ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ: ΘΕΜΑ: «ΘΑ Τ ΑΦΗΣΟΥΜΕ ΝΑ ΧΑΘΟΥΝ;» Υπεύθυνοι Νηπιαγωγοί: ΠΑΠΑΔΗΜΟΥ ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΙΚΑΡΙΟΥ ΜΑΡΙΑ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΧΩΡΑΣ ΣΧ.ΕΤΟΣ: 2010-2011
ΑΦΟΡΜΗΣΗ: Αφόρμηση για το συγκεκριμένο πρόγραμμα στάθηκε ο ερχομός ενός αδέσποτου κουταβιού στην βεράντα του νηπιαγωγείου μια μέρα του Οκτώβρη. Θέσαμε στα παιδιά τον προβληματισμό «Τι θα κάνουμε τώρα μ αυτό το ζωάκι;». Τα παιδιά πρότειναν διάφορες λύσεις χωρίς κανένα όμως να προτείνει το «animalcare», την φιλοζωική οργάνωση της Σάμου. Όταν δείξαμε φωτογραφίες και από άλλες οργανώσεις (WWF, mom κ.α), παρατηρήσαμε ότι δεν γνώριζαν τίποτα σχετικό. Κρίναμε έτσι ότι ήταν επιτακτική ανάγκη τα παιδιά να μάθουν κάποια πράγματα για τα ζώα που κινδυνεύουν με εξαφάνιση καθώς και τις οργανώσεις που τα προστατεύουν.
Γνωριμία με τα ζώα Πρώτες βοήθειες σε τραυματισμένα ζώα Ζώα και φωλιές Επικοινωνία μέσω διαδικτύου Ζώα των πάγων Γνωριμία με τις περιβαλλοντικές οργανώσεις ΖΩΑ ΣΕ ΚΙΝΔΥΝΟ Ζώα της θάλασσας Ανάγνωση παραμυθιών Τρόποι με τους οποίους μπορούμε να βοηθήσουμε Ζώα της Σάμου υπό εξαφάνιση (Τσακάλι- Χαμαιλέων) Γνωριμία με την «animalcare» (φιλοζωική οργάνωση Σάμου)
ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ: Να γνωρίσουν με την αξιοποίηση κατάλληλου εκπαιδευτικού υλικού γενικές κατηγορίες ζώων στο περιβάλλον που ζουν και να ανακαλύψουν ομοιότητες και διαφορές τους. Να αναγνωρίζουν ότι τα ζώα για να επιβιώσουν χρειάζονται νερό, τροφή και αέρα και πως διαθέτουν κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά προκειμένου να προστατευτούν είτε από τον άνθρωπο είτε από άλλα ζώα είτε από τις καιρικές συνθήκες. Να αρχίσουν να συνειδητοποιούν τις τροφικές σχέσεις μεταξύ των διάφορων οργανισμών τόσο σε χερσαία όσο και σε θαλάσσια οικοσυστήματα και την ανάγκη προστασίας αυτών των οικοσυστημάτων. Να συζητούν και να αντιλαμβάνονται ότι υπήρξαν κατηγορίες ζώων που έζησαν σε παλαιότερες εποχές και δεν υπάρχουν σήμερα, όπως για παράδειγμα οι δεινόσαυροι. Να γνωρίσουν τα ζώα του πλανήτη που απειλούνται με εξαφάνιση και πού ζουν αυτά. Να γνωρίσουν ζώα της Ελλάδας αλλά και της Σάμου που κινδυνεύουν αλλά και βασικές αρχές πρώτων βοηθειών σε περίπτωση που βρούμε κάποιο τραυματισμένο ζώο ( φώκια, χελώνα, δελφίνι) στη παραλία. Να μάθουν ποιες είναι οι περιβαλλοντικές οργανώσεις που ασχολούνται με την προστασία των ζώων καθώς και τον τρόπο με τον οποίο μπορούμε να έρθουμε σε επαφή μαζί τους( διαδίκτυο, τηλέφωνο κ.α). Τέλος, να ευαισθητοποιηθούν τα παιδιά για την προστασία του περιβάλλοντος, ώστε τα ζώα να πάψουν πια να κινδυνεύουν.
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ: Ανάγνωση παραμυθιού «Η Αρκούδα πεινάει». Με αφορμή το βιβλίο μιλάμε για τα ζώα σε χειμερία νάρκη (αρκούδα, σκαντζόχοιρος, φίδι ), καθώς και για τις φωλιές τους. Βλέπουμε φωτογραφίες ζώων και κάνουμε ταξινομήσεις- ομαδοποιήσεις με βάση το πού ζουν (ξηρά- θάλασσα- αέρας). Διαβάζουμε το παραμύθι «Η Χρυσομαλλούσα και οι τρεις αρκούδες». Διδάσκουμε με αφορμή το παραμύθι μεγέθη (μικρό- μεγάλο) και τα παιδιά μιμούνται με τη βοήθεια επιλεγμένων μουσικών κομματιών πώς περπατάει η μικρή και πώς η μεγάλη αρκούδα. Παίζουμε παιχνίδι στον Η/Υ: «Τα ζώα και τα παιδιά τους». Βλέπουμε εικόνες ζώων που κινδυνεύουν με εξαφάνιση, τα αναγνωρίζουμε και κάνουμε μια πρώτη διερευνητική συζήτηση. Μπαίνουμε στο site της «WWF» και του «Αρκτούρου», γνωρίσουμε το ρόλο τους στην προστασία των ζώων και το σήμα που τα χαρακτηρίζει και αποφασίζουμε να έρθουμε σε επαφή μαζί τους και να μας στείλουν πληροφοριακό υλικό. Σε μια επόμενη φάση τους στέλνουμε e-mail. Κατασκευάζουμε μάσκα «Γουϊνι το Αρκουδάκι». Βρίσκουμε εικόνες ζώων στον Η/Υ και συζητάμε γιατί απειλούνται. Χρωματίζουμε και κόβουμε μορφές ζώων που ζουν στους πόλους και φτιάχνουμε με φελιζόλ, χαρτί γκοφρέ και άλλα υλικά μακέτα με τίτλο: «Τα ζώα των πάγων». Παρακολουθούμε αποσπάσματα από το βραβευμένο ντοκιμαντέρ του ΛΥΚ ΖΑΚΕ «Το ταξίδι του αυτοκράτορα». Παίζουμε μουσικοκινητικό παιχνίδι «το λιώσιμο των πάγων». Όσο παίζει η μουσική τα παιδιά περπατάνε σαν πιγκουινάκια. Όταν η μουσική σταματήσει τα παιδιά προσπαθούν όλα μαζί να χωρέσουν πάνω σε μια φόδρα απλωμένη στο πάτωμα. Καθώς όμως το παιχνίδι συνεχίζεται η φόδρα συνεχώς διπλώνεται κι έτσι τα παιδιά πιγκουινάκια έχουν όλο και λιγότερο χώρο για να σταθούν. Προσπαθούμε να συνδέσουμε το δίπλωμα της φόδρας με το λιώσιμο των πάγων. Ένα παιδί φέρνει στο Νηπιαγωγείο το βιβλίο «Τα ζώα εκπέμπουν SOS». Το διαβάζουμε και γνωρίζουμε και ζώα που δεν τα ξέραμε και πού ζουν.
Σχεδιάζουμε έναν πιγκουίνο ακούγοντας τις οδηγίες που μας δίνει ο Η/Υ. Διαβάζουμε το βιβλίο «Καρέτα- Καρέτα». Συζητάμε για τη χελώνα καθώς και άλλα ζώα της θάλασσας που απειλούνται με εξαφάνιση. Η «Playmobil» μας έστειλε βιβλιαράκια για τη θαλάσσια χελώνα και τον «Αρχέλων». Τα μοιράζουμε στα παιδιά και τα διαβάζουμε. Τα παιδιά το παίρνουν στο σπίτι τους. Χρωματίζουμε εικόνες ζώων, τις κόβουμε, τις πλαστικοποιούμε και φτιάχνουμε μ αυτές τα δικά μας πάζλ. Χρωματίζουμε ζώα του πλανήτη που κινδυνεύουν με εξαφάνιση, τα κόβουμε και τα κολλάμε πάνω στον παγκόσμιο χάρτη με βάση που ζει το καθένα. Γνωρίζουμε μέσα από εικόνες ζώα της Σάμου που απειλούνται (Τσακάλι, Χαμαιλέων ) συζητάμε τρόπους με τους οποίους μπορούμε να τα προστατέψουμε και γνωρίζουμε μέσα από το Διαδίκτυο την περιβαλλοντική οργάνωση «Αρχιπέλαγος» που εδρεύει στο νησί. Δίνουμε Φύλλο εργασίας με τον χάρτη της Σάμου και χρωματίζουν ένα Τσακάλι και έναν Χαμαιλέοντα. Φτιάχνουμε ομαδική εργασία: Κολλάζ με διάφορα υλικά και θέμα «Καρέτα- Καρέτα». Δίνουμε στα παιδιά πλαστελίνη με την οποία φτιάχνουν ζωάκια Δίνουμε φύλλο εργασίας στο οποίο τα παιδιά πρέπει να μετρήσουν τα ζωάκια και να γράψουν δίπλα τους τον σωστό αριθμό. Φτιάχνουμε αφίσα με τον τίτλο «Θα τ αφήσουμε να χαθούν;». Κολλάμε ζωάκια καθώς και τα σήματα των περιβαλλοντικών οργανώσεων που μάθαμε και τις ιστοσελίδες τους. Με τη βοήθεια του Η/Υ κατασκευάζουμε «σουπλά» με τον τίτλο του προγράμματος και εικόνες ζώων. Το εκτυπώνουμε σε έγχρωμο χαρτί, τα παιδιά το χρωματίζουν, το πλαστικοποιούμε και το παίρνουν στο σπίτι τους. Κλείσιμο του προγράμματος με την παρουσίαση του στα παιδιά και τους Νηπιαγωγούς του Ολοήμερου τμήματος του Νηπιαγωγείου.
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ: Για το σχεδιασμό και την υλοποίηση του προγράμματος λάβαμε υπόψη μας τις προηγούμενες γνώσεις και εμπειρίες των παιδιών και οργανώσαμε ανοιχτές δράσεις, δίνοντας τους την ευκαιρία να συμβάλλουν στην τελική διαμόρφωση τους. Ενθαρρύναμε την ενεργή συμμετοχή των μαθητών, την αλληλεπίδραση καθώς και την ανάπτυξη της αυτονομίας τους, διαμορφώνοντας κατάλληλες συνθήκες ώστε να είναι εφικτή τόσο η εξατομικευμένη όσο και η ομαδική εργασία. Τους δώσαμε πλούσια ερεθίσματα, ενεργοποιήσαμε τη σκέψη τους και απελευθερώσαμε τη δημιουργικότητα τους. Χρησιμοποιήσαμε το παιχνίδι ως σημαντικό τρόπο μάθησης, εξατομικεύσαμε μαθησιακές διαδρομές και τις προσαρμόσαμε στο ρυθμό ανάπτυξης κάθε παιδιού λαμβάνοντας συγχρόνως υπόψη το γενικό αναπτυξιακό επίπεδο των παιδιών της τάξης. Επιπλέον, δώσαμε ευκαιρίες για απόκτηση εμπειριών και προσέγγιση γνώσεων με τρόπο βιωματικό: Τα παιδιά είδαν, άγγιξαν, κινήθηκαν στο χώρο και δοκίμασαν ρόλους. Καλλιεργήσαμε κλίμα αναγνώρισης, αποδοχής και αμοιβαίου σεβασμού και φροντίσαμε να αναπτύξουμε συστηματική συνεργασία με τους γονείς, ώστε να συμμετέχουν κι αυτοί στην εκπαιδευτική διαδικασία. Τα παιδιά ανταποκρίθηκαν θετικά και με τη βοήθεια των γονιών συνέλεξαν πληροφορίες και υλικό το οποίο και αξιοποιήθηκε, εμπλουτίζοντας το πρόγραμμα με νέες προτάσεις- προσεγγίσεις. Επίσης, κατασκευάσαμε στην τάξη αφίσες, επιτραπέζια παιχνίδια και μικροκατασκευές. Τα παιδιά γνώρισαν καταρχήν τα ζώα που ζουν στη Σάμο και απειλούνται με εξαφάνιση καθώς και ζώα της υπόλοιπης Ελλάδας αλλά και όλου του πλανήτη. Έκαναν υποθέσεις και πρότειναν τρόπους με τους οποίους μπορούμε να προστατέψουμε αυτά τα ζώα. Γνώρισαν τις οργανώσεις οι οποίες ασχολούνται με την προστασία των ζώων, εξοικειώθηκαν με το σήμα της καθεμιάς και μάθανε να επικοινωνούν μαζί τους μέσω του διαδικτύου. Τέλος, με το υλικό που «βγήκε» απ το Νηπιαγωγείο (αφίσες, κονκάρδες, σουπλά, κ.α ) ελπίζουμε ότι ευαισθητοποιήσαμε στον τομέα προστασίας ζώων και ένα μεγαλύτερο κομμάτι της κοινωνίας.