ΔΙΑΣΡΟΦΘ, ΠΑΧΤΑΡΚΙΑ, ΦΤΙΚΘ ΑΚΘΘ ΚΑΙ ΤΓΕΙΑ. Κϊςτασ Σςιλίδθσ Εργαςτιριο Τγιεινισ και Επιδθμιολογίασ, Ιατρικι χολι, Πανεπιςτιμιο Ιωαννίνων

Σχετικά έγγραφα
ΣΑ ΛΙΠΗ ΕΙΑΓΩΓΗ. (1 γραμμάριο λίπουσ αποδίδει 9-9,3 kcal ι περίπου 38 joule). ΕΙΔΗ ΛΙΠΩΝ. Tα λίπθ είναι τριϊν ειδϊν: τα κορεςμζνα λιπαρά οξζα,

ΕΙΑΓΩΓΙΚΑ ΣΟΙΧΕΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΧΡΗΙΜΟΣΗΣΑ ΜΕΣΑΛΛΩΝ. Τα μζταλλα ζχουν τριπλό ρόλο : Δομικό, λειτουργικό και ρυκμιςτικό.

Σρϊω Τγιεινά & Γυμνάηομαι Κερδίηω τθν υγεία μου

ΠΡΩΙΜΕ ΕΠΙΠΣΩΕΙ ΣΗ ΠΑΧΤΑΡΚΙΑ ΣΟ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΟ ΤΣΗΜΑ ΣΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

Οριςμοί Σωματικό βάροσ Αλκοόλ Καφεΐνθ Τροφζσ Οδθγίεσ. Γονιμότθτα και διατροφι

ANIMONDA Η ΠΡΩΣΗ ΕΠΙΛΟΓΗ ΓΙΑ ΣΗ ΓΑΣΑ Α

ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΣΑ ΦΤΣΟΧΗΜΙΚΑ. Καροτενοειδι. Χλωροφφλλθ και χλωροφυλλίνθ

ΚΑΡΑΜΑΝΩΛΑΚΗ ΔΕΠΟΙΝΑ Αϋ2 ΕΙΑΓΩΓΗ

Ποιά ςυμπλθρϊματα και ειδικά προϊόντα διατροφισ προςφζρουν ουςιαςτικι βοικεια ςτο αδυνάτιςμα;

Πόςθ ενζργεια καταναλϊνει το ςϊμα ςασ θμερθςίωσ

Φυςικι δραςτθριότθτα παιδιών και εφιβων ςτθ χώρα μασ: ςυμβολι ςτθν υγεία και παράγοντεσ που επθρεάηουν τθ ςυμμετοχι ςτθν άςκθςθ

Εξεταςτέα ύλη και αντίςτοιχα κεφάλαια των προτεινόμενων ςυγγραμμάτων

Επίδραςθ επιγενετικών μθχανιςμών κατά τθ διάρκεια τθσ ηωισ. Εμμ. Μ. Καραβιτάκθσ Παιδίατροσ Επιμ. Α ΜΕΝΝ Γ.Ν.Χανίων

Μεσογειακή Διατροφή Τι γνωρίζουμε για αυτή;

Διαηροθή μηηέρας και παιδιού ζε ζτέζη με ηην εμθάνιζη παιδικής λεσταιμίας

Προ- & μετα-αγωνιςτικό γεφμα Για ακλθτι βάρουσ 75kg. Μαρία Χολζβα, τελειόφοιτθ τμιματοσ Επιςτιμθσ Διαιτολογίασ & Διατροφισ Χαροκοπείου Πανεπιςτθμίου

Πρωτεΐνες (proteins) Υδατάνθρακες (carbohydrates) 13/7/2015. Ομάδες Τροφίμων (food groups) Θρεπτικά συστατικά (nutrients)

Αςκενισ με ΔΜΣ 32 kg/m 2 Διαιτθτικζσ ςυςτάςεισ. Μ. Γιαννακοφλια Αναπλθρϊτρια Κακθγιτρια Τμιμα Επιςτ. Διαιτολογίασ Διατροφισ Χαροκόπειο Ρανεπιςτιμιο

ΔΙΑΤΟΦΘ ΥΓΕΙΑ ΤΟΡΟΣ ΗΩΘΣ

ΕΩΣΕΡΙΚΟΙ ΜΗΧΑΝΙΜΟΙ. Θζλω ςε αυτό το κομμάτι, να μιλιςουμε λίγο για τουσ φυςικοφσ νόμουσ που υπάρχουν ςτο ςϊμα μασ και πϊσ το επθρεάηουν

ΓΕΝΙΚΕ ΤΜΒΟΤΛΕ ΓΙΑ ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΟΤ ΚΑΡΚΙΝΟΤ

ΡΟΛΟ ΣΩΝ ΜΙΣΟΧΟΝΔΡΙΩΝ

Υδατάνθρακες: σύνθετο και μπερδεμένο και στους καταναλωτές & επαγγελματίες υγείας

ΜΑΡΓΑΡΙΝΕ & ΦΤΣΙΚΕ ΣΕΡΟΛΕ : ΠΟΟ ΕΠΙΚΙΝΔΤΝΕ ΕΙΝΑΙ ΓΙΑ ΣΗΝ ΤΓΕΙΑ ΜΑ;

Η ΕΡΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΑΡΩΛΕΙΑΣ ΤΟΥ ΣΩΣΤΟΥ ΒΑΟΥΣ

Τπάρχει μεγάλθ διαφορά ανάμεςα ςτο χάςιμο βάρουσ και ςτο χάςιμο λίπουσ. Όταν παχαίνω, δεν κάνω τίποτε άλλο, από το αυξάνω το ςωματικό μου λίποσ!

Καρδιοχειρουργόσ μιλάει για την απάτη τησ χοληςτερίνησ!!!

«Η μεςογειακι διατροφι ωσ πρόταςθ. υγείασ και οικονομίασ»

Ομάδα «Κανελομπανάνες» Άνω Λιόζια, 2 ο ηεηράμηνο Υπεύθσνες Καθηγήηριες: Καηζαμάνη Μαρία ΠΕ19, Σύρμα Ειρήνη ΠΕ04

6-PACK ΚΟΙΛΙΑΚΫΝ, ΣΨΙΩΤΟΙ ΓΛΟΥΤΟΙ, ΑΡΑΩΟ ΣΫΜΑ, ΕΥΕΞΙΑ, ΩΑΑ, ΥΓΕΙΑ. Αυτι είναι θ εικόνα του τομζα τθσ φυςικισ κατάςταςθσ που προβάλλεται και

«Μεσογειακή δίαιτα και υγεία»

ΕΙΣΑΓΩΓΗ. Η μεσογειακή διατροφή είναι επίσης πλούσια σε βιταμίνες, ενώ η κύρια μορφή λίπους που χρησιμοποιείται είναι το ελαιόλαδο.

ΣΑ ΕΠΙΠΕΔΑ ΤΑΛΟΤΡΟΝΙΚΟΤ ΟΞΕΟ ΣΟΤ ΟΡΟΤ Ω ΔΕΙΚΣΗ ΒΑΡΤΣΗΣΑ ΣΗ ΙΝΩΗ Ε ΑΘΕΝΕΙ ΜΕ ΧΡΟΝΙΑ ΗΠΑΣΟΠΑΘΕΙΑ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΑΙΣΙΟΛΟΓΙΩΝ

Καρδιαγγειακή*υγεία! Διατροφή!&!Αντιγήρανση! Δημήτρης!Συκιανάκης! Gerontology & Antiaging Medicine!

Φάρμακα, Διατροφι & υμπεριφορά

ΓΑΛΑΣΑ-ΚΡΕΜΕ ΚΑΙ ΔΙΑΙΣΘΣΙΚΑ ΤΜΠΛΘΡΩΜΑΣΑ ΠΟΤ ΚΤΚΛΟΦΟΡΟΤΝ ΣΘΝ ΕΛΛΑΔΑ

Οι βιταμίνεσ, που βρίςκονται ςε μικρζσ ποςότθτεσ ςτισ περιςςότερεσ τροωζσ, βοθκοφν ςτον ζλεγχο ηωτικϊν ςωματικϊν λειτουργιϊν.

Τα ςυςτατικα των τροφϊν τα χωρίηουμε ςε δφο κατθγορίεσ:

10 Healthy Lifestyle Tips for Adults

ΣΑ ΕΞΙ ΔΙΑΣΡΟΦΙΚΑ ΠΑΡΑΣΡΑΣΘΜΑΣΑ ΣΟΤ ΠΟΛΙΣΙΜΟΤ

WARM-UP. Galazoulas Christos Lecturer of Basketball Coaching

ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΡΚΙΝΟΥ: ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΟ ΤΡΟΠΟ ΖΩΗΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ

NanoTech micro. Κερδίςτε τθ μάχθ απζναντι ςτα Βακτιρια!

NEW. Ν. ΨΥΧΙΚΟ: Κηυισίας & Κατεχάκη 76 ΟΜΑΔΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΑ ΓΤΜΝΑΣΙΚΗ

Φάρμακα, Διατροφι & Συμπεριφορά

Συνοπτικά τα αποτελζςματα τθσ μελζτθσ κατζγραψαν:

ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΑ Οι τροφές αυτές βρίσκονται στη βάση της διατροφικής πυραμίδας, είναι πλούσιες σε σύνθετους υδατάνθρακες, βιταμίνες της ομάδας Β, πρωτεΐνες,

» Η διατροφή που ρίχνει το ζάχαρο», από τον Κλινικό Διαιτολόγο -Βιολόγο Χάρη Δημοσθενόπουλο, M MedSci. SRD.

Λζγεται, ότι το εντερικό ςφςτθμα είναι ο δεφτεροσ μασ, εγκζφαλοσ!!! Είναι το μόνο όργανο που διακζτει αυτόνομο, ανεξάρτθτο νευρικό ςφςτθμα.

ΣΧΟΛΕΙΟ: 2 ο Λύκειο Κομοτηνής ΜΑΘΗΜΑ: Ερευνητική Εργασία ΤΑΞΗ: Α2 ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ:

ΚΤΣΣΑΡΟ ΙΙ. Κυτταρόπλαςμα. Οργανίδια. Πυρήνασ. Κυτταρικό τοίχωμα. = Ημίρρευςτθ και οριοκετθμζνθ ομογενισ μάηα.

ΜΑΚΡΟΘΡΕΠΣΙΚΑ ΚΑΙ ΜΙΚΡΟΘΡΕΠΣΙΚΑ ΤΣΑΣΙΚΑ

Η Μπάμα Τα παιδιά ανακαλφπτουν τισ δυςκολίεσ που αντιμετωπίηει μια φτωχι κοινότθτα τθσ Κζνυασ

8 Θ ΕΡΓΑΣΘΡΙΑΚΘ ΑΚΘΘ ΣΜΘΜΑ ΔΙΑΣΡΟΦΘ ΚΑΙ ΔΙΑΙΣΟΛΟΓΙΑ ΚΑΡΔΙΣΑ ΑΠΩΝΟΠΟΙΘΘ ΚΩΝΣΑΝΣΙΝΑ ΣΟΠΟΤΡΙΔΟΤ-ΜΑΡΙΑ ΠΑΠΑΔΟΠΟΤΛΟΤ- ΘΕΟΔΩΡΟ ΚΩΝΣΑΝΣΙΝΙΔΘ

Διατροφικζσ Συςτάςεισ για παιδιά και εφιβουσ 4-8 ετϊν 9-13 ετϊν ετϊν Γενικζσ πλθροφορίεσ Παραδείγματα μερίδασ Λαχανικά:

Επίδραςθ τθσ αντικατάςταςθσ του ενςιρϊματοσ αραβοςίτου από ενςίρωμα βικοκρικισ ςτθν ποςότθτα και χθμικι ςφςταςθ του αγελαδινοφ γάλακτοσ

Διατροφή στο παιδί και τον έφηβο Παραλείψεις και υπερβολές. Γιώτα Καφρίτσα

- Σετάρτθ ξεκοφραςθ (Ο)!!!

ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΕΦΗΒΕΙΑ

Η Υψθλισ ζναταςθσ Διαλειμματικι προπόνθςθ, είναι ζνα διεκνζσ επιτυχθμζνο πρωτόκολο εξάςκθςθσ, που ςυνδυάηει 2 από τισ πιο επιτυχθμζνεσ μεκόδουσ

Εξαρτιςεισ -Ναρκωτικά

Π.Δ. Λάγιου 05/2015. Διατροφή και νοσολογία. Διατροφή στη Δημόσια Υγεία. Διατροφικά στοιχεία. Διατροφή Τροφή - Τρόφιμα.

ΧΑΡΟΚΟΠΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ

ΑΛΕΞΑΝΔΕΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΡΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΥΜΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΦΙΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΤΟΦΗΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΤΟΦΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΙΑΣ ΡΤΥΧΙΑΚΗ ΕΓΑΣΙΑ

ΟΙ ΠΥΡΑΜΙΔΕΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΧΑΜΗΛΩΝ ΕΡΑΝΑΛΗΨΕΩΝ: ΕΡΙΛΕΞΤΕ ΜΙΑ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ, ΕΤΣΙ ΩΣΤΕ ΝΑ ΕΘΕΤΕ ΣΕ ΕΞΑΝΤΛΗΣΗ ΣΕ 8-10 ΕΡΑΝΑΛΗΨΕΙΣ

ΙΣΟΛΟΓΙΚΟΙ ΣΤΠΟΙ. Λζμφωμα (non-hodgkin) Στρωματικοί όγκοι (GIST)

ΑΛΛΑΓΗ ΤΡΟΠΟΥ ΖΩΗΣ ΠΟΥ ΤΑ ΚΑΤΑΦΕΡΝΟΥΜΕ ΚΑΙ ΠΟΥ ΟΧΙ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ

ΒΙΟΛΟΓΟΙ ΓΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥΣ

Στέργιος Ι. Τραπότσης Χειρουργός Ορθοπαιδικός Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ Διδάσκων ΤΕΦAΑ-ΠΘ

Θ ΚΑΣΑΜΕΣΡΘΘ ΘΕΡΜΙΔΩΝ ΕΙΝΑΙ ΑΝΑΚΡΙΒΘ ΜΘΛΑ ΚΑΡΟΣΑ ΝΣΟΜΑΣΕ

ΣΙ ΕΙΝΑΙ ΣΟ ΓΑΝΟΔΕΡΜΑ ΣΟ ΘΑΤΜΑ ΣΗ ΦΤΗ

6 ΓΕΥΜΑΤΑ ΜΕ 6 ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΤΟ ΚΑΘΕΝΑ!

ΑΣΛΑΝΣΙΚΗ ΕΝΩΗ ΠΑΝΕΤΡΩΠΑΪΚΟ STRESS TEST ΑΦΑΛΙΣΙΚΩΝ ΕΣΑΙΡΙΩΝ ΑΠΟΣΕΛΕΜΑΣΑ 2014

Διατροφικά βοηθήματα και βότανα για το θηλαςμό

Παχυςαρκία, Μεταβολικό φνδρομο & Άςκθςθ: Ο ρόλοσ του γονζα και του εκπαιδευτικοφ. Ελζνθ Δοφδα Αναπληρώτρια Καθηγήτρια

O Ιπποκράτης είχε πει το 400 π.χ. ότι το φαγητό πρέπει να είναι το φάρμακό σας και το φάρμακό σας πρέπει να είναι το φαγητό σας. Μεσογειακή διατροφή:

ΟΡΟΙΑΔΗΡΟΤΕ ΕΡΙΣΚΕΥΗ ΤΗΣ ΣΥΣΚΕΥΗΣ ΡΟΥ ΑΡΑΙΤΕΙ ΑΦΑΙΕΣΗ ΚΑΛΥΜΜΑΤΩΝ ΡΕΡΕΙ ΝΑ ΕΚΤΕΛΕΙΤΑΙ ΑΡΠ ΕΞΟΥΣΙΟΔΟΤΗΜΕΝΟ ΤΕΧΝΙΚΟ ΡΟΣΩΡΙΚΟ.

ΛΕΜΕ ΟΧΙ ΣΟ ΠΛΑΣΙΚΟ!!! ΛΕΜΕ ΟΧΙ ΣΙ ΠΛΑΣΙΚΕ ΑΚΟΤΛΕ!!!

ΔΕΛΤΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ONOMATEΠΩΝΥΜΟ: ΤΗΛΕΦΩΝΟ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΓΕΝΝΗΣΗΣ: ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ: ΤΑΞΗ/ΤΜΗΜΑ ΣΧΟΛΕΙΟ ΦΟΙΤΗΣΗΣ:

Ακράτεια οφρων είναι οποιαςδιποτε μορφισ ακοφςια απώλεια οφρων.

ΡΑΝΕΛΛΘΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2014 ΧΗΜΕΙΑ ΘΕΤΙΚΘΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΘΣ

ΑΠΟ ΤΗ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΣΤΑ ΓΕΝΕΤΙΚΑ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΤΡΟΦΙΜΑ

ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΘΘ ΝΕΡΟΤ!!!!

Μάκθμα 6: Άγχοσ ΚΑΣΑΝΟΗΗ ΠΡΟΦΟΡΙΚΟΤ ΛΟΓΟΤ

ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓIΑ. Επιμέλεια : Δρ. Ι. Δετοράκης

Δθμιτριοσ Θεοδϊρου Χειρουργόσ. Μονάδα Χειρουργικισ Ανωτζρου Πεπτικοφ Α Προπαιδευτικι Χειρουργικι Κλινικι ΕΚΠΑ. Ιπποκράτειο ΓΝΑ

ΙΑΤΡΟΦΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ/ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ

Εισαγωγή στερεών τρουών

Δια-γενεακι κινθτικότθτα

ΜΕΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΣΡΟΦΗ ΚΑΙ ΜΕΣΑΛΛΑΓΜΕΝΑ

ΒΙΩΙΜΕ ΕΦΑΡΜΟΓΕ ΓΕΩΘΕΡΜΙΑ ΧΑΜΗΛΗ ΕΝΘΑΛΠΙΑ ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Συν-νοσηρότητες στον Καρδιολογικό Ασθενή: Τι νεώτερο ςτη χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια. Αικατερίνθ Αυγεροποφλου Διευκφντρια ΕΤ

ΧΑΡΟΚΟΠΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΘΜΙΟ

ΑΕΟΒΙΟ ΚΑΙ ΑΝΑΕΟΒΙΟ ΣΚΑΛΟΡΑΤΙ

Tα ιδιαίτερα οφέλη το καλοκαίρι. Μεσογειακή διατροφή: Ο γευστικός θησαυρός του καλοκαιριού

Χθμεία Και Μαγειρικι. Project B 2

Διατροφή & εγκυμοσύνη. Νικ. Α. Βιτωράτος, MD Β Μαιευτική-Γυναικολογική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών Δ/ντής: Καθηγητής Γ.Κ.

ΠΑΓΚΌΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΝΕΦΡΟΥ 2017 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΕΦΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ

Designed by: Καραμανζασ Ιωακείμ

Transcript:

ΔΙΑΣΡΟΦΘ, ΠΑΧΤΑΡΚΙΑ, ΦΤΙΚΘ ΑΚΘΘ ΚΑΙ ΤΓΕΙΑ Κϊςτασ Σςιλίδθσ Εργαςτιριο Τγιεινισ και Επιδθμιολογίασ, Ιατρικι χολι, Πανεπιςτιμιο Ιωαννίνων

Αιτίεσ κανάτου Danaei G, et al. Plos Med 2009; 6:e1000058

Παράγοντεσ κινδφνου για ολικι κνθςιμότθτα Danaei G, et al. Plos Med 2009; 6:e1000058

Παράγοντεσ κινδφνου για κνθςιμότθτα από καρκίνο Peto J. Nature 2001; 411:390-95 Boffetta P, et al. Ann Oncol 2009; 20:550-5

Θ πρόςλθψθ τροφισ καλφπτει 1. Σθν αφξθςθ (παρζχει τουσ οικοδομικοφσ λίκουσ των κυττάρων) 2. Σθ ςυντιρθςθ του οργανιςμοφ (ανάπλαςθ και αποκατάςταςθ τθσ βιολογικισ φλθσ) 3. Σισ ενεργειακζσ απαιτιςεισ του οργανιςμοφ (βαςικόσ μεταβολιςμόσ, κερμορφκμιςθ, παραγωγι ενζργειασ)

Οι κερμιδικζσ ανάγκεσ του ανκρϊπου εξαρτϊνται 1. Βαςικό μεταβολιςμό 2. Μυϊκι εργαςία 3. Θλικία και φφλο 4. Κλιματολογικζσ ςυνκικεσ 5. Ειδικζσ καταςτάςεισ και νοςιματα

Βαςικζσ κατθγορίεσ κρεπτικϊν ουςιϊν 1. Δομικζσ (πρωτεΐνεσ, άλατα, νερό) που χρθςιμεφουν για τθν καταςκευι των ιςτϊν 2. Ενεργειακζσ (υδατάνκρακεσ *4 κερμίδεσ/γραμ+, λίπθ *9 κερμίδεσ/γραμ+, πρωτεΐνεσ *4 κερμίδεσ/γραμ+) που χρθςιμεφουν για τθν παραγωγι ενζργειασ 3. Ρυκμιςτικζσ (βιταμίνεσ, νερό, άλατα) που ςυμβάλουν ςε διάφορεσ λειτουργίεσ του οργανιςμοφ

Ποικιλία τροφίμων 1. Ελαχιςτοποεί τθν πικανότθτα ςθμαντικισ ζλλειψθσ κάποιου κρεπτικοφ ςυςτατικοφ, οι βιολογικζσ ιδιότθτεσ του οποίου μπορεί να μθν ζχουν μζχρι ςιμερα αναγνωριςτεί. 2. Κανζνα τρόφιμο δε κα πρζπει να αποκλείεται τελείωσ από τθ διατροφι.

Διατροφικζσ οδθγίεσ 1. Σρίγωνο ι πυραμίδα 2. υχνότθτεσ κατανάλωςθσ και όχι ακριβείσ ποςότθτεσ ςε γραμμάρια 3. Μικρομερίδα ι ςερβίριςμα (serving, περίπου το μιςό τθσ μερίδασ εςτιατορίου) 4. 22-23 μικρομερίδεσ/θμζρα ςε 3-4 γεφματα

Μία μικρομερίδα αδρά αντιςτοιχεί ςε 1. 1 φζτα ψωμιοφ (25 γραμ) 2. 100 γραμ πατάτεσ 3. Μιςό φλυτηάνι τςαγιοφ (50-60 γραμ) μαγειρευμζνου ρυηιοφ ι ηυμαρικϊν 4. 1 φλυτηάνι τςαγιοφ ωμά λαχανικά (100 γραμ) 5. 1 μιλο, 1 μπανάνα, 1 πορτοκάλι 6. 1 φλυτηάνι τςαγιοφ γάλακτοσ, 30 γραμ τυριοφ 7. 60 γραμ μαγειρευμζνου κρζατοσ ι ψαριοφ 8. 1 φλυτηάνι τςαγιοφ μαγειρευμζνων φαςολιϊν

Πυραμίδα μεςογειακισ διατροφισ

Πυραμίδα μεςογειακισ διατροφισ Καλι πθγι διαιτθτικϊν ινϊν

Πυραμίδα μεςογειακισ διατροφισ Κατατάςςονται ςτα λαχανικά, μοιάηουν περιςςότερα ςτα επεξεργαςμζνα δθμθτριακά, ζχουν υψθλό γλυκαιμικό δείκτθ

Γλυκαιμικόσ δείκτθσ 1. Ο ρυκμόσ που το ςάκχαρο του αίματοσ αυξάνεται/μειϊνεται μετά τθν κατανάλωςθ μιασ τροφισ 2. Θ γλυκόηθ προκαλεί τθ μζγιςτθ ζκκριςθ ινςουλίνθσ (γλυκαιμικόσ δείκτθσ 100) 3. Οι επεξεργαςμζνοι υδατάνκρακεσ (π.χ. άςπρο ψωμί) με υψθλό γλυκαιμικό δείκτθ (>50) δίνουν ενζργεια γριγορα, αλλά προκαλοφν άμεςθ αντίδραςθ τθσ ινςουλίνθσ, απότομθ αυξομείωςθ του ςακχάρου και πρόκλθςθ μεγαλφτερθσ λιπογζνεςθσ.

Πυραμίδα μεςογειακισ διατροφισ Περιορίςτε ηάχαρθ και υποκατάςτατά τθσ

Πυραμίδα μεςογειακισ διατροφισ Πλοφςια ςε διαιτθτικζσ ίνεσ, βιταμίνεσ, ιχνοςτοιχεία και αντι-οξειδωτικζσ ουςίεσ

Πυραμίδα μεςογειακισ διατροφισ Διακζτουν μερικά από τα υγιεινά χαρακτθριςτικά των λαχανικϊν και πρωτεΐνεσ μζτριασ βιολογικισ αξίασ

Πυραμίδα μεςογειακισ διατροφισ Προτιμάτε με χαμθλά λιπαρά ι άπαχα

Πυραμίδα μεςογειακισ διατροφισ 2 ποτιρια/θμζρα για άνδρεσ και 1 για γυναίκεσ, κραςί ι μπφρα; προςοχι λόγω νεότερων επιβαρυντικϊν μελετϊν!

Αναλογίεσ κρεπτικϊν ουςιϊν 1. 55-75% τθσ ολικισ κερμιδικισ προςλιψεωσ από υδατάνκρακεσ (5-10% ολιγοςακχαρίτεσ, 90% πολυςακχαρίτεσ) 2. 15-30% από λιπίδια (κυρίωσ πολυ- ι μονοακόρεςτα φυτικισ προελεφςεωσ) 3. 10-15% από πρωτεΐνεσ

Τπερ-κατανάλωςθ κερμίδων Joint WHO/FAO Expert Consultation on Diet, Nutrition and the Prevention of Chronic Diseases (2002: Geneva, Switzerland)

Τπερ-κατανάλωςθ λιπιδίων

Κατανάλωςθ φροφτων και λαχανικϊν

Παχυςαρκία 1. Προκαλείται από τθν υπερ-κατανάλωςθ επεξεργαςμζνων τροφϊν με υψθλό κερμιδικό ιςοηφγιο και τθν κακιςτικι ηωι 2. Δείκτεσ παχυςαρκίασ Δείκτθσ μάηασ ςϊματοσ Μικοσ περιφζρειασ μζςθσ (<102 εκ ςε άνδρεσ και <88 εκ ςε γυναίκεσ) Μικοσ περιφζρειασ μθρϊν Λόγοσ περιφζρειασ μζςθσ/μθρϊν 3. Προκαλεί αντοχι ςτθν ινςουλίνθ, φλεγμονϊδεσ περιβάλλον

Δείκτθσ μαηασ ςϊματοσ (body mass index) 1. Πθλίκο του ςωματικοφ βάρουσ ςε κιλά διαιροφμενο δια του φψουσ ςε μζτρα ςτο τετράγωνο (kg/m 2 ). 2. Κανονικόσ: 18.5 24.9 3. Τπζρβαροσ: 24.9 29.9 4. Παχφςαρκοσ: >30.0 5. θμαςία τθσ φυςικισ άςκθςθσ ςε άτομα με ίδιο δείκτθ μάηασ ςϊματοσ

Obesity Trends* Among U.S. Adults BRFSS, 1985 (*BMI 30, or ~ 30 lbs. overweight for 5 4 person) No Data <10% 10% 14%

Obesity Trends* Among U.S. Adults BRFSS, 1986 (*BMI 30, or ~ 30 lbs. overweight for 5 4 person) No Data <10% 10% 14%

Obesity Trends* Among U.S. Adults BRFSS, 1987 (*BMI 30, or ~ 30 lbs. overweight for 5 4 person) No Data <10% 10% 14%

Obesity Trends* Among U.S. Adults BRFSS, 1988 (*BMI 30, or ~ 30 lbs. overweight for 5 4 person) No Data <10% 10% 14%

Obesity Trends* Among U.S. Adults BRFSS, 1989 (*BMI 30, or ~ 30 lbs. overweight for 5 4 person) No Data <10% 10% 14%

Obesity Trends* Among U.S. Adults BRFSS, 1990 (*BMI 30, or ~ 30 lbs. overweight for 5 4 person) No Data <10% 10% 14%

Obesity Trends* Among U.S. Adults BRFSS, 1991 (*BMI 30, or ~ 30 lbs. overweight for 5 4 person) No Data <10% 10% 14% 15% 19%

Obesity Trends* Among U.S. Adults BRFSS, 1992 (*BMI 30, or ~ 30 lbs. overweight for 5 4 person) No Data <10% 10% 14% 15% 19%

Obesity Trends* Among U.S. Adults BRFSS, 1993 (*BMI 30, or ~ 30 lbs. overweight for 5 4 person) No Data <10% 10% 14% 15% 19%

Obesity Trends* Among U.S. Adults BRFSS, 1994 (*BMI 30, or ~ 30 lbs. overweight for 5 4 person) No Data <10% 10% 14% 15% 19%

Obesity Trends* Among U.S. Adults BRFSS, 1995 (*BMI 30, or ~ 30 lbs. overweight for 5 4 person) No Data <10% 10% 14% 15% 19%

Obesity Trends* Among U.S. Adults BRFSS, 1996 (*BMI 30, or ~ 30 lbs. overweight for 5 4 person) No Data <10% 10% 14% 15% 19%

Obesity Trends* Among U.S. Adults BRFSS, 1997 (*BMI 30, or ~ 30 lbs. overweight for 5 4 person) No Data <10% 10% 14% 15% 19% 20%

Obesity Trends* Among U.S. Adults BRFSS, 1998 (*BMI 30, or ~ 30 lbs. overweight for 5 4 person) No Data <10% 10% 14% 15% 19% 20%

Obesity Trends* Among U.S. Adults BRFSS, 1999 (*BMI 30, or ~ 30 lbs. overweight for 5 4 person) No Data <10% 10% 14% 15% 19% 20%

Obesity Trends* Among U.S. Adults BRFSS, 2000 (*BMI 30, or ~ 30 lbs. overweight for 5 4 person) No Data <10% 10% 14% 15% 19% 20%

Obesity Trends* Among U.S. Adults BRFSS, 2001 (*BMI 30, or ~ 30 lbs. overweight for 5 4 person) No Data <10% 10% 14% 15% 19% 20% 24% 25%

Obesity Trends* Among U.S. Adults BRFSS, 2002 (*BMI 30, or ~ 30 lbs. overweight for 5 4 person) No Data <10% 10% 14% 15% 19% 20% 24% 25%

Obesity Trends* Among U.S. Adults BRFSS, 2003 (*BMI 30, or ~ 30 lbs. overweight for 5 4 person) No Data <10% 10% 14% 15% 19% 20% 24% 25%

Obesity Trends* Among U.S. Adults BRFSS, 2004 (*BMI 30, or ~ 30 lbs. overweight for 5 4 person) No Data <10% 10% 14% 15% 19% 20% 24% 25%

Obesity Trends* Among U.S. Adults BRFSS, 2005 (*BMI 30, or ~ 30 lbs. overweight for 5 4 person) No Data <10% 10% 14% 15% 19% 20% 24% 25% 29% 30%

Obesity Trends* Among U.S. Adults BRFSS, 2006 (*BMI 30, or ~ 30 lbs. overweight for 5 4 person) No Data <10% 10% 14% 15% 19% 20% 24% 25% 29% 30%

Obesity Trends* Among U.S. Adults BRFSS, 2007 (*BMI 30, or ~ 30 lbs. overweight for 5 4 person) No Data <10% 10% 14% 15% 19% 20% 24% 25% 29% 30%

Obesity Trends* Among U.S. Adults BRFSS, 2008 (*BMI 30, or ~ 30 lbs. overweight for 5 4 person) No Data <10% 10% 14% 15% 19% 20% 24% 25% 29% 30%

Obesity Trends* Among U.S. Adults BRFSS, 2009 (*BMI 30, or ~ 30 lbs. overweight for 5 4 person) No Data <10% 10% 14% 15% 19% 20% 24% 25% 29% 30%

Obesity Trends* Among U.S. Adults BRFSS, 1990, 1999, 2009 (*BMI 30, or about 30 lbs. overweight for 5 4 person) 1990 1999 2009 No Data <10% 10% 14% 15% 19% 20% 24% 25% 29% 30%

Φυςικι άςκθςθ 1. Οποιαδιποτε κίνθςθ με χριςθ ςκελετικϊν μυϊν 2. Κακιςτικι ηωι, ελαφριάσ ζνταςθσ άςκθςθ, μζτριασ ζνταςθσ άςκθςθ, βαριάσ ζνταςθσ άςκθςθ 3. 4 κατθγορίεσ: ςτθ δουλειά (χειρονακτικά επαγγζλματα), ςτο ςπίτι (παραςκευι φαγθτοφ, κακαριςμόσ ςπιτιοφ, κθπουρικι), ςτισ μετακινιςεισ (περπάτθμα, ποδιλατο), ςτον ελεφκερο χρόνο (αεροβικζσ και αναεροβικζσ *π.χ. βάρθ+ αςκιςεισ) 4. Οδθγία: κάνε μζτριασ ζνταςθσ φυςικι άςκθςθ (π.χ. γριγορο βάδιςμα) για τουλάχιςτον 30 λεπτά/θμζρα.

Επιδράςεισ ςτθν υγεία 1. Ολικι κνθςιμότθτα 2. Καρδειαγγειακά νοςιματα 3. Καρκίνοι 4. ακχαρϊδθσ διαβιτθσ τφπου 2 5. Οςτεοπόρωςθ και κατάγματα οςτϊν 6. Νοςιματα των δοντιϊν

Παχυςαρκία και ολικι κνθςιμότθτα Berrington de Gonzalez A, et al. NEJM 2010; 363:2211-9

Παχυςαρκία και ολικι κνθςιμότθτα Berrington de Gonzalez A, et al. NEJM Lancet 2010; 2009; 363:2211-9 373:1083-96

Παχυςαρκία και ολικι κνθςιμότθτα Lancet 2009; 373:1083-96

Παχυςαρκία και κνθςιμότθτα από καρδιαγγειακά και καρκίνο Hu FB, et al. NEJM 2004; 351:2694-703

Φυςικι άςκθςθ, παχυςαρκία και ολικι κνθςιμότθτα Hu FB, et al. NEJM 2004; 351:2694-703

Διατροφι, παχυςαρκία, φυςικι άςκθςθ και καρδειαγγειακά νοςιματα Ιςχφσ του τεκμηρίου Προςτατευτική επίδραςη Καμία επίδραςη Πειςτικι Φυςικι άςκθςθ, λαχανικά και φροφτα Πρόςκετα βιτ. Ε Λινολεϊκό οξφ Ψάρι και λιπαρά οξζα ψαριϊν Κάλιο, μικρι-μζτρια κατανάλωςθ αλκοόλ (ςτεφανιαία νόςοσ) Επιβαρρυντική επίδραςη Μυριςτικό, παλμιτικό οξφ και trans λιπαρά οξζα Αλάτι Παχυςαρκία Πικανι Α-λινολενικό οξφ, ολεϊκό οξφ τεαρικό οξφ Χολθςτερόλθ Μθ αμυλοφχοι πολυςακχαρίτεσ Δθμθτριακά ολικισ, ξθροί καρποί Φυτικζσ ςτερόλεσ/ςτανόλεσ, φυλλικό οξφ Μεγάλθ κατανάλωςθ αλκοόλ (εγκεφαλικά επειςόδια) Καφζσ Δυνθτικι Φλαβονοειδι, προϊόντα ςόγιασ Λαουρικό οξφ Πρόςκετα β-καροτενίου Ανεπαρκισ Αςβζςτιο, μαγνιςιο, βιτ. C Τδατάνκρακεσ, ςίδθροσ Joint WHO/FAO Expert Consultation on Diet, Nutrition and the Prevention of Chronic Diseases (2002: Geneva, Switzerland)

Ιςχφσ του τεκμηρίου Διατροφι, παχυςαρκία, φυςικι άςκθςθ και καρκίνοι Προςτατευτική επίδραςη Επιβαρρυντική επίδραςη Πειςτικι Φυςικι άςκθςθ (παχζοσ εντζρου) Παχυςαρκία (οιςοφάγου, παχζοσ εντζρου, μαςτοφ ςε προ-εμμθνοπαυςιακζσ γυναίκεσ, ενδομθτρίου, νεφρϊν) Αλκοόλ (ςτοματικισ κοιλότθτασ, φάρυγγα, λάρυγγα, οιςοφάγου, ιπατοσ, μαςτοφ) Αφλατοξίνεσ (ιπατοσ) Κινζηικα παςτά ψάρια (ορο-φάρυγγα) Πικανι Δυνθτικι/ Ανεπαρκισ Λαχανικά και φροφτα (ςτοματικισ κοιλότθτασ, οιςοφάγου, ςτομάχου, παχζοσ εντζρου) Φυςικι άςκθςθ (μαςτοφ) Διαιτθτικζσ ίνεσ, ςόγια, ψάρι, ω-3 λιπαρά οξζα, καρωτενοειδι, βιτ. B2, B6, B12, C, D, E, φυλλικό οξφ, αςβζςτιο, ςελινιο, φλαβονοειδι, λιγνοειδι Επεξεργαςμζνο κρζασ (παχζοσ εντζρου) Αλάτι και παςτά προϊόντα (ςτομάχου) Τψθλισ κερμοκραςίασ φαγθτά και ποτά (ςτοματικισ κοιλότθτασ, φάρυγγα, οιςοφάγου) Ηωικά λίπθ, ετεροκυκλικζσ αμίνεσ, πολυκυκλικοί αρωματικοί υδρογονάνκρακεσ, νιτροςαμίνεσ Joint WHO/FAO Expert Consultation on Diet, Nutrition and the Prevention of Chronic Diseases (2002: Geneva, Switzerland)

Διατροφι, παχυςαρκία, φυςικι άςκθςθ και διαβιτθσ τφπου 2 Ιςχφσ του τεκμηρίου Πειςτικι Προςτατευτική επίδραςη Απϊλεια βάρουσ ςε υπζρβαρουσ και παχφςαρκουσ Φυςικι άςκθςθ Καμία επίδραςη Επιβαρρυντική επίδραςη Παχυςαρκία Ανδρικοφ τφπου παχυςαρκία Ζλλειψθ φυςικισ άςκθςθσ Πικανι Μθ αμυλοφχοι πολυςακχαρίτεσ Ακόρεςτα λιπαρά οξζα Δυνθτικι Ω-3 λιπαρά οξζα Λιπαρά οξζα Ανεπαρκισ Σρόφιμα με χαμθλό γλυκαιμικό δ. Βρεφικόσ κθλαςμόσ Βιτ. Ε, χρϊμιο, μαγνιςιο, μζτρια κατανάλωςθ οινοπνεφματοσ Trans λιπαρά οξζα Τπερβολικι κατανάλωςθ οινοπνεφματοσ Joint WHO/FAO Expert Consultation on Diet, Nutrition and the Prevention of Chronic Diseases (2002: Geneva, Switzerland)

Διατροφι, παχυςαρκία, φυςικι άςκθςθ και οςτεοπόρωςθ Ιςχφσ του τεκμηρίου Προςτατευτική επίδραςη Καμία επίδραςη Επιβαρρυντική επίδραςη Πειςτικι* Βιταμίνθ D Μεγάλθ κατανάλωςθ αλκοόλ Πικανι* Αςβζςτιο Φυςικι άςκθςθ Φκόριο Δυνθτικι Λαχανικά και φροφτα Φϊςφορο Αλάτι Μζτρια πρόςλθψθ οινοπνεφματοσ Προϊόντα ςόγιασ Μικρό ςωματικό βάροσ Πολφ χαμθλι ι πολφ υψθλι πρόςλθψθ πρωτεϊνϊν * ε θλικιωμζνουσ Joint WHO/FAO Expert Consultation on Diet, Nutrition and the Prevention of Chronic Diseases (2002: Geneva, Switzerland)

Διατροφι, παχυςαρκία, φυςικι άςκθςθ και νοςιματα των δοντιϊν Ιςχφσ του τεκμηρίου Προςτατευτική επίδραςη Καμία επίδραςη Επιβαρρυντική επίδραςη Σερθδόνα Πειςτικι Φκόριο Άμυλο Ολιγο-ςακχαρίτεσ Πικανι κλθρά τυριά, τςίχλεσ χωρίσ ηάχαρθ Φροφτα Δυνθτικι Ξυλιτόλθ, γάλα, διαιτθτικζσ ίνεσ Τποςιτιςμόσ Ανεπαρκισ Φροφτα Ξθρά φροφτα Περι-οδοντικι νόςοσ Πειςτικι τοματικι υγιεινι Αβιταμίνωςθ C Πικανι Δυνθτικι Τποςιτιςμόσ Ανεπαρκισ Αντι-οξειδωτικζσ ουςίεσ Πρόςκετα βιτ. Ε ουκρόηθ Joint WHO/FAO Expert Consultation on Diet, Nutrition and the Prevention of Chronic Diseases (2002: Geneva, Switzerland)

υνοπτικζσ διατροφικζσ οδθγίεσ Καταναλϊςτε ποικιλία τροφϊν και ποτϊν από όλεσ τισ βαςικζσ τροφικζσ ομάδεσ, μειϊνοντασ τθ λιψθ κορεςμζνων και trans λιπαρϊν οξζων, πρόςκετθσ ηάχαρθσ, αλατιοφ και οινοπνεφματοσ.