Στις περισσότερες περιπτώσεις το παιδί αυτό αποτελούσε το µόνο τα συγκεκριµένα χαρακτηριστικά στην τάξη. Πρέπει να σηµειωθεί ότι οι οµάδες είναι οµοιογενείς ως προς το φύλο. Συλλογή εδοµένων Για τη συλλογή δεδοµένων χρησιµοποιούνται τα εξής µέσα: Ηµι-δοµηµένη κλίµακα παρατήρησης: Καταγραφή λεκτικών και µη λεκτικών δεδοµένων µε βάση την κλήρα παρατήρησης των Sylva et al. (1980), σε χρονικά διαστήµατα του ενός λεπτού. Η καταγραφή των παρατηρήσεων είναι ελεύθερη χωρίς προηγούµενη κωδικοποίηση συµπεριφορών. Ο διαχωρισµός σε διαστήµατα του 1 λεπτού γίνεται απλώς για σκοπούς καλύτερης οργάνωσης της παρατήρησης (Tesch, 1990). Συνεντεύξεις: Υπό µορφή ανεπίσηµης συνέντευξης-συζήτησης µε τους εκπαιδευτικούς της τάξης, τους εκπαιδευτικούς της ειδικής εκπαίδευσης και τυχαίας επιλογής µέρους των συµµετεχόντων (µαθητών). Οι συνεντεύξεις δεν εµπίπτουν στους στόχους του άρθρου αυτού και δε θα συζητηθούν περαιτέρω. 9 ο Συνέδριο Παιδαγωγικής Εταιρείας Κύπρου 1036

Ποιοτική Ανάλυση-Το Λογισµικό TRANSANA 2 Κατηγοριοποίηση εδοµένων Τα δεδοµένα της παρατήρησης καταγράφονται και αναλύονται σε δύο µέρη: Μη-λεκτική αλληλεπίδραση: Ο όρος αυτός αναφέρεται στη γενική δράση και αντίδραση των µαθητών (συµπεριφορά) και κατηγοριοποιείται ως προς το βαθµό συνεργασίας και θετικής ή αρνητικής κοινωνικο-συναισθηµατικής συµπεριφοράς. Λεκτική Αλληλεπίδραση: Η λεκτική αλληλεπίδραση αναφέρεται στην λεπτοµερέστερη ανάλυση της γλώσσας που χρησιµοποιούν οι µαθητές ως προς το περιεχόµενο και τη λειτουργικότητα των εκφράσεων που χρησιµοποιούνται και βασίζεται κυρίως στις κλίµακες των Stenström, (1994), Sinclair and Coulthard, (1992) και Francis and Huston (1992). Η κλίµακες έχουν προσαρµοστεί ανάλογα µε τις ανάγκες των ερωτηµάτων και στόχων της παρούσας έρευνας. Ανάλυση Η έρευνα συνδυάζει ένα µεικτό µοντέλο ποσοτικής και ποιοτικής ανάλυσης, µε έµφαση στην ποιοτική ανάλυση των µαγνητοσκοπήσεων. Ποσοτική ανάλυση και παρουσίαση δεδοµένων: Το µέρος αυτό περιορίζεται σε ποσοστιαία ανάλυση και παρουσίαση των διαφόρων µορφών λεκτικής και µη-λεκτικής αλληλεπίδρασης. Αυτή η ανάλυση χρησιµοποιείται περισσότερο ως ένα µέσο περιγραφικής στατιστικής των δεδοµένων της έρευνας και την απόδοση µια γενικότερης εικόνας της κατάστασης, για τη διευκόλυνση της ερµηνείας των δεδοµένων. Ποιοτική ανάλυση: ίνεται έµφαση στην ποιοτική ανάλυση των µαγνητοσκοπήσεων η οποία γίνεται κυρίως µε τη βοήθεια του λογισµικού ποιοτικής ανάλυσης Transana2 (Fassnact and Woods, 2002-2005). Το συγκεκριµένο λογισµικό είναι εξειδικευµένο στην ανάλυση και παρουσίαση δεδοµένων από µαγνητοσκοπήσεις και είναι το µόνο στο είδος του το οποίο δίνει τη δυνατότητα στον ερευνητή να χειριστεί ταυτόχρονα τόσο το αποµαγνητοφωνηµένο υλικό και γραπτό κείµενο όσο και το αντίστοιχο κοµµάτι από την µαγνητοσκόπηση. Η ανάλυση παρουσιάζει συλλογές (οµαδοποιήσεις) τύπων αλληλεπίδρασης των µαθητών µπροστά στον ηλεκτρονικό υπολογιστή ως προς: (α) τη λεκτική αλληλεπίδραση (ως προς το περιεχόµενο της συζήτησης) (β) τη µη-λεκτική αλληλεπίδραση (ως προς τη συνεργασία) (γ) τη συνύπαρξη των (α) και (β) σε συγκεκριµένα στιγµιότυπα της συνεργατικής δραστηριότητας των µαθητών ζευγαριών. (δ) την αλλαγή της συµπεριφοράς και αλληλεπίδρασής τους στην πάροδο του χρόνου κατά τη διάρκεια της εργασίας τους Η λειτουργικότητα και τα πλεονεκτήµατα του λογισµικού Transana θα αναλυθούν περισσότερο στην παρουσίαση µε συγκεκριµένα παραδείγµατα εφαρµογών. Στη 9 ο Συνέδριο Παιδαγωγικής Εταιρείας Κύπρου 1037

Κ. Μαύρου συνέχεια ακολουθούν κάποια από τα αποτελέσµατα της έρευνας και πως αυτά υποστηρίζουν τη χρήση του συγκεκριµένου λογισµικού. 3. Αποτελέσµατα-Προβληµατισµοί Στον πίνακα 1.1. που ακολουθεί παρουσιάζονται τα ποσοστά για τη µη-λεκτική αλληλεπίδραση όσον αφορά τη συνεργασία και αλληλεπίδραση των µαθητών για 6 από τα ζευγάρια. Όπως φαίνεται και στον πίνακα το µεγαλύτερο ποσοστό κατέχει η συνεργασία στη δραστηριότητα (Collaborative on-task-con) ενώ το µικρότερο ποσοστό αλληλεπίδρασης παρουσιάζεται στην αρνητική κοινωνικο-συναισθηµατική συµπεριφορά (Socio-emotional negative SEN). Πίνακας 1.1. Ποσοστά συνεργατικής συµπεριφοράς και αλληλεπίδρασης Category PairA PairB PairC PairD PairE PairF Collaborative on-task 61.5% 53.3% 72.4% 62.8% 59.62% 50.70% Socio-Emotional Positive 18% 28.9% 22.4% 26.6% 10.58% 18.31% Non-collaborative on-task 12.8% 3.4% 5.2% 5.3% 22.12% 14.08% Non-collaborative off task 7.7% 1.1% 0.0% 5.3% 7.69% 11.27% Socio-Emotional Negative 0.0% 13.3% 0.0% 0.0% 0.00% 5.63% Total 100.00% 100.00% 100.00% 100.00% 100.00% 100.00% Αν πάρουµε συγκεκριµένες περιπτώσεις όπως αυτή που φαίνεται στον πίνακα 1.2.που ακολουθεί θα παρατηρήσουµε αρχικά ότι από τα ποσοτικά στοιχεία παρατηρείται ένα αρκετά ψηλό ποσοστό αρνητικής κοινωνικο-συναισθηµατικής συµπεριφοράς. Πίνακας 1.2 Ποσοστά θετικής και αρνητικής κοινωνικο-συναισθηµατικής αλληλεπίδρασης Category Pair2 Pair7 Collaborative on-task 53,3% 69,0% Socio-Emotional Positive 28,9% 16,5% Non-collaborative on-task 3,4% 9,7% Non-collaborative off task 1,1% 4,8% Socio-Emotional Negative 13,3% 0,0% Ενώ σε πρώτη µατιά το ποσοστό δίνει µια συγκεκριµένη εικόνα για τη συναισθηµατική και κοινωνική αλληλεπίδραση µεταξύ των δύο παιδιών, µελετώντας το περιεχόµενο της αλληλεπίδρασης τα συµπεράσµατα µπορεί να είναι εντελώς διαφορετικά. Με βάση την ποιοτική ανάλυση µπορούµε εύκολα να εντοπίσουµε όλες τις στιγµές στη µαγνητοσκόπηση όπου το συγκεκριµένο ζευγάρι µαθητών, ή και όλοι οι συµµετέχοντες παρουσίασαν αυτή τη µορφή αλληλεπίδρασης και να εξετάσουµε από εκεί άλλους παράγοντες όπως: 9 ο Συνέδριο Παιδαγωγικής Εταιρείας Κύπρου 1038

Ποιοτική Ανάλυση-Το Λογισµικό TRANSANA 2 - ποιες άλλες µορφές µη λεκτικής αλληλεπίδρασης παρουσιάζονται την ίδια στιγµή; - ποιες µορφές λεκτικής αλληλεπίδρασης παρουσιάζονται εκεί (σε ότι αφορά περιεχόµενο και δοµή του λόγου) - σε ποια χρονική στιγµή φάση της εργασίας παρουσιάζεται αυτή η συµπεριφορά; Κάνοντας όµως µια έρευνα (Search) στο Transana2 εντοπίζουµε τις περιπτώσεις συνεργατικής αλληλεπίδρασης (CON) σε τρεις φάσεις: (α) αποµαγνητοφωνηµένο κείµενο (β) σηµειώσεις από την παρατήρηση (γ) συγκεκριµένα στιγµιότυπα από την αποµαγνητοφώνηση Παραδείγµατα των πιο πάνω παρουσιάζονται στους πίνακες που ακολουθούν, και θα επεξηγηθούν µε λεπτοµέρεια στην παρουσίαση: Συνεργασία Ανταπόκριση Λεκτική (Ανταπόκριση) Μη Λεκτική (Συνεργασία) Στιγµιότυπο Αποµαγνητοφωνηµένο Κείµενο Σηµειώσεις από Παρατήρηση Συλλογή M: στη λίµνη. θα πάνε στη λίµνη M: εδώ είναι η. M Εισηγείται και σχολιάζει M ιαβάζει δυνατά και δείχνει στην οθόνη I Το απολαµβάνει και γελά Παρουσιάζεται διαδικαστική δυσκολία-βοήθεια δασκάλας I επιβεβαιώνει και δείχνει στο πληκτρολόγιο CON R P2 I: Κυρία εδώ είναι, δεν είναι; Μ: Λοιπόν, αποφάσισαν να πάνε στη λίµνη M: Κύρία, άτε πάλε τα ίδια ουφ! M: Γιάννη πάτα εδώ να το αλλάξεις, ναι, εδώ τι νοµίζεις; I: Ο γιατρός; M ιαβάζει δυνατά Ι Αρπάζει το ποντίκι M Αποµακρύνεται - πίσω στην καρέκλα µε ένταση M Έρχεται και πάλι µπροστά, και προσπαθεί να εξηγήσει δείχνοντας στην οθόνη I Εισηγείται µε αβεβαιότητα M Κουνά το κεφάλι καταφατικά 9 ο Συνέδριο Παιδαγωγικής Εταιρείας Κύπρου 1039

Κ. Μαύρου Συνεργασία Πρωτοβουλία (έναρξη θέµατος) Λεκτική (Πρωτοβολία) Μη Λεκτική (Συνεργασία) Στιγµιότυπο Αποµαγνητοφωνηµένο Κείµενο Σηµειώσεις από Παρατήρηση Συλλογή M: Μια φορά κι ένα καιρό ήταν M ιαβάζει δυνατά ένας I Ακούει και εισηγείται CON I P2 δείχνοντας στην οθόνη M Ακούει M: Όχι, όχι µην το πατάς αυτό Όχι! εντάξει Ι: Αγελάδα Μ: Εντάξει M ιαφωνεί, και ρωτά την άποψη I Εισηγείται M Κουνά το κεφάλι καταφατικά Θετική Κοινωνικο-Συναισθηµατική - Πρωτοβουλία (έναρξη θέµατος) Λεκτική (Πρωτοβολία) Μη Λεκτική (Θετική Κ-Σ) Στιγµιότυπο Αποµαγνητοφωνηµένο Κείµενο Σηµειώσεις από Παρατήρηση Συλλογή M: Και τι συνέβηκε µετά... Βλέπεις; εδώ λέει ότι... Μ Σταµατά να διαβάζει και εξηγά προσεχτικά δείχνοντας στην οθόνη SEP I P2 I: Χµ.. ναι, κατάλαβα, Εντάξει, αυτό M: Κυρ- Αστυνόµε... I: Πάτα εδώ, σε αυτό M: Όχι, αυτό πρέπει να γίνει µπλε I: Α! καλά, προχώρα τότε... M: Αυτό που ψάχνεις θα το βρεις στο... Ι Σκέφτεται και συµφωνεί Μ ιαβάζει δυνατά Ι Εισηγείται Μ ιαφωνεί και εξηγεί Ι Αποδέχεται και συνεχίζουν Μ συνεχίζει να διαβάζει δυνατά 9 ο Συνέδριο Παιδαγωγικής Εταιρείας Κύπρου 1040

Ποιοτική Ανάλυση-Το Λογισµικό TRANSANA 2 4. Συµπεράσµατα - Μεθοδολογικά Για τους σκοπούς της παρούσας έρευνας, το λογισµικό Transana παρέχει την ευκαιρία εξέτασης στοιχείων της αλληλεπίδρασης των µαθητών µε µεγαλύτερη λεπτοµέρεια ούτως ώστε να εξηγήσουµε τις συγκεκριµένες µορφές συµπεριφοράς και πως αυτές επηρεάζουν την αλληλεπίδραση και γενικότερα την συνύπαρξή των παιδιών στο σύνολο της τάξης. Συµπερασµατικά, η ποιοτική ανάλυση δεδοµένων µαγνητοσκόπησης µε το Λογισµικό Transana παρουσιάζει πολλά πλεονεκτήµατα για την εκπαιδευτική έρευνα και φαίνεται να έχει πολλές προοπτικές στην ανάπτυξη νέων σύγχρονων µεθόδων έρευνας: ίνει τη δυνατότητα για δηµιουργία Βάσης εδοµένων Είναι δωρεάν. Το πρόγραµµα αναπτύσσεται στο Πανεπιστήµιο του Wisconsin- Madison στις ΗΠΑ και χρηµατοδοτείται από δωρεές. Παρέχει τη δυνατότητα Ανάλυσης Βίντεο σε 4 φάσεις: Παρουσίαση και Ανάλυση Κειµένου (και ήχου) συγχρονισµένο βίντεο Εντοπισµός και αναλυτική κατηγοριοποίηση συγκεκριµένων στιγµιότυπων Καθορισµός κωδικοποίησης και µηχανισµός αναζήτησης δεδοµένων σε κείµενο και βίντεο εξαγωγή πινάκων και χαρτογράφηση δεδοµένων έλεγχος υπόθεσης Εύκολη κοινοποίηση δεδοµένων και αποτελεσµάτων Έκδοση πολλαπλών χρηστών Συνεργατική Έρευνα Έχει τη δυνατότητα χειρισµού µεγάλων και πολλών αρχείων βίντεο ίνει ιεραρχική παρουσίαση και ανάλυση δεδοµένων: Σύνολο Μαγνητοσκοπήσεων Συγκεκριµένα κοµµάτια ανά θέµα, χρόνο, παιδί, οµάδα κτλ. Κείµενο (αποµαγνητοφώνηση, σηµειώσεις, κτλ. περισσότερα από ένα για κάθε βίντεο Οργάνωση δεδοµένων και αποτελεσµάτων σε Συλλογές Κωδικοποίηση Έρευνα Αναζήτηση µε απλά ή σύνθετα στοιχεία κωδικούς Παρέχει τη δυνατότητα δηµιουργίας νέων στιγµιότυπων (συλλογής) βίντεο µε συγκεκριµένο περιεχόµενο ανάλογα µε το ζητούµενο µε βάση την αναζήτηση Κατά τη διάρκεια της ερµηνείας των αποτελεσµάτων δίνει τη δυνατότητα εύκολης τοποθέτησης συγκεκριµένων στιγµιότυπων στο χρονικό και γενικό πλαίσιο του συνολικού µαγνητοσκοπηµένου γεγονότος 9 ο Συνέδριο Παιδαγωγικής Εταιρείας Κύπρου 1041

Κ. Μαύρου Παρέχει τη δυνατότητα παρουσίασης συµπερασµάτων και αποτελεσµάτων µε άµεση τεκµηρίωση από συγκεκριµένα στιγµιότυπα και ταυτόχρονη συγχρονισµένη παρουσίαση σχετικού κειµένου (αποµαγνητοφώνησης, σχολίων, σηµειώσεων κτλ.). Επίσης, για τους ερευνητές που επιθυµούν να εµβαθύνουν στον ήχο, ένταση και τόνο της φωνής, κτλ., το Transana παρέχει τη δυνατότητα οπτικής παρουσίασης ηχητικού κύµατος µέσα στο χρόνο. Το στοιχείο αυτό µπορεί να χρησιµοποιηθεί και ως µέσο πλοήγησης στο βίντεο και στο κείµενο µε βάση τη χρονική στιγµή. Γενικά το λογισµικό Transana, αποτελεί ένα σηµαντικό εργαλείο ανάλυσης βίντεο και παρέχει πολλές δυνατότητες για την εις βάθος ανάλυση περιπτώσεων (κυρίως για έρευνες case study). ίνει την ευκαιρία στον ερευνητή να έχει ταυτόχρονη πρόσβαση σε περισσότερες πτυχές µιας κατάστασης και να εµβαθύνει σε αυτή, µε βασικότερο πλεονέκτηµα την ταυτόχρονη και συγχρονισµένη παρουσίαση του βίντεο σε κάθε κοµµάτι ανάλυσης κειµένου. Αποτελεί πολύ χρήσιµο εργαλείο στην ανάλυση προφορικού λόγου και λεκτικής αλληλεπίδρασης, στοιχεία πολύ ουσιαστικά στο χώρο της εκπαίδευσης και της εκπαιδευτικής έρευνας. Αξίζει επίσης να σηµειωθεί ότι αν και το Transana έχει αρχικά αναπτυχθεί για τους σκοπούς εκπαιδευτικής έρευνας, σήµερα χρησιµοποιείται σε µεγάλο εύρος ερευνών σε πολλούς άλλους τοµείς. είγµα από την οθόνη του λογισµικού Transana 9 ο Συνέδριο Παιδαγωγικής Εταιρείας Κύπρου 1042

Ποιοτική Ανάλυση-Το Λογισµικό TRANSANA 2 ΑΝΑΦΟΡΕΣ Cook, D. and Finlayson, H. (1999). Interactive children, communicative teaching. ICT and classroom teaching. Buckingham: Open University Press Fassnact Ch., and Woods, D (2002-2006). Transana 2, Wisconsin: Center for Education Research. Francis, G. and Huston, S. (1992). Analysing everyday conversation. In M. Coulthard (Ed.) Advances in Spoken Discourse Analysis. London: Routledge. (pp. 123-161) Hooper, S. (1992) Cooperative Learning and Computer Based Instruction. Educational Technology Research and Development, 40, (3). 21-38. Kasoulides, A. (2001). To montelo tou enos electornicou ypologisti stin taxi: I prooptiki enos periorismou [The one-computer model in classroom: The prospect of a restriction]. Nicosia. Light, P., Foot, T., Colbourn, Ch. and McClelland, I. (1987). Collaborative Interactionsat the Microcomputer Keyboard. Educational Psychology, 7, (1), 13-21. McAteer, E., Anderson, T., Orr, M., Demissie, A. and Woherem, E. (1991). Computer- Assisted Learning and Groupwork: The Design of an Evaluation. Computers Education, 17, (1), 41-47. Ministry of Education and Culture (2002a), Information Technology in Primary Educaction: Note to the Head of Primary Education. Larnaka: District Office of Primary Education Ministry of Education and Culture, (1999). The 1999 Education Act for the Education of Children with Special Needs - N. 113(I)/99. Nicosia. Ministry of Education and Culture, (2004). Information Technology in Primary Education. MOEC: Nicosia. Shahrimina, M.I. and Butterworth, D.M (2002), Young children s collaborative interactions in a multimedia computer environment. Internet and Higher Education, 4, 203 215. Sinclair, J. and Coulthard, M. (1992). Towards an analysis of discourse. In M. Coulthard (Ed.) Advances in Spoken Discourse Analysis. London: Routledge. (pp. 1-34) Stenström, A.B. (1994). An Introduction to Spoken Interaction. London: Longman Sylva, K., Roy, C. and Painter, M (1980) Childwatching at Playgroup and Nursery School, London: Grant McIntyre Tesch, R. (1990). Qualitative Research: Analysis types and software tools. Basingstoke: The Falmer Press 9 ο Συνέδριο Παιδαγωγικής Εταιρείας Κύπρου 1043

Κ. Μαύρου 9 ο Συνέδριο Παιδαγωγικής Εταιρείας Κύπρου 1044