ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ & ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 216 ΔΕΛΤΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΞΕΛΙΞΕΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ & ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ Ετήσια μεταβολή ΑΕΠ σε σταθερές τιμές (sa data) ΕΛΛΑΔΑ Το πραγματικό ΑΕΠ βάσει των προσωρινών στοιχείων για το β τρίμηνο του 216, σημείωσε θετικό τριμηνιαίο ρυθμό μεταβολής,2% (αρχική εκτίμηση,3%), υποδηλώνοντας υποχώρηση κατά -,9% (αρχική εκτίμηση -,7%) σε ετήσια βάση. Η τάση αυτή σε συνδυασμό με την αναθεωρημένη πτώση κατά -1,% το α τρίμηνο του έτους δηλώνει μείωση -1,% σε ετήσια βάση το α εξάμηνο του 216 (α εξάμηνο 215:,6%). Σε τρέχουσες τιμές το ΑΕΠ του β τριμήνου αυξήθηκε κατά,5% σε ετήσια βάση, υποδεικνύοντας θετικό αποπληθωριστή της τάξεως του 1,5%, όταν ο πληθωρισμός διαμορφώνεται στο -,9%. Η απόκλιση αυτή παραμένει υψηλή αν εξετάσουμε και τα μη εποχικά εξομαλυμένα στοιχεία καθώς ο αποπληθωριστής διαμορφώνεται στο 1,3%. Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ, EUROSTAT, Piraeus Bank Research Το α εξάμηνο του 216 ο δείκτης οικονομικού κλίματος φαίνεται να κινείται σε επίπεδα χαμηλότερα από εκείνα της αντίστοιχης περιόδου του 215, αν και σε μηνιαία βάση ακολουθεί ανοδική πορεία. Ωστόσο, ο δείκτης βιομηχανικής παραγωγής κινείται με μεγαλύτερο θετικό ετήσιο ρυθμό αύξησης σε σχέση με το α εξάμηνο το 215, παρά τη χειρότερη εικόνα τόσο στο δείκτη κύκλου εργασιών στη μεταποίηση όσο και στο λιανικό εμπόριο για το α εξάμηνο του 216. Τέλος, το α εξάμηνο του 216, τόσο ο κρατικός προϋπολογισμός όσο και το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών παρουσιάζουν βελτιωμένη εικόνα έναντι του α εξαμήνου του 215. Τράπεζα Πειραιώς Οικονομική Ανάλυση & Επενδυτική Στρατηγική researchdivision@piraeusbank.gr Bloomberg: <PBGR> Βασ. Σοφίας 94 & Κερασούντος 1 115 28, Αθήνα Τηλ: (+3) 21 328 8187 Φάξ: (+3) 21 373958 ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Στην Ευρωζώνη, το πραγματικό ΑΕΠ αυξήθηκε το β τρίμηνο του 216 κατά,3% σε τριμηνιαία βάση (από,6% το α τρίμηνο). Για το γ τρίμηνο οι ενδείξεις βάσει των πρόδρομων δεικτών δεν φαίνεται να καταδεικνύουν σημαντική μεταβολή. Ενθαρρυντική, ωστόσο, για την εξέλιξη της κατανάλωσης του γ τριμήνου ήταν η σημαντική άνοδος των λιανικών πωλήσεων τον Ιούλιο. Στη συνεδρίαση της 8/9 το Δ.Σ. της ΕΚΤ εκτιμούμε ότι θα τηρήσει στάση αναμονής, παρότι αναμένεται μικρή καθοδική αναθεώρηση του πληθωρισμού και του ρυθμού ανάπτυξης στις νέες μακροοικονομικές εκτιμήσεις που θα δημοσιευθούν. Στις ΗΠΑ, τα στοιχεία για την αγορά εργασίας και τον πρόδρομο επιχειρηματικό δείκτη ISM του τομέα της μεταποίησης και των υπηρεσιών ήταν πολύ κατώτερα των προσδοκιών. Συνεπώς, εκτιμούμε ότι μειώνεται η πιθανότητα αύξησης του παρεμβατικού επιτοκίου στην προσεχή συνεδρίαση της Fed (στις 21/9). Όμως, εξακολουθεί να παραμένει σχετικά υψηλή (ελαφρώς άνω του 5%) η πιθανότητα αύξησης στη συνεδρίαση του Δεκεμβρίου.
ΕΛΛΑΔΑ Πτώση του ΑΕΠ κατά -,9% ΥοΥ και αύξηση κατά,2% QoQ το β τρίμηνο 216. Διατήρηση της μακροπρόθεσμης διαβάθμισης της πιστοληπτικής ικανότητας της Ελλάδας στο «CCC» από τον οίκο Fitch Ratings. Μικρότερο έλλειμμα έναντι του στόχου του κρατικού προϋπολογισμού για την περίοδο Ιανουαρίου-Ιουλίου 216. Το ελληνικό Δημόσιο άντλησε μέσω ΕΓΕΔ 3,8 δισεκ.. Βελτίωση του δείκτη οικονομικού κλίματος τον Αύγουστο. Άνοδος του δείκτη βιομηχανικής παραγωγής τον Ιούνιο και το β τρίμηνο 216. Πτώση στο δείκτη τιμών εισαγωγών στη βιομηχανία τον Ιούνιο και το β τρίμηνο 216 και αντίστοιχη πτώση τιμών παραγωγού στη βιομηχανία τον Ιούλιο. Πτώση του δείκτη κύκλου εργασιών στην μεταποίηση τον Ιούνιο και το β τρίμηνο 216. Πτώση στους δείκτες κύκλου εργασιών και όγκου στο λιανικό εμπόριο τον Ιούνιο και το β τρίμηνο 216. Πτώση στις οικοδομικές άδειες τον Μάιο. Στο 1, δισεκ. το πλεόνασμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών τον Ιούνιο. Στο -1,6% ο ρυθμός μείωσης της τραπεζικής χρηματοδότησης τον Ιούλιο Με βάση τη δεύτερη εκτίμηση της ΕΛΣΤΑΤ για το ΑΕΠ του β τριμήνου 216, σημειώνεται πτώση του πραγματικού ΑΕΠ κατά -,9% σε ετήσια βάση (αρχική εκτιμ.: -,7%, β τριμ. 15:.8%) και θετικός τριμηνιαίος ρυθμός μεταβολής,2% (αρχική εκτιμ.:,3% ). Η τάση αυτή σε συνδυασμό με τη εκ νέου αναθεώρηση των στοιχείων του α τρίμηνου οδηγεί σε μείωση του πραγματικού ΑΕΠ κατά -1,% το πρώτο εξάμηνο του έτους. Επισημαίνουμε ωστόσο, ότι σε τρέχουσες τιμές το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά,5% σε ετήσια βάση (αρχική εκτιμ.:,8%), υποδεικνύοντας θετικό αποπληθωριστή της τάξεως του 1,5%, όταν ο πληθωρισμός διαμορφώνεται σε -,9% και η ιδιωτική κατανάλωση συνεχίζει να κινείται σε επίπεδα κοντά στο 7% του ΑΕΠ (σε τρέχουσες τιμές). Η απόκλιση αυτή παραμένει υψηλή αν εξετάσουμε και τα μη εποχικά εξομαλυμένα στοιχεία καθώς ο αποπληθωριστής διαμορφώνεται στο 1,3%. Ταυτόχρονα, επισημαίνουμε ότι σε ετήσια βάση η μείωση του ΑΕΠ κατά -,9% συνδέεται με πτώση της ιδιωτικής και δημόσιας κατανάλωσης - έναντι αύξησης της ιδιωτικής ένα χρόνο πριν - και με τη μεγαλύτερη μείωση των εξαγωγών (-11,4%, Q2 15: 1,5%) έναντι των εισαγωγών με αποτέλεσμα την διεύρυνση του εμπορικού ελλείμματος στα 1,4 δισεκ. (Q2 15: έλλειμμα 98 εκατ.) Αντίθετα, ο ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου αυξήθηκε κατά 7,% (Q2 15:,1%), δηλαδή κατά 359 εκατ. κυρίως λόγω της αύξησης κατά 31,9% ( 322 εκατ.) σε μεταφορικό εξοπλισμό και οπλικά συστήματα. Η τάση αυτή ενισχύθηκε περαιτέρω μέσω της μεταβολής αποθεμάτων με συνακόλουθο την αύξηση του ακαθάριστου σχηματισμού κεφαλαίου κατά 22,8% (δηλαδή κατά 1,5 δισεκ.). Ετήσια & Τριμηνιαία Μεταβολή ΑΕΠ (sa) Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ Βασικές Μεταβλητές του ΑΕΠ (21= 1, YοΥ% μεταβολή, sa) Q2/15 Q1/16 Q2/16 ΑΕΠ,8-1, -,9 Ιδιωτική Κατανάλωση 1,6-1, -1,7 Δημόσια Κατανάλωση -1,5-2,6-2,7 Ακαθ. Σχημ. Κεφαλαίου -17,6 3,2 22,8 Ακαθ. Σχημ.Παγ. Κεφαλ.,1-2,5 7, Εξαγωγές Αγαθ. & Yπηρεσ. 1,5-11,5-11,4 Εισαγωγές Αγαθ. & Yπηρεσ. -3,3-11,9-7,1 Εμπορικό Ισοζύγιο (εκατ. ) -98-1365 -1429 Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ 2
εκατ. (τροποποιημένη ταμειακή βάση) 215 216 Ιαν.-Ιούλιος 216 215 216 Τον Αύγουστο, σύμφωνα με τη σχετική έρευνα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και βάσει των εποχικά εξομαλυμένων στοιχείων, ο δείκτης οικονομικού κλίματος βελτιώθηκε στις 92,5 μονάδες (Ιούλ. 16: 9,9 μνδ.). Η άνοδος του δείκτη συνδέεται με τη βελ- 3 Ιαν.- Ιούλιος Ιαν.- Ιούλιος Εκτιμήσεις Προϋπολογισ Διαφορά Πραγμ. /2 μού 216 /1 Εκτιμήσεις Προϋπολογισμού 216 /3 1 Τακτικός Προϋπολογισμός (α) (β) (γ)=(β-α) (δ) (ε)=(β-δ) (στ) (ζ) 2 Καθαρά έσοδα 24,839 25,951 1,112 25,55 41 46,589 49,17 Εσοδα προ επιστροφών φόρων 3 (Τακτικά + Μη τακτικά) Εκτέλεση Κρατικού Προϋπολογισμού 216 26,175 27,616 1,441 26,97 78 49,257 5,573 4 Τακτικά Έσοδα 24,758 26,965 2,27 25,977 987 47,432 48,35 5 Άμεσοι φόροι 9,466 9,938 472 9,98 3 19,758 2,28 6 Έμμεσοι φόροι 12,844 14,245 1,41 13,742 53 23,773 24,738 7 Σύνολο μη φορολογικών εσόδων 2,449 2,781 332 2,327 454 3,91 3,539 8 Μη Τακτικά Έσοδα 1,417 651-766 93-279 1,825 2,269 Διαφορά 9 Έσοδα καταργηθέντων ειδικών λογαριασμών 189 161-28 175-14 332 278 Έσοδα προγράμματος ενίσχυσης της ρευστότητας λόγω της 1 χρηματοπιστωτικής κρίσης 896 83-813 156-72 1,165 3 11 Έσοδα ΝΑΤΟ 4 32-8 32 36 Μεταφορά αποδόσεων από τη διακράτηση ομολόγων του Ε.Δ. 12 στα χαρτοφυλάκια των Κεντρικών Τραπεζών του Ευρωσυστήματος (ANFAs & SMPs) 291 375 84 6-225 291 1,691 13 Έσοδα αποκρατικοποιήσεων /4 21 55-155 143-87 254 1,82 14 Επιστροφές εσόδων 1,546 1,72 174 1,5 22 2,922 3,268 15 Δαπάνες T.Π 26,516 27,125 69 29,521-2,395 48,545 49,1 16 Πρωτογενείς Δαπάνες 21,434 22,315 881 24,318-2,3 41,298 41,861 17 Εξοπλιστικά προγράμματα Υπ. Εθνικής Αμυνας (ταμειακή βάση) 32 78 46 48-33 565 598 Καταπτώσεις εγγυήσεων σε φορείς εντός/εκτός Γενικής 18 Κυβέρνησης 433 35-128 385-79 73 532 19 Τόκοι (καθαρή βάση) 4,552 4,381-171 4,36 21 5,8 5,93 Προμήθειες τραπεζών, προμήθειες EFSF και λοιπές δαπάνες 2 δημόσιου χρέους 65 45-2 5-5 178 8 21 Έλλειμμα(-) ή Πλεόνασμα (+) Τ.Π. -1,677-1,174-3,971-1,956 16 22 ΠΔΕ 23 Έσοδα 2,35 2,47 12 3,9-1,43 4,832 4,42 24 Δαπάνες 1,198 1,75 57 2,65-9 6,46 6,75 25 Έλλειμμα(-) ή Πλεόνασμα (+) Π.Δ.Ε. 837 342 485-1,574-2,33 26 Καθαρά Έσοδα Κρατικού Προϋπολογισμού 26,874 27,998 1,124 28,64-641 51,421 53,527 27 Δαπάνες Κρατικού Προϋπολογισμού 27,714 28,83 1,116 32,126-3,295 54,951 55,751 28 Ισοζύγιο Κρατικού Προυπολογισμού -84-832 -3,486-3,53-2,224 29 Πρωτογενές Αποτέλεσμα Κρατικού Προυπολογισμού 3,712 3,55 874 2,27 3,76 Σημειώσεις: (1) Στόχοι όπως αποτυπώνονται στον Προϋπολογισμό οικ. έτους 214. (2) Το σύνολο των εσόδων & των δαπανών του κρατικού προϋπολογισμού για το έτος 213 είναι προσωρινό και θα οριστικοποιηθεί με την κύρωση του Απολογισμού Εσόδων & Εξόδων του Κράτους οικ. έτους 213. (3) Οι ετήσιες εκτιμήσεις όπως αποτυπώνονται στην Εισηγητική Έκθεση του προϋπολογισμού έτους 214. Πηγή: Υπουργείο Οικονομικών, Piraeus Bank calculations O οίκος αξιολόγησης Fitch Ratings διατήρησε αμετάβλητη τη μακροπρόθεσμη διαβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της Ελλάδας στο «CCC», αναγνωρίζοντας τις βελτιωμένες σχέσεις της χώρας με τους δανειστές και την επιτυχή - αν και καθυστερημένη - ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης, σημειώνοντας όμως ότι οι κίνδυνοι εφαρμογής του προγράμματος είναι υψηλοί και προβλέποντας ότι η ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης μπορεί να καθυστερήσει έως το δεύτερο τρίμηνο του 217. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΥΠΟΙΟ, σε ταμειακά τροποποιημένη βάση, o κρατικός προϋπολογισμός την περίοδο Ιανουαρίου-Ιουλίου 216 παρουσίασε έλλειμμα ύψους -832 εκατ. έναντι στόχου για έλλειμμα της τάξεως των -3,5 δισεκ. και έναντι ελλείμματος -84 εκατ. την αντίστοιχη περίοδο του 215. Η καλύτερη εικόνα έναντι του στόχου οφείλεται στις χαμηλότερες δαπάνες του Κρατικού Προϋπολογισμού κατά -3,3 δισεκ.. Πιο συγκεκριμένα, στον Τακτικό Προϋπολογισμό παρουσιάστηκε υστέρηση των δαπανών κατά 2,4 δισεκ. - κυρίως λόγω του περιορισμού των πρωτογενών δαπανών κατά 2, δισεκ. - και στο ΠΔΕ υστέρηση των δαπανών κατά 9 εκατ. Τα καθαρά έσοδα του Κρατικού Προϋπολογισμού εμφανίζονται μειωμένα έναντι του στόχου κατά -641 εκατ. - κυρίως λόγω της υστέρησης στο ΠΔΕ των εσόδων κατά -1, δισεκ. - ενώ τα καθαρά έσοδα του Τακτικού Προϋπολογισμού ήταν ανώτερα του στόχου κατά 41 εκατ., κυρίως λόγω της αύξησης κατά 533 εκατ. των εσόδων από άμεσους και έμμεσους φόρους, ενώ αυξημένα έναντι του στόχου ήταν και τα μη φορολογικά έσοδα (κατά 454 εκατ.). Αντίθετα τα καθαρά έσοδα επηρεάστηκαν αρνητικά από τις αυξημένες επιστροφές φόρων κατά 22 εκατ. έναντι του στόχου αλλά και από τα μειωμένα έσοδα από ANFA & SMPs κατά 225 εκατ.. Το ελληνικό Δημόσιο πραγματοποίησε, μέσω των Βασικών Διαπραγματευτών Αγοράς, τρεις δημοπρασίες εντόκων γραμματίων (ΕΓΕΔ) αντλώντας συνολικά 3,8 δισεκ.. Πιο συγκεκριμένα στις 1/8 άντλησε μέσω ΕΓΕΔ 13 εβδ. ποσό ύψους 1,4 δισεκ. με απόδοση 2,7% και στις 3/8 και στις 31/8 μέσω ΕΓΕΔ 26 εβδ. ποσό ύψους 1, δισεκ. και 1,4 δισεκ. αντίστοιχα, με απόδοση 2,97%.
τίωση των επιμέρους δεικτών επιχειρηματικών προσδοκιών στις υπηρεσίες, στις κατασκευές, στη βιομηχανία και στο λιανικό εμπόριο, ενώ αντίθετα οριακή ήταν η επιδείνωση του δείκτη εμπιστοσύνης καταναλωτών. Πιο αναλυτικά, ο δείκτης προσδοκιών στις υπηρεσίες βελτιώθηκε στις -4, μνδ. (Ιούλ. 16: -8,3 μνδ.), καθώς οι επιχειρήσεις διατύπωσαν λιγότερο αρνητικές εκτιμήσεις για την πορεία της ζήτησης και την τρέχουσα επιχειρηματική κατάσταση, η οποία αναμένεται βραχυπρόθεσμα να αυξηθεί. Στις κατασκευές ο δείκτης βελτιώθηκε σημαντικά στις -52,5 μνδ. (Ιούλ. 16: -55,6 μνδ.), καθώς μειώθηκαν αρκετά οι αρνητικές εκτιμήσεις για την απασχόληση αν και οι εκτιμήσεις για το επίπεδο των εργασιών βραχυπρόθεσμα επιδεινώθηκαν οριακά. Στη βιομηχανία ο δείκτης προσδοκιών βελτιώθηκε στις -5,1 μνδ. (Ιούλ. 16: -7,3 μνδ.), καθώς οι επιχειρήσεις διατυπώνουν θετικότερες προβλέψεις για την εξέλιξη της παραγωγής βραχυπρόθεσμα και οι εκτιμήσεις τους για το επίπεδο παραγγελιών παρουσιάζονται λιγότερο αρνητικές, αν και το επίπεδο αποθεμάτων διατηρείται σε ανώτερα του κανονικού για την εποχή επίπεδα. Επίσης, ο δείκτης προσδοκιών στο λιανικό εμπόριο αυξήθηκε στις 9,3 μνδ. (Ιούλ. 16: 8,2 μνδ.), καθώς οι επιχειρήσεις διατυπώνουν θετικότερες εκτιμήσεις για την πορεία των πωλήσεων βραχυπρόθεσμα, ενώ είναι πιο συγκρατημένα αισιόδοξες τις πωλήσεις της τρέχουσας περιόδου. Ταυτόχρονα, το επίπεδο αποθεμάτων εμφανίζεται σε επίπεδα κατώτερα του κανονικού για την εποχή. Αντίθετα, ο δείκτης εμπιστοσύνης καταναλωτών υποχώρησε οριακά στις -7,1 μνδ. (Ιούλ. 16: -69,2 μνδ.), καθώς διατυπώνονται αρνητικότερες προβλέψεις για την πορεία της ανεργίας και την οικονομική κατάσταση του νοικοκυριού, όμως οι προβλέψεις για την πρόθεση αποταμίευσης και οι αρνητικές προσδοκίες για τη γενικότερη κατάσταση της οικονομίας αμβλύνθηκαν. Αναφορικά με τις εξελίξεις σε επιμέρους τομείς της οικονομίας, βάσει στοιχείων της ΕΛΣΤΑT: Τον Ιούνιο, ο δείκτης βιομηχανικής παραγωγής παρουσίασε αύξηση 7,5% ΥοΥ (Ιούν. 15: -4,1%) η οποία συνδέεται κατά κύριο λόγο με την αύξηση του δείκτη της μεταποίησης. Σημαντική αύξηση παρουσίασε ο δείκτης παραγωγής ηλεκτρισμού και οριακή ο δείκτης της παροχής νερού, ενώ μειώθηκε ο δείκτης των ορυχείων-λατομείων. Σύμφωνα με τα εποχικά εξομαλυμένα στοιχεία ο δείκτης βιομηχανικής παραγωγής αυξήθηκε κατά 7,6% σε ετήσια βάση και κατά 3,5% σε μηνιαία βάση. Ταυτόχρονα, σύμφωνα με τα εποχικά εξομαλυμένα στοιχεία, το β τρίμηνο του 216 ο δείκτης βιομηχανικής παραγωγής παρουσίασε αύξηση 4,7% YoY έναντι μείωσης -2,5% ΥοΥ το αντίστοιχο τρίμηνο του 215, κυρίως λόγω της αύξησης του σχετικού δείκτη μεταποίησης. Τον Ιούνιο, ο δείκτης τιμών εισαγωγών στη βιομηχανία μειώθηκε κατά -4,8% ΥοΥ (Ιούν. 15: -1,5% ΥοΥ), εξαιτίας της μικρότερης μείωσης των τιμών των ενεργειακών αγαθών (-16,8% ΥοΥ, Ιούν. 15: -32,3% ΥοΥ). Παράλληλα, το β τρίμηνο του 216 ο δείκτης παρουσία σε πτώση -6,5% YoY έναντι μείωσης -9,5% ΥοΥ το αντίστοιχο τρίμηνο του 215. Τον Ιούλιο, ο δείκτης τιμών παραγωγού στη βιομηχανία μειώθηκε κατά -7,3% σε ετήσια βάση (Ιούλ. 15: -6,7% YoY), κυρίως λόγω της Δείκτης Οικονομικού Κλίματος (sa) Πηγή: European Commission, DG ECFIN Επίπτωση από τους επιμέρους δείκτες στην ετήσια μεταβολή του Δείκτη Βιομηχανικής Παραγωγής Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ, Piraeus Bank Research Δείκτης Τιμών Παραγωγού στη Βιομηχανία (YoY%) Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ, Piraeus Bank Research Δείκτης τιμών εισαγωγών στη βιομηχανία (ετήσια % μεταβολή) Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ, Piraeus Bank Research 4
μείωσης του δείκτη τιμών ενεργειακών αγαθών (-15,3% ΥοΥ). Ο δείκτης εγχώριας αγοράς μειώθηκε κατά -7,% (Ιούλ. 15: -5,4% ΥοΥ), ενώ ο δείκτης εξωτερικής αγοράς υποχώρησε κατά -8,6% YoY (Ιούλ. 15: -1,3% YoY). Τον Ιούνιο, ο δείκτης κύκλου εργασιών στην μεταποίηση παρουσίασε μείωση κατά -9,3% YoY (Ιούν. 15: -13,% ΥοΥ), ως αποτέλεσμα της πτώσης τόσο του δείκτη εγχώριας αγοράς όσο και του δείκτη εξωτερικής αγοράς κατά -7,% YoY (Ιούν. 15: -5,7% ΥοΥ) και κατά -12,7% YoY (Ιούν. 15: -22,% ΥοΥ) αντίστοιχα. Ταυτόχρονα, το β τρίμηνο του 216 ο συνολικός δείκτης κύκλου εργασιών στην μεταποίηση παρουσίασε πτώση -12,4% YoY έναντι μείωσης -6,1% ΥοΥ το αντίστοιχο τρίμηνο του 215. Σύμφωνα με τα εποχικά εξομαλυμένα στοιχεία, τον Ιούνιο, οι δείκτες κύκλου εργασιών και όγκου στο λιανικό εμπόριο (εκτός καυσίμων και λιπαντικών) μειώθηκαν σε ετήσια βάση ενώ παρουσίασαν θετικό μηνιαίο ρυθμό μεταβολής. Ειδικότερα, ο σχετικός δείκτης κύκλου εργασιών ενώ αυξήθηκε κατά,9% σε μηνιαία βάση μειώθηκε κατά -2,4% σε ετήσια βάση (Ιούν. 15: -2,5% ΜοΜ, -1,2% ΥοΥ), καθώς ο δείκτης όγκου αυξήθηκε αντίστοιχα κατά 1,2% σε μηνιαία βάση ενώ μειώθηκε κατά -1,8% σε ετήσια βάση (Ιούν. 15: -2,1% ΜοΜ, -1,% ΥοΥ). Ταυτόχρονα, το β τρίμηνο του 216 και οι δύο δείκτες παρουσίασαν πτώση τόσο σε ετήσια όσο και σε τριμηνιαία βάση, ο δείκτης κύκλου εργασιών κατά -3,5% ΥοΥ και -,7% QoQ και ο δείκτης όγκου κατά -2,6 ΥοΥ και -,5% QoQ. Τέλος, τον Μάιο ο αριθμός των νέων οικοδομικών αδειών (σύνολο ιδιωτικών-δημοσίων) μειώθηκε κατά -31,5% ΥοΥ (Μάιος 15: 1,9% ΥοΥ), καθώς μειώθηκε επίσης τόσο η επιφάνεια (σε m2) κατά -38,5% ΥοΥ όσο και ο όγκος (σε m3) κατά -38,9% ΥοΥ. Τον Ιούνιο, το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών παρουσίασε πλεόνασμα 1, δισεκ. έναντι πλεονάσματος 59 εκατ. τον Ιούνιο 215. Η διεύρυνση του πλεονάσματος συνδέεται κυρίως με τη βελτίωση στα ισοζύγια πρωτογενών και δευτερογενών εισοδημάτων. Αντίστοιχα το έλλειμμα στο ισοζύγιο αγαθών περιορίστηκε, ενώ το ισοζύγιο υπηρεσιών παρουσίασε μικρότερο πλεόνασμα. Πιο αναλυτικά, το πλεόνασμα στο ισοζύγιο υπηρεσιών περιορίστηκε κατά 141 εκατ. και διαμορφώθηκε στα 2,1 δισεκ. κυρίως λόγω της μείωσης των καθαρών εισπράξεων από θαλάσσιες μεταφορές. Επίσης, το πλεόνασμα στο ταξιδιωτικό ισοζύγιο περιορίστηκε κατά 64 εκατ. ( 1.719 εκατ. έναντι 1.783 εκατ. τον Ιούνιο του 215). Οι ταξιδιωτικές εισπράξεις μειώθηκαν κατά -5,4% ΥοΥ, λόγω της μείωσης της μέσης δαπάνης ανά ταξίδι κατά -4,% και της μείωσης των αφίξεων κατά -2,%. Αντίθετα, το έλλειμμα του ισοζυγίου αγαθών μειώθηκε κατά 63 εκατ. (στα -1,4 δισεκ.), καθώς βελτιώθηκαν τα ισοζύγια καυσίμων και πλοίων και υπερκέρασαν την αύξηση του ελλείμματος στο ισοζύγιο αγαθών χωρίς καύσιμα και στο ισοζύγιο αγαθών χωρίς καύσιμα και πλοία. Ως αποτέλεσμα των παραπάνω, το ισοζύγιο αγαθών και υπηρεσιών παρουσίασε πλεόνασμα 748 εκατ. έναντι αντίστοιχου πλεονάσματος ύψους 826 εκατ. τον Ιούνιο του 215. Παράλληλα το ισοζύγιο πρωτογενών εισοδημάτων παρουσίασε πλεόνασμα 146 εκατ. έναντι ελλείμματος -222 εκατ. τον Ιούνιο του 215, κυρίως εξαιτίας της βελτίω- Δείκτης Κύκλου Εργασιών στην Μεταποίηση Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ, Piraeus Bank Research Δείκτης κύκλου εργασιών & όγκου στο λιανικό εμπόριο (YoY% & ΜοΜ%) Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ, Piraeus Bank Research Οικοδομική δραστηριότητα (6μηνο κινητό άθροισμα) Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ, Piraeus Bank Research 5
σης στην κατηγορία λοιπών πρωτογενών εισοδημάτων (φόροι και επιδοτήσεις επί των προϊόντων), ενώ και στο ισοζύγιο δευτερογενών εισοδημάτων παρουσιάστηκε πλεόνασμα 112 εκατ. (έναντι ελλείμματος -96 εκατ. τον Ιούνιο του 215). Τον Ιούνιο στο ισοζύγιο χρηματοοικονομικών συναλλαγών καταγράφεται καθαρή εισροή 769 εκατ., έναντι καθαρής εισροής 297 εκατ. τον Ιούνιο του 215. Ελλάδα: Ισοζύγιο Πληρωμών (δισεκ. ) Ιαν.-Ιούν. 215 Ιαν.-Ιούν. 216 Ιούν. 215 Ιούν. 216 Τρεχουσών Συναλλαγών -3.9-2.5.5 1. Αγαθών & Υπηρεσιών -3.5-3.7.8.7 Αγαθών -9.6-8.3-1.5-1.4 Καυσίμων -2.2-1.1 -.3 -.2 Πλοίων -.4 -.1.. Χωρίς καύσιμα & πλοία -7. -7.1-1.1-1.2 Υπηρεσιών 6.1 4.6 2.3 2.2 Ταξιδιωτικό 3.2 3. 1.8 1.7 Μεταφορές 3. 1.5.5.4 Λοιπές Υπηρεσίες -.1.1..1 Πρωτογενών Εισοδημάτων.1 1.1 -.2.1 Δευτερογενών Εισοδημάτων -.4.1 -.1.1 Κεφαλαίων.6.6.1. Χρηματ/κών Συναλλαγών -2.6-1.3.3.8 Τακτοποιητέα στοιχεία.7.5 -.3 -.2 Πηγή: ΤτΕ Τον Ιούλιο ο ετήσιος ρυθμός μείωσης της τραπεζικής χρηματοδότησης του εγχώριου ιδιωτικού τομέα έπεσε στο -1,6%. Αναλυτικότερα ο ετήσιος ρυθμός χρηματοδότησης προς τις επιχειρήσεις διαμορφώθηκε στο -,4% ΥοΥ (Ιούν. 16: -1,% ΥοΥ), προς τα νοικοκυριά στο -2,8% (Ιούν. 16: -3,% ΥοΥ) και προς ελεύθερους επαγγελματίες, αγρότες και ατομικές επιχειρήσεις στο -1,7% (Ιούν. 16: -1,6% ΥοΥ). Χρηματοδότηση Εγχώριων επιχειρήσεων και νοικοκυριών (Υπόλοιπο σε εκατ. & % μεταβολή) Ιούλιος 15 Ιούνιος 16 Ιούλιος 16 ΣΥΝΟΛΟ Υπόλοιπο χρηματοδ. 26843 21685 2544 (%) 12μηνη μεταβολή -1.9-2. -1.6 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ Υπόλ. χρηματοδ. 97438 95713 94824 (%) 12μηνη μεταβολή -.8-1. -.4 ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΕΣ ΑΓΡΟΤΕΣ & ΑΤΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ Υπόλ. χρηματοδ. 13538 13291 13259 (%) 12μηνη μεταβολή -.6-1.6-1.7 ΙΔΙΩΤΕΣ & ΙΔΙΩΤΙΚΑ ΜΗ ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΙΚΑ ΙΔΡΥΜΑΤΑ Υπόλ. χρηματοδ. 95868 92681 92461 (%) 12μηνη μεταβολή -3.1-3. -2.8 1. Στεγαστικά Υπόλ. χρηματοδ. 68657 6658 65867 (%) 12μηνη μεταβολή -3.4-3.4-3.3 2. Καταναλωτικά Υπόλ. χρηματοδ. 25692 2527 25244 (%) 12μηνη μεταβολή -2.5-1.5-1. 3. Λοιπά Υπόλ. χρηματοδ. 1519 1353 135 (%) 12μηνη μεταβολή.5-9.8-9.9 Στα υπόλοιπα περιλαμβάνονται τα δάνεια και οι τοποθετήσεις σε εταιρικά ομόλογα, ανεξάρτητα από το αν έχουν τιτλοποιηθεί. Οι καθαρές ροές και οι ρυθμοί μεταβολής υπολογίζονται αφού ληφθούν υπόψη οι αναταξινομήσεις και μεταβιβάσεις δανείων / εταιρικών ομολόγων, οι διαγραφές, καθώς και οι συναλλαγματικές διαφορές. Πηγή: ΤτΕ. 6
ΕΥΡΩΖΩΝΗ Αύξηση κατά,3% του πραγματικού ΑΕΠ το β σε σχέση με το α τρίμηνο του 216. Μικρή μείωση των πρόδρομων δεικτών τον Αύγουστο. Σημαντική άνοδος των λιανικών πωλήσεων τον Ιούλιο. Στο,2% ο πληθωρισμός τον Αύγουστο. Αμετάβλητο στο 1,1% το ποσοστό ανεργίας τον Ιούλιο. Αμετάβλητο σε σχέση με την προηγούμενη εκτίμησή της διατήρησε η Eurostat το ρυθμό ανόδου του πραγματικού ΑΕΠ της Ευρωζώνης κατά το β τρίμηνο του 216, όπως γενικά αναμενόταν. Αναλυτικότερα, σύμφωνα με τα επικαιροποιημένα στοιχεία, το πραγματικό ΑΕΠ αυξήθηκε σε τριμηνιαία βάση κατά,3% (α τρίμ. 16/δ τρίμ. 15:,5%), υποδηλώνοντας επιστροφή του ρυθμού ανάπτυξης στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων δύο ετών. Από τις τέσσερις μεγαλύτερες χώρες, τον υψηλότερο ρυθμό ανόδου εμφανίζει η Ισπανία (,8%) και έπεται η Γερμανία (,4%), ενώ η Γαλλία και η Ιταλία εμφάνισαν μηδενική μεταβολή. Σε σχέση με το β τρίμηνο του 215, το ΑΕΠ εκτιμάται ότι αυξήθηκε κατά 1,6% (α τρίμ. 16: 1,7%). Συγκριτικά με το α τρίμηνο του 216, τη μεγαλύτερη στήριξη στην άνοδο του ΑΕΠ προσέφερε η αύξηση των εξαγωγών (+,5 ποσοστιαίες μονάδες έναντι μηδενικής συμβολής το α τρίμηνο) και δευτερευόντως η αυξημένη καταναλωτική δαπάνη των νοικοκυριών (+,1 π.μ., α τρίμ. 16: +,3 π.μ.). Μηδενική συμμετοχή είχε ο ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου και η δημόσια κατανάλωση (α τρίμ. 16:,1 π.μ. έκαστο). Αντίθετα, αφαιρετικά από το ΑΕΠ επέδρασαν η μεταβολή των αποθεμάτων (-,2 π.μ., α τρίμ. 16: -,1 π.μ.) και οι εισαγωγές (-,1 π.μ., α τρίμ. 16: +,1 π.μ.). Αναφορικά με την εξέλιξη της οικονομικής δραστηριότητας κατά το γ τρίμηνο οι ενδείξεις βάσει των πρόδρομων δεικτών των επιχειρήσεων και του καταναλωτή δεν φαίνεται να καταδεικνύουν ουσιαστική διαφοροποίηση σε σχέση με το β τρίμηνο. Ειδικότερα, ο δείκτης οικονομικού κλίματος που εξάγει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μειώθηκε ελαφρά τον Αύγουστο στο 13,5 έναντι 14,1 της μέσης πρόβλεψης της αγοράς και 14,5 τον Ιούλιο. Η τιμή αυτή, παρότι ικανοποιητική, αποτελεί μία από τις χαμηλότερες του τελευταίου έτους. Πτωτικά κινήθηκαν οι επιμέρους επιχειρηματικοί δείκτες με εξαίρεση τις κατασκευές όπου σημειώθηκε οριακή άμβλυνση της απαισιοδοξίας. Σε λίγο πιο αρνητικό έδαφος βρέθηκε και ο πρόδρομος δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης, στο -8,5 έναντι -7,9 τον Ιούλιο. Πραγματικό ΑΕΠ.8 3.6 2.4 1.2. -.2-1 -.4 -.6-2 212 213 214 215 216 Πραγματικό ΑΕΠ (%, Q/Q) (LHS) Πραγματικό ΑΕΠ(%, Y/Y) (RHS) Πηγή: TR Datastream, Bloomberg PB Economic Research Πρόδρομος Δείκτης Οικονομικού Κλίματος 13 12 11 1 9 8 7 6 Ιαν- Ιαν-2 Ιαν-4 Ιαν-6 Ιαν-8 Ιαν-1 Ιαν-12 Ιαν-14 Ιαν-16 Ανάλογη εικόνα προκύπτει και από την εξέλιξη κατά το ίδιο διάστημα του σύνθετου επιχειρηματικού δείκτη PMI που εξάγει η εταιρεία Markit. Ειδικότερα, ο δείκτης μειώθηκε ελαφρά, στο 52,9 έναντι 53,2 τον Ιούλιο. Η εν λόγω τιμή αποτελεί τη χαμηλότερη από τον Ιανουάριο του 215. Μείωση παρουσίασαν και οι δύο επιμέρους δείκτες, εντονότερη όμως σημειώθηκε στη μεταποίηση (-,3 μον.). Συνεπώς, κατά το δίμηνο Ιουλίου- Αυγούστου η μέση τιμή του σύνθετου δείκτη PMI διαμορφώθηκε στο 7
53,1, όσο περίπου ήταν το α και το β τρίμηνο (53,1-53,2), που είναι το χαμηλότερο επίπεδο από το δ τρίμηνο του 214. Αντίθετα, την ισχυρότερη μηνιαία άνοδο των τελευταίων δύο ετών εμφάνισαν τον Ιούλιο οι λιανικές πωλήσεις (εποχικά διορθωμένες). Συγκεκριμένα, αυξήθηκαν κατά 1,1% σε σχέση με αυτές του Ιουνίου έναντι αύξησής τους κατά,5% που γενικά αναμενόταν ενώ τον Ιούνιο είχαν παραμείνει αμετάβλητες σε μηνιαία βάση. Από τις επιμέρους κατηγορίες, την ισχυρότερη άνοδο εμφάνισαν οι πωλήσεις τροφίμων-ποτών-καπνού και των καυσίμων. Λιανικές Πωλήσεις (μηνιαίος ρυθμός μεταβολής) 1,5 1,,5, -,5-1, -1,5-2, Ιαν-12 Μαϊ-12 Σεπ-12 Ιαν-13 Μαϊ-13 Σεπ-13 Ιαν-14 Μαϊ-14 Σεπ-14 Ιαν-15 Μαϊ-15 Σεπ-15 Ιαν-16 Μαϊ-16 Ιδιαίτερα χαμηλά παρέμεινε και τον Αύγουστο ο πληθωρισμός. Ωστόσο, βρίσκεται στο υψηλότερο σημείο από τις αρχές του χρόνου. Ειδικότερα, βάσει του εναρμονισμένου δείκτη τιμών καταναλωτή (ΕνΔΤΚ), η ετήσια μεταβολή των τιμών εκτιμάται στο,2%, όσο και τον Ιούλιο, οριακά χαμηλότερα της μέσης πρόβλεψης της αγοράς (,3%). Αφαιρουμένων των τροφίμων/αλκοολούχων ποτών/ καπνού και της ενέργειας ο πληθωρισμός (δομικός) υποχώρησε οριακά στο,8% (Ιούλ. 16:,9%). Αμετάβλητο στο 1,1% για τέταρτο διαδοχικό μήνα παρέμεινε τον Ιούλιο το ποσοστό ανεργίας, το χαμηλότερο ποσοστό των τελευταίων πέντε ετών. Σημειώνεται ότι τον Ιούλιο του 215 ήταν 1,8%. Ο αριθμός των ανέργων εκτιμάται στα 16,31 εκατ. άτομα, χαμηλότερος κατά 43 χιλ. άτομα σε σχέση με ένα μήνα πριν και κατά 1.34 χιλ. άτομα σε σχέση με τον περυσινό Ιούλιο. Ελαφρά επιβράδυνση κατέγραψε τον Ιούλιο ο ρυθμός αύξησης της προσφοράς χρήματος παρά την πλήρη εφαρμογή των μέτρων ποσοτικής χαλάρωσης που αποφάσισε η ΕΚΤ το Μάρτιο. Συγκεκριμένα, βάσει του ορισμού Μ3 διαμορφώθηκε στο 4,8% ετησίως (Ιούν. 16: 5,%), ενώ βάσει του στενότερου ορισμού Μ1 στο 8,4% (Ιούν. 16: 8,4%). Την ίδια περίοδο συνεχίστηκε η άνοδος τόσο των καταθέσεων όσο και της τραπεζικής χρηματοδότησης του ιδιωτικού τομέα της οικονομίας. Οι καταθέσεις των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων (εκτός του χ/ο τομέα) αυξήθηκαν σε σχέση με τον Ιούνιο κατά 22 δισ. έκαστες (Ιούν. 16: +31 δισ. και +1 δισ. αντίστοιχα). Σε σχέση με τον περυσινό Ιούλιο, οι καταθέσεις των νοικοκυριών αυξήθηκαν κατά 4,8% (Ιούν. 16: 4,7%) και των επιχειρήσεων κατά 7,3% (Ιούν. 16: 7,8%). Ταυτόχρονα, επιταχύνθηκε οριακά ο ρυθμός επέκτασης της τραπεζικής χρηματοδότησης προς τον ιδιωτικό τομέα και διαμορφώθηκε στο 1,3% σε ετήσια βάση (Ιούν. 16: 1,2%) ή στο 1,7% (Ιούν. 16: 1,5%) εάν συνυπολογιστούν οι τιτλοποιήσεις και οι πωλήσεις δανείων. Πιο αναλυτικά, ο ρυθμός αύξησης της χρηματοδότησης των νοικοκυριών επιταχύνθηκε οριακά στο 2,% (Ιούν. 16: 1,9%) ενώ των επιχειρήσεων παρέμεινε για δεύτερο διαδοχικό μήνα στο 1,3% (Απρ. 16:,9%). Εξέλιξη Τιμών καταναλωτή 4 2. 3 1.5 2 1. 1.5-1. Πληθωρισμός (Α) Δομικός Πληθωρισμός (Δ) Προσφορά Χρήματος & Τραπεζική Χρηματοδότηση 16 14 12 1 8 6 4 2-2 -4-6 Ιαν-9 Ιαν-1 Ιαν-11 Ιαν-12 Ιαν-13 Ιαν-14 Ιαν-15 Ιαν-16 Δάνεια Επιχειρήσεων (%,Y/Y) Δάνεια Νοικοκυριών (%,Y/Y) Προσφορά Χρήματος M3 (%,Y/Y) Προσφορά Χρήματος Μ1 (%,Υ/Υ) 8
ΗΠΑ Άνοδος του πραγματικού ΑΕΠ κατά 1,1% το β σε σχέση με το α τρίμηνο του 216. Κατώτερα των προσδοκιών τα στοιχεία για την αγορά εργασίας τον Αύγουστο. Κυρίαρχη η πτωτική εικόνα στους πρόδρομους δείκτες τον Αύγουστο. Λιγότερο πιθανό πλέον το ενδεχόμενο αύξησης του παρεμβατικού επιτοκίου της Fed το Σεπτέμβριο. Άνοδος του προσωπικού εισοδήματος, της προσωπικής καταναλωτικής δαπάνης και επιβράδυνση του πληθωρισμού (βάσει του δείκτη τιμών PCE) τον Ιούλιο. Με οριακά χαμηλότερο ρυθμό από ό,τι είχε αρχικά εκτιμηθεί κινήθηκε κατά το β τρίμηνο του 216 το πραγματικό ΑΕΠ των ΗΠΑ. Ειδικότερα, συγκριτικά με το α τρίμηνο αυξήθηκε κατά 1,1% (ετησιοποιημένος ρυθμός), όσο γενικά αναμενόταν, έναντι ανόδου του κατά 1,2% της αρχικής εκτίμησης και κατά,8% το α τρίμηνο του 216. Επίσης, σε σχέση με το β τρίμηνο του 215, το πραγματικό ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 1,2% (α τρίμ. 16: 1,6%). Η ιδιωτική κατανάλωση είχε τη μεγαλύτερη συμβολή στην άνοδο του ΑΕΠ σε τριμηνιαία βάση (2,94 μον., α τρ. 16: 1,11 μον.), προερχόμενη σχεδόν ισομοιρασμένα τόσο από τις υπηρεσίες, όσο και από τα αγαθά. Θετικά, επίσης, συνέβαλαν οι καθαρές εξαγωγές (,1 μον., α τρ. 16:,1 μον.), αντανακλώντας αυξημένη ζήτηση από το εξωτερικό. Αντίθετα, αρνητική ήταν η συμβολή των ακαθάριστων ιδιωτικών επενδύσεων (-1,67 μον., α τρ. 16: -,56 μον.) λόγω τόσο των μειωμένων πάγιων επενδύσεων (-,42 μον.), όσο και της σχετικά υψηλής δυσμενούς επίδρασης από τη μεταβολή των αποθεμάτων (-1,26 μον.). Προς την ίδια κατεύθυνση επέδρασαν και οι δημόσιες δαπάνες (-,27 μον., α τρ. 16:,28 μον.), συγκρατημένες σε πολιτειακό και τοπικό επίπεδο. Πραγματικό ΑΕΠ 6 4 4 3 2 2 1-2 212 213 214 215 216 Πραγματικό ΑΕΠ (%, Q/Q-AR) (A) Πραγματικό ΑΕΠ (%, Υ/Υ) (Δ) Πηγή: TR Datastream, Bloomberg PB Economic Research Παράλληλα, η εταιρική κερδοφορία (μετά φόρων κέρδη χωρίς αποτίμηση αποθεμάτων και προσαρμογή αποσβέσεων κεφαλαίου) εκτιμάται το β τρίμηνο του 216 στα $1,627 τρισ. σε ετησιοποιημένη, εποχικά προσαρμοσμένη βάση. Επομένως, ήταν μειωμένη κατά 2,2% σε σχέση με το β τρίμηνο του 215 αλλά αυξημένη κατά 4,9% σε σχέση με το α τρίμηνο του 216. Κατώτερα των προσδοκιών ήταν τα τελευταία στοιχεία για την αγορά εργασίας που αφορούν τον Αύγουστο. Ειδικότερα, από την έρευνα βάσει των καταστάσεων μισθοδοσίας προκύπτει ότι τον Αύγουστο δημιουργήθηκαν σε εποχικά προσαρμοσμένη βάση 151 χιλ. νέες θέσεις εργασίας έναντι 175 χιλ. της μέσης εκτίμησης της αγοράς και 275 χιλ. τον Ιούλιο (αρχικά: 255 χιλ.). Ανάλογη εικόνα προκύπτει και από την έρευνα που βασίζεται στα νοικοκυριά καθώς ναι μεν το ποσοστό ανεργίας διατηρήθηκε στο 4,9%, σημειώθηκε όμως μικρότερη αύξηση του αριθμού των εργαζομένων από αυτήν του πληθυσμού και ταυτόχρονα αυξήθηκε ο αριθμός των ανέργων και όσων έχουν παύσει να αναζητούν πλέον εργασία. Κατά συνέπεια δεν μεταβλήθηκε το ποσοστό συμμετοχής του εργατικού δυναμικού στο 4 3 2 1 Αγορά Εργασίας 4 Ιαν-14 Ιουλ-14 Ιαν-15 Ιουλ-15 Ιαν-16 Ιουλ-16 Μηνιαία Μεταβολή των NonFarm Payrolls (Α) Ποσοστό Ανεργίας (Δ) 9 7 6 5
σύνολο του πληθυσμού (62,8%). Επίσης, ο ρυθμός αύξησης του μέσου ωρομισθίου επιβραδύνθηκε στο 2,4% σε ετήσια βάση (Ιούλ. 16: 2,7%). Πρόδρομοι Δείκτες Καταναλωτή Μεικτή εικόνα για την αντίληψη των καταναλωτών προκύπτει για τον Αύγουστο από τις δύο βασικότερες έρευνες καταναλωτικής εμπιστοσύνης. Ειδικότερα, ο πρόδρομος δείκτης του Conference Board ανήλθε στο 11,1, υπερβαίνοντας το άνω όριο των εκτιμήσεων της αγοράς (98,3), έναντι 96,7 τον Ιούλιο. Ανοδικά κινήθηκαν και οι δύο επιμέρους δείκτες και ιδίως ο σχετικός με τις προσδοκίες των καταναλωτών για το προσεχές μέλλον. Από την άλλη, όμως, ο αντίστοιχος δείκτης της έρευνας του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν διαμορφώθηκε στο 89,8 έναντι 9, τον Ιούλιο, παραμένοντας σε ικανοποιητικό επίπεδο. Από τους επιμέρους δείκτες, ανοδικά κινήθηκε αυτός που αποτυπώνει τις προσδοκίες των καταναλωτών για το προσεχές διάστημα ενώ μικρή μείωση εμφάνισε αυτός που αναφέρεται στην τρέχουσα κατάσταση. Στις επιχειρήσεις η εικόνα τον Αύγουστο είναι δυσμενέστερη. Στη μεταποίηση ο πρόδρομος δείκτης ISM υποχώρησε απρόσμενα κάτω από το όριο του 5 που διαχωρίζει τη φάση της μεγέθυνσης από αυτήν της συρρίκνωσης και διαμορφώθηκε στο 49,4 έναντι 52,2 που γενικά αναμενόταν και 52,6 τον Ιούλιο. Πτωτικά κινήθηκαν όλοι οι επιμέρους δείκτες, εκτός αυτού των νέων παραγγελιών από το εξωτερικό που έμεινε αμετάβλητος. Τη μεγαλύτερη πτώση κατέγραψαν αυτοί των νέων παραγγελιών και της παραγωγής, καθώς και ο λόγος των νέων παραγγελιών προς τα αποθέματα (1,2%, Ιούλ. 16: 114,9%). Ακόμα μεγαλύτερη μείωση κατέγραψε ο πρόδρομος δείκτης ISM στους εκτός μεταποίησης τομείς και διαμορφώθηκε στο 51,4 έναντι 55, που γενικά αναμενόταν και 55,5 τον Ιούνιο. Η τιμή αυτή αποτελεί τη χαμηλότερη από το Φεβρουάριο του 21. Τη μεγαλύτερη κάμψη κατέγραψαν οι υποδείκτες των νέων παραγγελιών (-8,9 μον.) και ιδίως από το εξωτερικό (-9, μον.), της παραγωγής (-7,5 μον.), των αποθεμάτων (-6, μον.) καθώς και ο λόγος των νέων παραγγελιών προς τα αποθέματα (στο 17,1 από 111,7 τον Ιούλιο). 12 1 8 6 4 2 Ιαν-8 Ιαν-1 Ιαν-12 Ιαν-14 Ιαν-16 Conference Board University of Michigan Πρόδρομοι Επιχειρηματικοί Δείκτες (ISM) 65 6 55 5 45 4 35 3 Ιαν- Ιαν-2 Ιαν-4 Ιαν-6 Ιαν-8 Ιαν-1 Ιαν-12 Ιαν-14 Ιαν-16 ISM Services ISM Manufacturing Τα κατώτερα των προσδοκιών στοιχεία στην αγορά εργασίας και η απρόσμενη απότομη πτώση των δύο πρόδρομων δεικτών ISM σε επίπεδο που υποδηλώνει γενικά στασιμότητα της οικονομικής δραστηριότητας περιορίζουν σημαντικά τις προσδοκίες για αύξηση του παρεμβατικού επιτοκίου από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Fed) στην προσεχή συνεδρίαση (21/9) της αρμόδιας επιτροπής της. Οι προσδοκίες είχαν ενισχυθεί σημαντικά μετά τις πρόσφατες δηλώσεις αξιωματούχων της Fed αλλά και την ομιλία της προέδρου της, Τζ. Γέλεν, στο συνέδριο στο Τζάκσον Χολ καθώς εξέφρασε την εκτίμηση ότι η οικονομία των ΗΠΑ πλησιάζει στην εκπλήρωση των στόχων της μέγιστης απασχόλησης και της σταθερότητας των τιμών. Επομένως, με τη συνεχιζόμενη σταθερή βελτίωση που καταγράφεται στην αγορά εργασίας και τις προβλέψεις για την εξέλιξη του ΑΕΠ και του πληθωρισμού, η πρόεδρος της Fed θεωρεί ότι η πιθανότητα αύξησης του παρεμβατικού επιτοκίου έχει ενισχυθεί τους τελευταίους μήνες. Τόνισε, ωστόσο, ότι η καταλληλότητα της χρονικής στιγμής θα αξιολογείται σε κάθε συνεδρίαση βάσει της εξέλιξης των οικονομικών στοιχείων. Για το προσεχές μέλλον ανέφερε ότι, σύμφωνα με την εκτίμηση των μελών της 1
επιτροπής, η οικονομία θα συνεχίσει να αναπτύσσεται με μέτριο ρυθμό και ο πληθωρισμός θα φθάσει σταδιακά τα επόμενα έτη στο στόχο του 2%. Την εκτίμηση ότι ο πληθωρισμός θα παραμείνει χαμηλός βραχυπρόθεσμα επιβεβαιώνουν και τα τελευταία στοιχεία για το δείκτη τιμών καταναλωτή που τον Ιούλιο ήταν αυξημένος κατά,8% σε σχέση με τον περυσινό Ιούλιο (Ιούν. 16: 1,%). Ανάλογη ήταν η εικόνα του δείκτη τιμών της προσωπικής καταναλωτικής δαπάνης (PCE) που τον Ιούλιο αυξήθηκε κατά,8% (Ιούν. 16:,9%). Αφαιρουμένων των τροφίμων και της ενέργειας η μεταβολή του δείκτη ήταν 1,6%, όσο και τον Ιούνιο. Ένδειξη ότι οι πληθωριστικές πιέσεις το προσεχές διάστημα θα παραμείνουν ιδιαίτερα ήπιες παρέχει η εξέλιξη του δείκτη τιμών παραγωγού που τον Ιούλιο κατέγραψε μείωση,2% σε ετήσια βάση (Ιούν. 16:,3%). Με ικανοποιητικό ρυθμό συνεχίστηκε τον Ιούλιο η αύξηση τόσο του προσωπικού εισοδήματος, όσο και της προσωπικής καταναλωτικής δαπάνης. Ειδικότερα, βάσει των εποχικά εξομαλυμένων στοιχείων και σε τρέχουσες τιμές, το προσωπικό και το διαθέσιμο προσωπικό εισόδημα αυξήθηκαν σε μηνιαία βάση κατά,4% έκαστο (Ιούν. 16/Μάι. 16:,3% έκαστο). Ελαφρά μικρότερη ήταν η άνοδος της προσωπικής καταναλωτικής δαπάνης (,3%, Ιούν. 16/Μάι. 16:,5%), με αυξημένες κυρίως τις δαπάνες για διαρκή αγαθά. Η εικόνα δεν διαφοροποιείται εάν απομονώσουμε την επίδραση των τιμών καθώς το διαθέσιμο προσωπικό εισόδημα και η προσωπική καταναλωτική δαπάνη εξακολουθούν σε μηνιαία βάση να αυξάνονται κατά,4% και,3% αντίστοιχα (Ιούν. 16:,2% και,4% αντίστοιχα). Μεικτή ήταν τον Ιούλιο η εικόνα της βιομηχανικής παραγωγής και των λιανικών πωλήσεων. Βάσει των εποχικά εξομαλυμένων στοιχείων, η βιομηχανική παραγωγή αυξήθηκε σε μηνιαία βάση κατά,7%, υπερβαίνοντας τη μέση εκτίμηση της αγοράς (,3%), έναντι ανόδου της,4% τον Ιούνιο. Συνεπώς, το ποσοστό χρησιμοποίησης της παραγωγικής δυναμικότητας ανήλθε στο 75,9% (Ιούν. 16: 75,4%). Αντίθετα, οι λιανικές πωλήσεις εμφάνισαν σε μηνιαία βάση μηδενική μεταβολή έναντι μέσης εκτίμησης της αγοράς για άνοδό τους κατά,4% και αύξησης κατά,8% τον Ιούνιο. Στην αγορά κατοικίας η ανάκαμψη συνεχίζεται με ήπιο αλλά σταθερό ρυθμό. Ειδικότερα, ο δείκτης NAHB που αποτυπώνει την εκτίμηση των μελών της Ένωσης Κατασκευαστών Κατοικιών για τις τρέχουσες πωλήσεις και τις προσδοκίες τους για το μέλλον ανήλθε τον Αύγουστο στο 6 (Ιούλ. 16: 58), μία από τις υψηλότερες τιμές φέτος. Επίσης σε ετησιοποιημένη, εποχικά διορθωμένη βάση, ενθαρρυντική εικόνα εμφάνισαν τον Ιούλιο οι νέες οικοδομικές άδειες και ιδίως οι ενάρξεις ανέγερσης νέων κατοικιών και οι πωλήσεις νεόδμητων κατοικιών. Οι νέες άδειες εκτιμώνται στις 1.152 χιλ. (Ιούν. 16: 1.153 χιλ.), οι ενάρξεις ανέγερσης νέων κατοικιών στις 1.211 χιλ. (Ιούν. 16: 1.186 χιλ.) και οι πωλήσεις των νεόδμητων κατοικιών στις 654 χιλ., οι υψηλότερες από τον Οκτώβριο του 27. Τέλος, βάσει του δείκτη S&P Case-Shiller, οι εποχικά προσαρμοσμένες τιμές των κατοικιών στις 2 μεγαλύτερες αμερικανικές πόλεις μειώθηκαν τον Ιούνιο κατά,1% σε σχέση με ένα μήνα πριν (Μάι. 16: -,1%), αν και σε ετήσια βάση αυξήθηκαν κατά 5,1% (Μάι. 16: 5,3%). 1 5-5 -1-15 Παραγωγή & Πωλήσεις -2 Ιαν-9 Ιαν-1 Ιαν-11 Ιαν-12 Ιαν-13 Ιαν-14 Ιαν-15 Ιαν-16 7 6 5 4 3 Bιομ. Παραγωγή (%,Y/Y) Λιανικές Πωλήσεις (%,Υ/Υ) Αγορά Κατοικιών Mεταπ. Παραγωγή (%,Υ/Υ) 2 Ιαν-8 Ιαν-1 Ιαν-12 Ιαν-14 Ιαν-16 New Home Sales (LHS) New House Starts (RHS) 11 14 12 1 8 6 4
ΛΟΙΠΕΣ ΜΕΓΑΛΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΕΣ KINA Ελαφρά επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης της βιομηχανικής παραγωγής και των λιανικών πωλήσεων τον Ιούλιο. Μικρή μείωση του πρόδρομου δείκτη PMI στη μεταποίηση τον Αύγουστο. Συνεχίστηκε η υποχώρηση των εξαγωγών και των εισαγωγών τον Ιούλιο. Σημαντική επιβράδυνση της χορήγησης νέων δανείων τον Ιούλιο. Βιομηχανική παραγωγή & Λιανικές Πωλήσεις (ετήσια % μεταβολή) Ελαφρά επιβράδυνση του ρυθμού ανόδου τους κατέδειξαν τον Ιούλιο τόσο η βιομηχανική παραγωγή, όσο και οι λιανικές πωλήσεις. Ειδικότερα, η βιομηχανική παραγωγή αυξήθηκε τον Ιούλιο κατά 6,% σε ετήσια βάση έναντι 6,2% που ήταν η μέση εκτίμηση της αγοράς και η τιμή τον Ιούνιο. Στο προσεχές διάστημα δεν αναμένεται ουσιαστική διαφοροποίηση καθώς ο πρόδρομος δείκτης Caixin PMI στον τομέα της μεταποίησης τον Αύγουστο βρέθηκε στο 5, τιμή που διαχωρίζει τη φάση επέκτασης του τομέα από αυτήν της συρρίκνωσης (Ιούλ. 16: 5,6). Παρόμοια είναι η εικόνα και στις λιανικές πωλήσεις καθώς τον Ιούλιο αυξήθηκαν κατά 1,2% ετησίως έναντι 1,5% της μέσης εκτίμησης της αγοράς και 1,6% τον Ιούνιο. Αντίθετα, συνεχίστηκε τον Ιούλιο για ακόμη έναν μήνα η επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης των συνολικών πάγιων επενδύσεων (εξαιρουμένων αυτών από νοικοκυριά που δραστηριοποιούνται στον αγροτικό τομέα) με αποτέλεσμα τους επτά πρώτους μήνες του 216 να αυξηθούν κατά 8,1% έναντι της αντίστοιχης περυσινής περιόδου (Ιαν-Ιούν. 16: 9,%). Πτωτικά, για έναν ακόμη μήνα, κινήθηκαν τον Ιούλιο τόσο οι εξαγωγές, όσο και οι εισαγωγές αποτελώντας σημαντική ένδειξη και για την εξέλιξη του διεθνούς εμπορίου. Ειδικότερα, οι εξαγωγές μειώθηκαν σε ετήσια βάση κατά 4,4% (Ιούν. 16: -4,8%) και οι εισαγωγές κατά 12,5% (Ιούν. 16: -8,4%). Ως αποτέλεσμα, το εμπορικό πλεόνασμα της Κίνας διαμορφώθηκε στα $52,3 δισ. έναντι $48,1 δισ. τον Ιούνιο. Τα συναλλαγματικά διαθέσιμα μειώθηκαν τον Αύγουστο κατά $16 δισ. (από 321 σε 3185). 25 2 15 1 5 Ιαν-7 Ιαν-8 Ιαν-9 Ιαν-1 Ιαν-11 Ιαν-12 Ιαν-13 Ιαν-14 Ιαν-15 Ιαν-16 Βιομηχανική παραγωγή Λιανικές πωλήσεις Πηγή: TR Datastream, Bloomberg PB Economic Research MARKIT - PMI - Manufacturing 54 52 5 48 46 Σεπ-12 Φεβ-13 Ιουλ-13 Δεκ-13 Μαϊ-14 Οκτ-14 Μαρ-15 Αυγ-15 Ιαν-16 Ιουν-16 Σημαντική πτώση κατέγραψε τον Ιούλιο η χορήγηση νέων δανείων σε γουάν, εξέλιξη εν πολλοίς αναμενόμενη μετά τη μεγάλη αύξηση που είχε καταγραφεί ένα μήνα πριν. Συγκεκριμένα, περιορίστηκε στα 463,6 δισ. γουάν (Ιούν. 16: 138, δισ.). Παρόμοια εικόνα παρουσίασε και η συνολική χρηματοδότηση (που περιλαμβάνει π.χ. και τα δάνεια σε ξένο νόμισμα) καθώς διευρύνθηκε κατά 487,9 δισ. γουάν (Ιούν. 16: 1.683,6 δισ.). Τέλος, οριακά πτωτικά κινήθηκε τον Ιούλιο ο πληθωρισμός και διαμορφώθηκε στο 1,8%, όσο περίπου αναμενόταν, έναντι 1,9% τον Ιούνιο. 9 8 7 6 5 4 3 2 1-1 -2 Εξέλιξη Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (ετήσια % μεταβολή) Ιουλ-5 Ιουλ-6 Ιουλ-7 Ιουλ-8 Ιουλ-9 Ιουλ-1 Ιουλ-11 Ιουλ-12 Ιουλ-13 Ιουλ-14 Ιουλ-15 Ιουλ-16 12
ΙΑΠΩΝΙA Στάσιμο το ΑΕΠ σε τριμηνιαία βάση κατά το δεύτερο τρίμηνο του έτους. Ο πληθωρισμός παρέμεινε στάσιμος σε αρνητικό έδαφος τον Ιούλιο. Σύμφωνα με την πρώτη εκτίμηση για το δεύτερο τρίμηνο του 216 το ΑΕΠ της Ιαπωνίας παρέμεινε στάσιμο σε τριμηνιαία βάση ενώ οι αναλυτές περίμεναν αύξηση,2% (α. τριμ.16:,5%). Πιο αναλυτικά, θετικά κινήθηκαν η ιδιωτική κατανάλωση και οι δημόσιες δαπάνες ενώ αρνητικά κινήθηκαν οι επενδύσεις των επιχειρήσεων. Σε ετήσια βάση το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά,6% σε σχέση με το δεύτερο τρίμηνο του 215 (α τριμ. 16:,1%). Ο πρόδρομος δείκτης Nikkei PMI στη μεταποίηση άγγιξε τον Αύγουστο τις 49,5 μονάδες (Ιούλ.16: 49,3 μον.) υποδηλώνοντας συρρίκνωση (τιμή υπό του 5,) για έκτο συνεχόμενο μήνα. Στάσιμος παρέμεινε ο γενικός πληθωρισμός της Ιαπωνίας τον Ιούλιο στο -,4%. Παράλληλα, ο βασικός δομικός πληθωρισμός (εξ. νωπών τροφίμων) και ο δομικός πληθωρισμός (εξ. τροφίμων και ενέργειας) υποχώρησαν στο -,5% (Ιούν.16: -,4%) και,3% (Ιούν.16:,5%), αντίστοιχα. Όσον αφορά την περιοχή του Τόκιο για τον Αύγουστο, ο γενικός πληθωρισμός υποχώρησε στο -,5% (Ιούλ.16: -,4%), ο βασικός δομικός πληθωρισμός (εξ. νωπών τροφίμων) παρέμεινε στάσιμος στο -,4% και ο δομικός πληθωρισμός (εξ. τροφίμων και ενέργειας) μειώθηκε στο,1% (Ιούλ.16:,2%). Πραγματικό ΑΕΠ Πηγή: TR Datastream, Bloomberg PB Economic Research 13
Ημερομηνία Ανακοίνωσης Ανακοινώσεις / Γεγονότα ΗΠΑ Περίοδος Αναφοράς 13/9/16 Εκτέλεση Προϋπολογισμού Αύγουστος 216 15/9/16 Λιανικές Πωλήσεις Αύγουστος 216 15/9/16 Εταιρικά αποθέματα Ιούλιος 216 15/9/16 Δείκτης Τιμών Παραγωγού Αύγουστος 216 15/9/16 Βιομηχανική Παραγωγή Αύγουστος 216 16/9/16 Πρόδρομος Δείκτης Εμπιστοσύνης Καταναλωτή Σεπτέμβριος 216 (Παν/μιο Μίσιγκαν) (1η εκτ.) 16/9/16 Δείκτης Τιμών Καταναλωτή Αύγουστος 216 19/9/16 Πρόδρομος Δείκτης Κατασκευαστών Κατοικιών (NAHB) Σεπτέμβριος 216 ΕΥΡΩΖΩΝΗ 8/9/16 Συνεδρίαση Δ.Σ. της ΕΚΤ - 14/9/16 Βιομηχανική Παραγωγή Ιούλιος 216 15/9/16 Στοιχεία Εξωτερικού Εμπορίου Ιούλιος 216 15/9/16 Δείκτης Τιμών Καταναλωτή Αύγουστος 216 19/9/16 Δείκτης Παραγωγής στις Κατασκευές Ιούλιος 216 ΕΛΛΑΔΑ 8/9/16 Έρευνα Εργατικού Δυναμικού (μηνιαία αποτελέσματα) Ιούνιος 216 9/9/16 Δείκτες Κύκλου Εργασιών στον Τομέα Ενημέρωσης και Επικοινωνίας Β Τρίμηνο 216 9/9/16 Δείκτες Κύκλου Εργασιών στον Τομέα Μεταφορών Β Τρίμηνο 216 9/9/16 Δείκτης Βιομηχανικής Παραγωγής Ιούλιος 216 9/9/16 Εθνικός Δείκτης Τιμών Καταναλωτή Αύγουστος 216 9/9/16 Εναρμονισμένος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή Αύγουστος 216 12/9/16 Οικοδομική Δραστηριότητα Ιούνιος 216 13/9/16 Δείκτης Κύκλου Εργασιών στον Τομέα Υπηρεσιών Παροχής Καταλύματος και Εστίασης Β Τρίμηνο 216 13/9/16 Δείκτης Παραγωγής στις Κατασκευές Β Τρίμηνο 216 14/9/16 Δείκτης Τιμών Εισαγωγών στη Βιομηχανία 15/9/16 Δείκτες Κύκλου Εργασιών στον Τομέα των Υπηρεσιών Β Τρίμηνο 216 15/9/16 Έρευνα Εργατικού Δυναμικού Β Τρίμηνο 216 19/9/16 Δείκτης Κύκλου Εργασιών στη Βιομηχανία Ιούλιος 216 14
Οικονομική Ανάλυση & Επενδυτική Στρατηγική Λεκκός Ηλίας Chief Economist 21328812 Lekkosi@piraeusbank.gr Παπιώτη Λιάνα Secretary 213288187 PapiotiE@piraeusbank.gr Ελληνική Οικονομία Στάγγελ Ειρήνη Manager 21634495 Staggelir@piraeusbank.gr Αγγελοπούλου Αναστασία Economist 21634488 Aggelopouloua@piraeusbank.gr Ανεπτυγμένες Οικονομίες Πατίκης Βασίλειος Head 213739178 Patikisv@piraeusbank.gr Πολυχρονόπουλος Διονύσης Senior Economist 21634493 Polychronopoulosd@piraeusbank.gr Παπακώστας Χρυσοβαλάντης Economic Analyst 21634491 Papakostasc@piraeusbank.gr Κωνσταντού Ευαγγελία Junior Economic Analyst 21634486 Konstantoue@piraeusbank.gr 15
Disclaimer: Το παρόν έντυπο εκδόθηκε από την υπηρεσία Οικονομικής Ανάλυσης και Επενδυτικής Στρατηγικής της Τράπεζας Πειραιώς (εφεξής η «Τράπεζα»), η οποία εποπτεύεται από την Τράπεζα της Ελλάδος, και αποστέλλεται ή τίθεται στη διάθεση τρίτων χωρίς να υπάρχει υποχρέωση προς τούτο από το συντάκτη του. Το παρόν κείμενο ή μέρος του δεν μπορεί να αναπαραχθεί με οποιονδήποτε τρόπο χωρίς την προηγούμενη γραπτή έγκριση από τον συντάκτη του. Οι περιλαμβανόμενες στο παρόν πληροφορίες ή απόψεις απευθύνονται σε υφιστάμενους ή δυνητικούς πελάτες με γενικό τρόπο, χωρίς να έχουν λάβει υπ' όψιν τις εξατομικευμένες περιστάσεις, τους επενδυτικούς στόχους, την οικονομική δυνατότητα και την πείρα ή γνώση των πιθανών παραληπτών του παρόντος και, ως εκ τούτου, δεν συνιστούν και δεν πρέπει να εκλαμβάνονται ως πρόταση ή προσφορά για τη διενέργεια συναλλαγών σε χρηματοπιστωτικά μέσα ή νομίσματα, ούτε ως σύσταση ή συμβουλή για τη λήψη επενδυτικών αποφάσεων σχετικά με αυτά. Λαμβάνοντας υπ όψιν τα παραπάνω, ο λήπτης της παρούσας πληροφόρησης πρέπει να προχωρήσει στη δική του έρευνα, ανάλυση και επιβεβαίωση της πληροφορίας που περιέχεται σε αυτό το κείμενο και να αναζητήσει ανεξάρτητες νομικές, φορολογικές και επενδυτικές συμβουλές από επαγγελματίες, πριν προχωρήσει στη λήψη της επενδυτικής του απόφασης. Οι πληροφορίες που εκτίθενται στο παρόν βασίζονται σε πηγές που η Τράπεζα θεωρεί αξιόπιστες και παρατίθενται αυτούσιες, αλλά η Τράπεζα δεν μπορεί να εγγυηθεί την ακρίβεια και πληρότητά τους. Οι απόψεις και εκτιμήσεις που εκτίθενται στο παρόν αφορούν την τάση της εγχώριας και των διεθνών χρηματοοικονομικών αγορών κατά την αναγραφόμενη ημερομηνία (τιμές κλεισίματος) και υπόκεινται σε μεταβολές χωρίς ειδοποίηση. H Τράπεζα ενδέχεται, ωστόσο, να συμπεριλάβει στο παρόν έρευνες στον τομέα των επενδύσεων, οι οποίες έχουν εκπονηθεί από τρίτα πρόσωπα. Στην περίπτωση αυτή, η Τράπεζα δεν τροποποιεί τις ως άνω έρευνες, αλλά τις παραθέτει αυτούσιες και, συνεπώς, δεν αναλαμβάνει οποιαδήποτε ευθύνη για το περιεχόμενο αυτών. Η Τράπεζα δεν υποχρεούται να επικαιροποιεί τις πληροφορίες που εμπεριέχονται στο παρόν. Λαμβάνοντας υπ' όψιν τα ανωτέρω, η Τράπεζα, τα Μέλη του Διοικητικού της Συμβουλίου και τα υπεύθυνα πρόσωπα ουδεμία ευθύνη αναλαμβάνουν ως προς τις πληροφορίες που περιλαμβάνονται στο παρόν ή/και την έκβαση τυχόν επενδυτικών αποφάσεων που λαμβάνονται σύμφωνα με αυτές. Ο Όμιλος της Τράπεζας Πειραιώς είναι ένας οργανισμός με σημαντική ελληνική, αλλά και αυξανόμενη διεθνή παρουσία και μεγάλο εύρος παρεχόμενων επενδυτικών υπηρεσιών. Στο πλαίσιο των επενδυτικών υπηρεσιών που παρέχει η Τράπεζα ή/και άλλες εταιρείες του Ομίλου της ενδέχεται να ανακύψουν περιπτώσεις σύγκρουσης συμφερόντων σε σχέση με τις παρεχόμενες στο παρόν πληροφορίες. Σχετικά επισημαίνεται ότι η Τράπεζα, τα υπεύθυνα πρόσωπα ή/και οι εταιρείες του Ομίλου της μεταξύ άλλων: α) Δεν υπόκεινται σε καμία απαγόρευση όσον αφορά στη διαπραγμάτευση για ίδιο λογαριασμό ή στο πλαίσιο διαχείρισης χαρτοφυλακίου πριν από τη δημοσιοποίηση του παρόντος εντύπου, ή την απόκτηση μετοχών πριν από δημόσια εγγραφή ή την απόκτηση λοιπών κινητών αξιών. β) Ενδέχεται να παρέχουν έναντι αμοιβής υπηρεσίες επενδυτικής τραπεζικής σε κάποιον από τους εκδότες, για τους οποίους τυχόν παρέχονται με το παρόν πληροφορίες. γ) Ενδέχεται να συμμετέχουν στο μετοχικό κεφάλαιο εκδοτών ή να αποκτούν άλλους τίτλους εκδόσεως των εν λόγω εκδοτών ή να έλκουν άλλα χρηματοοικονομικά συμφέροντα από αυτούς. δ) Ενδέχεται να παρέχουν υπηρεσίες ειδικού διαπραγματευτή ή αναδόχου σε κάποιους από τους τυχόν αναφερόμενους στο παρόν εκδότες. ε) Ενδεχομένως να έχουν εκδώσει σημειώματα διαφορετικά ή μη συμβατά με τις πληροφορίες που εκτίθενται στο παρόν. Η Τράπεζα και οι λοιπές εταιρίες του Ομίλου της έχουν θεσπίσει, εφαρμόζουν και διατηρούν αποτελεσματική πολιτική, η οποία αποτρέπει τη δημιουργία καταστάσεων συγκρούσεως συμφερόντων και τη διάδοση των κάθε είδους πληροφοριών μεταξύ των υπηρεσιών ("σινικά τείχη"), καθώς επίσης συμμορφώνονται διαρκώς με τις προβλέψεις και τους κανονισμούς σχετικά με τις προνομιακές πληροφορίες και την κατάχρηση αγοράς. Επίσης, η Τράπεζα βεβαιώνει ότι δεν έχει οποιουδήποτε είδους συμφέρον ή σύγκρουση συμφερόντων με α) οποιαδήποτε άλλη νομική οντότητα ή πρόσωπο που θα μπορούσαν να συμμετάσχουν στην προετοιμασία της παρούσας έρευνας και β) με οποιαδήποτε άλλη νομική οντότητα ή πρόσωπο τα οποία δεν θα μπορούσαν να συμμετάσχουν στην προετοιμασία της παρούσας έρευνας, αλλά που είχαν πρόσβαση στην παρούσα έρευνα πριν από τη δημοσιοποίησή της. Ρητά επισημαίνεται ότι οι επενδύσεις που περιγράφονται στο παρόν έντυπο εμπεριέχουν επενδυτικούς κινδύνους, μεταξύ των οποίων και ο κίνδυνος απώλειας του επενδεδυμένου κεφαλαίου. Ειδικότερα επισημαίνεται ότι: α) τα αριθμητικά στοιχεία αναφέρονται στο παρελθόν και ότι οι προηγούμενες επιδόσεις δεν αποτελούν ασφαλή ένδειξη μελλοντικών επιδόσεων, β) εφόσον τα αριθμητικά στοιχεία αποτελούν προσομοίωση προηγούμενων επιδόσεων, οι προηγούμενες αυτές επιδόσεις δεν αποτελούν ασφαλή ένδειξη μελλοντικών επιδόσεων, γ) η απόδοση ενδέχεται να επηρεαστεί θετικά ή αρνητικά από συναλλαγματικές διακυμάνσεις, σε περίπτωση που τα αριθμητικά στοιχεία είναι εκπεφρασμένα σε ξένο (πλην του ευρώ) νόμισμα, δ) οι τυχόν προβλέψεις σχετικά με τις μελλοντικές επιδόσεις δεν αποτελούν ασφαλή ένδειξη μελλοντικών επιδόσεων, ε) η φορολογική μεταχείριση των αναφερόμενων στο παρόν πληροφοριών και συναλλαγών εξαρτάται και από τα ατομικά δεδομένα εκάστου επενδυτή και ενδέχεται να μεταβληθεί στο μέλλον. Ως εκ τούτου ο παραλήπτης οφείλει να αναζητήσει ανεξάρτητες συμβουλές ως προς την εκάστοτε εφαρμοστέα φορολογική νομοθεσία. Η διανομή του παρόντος εντύπου εκτός Ελλάδος ή/και σε πρόσωπα διεπόμενα από αλλοδαπό δίκαιο μπορεί να υπόκειται σε περιορισμούς ή απαγορεύσεις σύμφωνα με την εκάστοτε εφαρμοστέα νομοθεσία. Για το λόγο αυτό, ο παραλήπτης του παρόντος καλείται να αναζητήσει ανεξάρτητες συμβουλές ως προς την εκάστοτε εφαρμοστέα νομοθεσία, ώστε να διερευνήσει τυχόν τέτοιους περιορισμούς ή/και απαγορεύσεις. 16