ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Πειραιά Τεχνολογικού Τομέα ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΓΙΑ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΑ ΣΤΕΛΕΧΗ Ενότητα # 6: Η Χρονική διάσταση των ερευνών Μιλτιάδης Χαλικιάς Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων
Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς. 2
Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Πειραιά Τεχνολογικού Τομέα» έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 3
Σκοποί Ενότητας Η ενότητα αυτή εστιάζει στη Χρονική διάσταση των ερευνών. 4
Περιεχόμενα Ενότητας Συγχρονικές και Διαχρονικές Μελέτες Η μελέτη τάσης (trend study) Η μελέτη κοόρτης (cohort study) Η μελέτη πάνελ (panel study) Κατά προσέγγιση διαχρονικές μελέτες 5
Ο παράγοντας χρόνος Ο χρόνος είναι σημαντικός παράγοντας στη διεξαγωγή μιας έρευνας Όπως είδαμε και στη νομοθετική εξήγηση η χρονική αλληλουχία των γεγονότων και των καταστάσεων καθορίζει αιτίες και αποτελέσματα. Οι ερευνητές διαχωρίζουν το σχεδιασμό της έρευνάς τους σε Συγχρονικές και Διαχρονικές μελέτες. 6
Συγχρονικές Μελέτες Συγχρονική είναι μια μελέτη που βασίζεται σε παρατηρήσεις που αντιπροσωπεύουν ένα συγκεκριμένο σημείο στο χρόνο και αφορούν σε μια συγκεκριμένη κατηγορία πληθυσμού. Παραδείγματα είναι όλες οι δημοσκοπήσεις που αφορούν στην πρόθεση ψήφου των κατοίκων μιας χώρας. Ακόμα συγχρονική μελέτη έχουμε όταν ένας ερευνητής θέλει να καταγράψει την αποδοχή ενός προϊόντος σε ένα πληθυσμό σε μια δεδομένη χρονική στιγμή κ.ο.κ. 7
Διαχρονικές Μελέτες Οι Διαχρονικές Μελέτες περιλαμβάνουν δεδομένα που αντλήθηκαν σε διαφορετικά χρονικά διαστήματα. χωρίζουμε σε τρεις κατηγορίες. Η μελέτη τάσης (trend study) Η μελέτη κοόρτης (cohort study) Η μελέτη πάνελ (panel study) 8
Μελέτη τάσης (trend study) Η μελέτη τάσης (trend study) καταγράφει ένα δεδομένο χαρακτηριστικό κάποιου πληθυσμού σε διάφορες χρονικές περιόδους. Παράδειγμα τέτοιας μελέτης είναι η μελέτη του ποσοστού των αναλφάβητων στην Ελλάδα το 1920, 1940, 1960 και 1980. 9
Μελέτη κοόρτης (cohort study) Η μελέτη κοόρτης (cohort study) παρατηρεί τις μεταβολές αντιλήψεων, συνηθειών κ.λπ σένα συγκεκριμένο υποπληθυσμό, σε διάφορες χρονικές στιγμές. Παράδειγμα είναι η μελέτη της γνώμης των γεννηθέντων το 1950 ως προς το πολιτικό σύστημα της χώρας τους (συνήθως σε τέτοιες έρευνες μελετάται αν αλλάζει ο προσανατολισμός των ψηφοφόρων ανάλογα με την ηλικία, αν είναι αριστερός δεξιός κ.λπ). Έτσι μπορούμε να μετράμε τον πολιτικό προσανατολισμό των γεννηθέντων το 1950 ανά δεκαετία μετά το 1970. 10
Μελέτη πάνελ (panel study) Η μελέτη πάνελ (panel study) αντλεί τα δεδομένα της από το ίδιο σύνολο ατόμων ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Για παράδειγμα μελετάμε τη γνώμη για τη θρησκεία των ίδιων ατόμων ανά δεκαπέντε χρόνια. Είναι σαφές ότι τα πιο τεκμηριωμένα αποτελέσματα θα τα εξάγουμε από μελέτες πάνελ. Όμως το σύνολο των ερωτηθέντων (πάνελ) είναι δύσκολο να διατηρηθεί το ίδιο με την πάροδο του χρόνου. Συγκεκριμένα οι συνηθέστερες απώλειες προέρχονται από την άρνηση των συμμετεχόντων να συνεχίσουν την έρευνα, άλλοτε όμως, οφείλονται στη φυσική απώλεια των μονάδων ανάλυσης, ή αλλαγή τόπου κατοικίας τους, κ.λπ. 11
Κατά προσέγγιση διαχρονικές μελέτες Οι ερευνητές μπορούν να εξαγάγουν κατά προσέγγιση συμπεράσματα για διαχρονικές διαδικασίες, ακόμα και όταν έχουν στη διάθεσή τους μόνο συγχρονικά δεδομένα. Πιο συγκεκριμένα υπονοούν διαδικασίες που εξελίσσονται με τη πάροδο του χρόνου, εξάγουν λογικά συμπεράσματα και ζητούν από τα άτομα να ανακαλέσουν παλαιότερες συμπεριφορές. Αυτές οι μελέτες μπορεί να χαρακτηριστούν ως κατά προσέγγιση διαχρονικές. 12
Βιβλιογραφία Θεοφανίδης Στ., Μπένου Γ.(2002) Μεθοδολογία της επιστημονικής σκέψης και έρευνας. Αθήνα. Εκδόσεις ΕΚΕΒΙ Καλφόπουλος, Θ. (2003) (επιμ.), Η Ποιοτική Παράδοση στις Κοινωνικές Επιστήμες, Αθήνα. Κάπολα,Κων. Παγώνα Εκδόσεις - Εκθέσεις - Μελέτες. Φράγγος Χρ. (2004). Μεθοδολογία έρευνας και ανάλυση δεδομένων. Αθήνα. Εκδόσεις Interbbooks Babbie E. (2007). The Practice of Social Research. Eκδόσεις Chapman University Babbie E. (2011). Εισαγωγή στην κοινωνική έρευνα. Αθήνα, Εκδόσεις Κριτική Α.Ε. Creswell, J. W. (2012). Εκπαιδευτική έρευνα. Σχεδιασμός, διεξαγωγή και αξιολόγηση της ποσοτικής και ποιοτικής έρευνας. Αθήνα. Εκδόσεις ΕΚΕΒΙ Gagnon Y. (2010).The case study as a research method. Α practical handbook.québec. Presses de la Université du Qubec Grawitz M. (2006).Μέθοδοι των Κοινωνικών Επιστημών, Τόμοι Α και Β, Αθήνα: Βιβλιόπολις Α.Ε.Β.Ε. Προϊόντα Πνευματικής Δημιουργίας, Mason J. (2003) Η διεξαγωγή της ποιοτικής έρευνας. Αθήνα.Εκδόσεις: ΕΚΕΒΙ 13
Τέλος Ενότητας