Τελμετίδης Κωνσταντίνος Καθηγητής Ε.Π.Ο. - UEFA

Τελμετίδης Κωνσταντίνος Καθηγητής Ε.Π.Ο. - UEFA

Οι στόχοι αυτοί επιτυγχάνονται ευκολότερα, όταν: Με την απώλεια της μπάλας, όλοι οι παίκτες συμμετέχουν στο αμυντικό παιχνίδι της ομάδας και προσπαθούν να εφαρμόζουν μια ευέλικτη, κομψή, έντιμη και αποτελεσματική αμυντική συμπεριφορά (άμυνα χώρου προσανατολισμένη στην μπάλα).

Τη συμπαγή μετακίνηση των αμυνομένων προς την κατεύθυνση της μπάλας, ώστε να αντιμετωπίζονται ενεργητικά και αποφασιστικά οι αντίπαλοι, που βρίσκονται ή κινούνται στους χώρους ευθύνης των αμυνομένων.

Α. Οι καλά ανεπτυγμένες αμυντικές επιδεξιότητες (πίεση, αμυντική προσποίηση, εκτόπιση του αντιπάλου, τζαρτζάρισμα, τάκλιγκ) Β. Οι προσαρμοσμένες στο ποδόσφαιρο φυσικές ικανότητες Γ. Το υψηλό επίπεδο των νοητικών ικανοτήτων (αυτοσυγκέντρωση και πλήρης αντίληψη παιχνιδιού) Δ. Το υψηλό επίπεδο των ψυχικών ικανοτήτων (αποφασιστικότητα, υπευθυνότητα, αυτοπεποίθηση, θέληση, αυτοκυριαρχία κ.λπ.)

Ο κάτοχος της μπάλας πρέπει να αντιμετωπίζεται ενεργητικά ή πολύ ενεργητικά (στη σχέση 1:1 ή 2:1). Πιο συγκεκριμένα:

Στη σχέση 1:1 ο πιο κοντινός αμυνόμενος πρέπει να πιέζει ενεργητικά τον κάτοχο της μπάλας, ώστε: Να τον αναγκάζει σε οριζόντιο παιχνίδι ή σε λανθασμένη μεταβίβαση ή να τον εκτοπίζει όπου θέλει, για να κερδίζει, αν μπορεί, ο ίδιος την μπάλα.

Στη σχέση 2:1 δύο αμυνόμενοι (οι πιο κοντινοί) πρέπει να πιέζουν πολύ ενεργητικά τον κάτοχο της μπάλας, ώστε να του αποσπούν την μπάλα ή να τον αναγκάζουν να χάνει την μπάλα ή να ενεργεί λιγότερο αποτελεσματικά.

Για την κατάκτηση της μπάλας καλό είναι ο ένας αμυνόμενος να στριμώχνει τον κάτοχο της μπάλας και ο άλλος να αποσπά την μπάλα.

Οι αντίπαλοι παίκτες που βρίσκονται κοντά στην μπάλα και την εστία πρέπει να αντιμετωπίζονται περισσότερο ενεργητικά στη σχέση 1:1 ή 2:1.

Οι αμυνόμενοι παίκτες οφείλουν να προσανατολίζονται στην κατεύθυνση της μπάλας και να τοποθετούνται έτσι ώστε: Και τους συμπαίκτες τους να καλύπτουν και τους αντιπάλους κοντά στην μπάλα να τους αντιμετωπίζουν περισσότερο ενεργητικά, όταν βέβαια μεταβιβάζεται η μπάλα σε αυτούς.

Ο αντίπαλος που κινείται μακριά από την μπάλα και την εστία πρέπει να ελέγχεται και να αντιμετωπίζεται από μεγαλύτερη απόσταση.

Ο πιο μακρινός αμυνόμενος αφήνει προσωρινά τον αντίπαλό του και κινείται προς την κατεύθυνση της μπάλας, για να προσφέρει την απαραίτητη «κάλυψη» στους συμπαίκτες του.

Η συνεργασία και η επικοινωνία μεταξύ των αμυνομένων για την κάλυψη και την αλληλοκάλυψή τους.

Οι αμυνόμενοι παίκτες πρέπει να συνεργάζονται και να επικοινωνούν μεταξύ τους (να μιλούν φωναχτά), για να μπορούν: Να αντιμετωπίζουν πιο αποτελεσματικά τον εκάστοτε κάτοχο της μπάλας και κυρίως να καλύπτουν ο ένας τον άλλον (κάλυψη, αλληλοκάλυψη).

Η παράδοση - παραλαβή των αντιπάλων, όταν οι αντίπαλοι αλλάζουν θέσεις μεταξύ τους.

Σε αλλαγή θέσεων των αντιπάλων οι αμυνόμενοι πρέπει να παραμένουν στο χώρο τους και να παραλαμβάνουν τους νέους αντιπάλους.

Βέβαια η παράδοση - παραλαβή των αντιπάλων πρέπει να γίνεται, μόνον όταν δε δημιουργείται επικίνδυνη κατάσταση για την εστία. Κοντά όμως στην εστία οι αμυνόμενοι οφείλουν να αντιμετωπίζουν πολύ ενεργητικά τους επικίνδυνους αντιπάλους στη σχέση 1:1 ή 2:1.

Τοποθέτηση παικτών στο σύστημα 1-4-4-2 Αμυντικοί και μέσοι σε 2 ευθείες Αμυντικοί σ ευθεία και μέσοι σε ρόμβο 1 1 2 4 5 3 2 4 5 3 7 6 10 8 6 7 8 9 11 10 9 11

Τοποθέτηση παικτών στο σύστημα 1-4-4-2 Αμυντικοί σ ευθεία και μέσοι σε μπολ Μέσοι σε μπολ και επιθετικοί σε βάθος 1 1 2 4 5 3 2 4 5 3 6 8 6 8 7 10 7 11 9 11 9 10

Η δημιουργία «υπεραριθμίας» κοντά στην μπάλα, ώστε: Ο κάτοχος της μπάλας να αντιμετωπίζεται τουλάχιστον από 2 παίκτες και να κατακτάται πιο εύκολα η μπάλα.

1. Η ισομερής κατανομή των παικτών στο χώρο δημιουργεί μια συμπαγή αμυντική οργάνωση, η οποία: Στενεύει όλους τους διαδρόμους και ενώνει στενά όλες τις γραμμές της ομάδας. Διευκολύνει με μικρές διαδρομές τη δημιουργία καταστάσεων «υπεραριθμίας», αυξάνοντας έτσι τις πιθανότητες επανάκτησης της μπάλας.

2. Οι 4 αμυντικοί αντιμετωπίζουν συνήθως μόνο 2 επιθετικούς. Έτσι μπορούν να αντιμετωπίζουν τους αντιπάλους με ποικίλο και ενεργητικό τρόπο. 3. Οι αμυνόμενοι δεν ακολουθούν τους επιτιθέμενους που αλλάζουν θέσεις, αλλά παραδίδουν και παραλαμβάνουν τους αντιπάλους, αποφεύγοντας έτσι τις περιττές διαδρομές.

4. Η γρήγορη μετάβαση από άμυνα σε επίθεση. Η ισομερής κατανομή του χώρου επιτρέπει στους παίκτες να συμμετέχουν γρήγορα στην επίθεση και να υποστηρίζουν τους συμπαίκτες τους.

1. Όλοι οι παίκτες πρέπει να βρίσκονται πίσω από την μπάλα και να έχουν στενή σύνδεση μεταξύ τους (συνοχή στις γραμμές). Μια απόσταση περίπου 10m μεταξύ των παικτών στο βάθος και στο πλάτος του γηπέδου θεωρείται ιδανική.

Έτσι οι παίκτες θα μπορούν: α) Να καλύπτουν ο ένας τον άλλον (κάλυψη - αλληλοκάλυψη). β) Να επεμβαίνουν ανά πάσα στιγμή στον εκάστοτε κάτοχο της μπάλας.

2. Ανάλογα με την εξέλιξη του παιχνιδιού, όλοι οι παίκτες της αμυνόμενης ομάδας οφείλουν: Να μετακινούνται συντονισμένα κάθε φορά προς την κατεύθυνση της μπάλας. Για παράδειγμα: Παίζει ο αντίπαλος την μπάλα προς την εστία μας, μετακινείται όλη η ομάδα με συνοχή στις γραμμές της προς την εστία. Μεταβιβάζει ο αντίπαλος την μπάλα προς τα πίσω, προωθείται όλη η ομάδα.

Με αυτόν τον τρόπο οι παίκτες μπορούν: α) Να διατηρούν την ιδανική απόσταση μεταξύ τους. β) Να δημιουργούν ένα συμπαγές αμυντικό σύνολο που θα περιορίζει αφάνταστα τους χώρους δράσης των αντιπάλων και θα αυξάνει τις πιθανότητες για τη γρήγορη επανάκτηση της μπάλας.

3. Να παραδίδονται και να παραλαμβάνονται οι αντίπαλοι, όταν αυτοί αλλάζουν θέσεις. 4. Οι αμυνόμενοι παίκτες πρέπει να επικοινωνούν κατάλληλα μεταξύ τους.

Όταν η μπάλα βρίσκεται στο χώρο της επίθεσης 1. Οι επιθετικές αιχμές εφαρμόζουν στο αντίπαλο μισό γήπεδο προσεκτική άμυνα χώρου, ώστε να καθυστερούν ή να εμποδίζουν την ανάπτυξη του παιχνιδιού του αντιπάλου.

Αυτοί επειδή είναι πάντοτε λιγότεροι από τους αντιπάλους (2:3, 2:4) μετακινούνται ως εκκρεμές ωρολογίου μεταξύ των αντιπάλων αμυντικών και ο πιο κοντινός επιθετικός αντιμετωπίζει προσεκτικά τον κάτοχο της μπάλας.

ο άλλος επιθετικός προσανατολίζεται στην μπάλα και τοποθετείται έτσι ώστε και το συμπαίκτη του να καλύπτει και τους αντιπάλους χωρίς την μπάλα να ελέγχει από ανάλογη απόσταση.

Ταυτόχρονα οι υπόλοιποι παίκτες (αμυντικοί και μέσοι) υποχωρούν και συγκεντρώνονται στο δικό τους μισό γήπεδο (μακριά ή κοντά στην εστία τους, ανάλογα με την εξέλιξη του παιχνιδιού).

Όταν η μπάλα περνά στο χώρο του κέντρου Οι παίκτες του κέντρου συνεργάζονται και επικοινωνούν κατάλληλα τόσο μεταξύ τους όσο και με τους παίκτες των άλλων υποομάδων και εφαρμόζουν ενεργητική άμυνα χώρου.

Αυτοί δηλαδή προσανατολίζονται γρήγορα στην μπάλα και δημιουργούν εκεί μια συμπαγή αμυντική οργάνωση, ώστε να δυσκολεύουν τη συνεργασία των αντιπάλων και να αυξάνουν τις πιθανότητες επανάκτησης της μπάλας.

Όταν η μπάλα φθάνει στο χώρο της άμυνας Οι αμυντικοί παίκτες συνεργάζονται και επικοινωνούν κατάλληλα τόσο μεταξύ τους όσο και με τους παίκτες του κέντρου και εφαρμόζουν πολύ ενεργητική και αποφασιστική άμυνα χώρου.

Αυτοί δηλαδή προσανατολίζονται κάθε φορά γρήγορα στην μπάλα και δημιουργούν εκεί μια περισσότερο συμπαγή και ασφαλή αμυντική οργάνωση, ώστε να κατακτούν την μπάλα ή να εμποδίζουν τον αντίπαλο να πετύχει τέρμα.

Εδώ βέβαια συμμετέχει ενεργά και ο τερματοφύλακας ο οποίος πρέπει να κινείται έξω από την εστία του, ώστε: Να ελέγχει τις κάθετες μεταβιβάσεις. Να καθοδηγεί τους συμπαίκτες του με ξεκάθαρες οδηγίες.

α) Προς τα έξω (σε χώρους ακίνδυνους), όταν ο αντίπαλος βρίσκεται κοντά στην εστία. β) Προς τα μέσα και τους συμπαίκτες, όταν ο αντίπαλος βρίσκεται μακριά από την εστία, για να τον αντιμετωπίζουν πάντοτε με υπεραριθμία και να κερδίζουν την μπάλα. Βέβαια ο παίκτης που πιέζει τον αντίπαλο πρέπει να καθοδηγείται σωστά και έγκαιρα από τους συμπαίκτες του, γιατί δε γνωρίζει τη θέση τους.

Κατάσταση 8:7 (4 αμυντικοί + 4 μέσοι εναντίον 5 μέσων + 2 επιθετικών) Ο σχηματισμός της αμυνόμενης ομάδας είναι: 4-4-2. Ο σχηματισμός της επιτιθέμενης ομάδας είναι: 3-5-2.

Η μπάλα βρίσκεται στα πλάγια του γηπέδου 2 10 7 6 5 Οι αμυντικοί και μέσοι προσανατολίζονται γρήγορα στην μπάλα σε τοξοειδή διάταξη. Οι πιο κοντινοί παίκτες του κέντρου (7, 6) αντιμετωπίζουν τον κάτοχο της μπάλας. Οι παίκτες του κέντρου (8, 10) μετακινούνται και αυτοί προς την κατεύθυνση της μπάλας. Οι αμυντικοί δεν αλλάζουν σχεδόν καθόλου τη διάταξη, γιατί δεν υπάρχει άμεσος κίνδυνος.

Η μπάλα μεταβιβάζεται στον κεντρικό άξονα 1 4 5 8 7 10 6 5 Ο 10 αντιμετωπίζει τον κάτοχο της μπάλας, ενώ ο 6 και ο 8 τον καλύπτουν (δημιουργία τριγώνου). Ο 7 ασχολείται με τη φύλαξη του αντιπάλου 10. Οι πλάγιοι αμυντικοί (2, 3) τοποθετούνται έτσι, ώστε και τους χώρους να καλύπτουν, αλλά και τους αντιπάλους τους (8, 7 αντίστοιχα) να ελέγχουν από ανάλογη απόσταση.

Η μπάλα μεταβιβάζεται στο βάθος του γηπέδου 1 4 5 8 7 6 10 5 Ο 5 πιέζει τον 9, ενώ ο 3 και ο 4 τον καλύπτουν (δημιουργία αμυντικού τριγώνου). Ο αμυντικός 2 ασχολείται με τη φύλαξη του 11. Οι 6, 10, ανάλογα με την κατάσταση, πιέζουν στην μπάλα ή κλείνουν την πίσω μεταβίβαση. Οι (7, 8) τοποθετούνται έτσι ώστε και τους χώρους να καλύπτουν, αλλά και τους αντιπάλους να ελέγχουν από ανάλογη απόσταση.

Η μπάλα μεταβιβάζεται ψηλά στην κορυφή 1 4 5 6 7 10 5 Ο αμυντικός 5 παίρνει φόρα και μονομαχεί στον αέρα με τον 9. Ταυτόχρονα, οι 2, 4, 3 υποχωρούν λίγο προς την εστία τους (δημιουργία τριγώνου). Ο 6 και ο 10 γυρίζουν και, ανάλογα με την κατάσταση, βοηθούν και αυτοί. Ο τερματοφύλακας κινείται προς τα εμπρός.

1. Σηελ άκπλα απηή, ν θάζε παίθηεο αλαιακβάλεη ππεύζπλα έλα ρώξν θαη κέζα ζε απηνύο ηνπο ρώξνπο νη παίθηεο αληηκεηωπίδνπλ: Τνπο επξηζθόκελνπο αληηπάινπο, θαζώο θαη ηνπο αληηπάινπο πνπ αιιάδνπλ ζέζεηο κεηαμύ ηνπο (παξάδνζε - παξαιαβή αληηπάιωλ).

Τνλίδνπκε όηη νη ρώξνη επζύλεο ηωλ ακπλόκελωλ παηθηώλ όρη κόλν δελ νξίδνληαη επαθξηβώο θαη δελ πεξηνξίδνληαη, αιιά επεθηείλνληαη θαη εηζρωξνύλ ν έλαο κέζα ζηνλ άιινλ.

Απηό ζεκαίλεη όηη νη ακπλόκελνη κπνξνύλ θαη πξέπεη: Να κεηαθηλνύληαη θαη ζε άιινπο ρώξνπο, αλάινγα κε ην πνύ βξίζθνληαη ή πξνο ηα πνύ θηλνύληαη θάζε θνξά ν θάηνρνο ηεο κπάιαο θαη νη ζπκπαίθηεο ηνπ (άκπλα ρώξνπ πξνζαλαηνιηζκέλε ζηελ κπάια).

2. Η ζπκπαγήο θαη γξήγνξε κεηαθίλεζε όιωλ ηωλ ακπλνκέλωλ θάζε θνξά πξνο ηελ κπάια δεκηνπξγεί πάληνηε εθεί κηα ππεξαξηζκία κε ηελ νπνία νη παίθηεο έρνπλ ηε δπλαηόηεηα: Να πηέδνπλ ηνλ εθάζηνηε θάηνρν ηεο κπάιαο θαη ηνπο ζπκπαίθηεο ηνπ πνπ βξίζθνληαη θνληά θαη πεξηκέλνπλ κεηαβίβαζε (ζηε ζρέζε 1:1 ή, αλ είλαη δπλαηόλ, ζηε ζρέζε 2:1).

1. Πεξηνξίδεη ηελ άζθνπε δαπάλε ηωλ ελεξγεηαθώλ απνζεκάηωλ. Απηό ζπκβαίλεη γηαηί: Οη ακπλόκελνη αληηκεηωπίδνπλ ηηο επηζεηηθέο ελέξγεηεο ηωλ αληηπάιωλ κε κηθξόηεξεο δηαδξνκέο.

2. Δελ θαηαξγεί ηηο βαζηθέο αξρέο ηεο άκπλαο. Έηζη νη ακπλόκελνη παίθηεο κπνξνύλ: Να ζπλεξγάδνληαη θαη λα επηθνηλωλνύλ θαιύηεξα κεηαμύ ηνπο.

3. Επηηξέπεη ηελ νκαιή θαη γξήγνξε ελαιιαγή ηεο επηζεηηθήο θαη ηεο ακπληηθήο ζπκπεξηθνξάο. Απηό ζεκαίλεη όηη: Οη ακπλόκελνη παίθηεο ζπκκεηέρνπλ πην γξήγνξα θαη ειεύζεξα ζηελ επίζεζε θαη, επηπιένλ, γλωξίδνπλ πώο θαη πνύ ζα θάλνπλ άκπλα.

4. Αληηκεηωπίδεη πην εύθνια θαη απνηειεζκαηηθά ηηο αιιαγέο ζέζεωλ ηωλ αληηπάιωλ παηθηώλ, γηαηί: Οη ακπλόκελνη παίθηεο παξακέλνπλ ζηνπο ρώξνπο επζύλεο ηνπο θαη παξαιακβάλνπλ ηνπο λένπο αληηπάινπο (παξάδνζε - παξαιαβή αληηπάιωλ).

5. Απνηειεί απνηειεζκαηηθό ηξόπν άκπλαο θαη ελαληίνλ ππεξάξηζκωλ αληηπάιωλ, όηαλ βέβαηα απηή: Εθαξκόδεηαη πξνζεθηηθά θαη έμππλα από ηνπο παίθηεο.

6. Η γξήγνξε κεηαθίλεζε πνιιώλ παηθηώλ ζηελ θαηεύζπλζε ηεο κπάιαο, δεκηνπξγεί πάληνηε: Μηα ζπκπαγή ακπληηθή νξγάλωζε ε νπνία, κέζω ππεξαξηζκίαο θαη κεγάιεο πίεζεο, πεξηνξίδεη αθάληαζηα ηνπο ρώξνπο δξάζεο ηωλ αληηπάιωλ παηθηώλ.

Μεηνλεθηεί, όηαλ νη παίθηεο: 1. Δε δηαζέηνπλ ηηο αλαγθαίεο ηθαλόηεηεο γηα ηε ζωζηή εθαξκνγή ηεο. 2. Δελ εθαξκόδνπλ ηηο βαζηθέο αξρέο ηεο άκπλαο (βάζνο, ζπγθέληξωζε - πξνζαλαηνιηζκόο, ηζνξξνπία, αξηζκεηηθή ππεξνρή, ζπλνρή ζηηο γξακκέο).