Αξιολόγηση της διδακτικής πράξης 1
} Ορισµός: Απόδοση αξίας Απόδοση προσήµου σε κάτι που αξιολογείται Σύγκρισης δύο πραγµάτων } Αξιολόγηση Αποτίµηση στόχου (σύγκριση του στόχου µε το αποτέλεσµα) Σηµασία της αξιολόγησης: Δίνει πληροφορίες στους µαθητές για τις προσπάθειές τους Δίνει πληροφορίες στους εκπαιδευτικούς για τη δουλειά τους- επιλογή, εκτίµηση και αποσαφήνιση των διδακτικών στόχων Δίνει πληροφορίες και κατεύθυνση στους στους γονείς Δίνει πληροφορίες για νέες εκπαιδευτικές πολιτικές Αποτελεί διαγνωστικό µέσω για µαθησιακές δυσκολίες ή ειδικά ταλέντα Ταξινοµεί τους µαθητές σε κοινωνικούς ρόλους προσανατολίζει επαγγελµατικά Μπορεί να χρησιµοποιηθεί για να δώσει κατεύθυνση στους µαθητές Να ενισχύσει την προσπάθεια (διάβασµα για επικείµενο test) Είδη αξιολόγησης Αυτοαξιολόγηση / ετεροαξιολόγηση (άτοµο) Εσωτερική / εξωτερική (ίδρυµα)
Αξιολόγηση } Μέτρηση vs αξιολόγηση Η αξιολόγηση είναι ερµηνευτική διαδικασία των αποτελεσµάτων της µέτρησης Π.χ., ο Τάσος έλυσε 8 από τις 10 ασκήσεις } Προϋπόθεση: Συλλογή δεδοµένων προς ανάλυση Επιστηµονική µέτρηση µεταβλητών: Αξιοπιστία (συνέπεια): αν το κάνω σε ίδιες συνθήκες θα έχω τα ίδια αποτελέσµατα; Εγκυρότητα: µετράει αυτό που υποτίθεται ότι µετράει; Η αξιοπιστία είναι αναγκαία άλλα όχι ικανή συνθήκη για την εγκυρότητα Παρατήρηση, µαγνητοσκόπηση, εξέταση Ανάλυση/αποτίµηση Ποσοτικοποίηση ποιοτικών χαρακτηριστικών: π.χ. Καλός µαθητής =10, Υποκειµενικές / απόλυτες µετρήσεις Έµµεση: αξιολογώ επιδόσεις για να βγάλω συµπεράσµατα για τη διδασκαλία
Αξιολόγηση } Φάσεις αξιολόγησης: Διαγνωστική: Κατά την έναρξη της διδακτικής πράξης Εκτιµά την ήδη υπάρχουσα κατάσταση, πχ., κενά µαθητών Διαµορφωτική (συντρέχουσα ή ενδιάµεση) Κατά την εξέλιξη της διδακτικής πράξης Παιδαγωγική διαδικασία Ανατροφοδότηση - διόρθωση Τελική (ή αθροιστική) Κατά την ολοκλήρωση της διδ. πράξης Συνολική αποτίµηση Προϋπόθεση για πέρασµα σε ανώτερη βαθµίδα ή εύρεση εργασίας
Αξιολόγηση } Κριτική Τεχνοκρατική αντίληψη αποκρύπτουν τα ταξικά αίτια Δεν µπορούν τα πάντα να µετρηθούν και να αξιολογηθούν } Τρόποι αξιολόγησης γνώσης Test Σύντοµης / µεγαλύτερης διάρκειας (εξετάσεις) Σταθµισµένα test, PISA (Programme for International Student Assessment) Ερωτήσεις κλειστού /ανοιχτού τύπου, ανάπτυξης, Εργασίες, portfolio,κτλ. Παρατήρηση
Αξιολόγηση - Σταθµισµένα test } Χαρακτηριστικά: Ακριβής οδηγίες συµπλήρωσης & χρόνοι συµπλήρωσης Εφαρµοσµένο σε µεγάλο δείγµα µαθητών για δοκιµαστική εφαρµογή Σύγκριση µαθητών τάξης, χώρας κτλ. Συχνά κριτήριο για επίτευξη κάποιας δεξιότητας, πχ., δίπλωµα οδήγησης } Είδη: } Test επιτυχίας γνώσεις που αποκτήθηκαν } Καταλληλότητας µετρούν γενικές δεξιότητες που αποκτήθηκαν, βλ. Πανελλήνιες εξετάσεις } Διαγνωστικά µετρούν ικανότητες που υπάρχουν ή υπολείπονται } Ενδιαφερόντων, στάσεων, πεποιθήσεων
Αξιολόγηση µη-σταθµισµένα test } Χαρακτηριστικά: Κατασκευασµένα από τον δάσκαλο Μετρούν τις γνώσεις που αποκτήθηκαν Πρέπει: Να εξετάζουν την απόκτηση των σηµαντικότερων γνώσεων Προσεκτικός σχεδιασµός του test: είδος ερωτήσεων, χρόνος συµπλήρωσης, εύκολα και δύσκολα θέµατα, κάλυψη της ύλης, δυνατότητα ελέγχου πολλών δεξιοτήτων Καλό είναι να προετοιµάζονται οι µαθητές για το τι και πως θα εξεταστούν αισθάνονται µεγαλύτερη ασφάλεια και µειώνεται το άγχος
Αξιολόγηση µε test } Πρέπει να δίνονται σε περιβάλλον άνεσης και ασφάλειας για τους µαθητές } Δεν πρέπει να απειλούνται από τις εξετάσεις } Αυξανόµενη δυσκολία, εύκολα και δύσκολα θέµατα } Να λαµβάνει υπόψιν το γνωστικό επίπεδο των µαθητών } Αρκετός χρόνος για το συµπληρώσουν όλοι/ες } Συνεχής έλεγχος των test, διόρθωσή τους, αξιολόγηση από τους µαθητές
Αξιολόγηση µε ερωτήσεις } Είδη: Κλειστού τύπου Πολλαπλών επιλογών: δυσκολία στο σχεδιασµό µεγάλη κάλυψη της ύλης Σωστό / λάθος Αντιστοιχίσεις: καλύτερη διασύνδεση προσώπων µε γεγονότα και ηµεροµηνίες Διάταξης Συµπλήρωσης κενών
Αξιολόγηση µε ερωτήσεις Εστίαση στα σηµαντικά Να µην υποδηλώνεται η σωστή απάντηση Καταφατικές παρά αρνητικές εκφράσεις Συνέπεια ανάµεσα στην ερώτηση και στην διδακτέα ύλη Να αποφεύγονται δύσκολοι και άγνωστοι όροι, παρεξηγήσιµη διατύπωση, κτλ. Να καλύπτουν µεγάλο κοµµάτι της ύλης, και να µην ελέγχουν µόνο αποµνηµόνευση αλλά και κριτική σκέψη Εύκολες και πιο δύσκολες Να µην επαναλαµβάνονται οι ίδιες
Αξιολόγηση µε ερωτήσεις αντιστοίχισης Κάποιες οδηγίες: Οι δυο στήλες να µην έχουν πάνω από 6 δεδοµένα προς αντιστοίχηση Να βρίσκονται και οι δύο στήλες στην ίδια σελίδα Να µην γίνεται η αντιστοίχηση µε γραµµές αλλά µε συµπλήρωση του γράµµατος δίπλα στον αριθµό ή αντίστροφα Να ακολουθείται χρονολογική σειρά σε ηµεροµηνίες για καλύτερη παρακολούθηση Κάθε ερώτηση να εξετάζει ένα συγκεκριµένο θέµα
Αξιολόγηση µε ερωτήσεις } Είδη: Κλειστού τύπου Πιο εύκολη και αντικειµενική διόρθωση, κάλυψη µεγάλου µέρους της ύλης, πιθανά τυχαία απάντηση, αντιγραφή, µεγάλη προετοιµασία εκ των προτέρων Προσοχή: στην αναλογία των σωστών/λανθασµένων και στην συχνότητα της ορθής επιλογής, στην διατύπωση των ερωτήσεων: να είναι ξεκάθαρες, να υπάρχει µία µόνο σωστή απάντηση πάντα, Οι παραπλανητικές απαντήσεις να είναι κατά το δυνατόν αληθοφανείς Μπορείτε να έχετε ως επιλογή το όλα τα παραπάνω ή κανένα από τα παραπάνω Στη σύνταξη: να µην έχει διπλή άρνηση, να είναι εύκολα κατανοητή, να µην επαναλαµβάνει αυτούσια κοµµάτια από το βιβλίο
Αξιολόγηση µε ερωτήσεις } Είδη: Ανοιχτού τύπου Ερωτήσεις ανάπτυξης/δοκίµιο Σύντοµης απάντησης (π.χ., 50 λέξεις) Υποκειµενική αξιολόγηση Αρκετός χρόνος για απάντηση Έλεγχος κριτικής σκέψης, πολλαπλών δεξιοτήτων όπως σύνταξη κειµένου, ορθογραφία, κατανόηση κτλ. Επηρεασµός από καλά γράµµατα, όνοµα µαθητή κτλ. Οδηγίες: Κρυµµένα ονόµατα Ορισµός της ιδανικής απάντησης Βαθµός κάθε ερώτησης Ορισµός κριτηρίων απώλειας και είσπραξης συγκεκριµένων µονάδων Πρώτη βαθµολόγηση ταξινόµηση σε κατηγορίες και επαναβαθµολόγηση Δώστε τις απαντήσεις µετά το τέλος της εξέτασης
Αξιολόγηση µη-γνωστικών δεξιοτήτων } Π.χ., κοινωνικές δεξιότητες, συναισθηµατική ωρίµανση, δεξιότητες επικοινωνίας, διαγωγή, κτλ. } Δυσκολία αξιολόγησης λόγω: } Δεν εµφανίζονται πάντοτε άµεσα, δεν είναι µόνιµα, δεν υπάρχουν αντικειµενικά κριτήρια } Θα µπορούσε να γίνει µε: Διαχρονική παρατήρηση Ερωτηµατολόγια στάσεων/πεποιθήσεων Κλίµακες αυτοαξιολόγησης Συνέντευξη, ελεύθερο κείµενο από τους µαθητές, ηµερολόγιο, φάκελος
Αξιολόγηση µη-γνωστικών δεξιοτήτων } Αξιολόγηση της διδακτικής πράξης Μέθοδοι αξιολόγησης: πχ., Flanders, De Landesheere, Bales, που βασίζονται στην παρακολούθηση και αξιολόγηση της διδακτικής πράξης µε βάση κατασκευασµένες κατηγορίες/ κριτήρια, πχ., δίνει κατευθύνσεις, δίνει κίνητρα, κάνει πολλές παύσεις, είναι αυταρχικός, δεν αξιοποιεί το λάθος, κτλ.
Αξιολόγηση - άλλες µορφές } Αυτοαξιολόγηση Οι µαθητές αξιολογούν και ακόµα και βαθµολογούν µόνοι τους τον εαυτό τους Φαίνεται να είναι αυστηροί κριτές Χρειάζεται εκπαίδευση των µαθητών σε αυτή τη διαδικασία } Αξιολόγηση των συµµαθητών Οµαδοσυνεργατική Μπορεί να είναι σκληρή διαδικασία και πολύ πιο πληγωτική } Συµβόλαιο δασκάλου-µαθητών Δικαιώµατα και υποχρεώσεις, συµφωνία ως προς την τελική µορφή αξιολόγησης } Mε Project } Εργασία: στο εργαστήριο, στην τάξη ή στο σπίτι
Αξιολόγηση - vs βαθµολόγηση } Βαθµολόγηση: Αλφαβητική:Α, Β, Γ, Αριθµητική: 1-10, 0-20, κτλ. } Αξιολόγηση µε προσωπικά σχόλια } Ανταγωνισµός, αξιοκρατία? } Κίνδυνος για κυνήγι βαθµών προσπάθεια που εξαντλείται σε αυτό } Αριθµητική βαθµολογία καλύτερα µόνο στο Λύκειο και στο Δηµοτικό προσωπικά σχόλια Πρέπει το σύστηµα βαθµολόγησης να είναι ξεκάθαρο και να δηλώνεται σε µαθητές και γονείς Να αλλάζει η βαθµολογία αν έχει γίνει κάποιο λάθος Η τελική βαθµολογία να λαµβάνει υπόψιν της πολλούς διαφορετικούς παράγοντες: προφορικά, εργασίες, συµµετοχή, κτλ Να µην βαθµολογούνται ερωτήσεις που δεν έχει απαντήσει κανείς Όχι εύκολα υψηλούς βαθµούς αλλά ούτε το αντίστροφο
Αξιολόγηση } Βοηθά στην αύξηση της προσπάθειας του µαθητή όταν: Είναι δίκαιη, αντικειµενική Αποδίδεται µε συνέπεια, αµεροληψία, Παρέχεται αµέσως µετά από κάποια ενέργεια Αναφέρεται στη δική του/της παρουσία σε σχέση µε την προηγούµενή του/της κατάσταση και όχι σε σχέση µε τους άλλους } Κριτήρια εγκυρότητας Συνδυασµός διαφόρων µεθόδων (test, εξετάσεις, προφορικά, συνέντευξη, κτλ) Σε διάφορες χρονικές στιγµές / κατά το δυνατόν συνεχής αξιολόγηση Μέθοδοι που πράγµατι αξιολογούν αυτά που υποτίθεται ότι αξιολογούν και αυτά στα οποία οι µαθητές έχουν εκπαιδευτεί