Εκθέσεις και προφορική ιστορία Μουσεία, αντικείμενα και ανθρώπινες φωνές Τα μουσεία: ακολουθούν το ρεύμα για μια ιστορία «από τα κάτω» εμπλέκονται ολοένα και περισσότερο στην αναπαράσταση «δύσκολων» θεμάτων υιοθετούν ανθρωποκεντρικά ενδιαφέροντα δίνουν έμφαση στημ εμπειρία και το βίωμα ενδιαφέρονται για ζητήματα κοινωνικής μνήμης 1
Πεδία αξιοποίησης Έρευνα Συλλεκτική δραστηριότητα Τεκμηρίωση και διαχείριση συλλογών Εκθεσιακές πρακτικές Εκπαίδευση Επικοινωνία με την κοινότητα Εκδημοκρατισμός και διαφάνεια της μουσειακής πρακτικής Μουσεία, προφορική ιστορία και δύσκολες μνήμες Ένταξη των αποκλεισμένων στην αφήγηση Συμμετοχή σε πεδία δημόσιας ιστορίας Συγκρούσεις, διαμάχες Συμφιλίωση 2
1. Η φωνή του δημιουργού/χρήστη του μουσειακού αντικειμένου 3
Η ανάδειξη ιστορικών υποκειμένων 4
Ποια είναι τα δύσκολα θέματα στα οποία η προφορική μαρτυρία είναι κοινωνικά, επιστημονικά και μουσειολογικά πολύτιμη; 5
Η «αρχαιολογία» των συγκρούσεων Πόλεμοι Ιδεολογικές συγκρούσεις Ιστορία της εργασίας Σεξουαλικός προσανατολισμός Αναπηρία Δουλεία Αποικιοκρατία Μετανάστευση Προσφυγιά Ο πολιτισμός των Άλλων Υλικά κατάλοιπα διακρίσεων και αντιπαραθέσεων 6
7
8
Οι δυσκολίες του επιμελητή εκθέσεων (και του εκπαιδευτικού) Διαχείριση αντιπαρατιθέμενων ταυτοτήτων Ισορροπία ανάμεσα στη μνήμη και τη λήθη Ευαισθησία απέναντι στους μη προνομιούχους Σεβασμός απέναντι στο πόνο των Άλλων ή τη μνήμη διακρίσεων και επώδυνων εμπειριών Διατήρηση των επιστημονικών ορίων και κωδίκων 9
είναι Η προφορική μαρτυρία μία από τις πολλές πηγές που έχουμε για να προσεγγίσουμε το παρελθόν, το παρόν, την τέχνη! Με τι όρους χρησιμοποιούμε την προφορική μαρτυρία στο μουσείο; 10
11
Δίνουμε φωνή στον θύτη; Πώς συμβιβάζονται οι αντίθετες πλευρές στην αφήγηση; Πώς αποφεύγουμε τον φετιχισμό του μουσειακού αντικειμένου; Πώς σεβόμαστε τη μνήμη των θυμάτων; 12
13
Η αξιοποίηση της προφορικής ιστορίας στα μουσεία επιτρέπει την ευαισθητοποίηση απέναντι σε κρίσιμα ζητήματα της δικής μας εποχής. 14
15
Εκπαιδευτικές παράμετροι 1 Το παρόν του παρελθόντος Η αξία μιας άκρως προσωποποιημένης ιστορίας Οι συνδέσεις με το σήμερα Η διαπλοκή μνήμης και ιστορίας, του ερευνητή και του θέματος που μελετά, του παρελθόντος και της αναπαράστασής του ως βασικές παράμετροι μιας νέας κριτικής ισοτρικής σκέψης 16
17
Εκπαιδευτικές παράμετροι 2 το μουσείο ως «ονειρικός» χώρος Η δυνατότητα ο επισκέπτης να ζήσει τα συναισθήματα των αφηγητών Να κατανοήσει τις πράξεις τους Να ανακαλέσει δικές του γνώσεις, εμπειρίες και αναμνήσεις Να αντιληφθεί τη συνθετότητα, πολυπλοκότητα και πολυφωνία των ανθρώπων που ζουν ή έζησαν στον τόπο του 18
19
Εκπαιδευτικές παράμετροι 3 Η προφορική μαρτυρία συνδυάζεται στον χώρο του μουσείου με άλλες ιστορικές πηγές Ο μαθητής-επισκέπτης μαθαίνει να τις συσχετίζει και να τις συνδυάζει με τα αντικείμενα και τους ιστορικούς χώρους δίνοντάς τους φωνή. Eastern State Penitentiary 20
Μουσεία και κοινότητες μνήμης (εκπαιδευτικές παράμετροι 4) Ανάπτυξη κοινωνικών δεσμών μεταξύ ατόμων και ομάδων που τους συνδέει ένα κοινό παρελθόν Δυνατότητα «επιτέλεσης» της ταυτότητας Οι επισκέπτες ενός μουσείου και οι κάτοικοι ενός τόπου «γράφουν» ιστορία Ενθάρρυνση διάδοσης της οικογενειακής και γενεαλογικής ιστορίας Μουσείο Janus Pannonius Δράσεις συμφιλίωσης μέσω της προφορικής ιστορίας 21
Εκπαιδευτικές παράμετροι 5 Η διαπλοκή μνήμης και ιστορίας, του ερευνητή και του θέματος που μελετά, του παρελθόντος και της αναπαράστασής του ως βασικές παράμετροι μιας νέας κριτικής ιστορικής σκέψης Πώς γνωρίζουμε και πώς παρουσιάζουμε αυτό που γνωρίζουμε; Εκπαιδευτικές δυνατότητες στο μουσείο. Αναστοχασμός. 22
23
24
25
African American Museum of Iowa London Against Racism An oral history project from Eastside Community Heritage 26
Εκπαιδευτικές δράσεις 1. Θεατρικό εργαστήρι-δραματοποίηση Ανάλαβε και παίξε τον ρόλο ενός ακτιβιστή της μνήμης μέσα σε μια ομάδα. Σκοποί και αποτελέσματα της δράσης 2. Δημιουργική γραφή Χρησιμοποίησε τις συνεντεύξεις για να διερευνήσεις τις δυνατότητες της ομάδας ως προς τη δημιουργική γραφή και να δεις πώς διαφορετικοί άνθρωποι αποτυπώνουν κοινές εμπειρίες. Θεατρικό έργο Σενάριο ταινίας Στίχους τραγουδιού/ποίημα Αρθρο στον Τύπο Βιογραφικό κείμενο Γράμμα Σκοποί και αποτελέσματα της δράσης 27
3. Χαρτογράφηση της μνήμης (memory mapping) Οι αναμνήσεις συνδέονται πάντοτε με τόπους και τοποθεσίες που κουβαλούν διαφορετικές σημασίες για τους ανθρώπους. Άκουσε τις μαρτυρίες και τοποθέτησε την ιστορία στον χώρο με τη βοήθεια χάρτη. 4. Τοιχογραφία-εικαστικό έργο για τη μνήμη Συχνά μια μεγάλη τοιχογραφία σε δημόσιο χώρο θυμίζει στους ανθρώπους σημαντικά γεγονότα που έγιναν σε μια γειτονιά. Δες πώς έχπυν χρησιμοποιηθεί για τη διάσωση της μνήμης και σχεδίασε τη δική σου. 28
Το Μουσείο Μικρασιατικού Ελληνισμού «Φιλιώ Χαϊδεμένου» 29
30
The Museum of 31
32
33
34
35