ΕΘΡΑΓΩΓΗ Ρ ΗΜ ΟΞΚΘΘΙΗ ΞΘΙΞΜΞΛΘΑ

1 Λ Η Λ Α Ι Ξ Θ Μ Ω Μ Θ Ξ Κ Ξ Γ Θ Α Ρ Α Ι Α Δ Η Λ Α Ϊ Ι Ξ Ε Ξ Ρ 2 0 1 1-2 0 1 2 Α Ε Ν Α Λ Η Μ Ξ ΕΘΡΑΓΩΓΗ Ρ ΗΜ ΟΞΚΘΘΙΗ ΞΘΙΞΜΞΛΘΑ Λ Ε Π Ξ Ρ Α Ε Ο Α Λ Α Θ Η Λ Α Α Λ Θ Ι Π Ξ Ξ Θ Ι Ξ Μ Ξ Λ Θ Ι Η Ρ

Ξριζμοί: ΙΑΟΘΑΚΘΡΛΞΡ ΙΑΘ ΑΝΕΘΡ 2 έλεια σποκαηάζηαηα αγαθά: Όηαλ ν θαηαλαισηήο είλαη δηαηεζεηκέλνο λα ππνθαζηζηά ην έλα κε ην άιιν ζε κηα ζηαζεξή αλαινγία. Η απινύζηεξε πεξίπησζε ηέιεησλ ππνθαηάζηαησλ αγαζώλ είλαη απηή πνπ ν θαηαλαισηήο είλαη δηαηεζεηκέλνο λα ππνθαηαζηήζεη ηα αγαζά ζε κηα ζρέζε έλα πξνο έλα. (π.ρ. κπιε κνιύβη θόθθηλν κνιύβη) έλεια ζσμπληρωμαηικά αγαθά: Δίλαη ηα αγαζά πνπ θαηαλαιώλνληαη πάληνηε καδί ζε ζηαζεξέο αλαινγίεο. Δίλαη αγαζά πνπ ζπκπιεξώλνπλ ην έλα ην άιιν. (π.ρ. αξηζηεξό δεμί παπνύηζη, θαθέο δάραξε).

ΕΚΑΡΘΙΞΗΑ ΖΗΗΡΗΡ ΙΑΘ ΟΠΞΡΦΞΠΑΡ Ο βαζκόο αληαπόθξηζεο ηεο δεηνύκελεο ή ηεο πξνζθεξόκελεο πνζόηεηαο ζηηο κεηαβνιέο ηεο ηηκήο νλνκάδεηαη ειαζηηθόηεηα (δήηεζεο ή πξνζθνξάο αληίζηνηρα) σο πξνο ηελ ηηκή. Ελαζηικόηηηα ζήηηζης πνζνζηηαία κεηαβνιή ηεο πνζόηεηαο ΓQ Ρ ε D = ----------------------------------------------- = ------- ----- πνζνζηηαία κεηαβνιή ηεο ηηκήο ΓΡ Q Αλ κηα αύμεζε ηεο ηηκήο θαηά 10% νδεγήζεη ζε κείσζε ηεο δεηνύκελεο πνζόηεηαο θαηά 20% ηόηε ε ειαζηηθόηεηα δήηεζεο ηζνύηαη κε 2. Αλ κηα αύμεζε ηεο ηηκήο θαηά 10% νδεγήζεη ζε κείσζε ηεο δεηνύκελεο πνζόηεηαο θαηά 5% ηόηε ε ειαζηηθόηεηα δήηεζεο ηζνύηαη κε 0,5. 3

Η ε D ζεσξείηαη πςειή όηαλ ηζνύηαη κε κεγάιν αξλεηηθό αξηζκό. Αλ ε D > 1 ηόηε ε δήηεζε ιέγεηαη ειαζηηθή. Η ε D ζεσξείηαη ρακειή όηαλ ηζνύηαη κε κηθξό αξλεηηθό αξηζκό. Αλ ε D < 1 ηόηε ε δήηεζε ιέγεηαη αλειαζηηθή. 4

Ελαζηικόηηηα ζήηηζης και κλίζη ηης καμπύλης ζήηηζης Η θιίζε ηεο θακπύιεο δήηεζεο επεξεάδεη ηελ ειαζηηθόηεηα αιιά δελ ηαπηίδεηαη κε απηήλ. Π.ρ. όηαλ ε δήηεζε αληηζηνηρεί ζε επζεία γξακκή κε αξλεηηθή θιίζε, ελώ θαηά κήθνο ηεο γξακκήο ε θιίζε είλαη ζηαζεξή, ε ειαζηηθόηεηα κεηαβάιιεηαη όπσο δείρλεη ην ζρήκα. 5 ην κέζν Μ ηεο θακπύιεο ε D = 1, ελώ γηα ηηκέο κεγαιύηεξεο ηνπ Ρ Μ, ε D > 1 θαη γηα ηηκέο κηθξόηεξεο ηνπ Ρ Μ, ε D < 1.

Ελαζηικόηηηα ζήηηζης και ζσνολικά έζοδα Όηαλ εμεηάδνπκε κεηαβνιέο ζηελ πξνζθνξά ή ηε δήηεζε, κηα κεηαβιεηή πνπ ζέινπκε ζπρλά λα ιάβνπκε ππόςε καο είλαη ηα ζπλνιηθά έζνδα (ή ζπλνιηθή δαπάλε), δει. ηα πνζά πνπ πιεξώλνπλ νη αγνξαζηέο θαη εηζπξάηηνπλ νη πσιεηέο γηα έλα αγαζό. Σα ζπλνιηθά έζνδα είλαη TR = P Q. Πώο κεηαβάιινληαη ηα ζπλνιηθά έζνδα όηαλ κεηαβάιιεηαη ε ηηκή; Η απάληεζε είλαη όηη απηό εμαξηάηαη από ηελ ειαζηηθόηεηα σο εμήο: Όηαλ ε D > 1, νη κεηαβνιέο ησλ ζπλνιηθώλ εζόδσλ είλαη ζε αληίζεηε θαηεύζπλζε από ηηο κεηαβνιέο ηεο ηηκήο Όηαλ ε D < 1, νη κεηαβνιέο ησλ ζπλνιηθώλ εζόδσλ είλαη πξνο ηελ ίδηα θαηεύζπλζε κε ηηο κεηαβνιέο ηεο ηηκήο Όηαλ ε D = 1, ηα ζπλνιηθά έζνδα παξακέλνπλ ακεηάβιεηα. 6

7 Ελαζηικόηηηα ζήηηζης για ηο προϊόν μιας επιτείρηζης και ολόκληροσ ηοσ κλάδοσ Σν κέγεζνο ηεο ειαζηηθόηεηαο δήηεζεο δηαθέξεη αλάινγα κε ην αλ αλαθέξεηαη ζην πξντόλ κηαο κόλν επηρείξεζεο ή νιόθιεξνπ ηνπ θιάδνπ. Δίλαη δπλαηόλ ε δήηεζε κηαο κόλν επηρείξεζεο λα είλαη πνιύ ειαζηηθή (π.ρ. αγξνηηθά πξντόληα). Η ειαζηηθόηεηα δήηεζεο ηνπ θιάδνπ ηαπηίδεηαη κε ηελ ειαζηηθόηεηα δήηεζεο κηαο επηρείξεζεο κόλν όηαλ ππάξρεη κνλνπώιην.

Οροζδιοριζηικοί παράγονηες ηης ελαζηικόηηηας ζήηηζης 8 1. Αξηζκόο θαη ζπγγέλεηα ππνθαηάζηαησλ πξντόλησλ. Όζν πεξηζζόηεξα θαη θαιύηεξα ππνθαηάζηαηα έρεη έλα πξντόλ ηόζν κεγαιύηεξε ζα είλαη ε ειαζηηθόηεηα δήηεζεο. Ο βαζκόο δπλαηόηεηαο ππνθαηάζηαζεο εμαξηάηαη από ην πόζν ζηελά νξίδνπκε ην πξντόλ (π.ρ. εθεκεξίδεο εθεκεξίδα «Καζεκεξηλή»). 2. πνπδαηόηεηα ηνπ πξντόληνο ζην ζπλνιηθό εηζόδεκα. Όζν κεγαιύηεξν κέξνο ηνπ εηζνδήκαηνο δηαηίζεηαη γηα ηελ αγνξά ηνπ πξντόληνο, ηόζν κεγαιύηεξε είλαη ε ειαζηηθόηεηα δήηεζεο (π.ρ. απηνθίλεηα ζπίξηα). 3. πνπδαηόηεηα ηεο αλάγθεο πνπ ηθαλνπνηεί ην πξντόλ. Όζν πην απαξαίηεην είλαη ην πξντόλ ηόζν κηθξόηεξε είλαη ε ειαζηηθόηεηα δήηεζεο. 4. Γηάξθεηα ρξνληθήο πεξηόδνπ. Η ειαζηηθόηεηα δήηεζεο είλαη πςειόηεξε όηαλ εμεηάδνληαη καθξύηεξα ρξνληθά δηαζηήκαηα.

5. Γηάξθεηα δσήο ησλ πξντόλησλ. Η δήηεζε γηα ηα δηαξθή αγαζά έρεη ζπλήζσο πςειόηεξε ειαζηηθόηεηα από ηε δήηεζε γηα ηα κε δηαξθή. 6. Ο βαζκόο θνξεζκνύ ηεο αγνξάο γηα έλα ζπγθεθξηκέλν πξντόλ. Αλ ε αγνξά είλαη θνξεζκέλε (π.ρ. αλ όινη έρνπλ ήδε έλαλ Η/Τ) ηόηε ε ειαζηηθόηεηα δήηεζεο είλαη κηθξή. 7. Γηαλνκή εηζνδήκαηνο θαη εηζνδεκαηηθέο νκάδεο. Αλ ην πξντόλ απεπζύλεηαη ζε κηα πνιππιεζή νκάδα, ε ειαζηηθόηεηα δήηεζεο είλαη πςειή. 9

Ρηασροειδής ελαζηικόηηηα ζήηηζης πνζνζηηαία κεηαβνιή ηεο πνζόηεηαο ηνπ Α ΓQ Α Ρ Β ε ΑΒ = ----------------------------------------------------- = ------- ------ πνζνζηηαία κεηαβνιή ηεο ηηκήο ηνπ Β ΓΡ Β Q Α Γηα ππνθαηάζηαηα αγαζά ε ΑΒ > 0 Γηα ζπκπιεξσκαηηθά αγαζά ε ΑΒ < 0 Γηα αλεμάξηεηα αγαζά ε ΑΒ = 0 Επίδραζη ηοσ ειζοδήμαηος ζηη ζήηηζη Δηζνδεκαηηθή ειαζηηθόηεηα δήηεζεο: πνζνζηηαία κεηαβνιή ηεο πνζόηεηαο ηνπ Α ΓQ Α Ι ε = ----------------------------------------------------- = ------- ------ πνζνζηηαία κεηαβνιή ηνπ εηζνδήκαηνο ΓΙ Q Α Καλνληθά αγαζά: ε > 0 Καηώηεξα αγαζά: ε < 0 Πνιπηειή αγαζά: ε > 1 Αγαζά πξώηεο αλάγθεο: 0 < ε < 1 10

Ελαζηικόηηηα προζθοράς πνζνζηηαία κεηαβνιή ηεο πνζόηεηαο ΓQ Ρ ε = ----------------------------------------------- = ------- ----- (ε S > 0) S πνζνζηηαία κεηαβνιή ηεο ηηκήο ΓΡ Q Οροζδιοριζηικοί παράγονηες ηης ελαζηικόηηηας προζθοράς 11 1. Ο ρξόλνο. Δίλαη ν θύξηνο παξάγνληαο πνπ επεξεάδεη ηελ πξνζθνξά. Όζν κεγαιύηεξν είλαη ην ρξνληθό δηάζηεκα πνπ εμεηάδεηαη, ηόζν πην εθηθηή είλαη ε πξνζαξκνγή ηεο παξαγσγήο θαη ηόζν πην ειαζηηθή ε πξνζθνξά. 2. Ο βαζκόο εμεηδίθεπζεο ησλ παξαγσγηθώλ ζπληειεζηώλ. Όζν πην εμεηδηθεπκέλνη παξαγσγηθνί ζπληειεζηέο απαηηνύληαη γηα ηελ παξαγσγή ηόζν κηθξόηεξε είλαη ε ειαζηηθόηεηα πξνζθνξάο.

Ορακηικές εθαρμογές ηης ελαζηικόηηηας Η έλλνηα ηεο ειαζηηθόηεηαο έρεη πνιιέο εθαξκνγέο. Διαζηηθόηεηα δήηεζεο Λήςε επηρεηξεκαηηθώλ απνθάζεσλ σο πξνο ηηο κεηαβνιέο ηεο ηηκήο Κπβεξλεηηθή πνιηηηθή (θόξνη) 12 Διαζηηθόηεηα πξνζθνξάο Έζνδα αγξνηώλ. Αλ ε ειαζηηθόηεηα πξνζθνξάο είλαη πνιύ κηθξή θαη ε ειαζηηθόηεηα δήηεζεο κηθξή, ηόηε κηα θαιή εζνδεία κπνξεί λα νδεγήζεη ζε κείσζε ηνπ αγξνηηθνύ εηζνδήκαηνο.

13

14 Η επίπησζε ησλ έκκεζσλ θόξσλ Δίδακε όηη όηαλ έλα αγαζό θνξνινγείηαη, νη αγνξαζηέο θαη πσιεηέο κνηξάδνληαη ην βάξνο ηνπ θόξνπ. ε ηη κεξίδηα όκσο; Απηό εμαξηάηαη από ηηο ζρεηηθέο ειαζηηθόηεηεο ηεο πξνζθνξάο θαη ηεο δήηεζεο. Ο γεληθόο θαλόλαο είλαη όηη ην θνξνινγηθό βάξνο πέθηεη πεξηζζόηεξν ζηελ πιεπξά πνπ είλαη ιηγόηεξν ειαζηηθή.

15