ΔΠ ΚςΠ Χοημαςξδϊςηρη: Δσοχπαψκϊ Κξιμχμικϊ Ταμείξ: 75% Δθμικξί Πϊοξι: 25% Δκπαιδεσςικϊ Υλικϊ για ςημ εμϊςηςα Ανάδοτος: Ερεσνηηικό Ακαδημαϊκό Ινζηιηούηο Τετνολογίας Υπολογιζηών Σεπςέμβοιξπ 2008 Αμαπςϋυθηκε ρςξ πλαίριξ σλξπξίηρηπ ςξσ Υπξέογξσ 2 «Ποακςική Δκπαίδεσρη» ςηπ Ποάνηπ «Δοάρειπ Δπιμϊοτχρηπ» ςηπ Καςηγξοίαπ Ποάνεχμ 1.2.2 «Δπιμϊοτχρη εκπαιδεσςικόμ και Πιρςξπξίηρη» ςξσ Μέςοξσ 1.2 «Διραγχγή και Ανιξπξίηρη ςχμ Νέχμ Τευμξλξγιόμ ρςημ Δκπαίδεσρη»
Πεξηερόκελα 1 Διραγχγή... 4 2 To Edubuntu... 5 2.1 Τευμικά υαοακςηοιρςικά Edubuntu... 6 2.2 Τοϊπξι εγκαςάρςαρηπ Edubuntu... 6 2.3 Απαιςήρειπ σλικξϋ ενσπηοεςηςή ρυξλικξϋ εογαρςηοίξσ... 7 2.4 Απαιςήρειπ σλικξϋ ρςαθμξϋ εογαρίαπ thin-client... 7 2.5 Πληοξτξοιακϊ σλικϊ για ςξ edubuntu... 8 3 Δγκαςάρςαρη και διαυείοιρη Edubuntu Classroom Server... 9 3.1 Αλλαγέπ ρςη δικςσακή σπξδξμή ςηπ αίθξσραπ... 9 3.2 Δγκαςάρςαρη ςξσ λειςξσογικξϋ ρσρςήμαςξπ ρςξ server... 10 3.3 Αμαβάθμιρη μέρχ δικςϋξσ ςξσ Edubuntu server... 20 3.4 Διαυείοιρη πακέςχμ ρςξ Edubuntu... 23 3.5 Δγκαςάρςαρη ςχμ εκπαιδεσςικόμ εταομξγόμ... 26 3.6 Διαυείοιρη υοηρςόμ ρςξ Edubuntu... 27 3.7 Διαυείοιρη διεογαριόμ ρςξ Edubuntu... 29 4 Σϋμδερη Thin Client ρςξμ Edubuntu server... 32 4.1 Clients πξσ σπξρςηοίζξσμ εγγεμόπ network boot... 32 4.2 Clients πξσ δεμ σπξρςηοίζξσμ εγγεμόπ network boot... 33 5 Λειςξσογία και ρσμςήοηρη ςξσ εογαρςηοίξσ Edubuntu... 35 5.1 Αμςιμεςόπιρη ρσμηθιρμέμχμ ποξβλημάςχμ... 35 5.2 Αμςιρςξιυία εταομξγόμ windows edubuntu... 35 2
3
1 Ειραγωγή Σςϊυξπ ςξσ κειμέμξσ είμαι μα παοξσριάρει ακοιβείπ ξδηγίεπ εγκαςάρςαρηπ ςηπ εκπαιδεσςικήπ διαμξμήπ Edubuntu 8.04.1 όρςε μα είμαι εϋκξλη η εγκαςάρςαρη και διαυείοιρη απϊ ςα ρςελέυη ςχμ ΚΔΠΛΗΝΔΤ με μικοή, καςά καμϊμα, εμπειοία ρε ρσρςήμαςα βαριρμέμα ρε Linux. Τξ παοϊμ εγυειοίδιξ ρσμςάυθηκε χπ βξηθηςικϊ σλικϊ για ςημ εμϊςηςα ςχμ ρεμιμαοίχμ εκπαίδεσρηπ ςχμ ρςελευόμ ςχμ ΚΔΠΛΗΝΔΤ. Μεγάλξ μέοξπ ςξσ κειμέμξσ βαρίρςηκε ρε ποξηγξϋμεμξ ρυεςικϊ παοαδξςέξ εμό έγιμαμ και ξι ρυεςικέπ επικαιοξπξιήρειπ ϊπξσ ασςϊ υοειαζϊςαμ. Τξ σλικϊ επίρηπ εμπλξσςίρςηκε με μέα θέμαςα πξσ ατξοξϋμ ςημ ϋλη ςξσ ρεμιμαοίξσ ϊπχπ για παοάδειγμα ςιπ μέεπ εταομξγέπ διαυείοιρηπ υοηρςόμ και ςεομαςικόμ πξσ διαθέςει η έκδξρη 8.04 ςξσ Edubuntu. Έςρι, ςξ εγυειοίδιξ παοξσριάζει ςιπ αλλαγέπ πξσ ποέπει μα γίμξσμ ρε επίπεδξ ρυξλικξϋ εογαρςηοίξσ (πυ αλλαγέπ ρςη δικςϋχρη ςηπ ρυξλικήπ αίθξσραπ, ελάυιρςεπ ποξδιαγοατέπ σλικξϋ κλπ) και καςϊπιμ ρε επίπεδξ λξγιρμικξϋ (πόπ μα γίμει η εγκαςάρςαρη, με πξιεπ παοαμέςοξσπ, επιπλέξμ οσθμίρειπ μεςά ςημ εγκαςάρςαρη, επιπλέξμ λξγιρμικϊ κλπ). Ωπ ποξαπαιςξϋμεμεπ γμόρειπ για ςημ καςαμϊηρη ςηπ παοξϋραπ ϋληπ θεχοξϋμςαι βαρικέπ έμμξιεπ πξσ απαμςόμςαι ρε ρσρςήμαςα Linux ϊπχπ η δεμδοξειδήπ δξμή ςξσ ρσρςήμαςξπ ςχμ αουείχμ, η υοήρη πακέςχμ εταομξγόμ ςηπ εκάρςξςε διαμξμήπ, η διαμέοιρη δίρκχμ κ.ξ.κ. Η υοήρη γοαμμήπ εμςξλόμ ϊπξσ ήςαμ δσμαςϊ απξτεϋυθηκε με ςη υοήρη γοατικόμ εογαλείχμ διαυείοιρηπ ϊπχπ για παοάδειγμα η εγκαςάρςαρη πακέςχμ εταομξγόμ. 4
2 To Edubuntu Τξ Edubuntu είμαι μια διαμξμή Linux πξσ βαρίζεςαι ρςη δημξτιλή - αμ και ρυεςικά ποϊρταςη (2004) - διαμξμή Ubuntu, με εμρχμαςχμέμα κάπξια υαοακςηοιρςικά πξσ ςημ καθιρςξϋμ υοήριμη για ςημ εκπαίδεσρη. Μεςανϋ ςχμ κϋοιχμ γμχοιρμάςχμ ςηπ είμαι η κεμςοικξπξιημέμη διαυείοιρη υοηρςόμ, διεογαριόμ και οσθμίρεχμ, η δσμαςϊςηςα ανιξπξίηρηπ παλαιϊςεοξσ ενξπλιρμξϋ μέρχ ςηπ υοήρηπ ςξσ χπ thin client εμό διαθέςει και μεγάλη πξικιλία απϊ εταομξγέπ εκπαιδεσςικξϋ υαοακςήοα. Τξ Edubuntu απϊ ςημ έκδξρη 8.04 Hardy Heron μεςξμξμάρςηκε ρε Ubuntu Educational Edition αλλά για ςιπ αμάγκεπ ςξσ παοϊμςξπ κειμέμξσ θα ρσμευίρει μα αματέοεςαι χπ Edubuntu. Δκςϊπ απϊ ςημ αλλαγή ρςημ ξμξμαρία, αλλαγέπ ρημειόθηκαμ και ρςα ξπςικά μέρα εγκαςάρςαρηπ. Οι εκπαιδεσςικέπ εταομξγέπ μεςατέοθηκαμ ρςξ Educational AddOn CD και αμάλξγα με ςξμ ςϋπξ ςηπ εγκαςάρςαρηπ (ασςϊμξμξπ σπξλξγιρςήπ υχοίπ ςη δσμαςϊςηςα σπξρςήοινηπ thin clients - καςάλληλξπ για υοήρη απϊ ςξσπ εκπαιδεσςικξϋπ ή ςξσπ μαθηςέπ ρςξ ρπίςι ςξσπ - ή ενσπηοεςηςήπ ρυξλικξϋ εογαρςηοίξσ) υοηριμξπξιξϋμςαι ςα Installation ή Alternate CD αμςίρςξιυα. Με ασςϊ ςξμ ςοϊπξ έγιμε καλϋςεοη διαμξμή ςχμ πακέςχμ ρςα δϋξ μέρα ειδικά για ασςά πξσ απαιςξϋμςαι για ςη λειςξσογία ςξσ Edubuntu χπ Classroom Server. Εικόμα 1 Η ποξεπιλεγμέμη επιτάμεια εογαρίαπ ςξσ Edubuntu 8.04 5
2.1 Τευμικά υαοακςηοιρςικά Edubuntu Δπιγοαμμαςικά, ςα ςευμικά υαοακςηοιρςικά ςξσ Edubuntu 8.04.1 ρσμξφίζξμςαι ακξλξϋθχπ: Βαρίζεςαι ρςξμ Linux πσοήμα 2.6.24-19 Χοηριμξπξιεί ςξ γοατικϊ πεοιβάλλξμ Gnome 2.22.4 Βαρίζεςαι ρςημ ποϊρταςη έκδξρη 5.0.40 ςξσ Linux Terminal Server Project (LTSP) εμϊπ ρσμϊλξσ απϊ εταομξγέπ πξσ κάμει ετικςή ςη υοήρη ςχμ σπξλξγιρςικόμ πϊοχμ εμϊπ κεμςοικξϋ σπξλξγιρςή μέρχ δικςϋξσ απϊ αοκεςξϋπ άλλξσπ παλαιϊςεοηπ ςευμξλξγίαπ. Ασςϊ έυει ραμ απξςέλερα μα σπάουει καλϋςεοη σπξρςήοινη για ςξσπ thin clients ρςα ακϊλξσθα: o Καλϋςεοη ςαυϋςηςα εκκίμηρηπ (boot) o Κξσμπί reboot ρςημ ξθϊμη ςξσ login o Καλϋςεοη σπξρςήοινη ςχμ ρσρκεσόμ ήυξσ o Δσμαςϊςηςα οϋθμιρηπ ςηπ έμςαρηπ ςξσ ήυξσ o Υπξρςήοινη ήυξσ ρε πξλλέπ εταομξγέπ o Αουιςεκςξμική εκςϋπχρηπ Jetpipe o Η γλόρρα και ςξ πληκςοξλϊγιξ ςξσ thin client αμςιρςξιυξϋμ ασςϊμαςα ρε ασςά ςξσ ενσπηοεςηςή. Υπάουει νευχοιρςϊ CD για ςημ έκδξρη ςξσ ενσπηοεςηςή ρυξλικήπ αίθξσραπ με σπξρςήοινη για ϊλεπ ςιπ γλόρρεπ. Πεοιλαμβάμξμςαι μέεπ εταομξγέπ ϊπχπ: o Δταομξγή για ςη δξμή υημικόμ μξοίχμ RasmMol Scientific Molecular Visualiser o Δταομξγή για CAD (QCad) για ρυεδιαρμϊ ρε δϋξ διαρςάρειπ. Πξλϋ καλή ςεκμηοίχρη ιδιαίςεοα για υοήρη ρε ακαδημαψκά πεοιβάλλξμςα. Δογαλείξ για μεςάβαρη απϊ πεοιβάλλξμ MS-Windows. Πεοιλαμβάμει εταομξγή για μεςάβαρη ςχμ «Αγαπημέμχμ» απϊ Internet Explorer, Mozilla Firefox, wallpaper, AOL IM, Yahoo IM. Καλϋςεοη σπξρςήοινη πξλσμερικόμ εταομξγόμ καθόπ σπάουξσμ ποξεγκαςερςημέμξι codecs για ςημ σπξρςήοινη ςχμ βαρικόμ αουείχμ ήυξσ και video. Υπξρςήοινη αρϋομαςχμ δικςϋχμ. Δγκαςάρςαρη ςξσ ενελλημιρμέμξσ πακέςξσ εταομξγόμ γοατείξσ OpenOffice.org 2.4 (ρςημ εγκαςάρςαρη πεοιλαμβάμεςαι και ξ ρσλλαβιρμϊπ ρςημ ελλημική γλόρρα). 2.2 Τοόπξι εγκαςάρςαρηπ Edubuntu Αμάλξγα με ςιπ απαιςήρειπ ςξσ εκπαιδεσςικξϋ πεοιβάλλξμςξπ, ςξ Edubuntu μπξοεί μα λειςξσογήρει με δϋξ διατξοεςικξϋπ ςοϊπξσπ είςε χπ ενσπηοεςηςήπ ρυξλικήπ αίθξσραπ (Classroom Server) ή ασςϊμξμξπ ρςαθμϊπ εογαρίαπ (StandAlone) Η επιλξγή εγκαςάρςαρη ραμ ενσπηοεςηςήπ ρυξλικήπ αίθξσραπ παοέυει ςημ δσμαςϊςηςα μα υοηριμξπξιηθξϋμ παοχυημέμα ρσρςήμαςα ρςαθμόμ εογαρίαπ ραμ thin clients πξσ θα ρσμδέξμςαι ρςξμ ενσπηοεςηςή και θα εκςελξϋμ εταομξγέπ ποακςικά υοηριμξπξιόμςαπ ςξσπ πϊοξσπ ςξσ ιρυσοξϋ κεμςοικξϋ ρσρςήμαςξπ. Η άλλη επιλξγή ξδηγεί ρςημ εγκαςάρςαρη εμϊπ ασςϊμξμξσ ρσρςήμαςξπ ςξ ξπξίξ τέοει εγκαςερςημέμξ ϊλξ ςξ εκπαιδεσςικϊ λξγιρμικϊ πξσ υχοίπ μα υοειάζεςαι κάπξιξ κεμςοικϊ ενσπηοεςηςή για μα λειςξσογήρει. Τξ παοϊμ εγυειοίδιξ θα επικεμςοχθεί 6
ρςξμ ποόςξ ςϋπξ εγκαςάρςαρηπ. 2.3 Απαιςήρειπ σλικξύ ενσπηοεςηςή ρυξλικξύ εογαρςηοίξσ Οι απαιςήρειπ ρε σλικϊ για ςξμ ενσπηοεςηςή εναοςόμςαι απϊ ςξμ αοιθμϊ ςχμ thinclients πξσ θα ρσμδεθξϋμ. Σσγκεκοιμέμα Μμήμη: Τξ ρϋρςημα υοειάζεςαι 256 MB μμήμη RAM και 128 MB επιπλέξμ για κάθε υοήρςη πξσ υοηριμξπξιεί ςσπικέπ εταομξγέπ γοατείξσ. Σσμξλικά για 10 υοήρςεπ απαιςξϋμςαι 1.5-2 GB. Επενεογαρςήπ: Η ιρυϋπ ςξσ επενεογαρςή εναοςάςαι απϊ ςιπ εταομξγέπ πξσ υοηριμξπξιξϋμςαι. Έμα ρϋρςημα με Pentium 4 επενεογαρςή ρςα 2.4 ΜΗz εκςιμάςαι πχπ μπξοεί μα καλϋφει ςιπ αμάγκεπ 8-10 ρςαθμόμ εογαρίαπ ρε ςσπικέπ εταομξγέπ γοατείξσ. Δίρκξπ: Οι απαιςήρειπ ρε δίρκξ εναοςάςαι απϊ ςιπ αμάγκεπ ρε απξθηκεσςικϊ υόοξ ςχμ υοηρςόμ ςξσ ρσρςήμαςξπ. Έμαπ δίρκξπ 20 GB αοκεί για ςημ εγκαςάρςαρη ςξσ ενσπηοεςηςή (αουεία ρσρςήμαςξπ, διαςήοηρη αοκεςόμ αουείχμ καςαγοατήπ - log files - και αοκεςέπ εκαςξμςάδεπ MB αουεία υοηρςόμ). Δίμαι επιθσμηςϊ ξι δίρκξι πξσ υοηριμξπξιξϋμςαι μα είμαι ςευμξλξγίαπ Serial Ata και μα σπξρςηοίζξσμ Native Command Queueing και μα διαθέςξσμ 16 ΜΒ μμήμη Cache. Κάοςα δικςύξσ: Καλϊ είμαι μα σπάουξσμ δϋξ κάοςεπ δικςϋξσ. Ατεμϊπ σπάουει καλϋςεοη διαυείοιρη ςηπ μεγάληπ κίμηρηπ δικςϋξσ πξσ ποξκαλείςαι μεςανϋ clients και server, ατεςέοξσ δε υοειάζξμςαι υειοξκίμηςεπ αλλαγέπ ρε αουεία οσθμίρεχμ μιαπ και η εγκαςάρςαρη αμαλαμβάμει ςη ρυεςική παοαμεςοξπξίηρη. Ποξςείμεςαι η υοηριμξπξίηρη Gigabit Ethernet κάοςαπ δικςϋξσ ειδικά για ρσρςήμαςα με παοαπάμχ απϊ 10 thin clients. 2.4 Απαιςήρειπ σλικξύ ρςαθμξύ εογαρίαπ thin-client Για ςξσπ ρςαθμξϋπ εογαρίαπ ςχμ υοηρςόμ χπ ελάυιρςεπ και ποξςειμϊμεμεπ ποξδιαγοατέπ ποξςείμξμςαι ξι Ελάυιρςεπ απαιςήρειπ: Σϋρςημα με 233 MHz CPU, 48 MB RAM, και κάοςα γοατικόμ με 2 ΜΒ μμήμη. Ποξςειμόμεμεπ απαιςήρειπ: Σϋρςημα με 400 MHz cpu και 128 MB μμήμη RAM, κάοςα δικςϋξσ πξσ μα σπξρςηοίζει εκκίμηρη PXE. Ανίζει μα ρημειχθεί πχπ μπξοξϋμ μα υοηριμξπξιηθξϋμ σπξλξγιρςέπ ακϊμα και κλάρηπ Pentium I 133-233 MHz με ρημαμςικέπ ϊμχπ παοαμεςοξπξιήρειπ ρςξ ρϋρςημα (πυ. καςάογηρη ςηπ κοσπςξγοατημέμηπ επικξιμχμίαπ client-server με επέμβαρη ρςξ αουείξ ldm.conf, δημιξσογία καςάλληλξσ πεοιβάλλξμςξπ εκκίμηρηπ μέρχ δικςϋξσ με ςξ etherboot κςλ) 7
2.5 Πληοξτξοιακό σλικό για ςξ edubuntu Σςξμ ιρςϊςξπξ ςξσ edubuntu (http://www.edubuntu.org) σπάουει αοκεςϊ σλικϊ δημξριεσμέμξ (ξδηγίεπ, λϋρειπ ρε ποξβλήμαςα κλπ) για μα βξηθήρξσμ ςξ υοήρςη και ςξ διαυειοιρςή ρε ϊςι ποξβλήμαςα παοξσριαρςξϋμ. Ποξςείμεςαι η πλξήγηρη ρςιπ ακϊλξσθεπ ρελίδεπ: http://www.edubuntu.org/documentation http://www.edubuntu.org/usingedubuntu http://www.edubuntu.org/gettingstarted https://wiki.edubuntu.org/ Ποϊρταςα δημιξσογήθηκε και Δλλημικϊπ ιρςϊςξπξπ πξσ ατξοά ςξ Edubuntu: http://www.edubuntu.gr/ ϊπξσ και, μεςανϋ άλλχμ, μπξοξϋμ μα βοεθξϋμ ελλημικέπ μεςατοάρειπ ςηπ ςεκμηοίχρηπ έρςχ και ρε ποχςϊλεια μξοτή. 8
3 Εγκαςάρςαρη και διαυείοιρη Edubuntu Classroom Server 3.1 Αλλαγέπ ρςη δικςσακή σπξδξμή ςηπ αίθξσραπ Ποξκειμέμξσ μα εγκαςαρςαθεί η διαμξμή Edubuntu 8.04 ρςξμ ενσπηοεςηςή θα ποέπει αουικά μα γίμξσμ κάπξιεπ αλλαγέπ ρςημ αίθξσρα εμϊπ κλαρρικξϋ ρυξλικξϋ εογαρςηοίξσ ϊπχπ απεικξμίζεςαι ρςημ ακϊλξσθη εικϊμα: Εικόμα 2 Η διαμόοτωρη ςηπ δικςσακήπ σπξδξμήπ ςξσ ρυξλικξύ εογαρςηοίξσ με ςη υοήρη Edubuntu 8.04 Οι αλλαγέπ πξσ ποέπει μα γίμξσμ είμαι : Η 1η κάοςα δικςϋξσ ςξσ ενσπηοεςηςή μα ρσμδεθεί απεσθείαπ με ςξ δοξμξλξγηςή ςξσ ρυξλικξϋ εογαρςηοίξσ. Η 2η κάοςα δικςϋξσ ςξσ ενσπηοεςηςή μα ρσμδεθεί ρςξ μεςαγχγέα πακέςχμ (switch) ςξσ ρυξλικξϋ εογαρςηοίξσ. Με ςα παοαπάμχ βήμαςα ξσριαρςικά καςαογείςαι η ρϋμδερη πξσ σπήουε μεςανϋ δοξμξλξγηςή και μεςαγχγέα πακέςχμ ϊπχπ απεικξμίζεςαι και ρςημ Δικϊμα 2. Δπιπλέξμ με ασςέπ ςιπ ρσμδέρειπ δεμ είμαι δσμαςϊμ μα λειςξσογήρει ςξ ρυξλικϊ εογαρςήοιξ με ςξμ κλαρρικϊ ςοϊπξ, δηλαδή με ρςαθμξϋπ εογαρίαπ πξσ ποαγμαςξπξιξϋμ εκκίμηρη απϊ ςξ λειςξσογικϊ ρϋρςημα πξσ βοίρκεςαι ρε ρκληοϊ ςξσπ δίρκξ και υοηριμξπξιξϋμ πϊοξσπ απϊ ςξμ ενσπηοεςηςή MS-Windows Server. Για ςημ καλϋςεοη λειςξσογία ςξσ ρσρςήμαςξπ είμαι ποξςιμϊςεοη η ϋπαονη μεςαγχγέα πακέςχμ (switch) αμςί για hub πξσ πιθαμά μα σπάουει ρε παλιϊςεοα ρυξλικά εογαρςήοια. Τξ switch καλϊ είμαι μα έυει μία ςξσλάυιρςξμ θϋοα gigabit για μα ρσμδεθεί η κάοςα δικςϋξσ eth1 ςξσ ενσπηοεςηςή. Σε πεοιπςόρειπ αιθξσρόμ με Hub είμαι πιθαμϊ μα παοαςηοηθξϋμ καθσρςεοήρειπ ρε πεοίπςχρη πξσ υοηριμξπξιηθξϋμ ϊλξι ξι παλιξί ρςαθμξί εογαρίαπ ραμ thin client 9
ρσρκεσέπ. Τξ ποϊβλημα μπξοεί μα λσθεί με ςημ ποξμήθεια εμϊπ μικοξϋ gigabit switch (5-8 θέρεχμ) με κϊρςξπ < 60. Εικόμα 3 Η διαμόοτωρη ςηπ δικςσακήπ σπξδξμήπ ςξσ ρυξλικξύ εογαρςηοίξσ με ςη υοήρη Edubuntu 8.04 και ςασςόυοξμη υοήρη Windows Server Όπχπ απεικξμίζεςαι και ρςημ Δικϊμα 3 μπξοξϋμ μα σπάουξσμ ρςαθμξί εογαρίαπ πξσ μα ρσμδέξμςαι με ςξμ ενσπηοεςηςή MS-Windows Server και υοηριμξπξιξϋμ ςιπ σπηοερίεπ ςξσ (ϊπχπ ακοιβόπ και ποιμ ςημ εγκαςάρςαρη ςξσ ενσπηοεςηςή Edubuntu) και ρςαθμξί εογαρίαπ πξσ λειςξσογξϋμ χπ thin clients και ρσμδέξμςαι ρςξμ ενσπηοεςηςή Edubuntu. Δπιπλέξμ είμαι δσμαςή η ρϋμδερη εμϊπ ρςαθμξϋ εογαρίαπ πξσ λειςξσογεί χπ thin client (πξσ ρσμδέεςαι ρςξμ ενσπηοεςηςή edubuntu) μέρχ ςξσ ποχςξκϊλλξσ RDP ρςξμ ενσπηοεςηςή MS-Windows ή ρε έμαμ ρςαθμϊ εογαρίαπ MS-Windows XP. 3.2 Εγκαςάρςαρη ςξσ λειςξσογικξύ ρσρςήμαςξπ ρςξ server Η εγκαςάρςαρη γίμεςαι απϊ ςα CD ςα ξπξία είμαι διαθέριμξ ρε μξοτή ειδόλξσ (iso image) απϊ ςη ρελίδα http://www.edubuntu.org/download. Θα ποέπει μα επιλεγεί ςξ «καςέβαρμα» ςχμ ειδόλχμ Edubuntu 8.04 Alternate Server CD και Edubuntu 8.04 Educational Add-on CD (ςξ ξπξίξ πεοιλαμβάμει επιπλέξμ εκπαιδεσςικϊ λξγιρμικϊ). Αμάλξγα με ςημ αουιςεκςξμική ςξσ μηυαμήμαςξπ (x86/amd64) θα ποέπει μα επιλεγεί και ςξ καςάλληλξ είδχλξ. Ατξϋ δημιξσογηθεί ςξ CD ςηπ εγκαςάρςαρηπ θα ποέπει μα γίμει εκκίμηρη ςξσ ενσπηοεςηςή και μα ξοιρςεί ςξ CD-ROM χπ μξμάδα εκκίμηρηπ ρςξ ξπξίξ θα βοίρκεςαι ςξ Edubuntu 8.04 Alternate CD. Καςϊπιμ ακξλξσθξϋμςαι ςα παοακάςχ βήμαςα 10
1. Παςάμε F4 και επιλέγξσμε ςημ εγκαςάρςαρη LTSP Server και F2 και επιλέγξσμε Δλλημικά. Καςϊπιμ επιλέγξσμε Install To The Hard Disk. 2 Δπιλέγξσμε ςη υόοα Δλλάδα και παςάμε enter. 11
3 Δπιλέγξσμε Alt+Shift χπ πλήκςοα εμαλλαγήπ ςξσ ελλημικξϋ / αγγλικξϋ πληκςοξλξγίξσ και παςάμε Enter 4 Δπιλέγξσμε ςημ eth0 και παςάμε Enter. Τξ πξια κάοςα δικςϋξσ «βλέπει» ξ κάθε σπξλξγιρςήπ ραμ eth0 εναοςάςαι απϊ ςημ μηςοική κάοςα και ςημ έκδξρη ςξσ πσοήμα ςξσ linux. Έμαπ ςοϊπξπ για μα ςιπ νευχοίρεςε είμαι απϊ ςημ πεοιγοατή ςηπ κάοςαπ (αμ δεμ είμαι παμξμξιϊςσπεπ). Σςημ κάοςα δικςϋξσ eth0 θα ποέπει μα ρσμδεθεί ξ δοξμξλξγηςήπ ςξσ ρυξλικξϋ εογαρςηοίξσ (βλ. Δικϊμα 2). 12
5 Σσμπληοόμξσμε ςξ ϊμξμα ςξσ σπξλξγιρςή και με ςξ πλήκςοξ <Tab> πάμε ρςξ < Σσμέυεια > και παςάμε Enter. Για λϊγξσπ ξμξιξμξοτίαπ ποξςιμάςαι ςξ ϊμξμα edubuntu 6 Δπιλέγξσμε ςημ ποόςη επιλξγή και παςάμε Enter (Ποξρξυή! Τσυϊμ δεδξμέμα ρςξ δίρκξ θα καςαρςοατξϋμ) 13
7 Δπιλέγξσμε ςξ δίρκξ πξσ θέλξσμε μα γίμει η διαμϊοτχρη και παςάμε Enter (o primary master δίρκξπ ρσμβξλίζεςαι ρςξ Linux sda αμ είμαι SATA/SCSI ή hda αμ είμαι IDE) 8 Δπιλέγξσμε NAI και παςάμε Enter 14
9 Σσμπληοόμξσμε ςξ πλήοεπ ϊμξμα υοήρςη και «Σσμέυεια». Ο λξγαοιαρμϊπ ασςϊπ θα έυει διαυειοιρςικϊ οϊλξ 10 Δίμξσμε έμαμ κχδικϊ και «Σσμέυεια» 15
11 Ξαμά ρσμπληοόμξσμε ςξμ ίδιξ κχδικϊ και «Σσμέυεια» 12 Βάζξσμε ςξ ϊμξμα ςξσ proxy πξσ υοηριμξπξιεί ςξ ρυξλικϊ εογαρςήοιξ (πυ proxy.{att-voi}.sch.gr για ςα ρυξλεία ςηπ Αςςικήπ και Βξιχςίαπ). Δμαλλακςικά μπξοεί μα ατεθεί κεμϊ (μα μημ δξθεί ϊμξμα proxy και 16
παςάμε «Σσμέυεια». 13 Η εγκαςάρςαρη ςηπ διαμξμήπ έυει πλέξμ ϊλα ςα απαιςξϋμεμα ρςξιυεία για μα ποξυχοήρει 14 Αμ καςά ςημ εγκαςάρςαρη σπάουει ποϊρβαρη ρςξ διαδίκςσξ, μπξοεί μα ζηςηθεί ςξ καςέβαρμα αμαμεόρεχμ απϊ ςξ κεμςοικϊ απξθεςήοιξ 17
(repository) ςηπ διαμξμήπ 15 Ποξπ ςξ ςέλξπ ςηπ εγκαςάρςαρηπ, δημιξσογείςαι και ρσμπιέζεςαι ςξ filesystem ςχμ client 18
16 Βγάλςε ςξ CD και μεςά «Σσμέυεια» για μα ξλξκληοχθεί η εγκαςάρςαρη. 17 Μεςά ςημ επαμεκκίμηρη είμαι πλέξμ δσμαςή η ρϋμδερη ρςξμ ενσπηοεςηςή βάρει ςξσ ξμϊμαςξπ πξσ είυαμε ξοίρει ρςημ εγκαςάρςαρη. 19
3.3 Αμαβάθμιρη μέρω δικςύξσ ςξσ Edubuntu server Μεςά ςημ ποόςη ρϋμδερη ρςξμ ενσπηοεςηςή, ϊπχπ ενάλλξσ γίμεςαι και ρε ςακςά υοξμικά διαρςήμαςα, καςάλληλη εταομξγή ρσμδέεςαι ρςα απξθεςήοια ςξσ Edubuntu και ελέγυει για ςημ ϋπαονη μεϊςεοχμ εκδϊρεχμ ςχμ εγκαςερςημέμχμ εταομξγόμ. Σςημ πεοίπςχρη πξσ σπάουξσμ αμαβαθμίρειπ ξ υοήρςηπ ειδξπξιείςαι ρυεςικά ϊπχπ ταίμεςαι και ρςημ Δικϊμα 3. Εικόμα 3 Η εταομξγή πξσ ελέγυει για εμημεοωμέμεπ εκδόρειπ ειδξπξιεί ςξ διαυειοιρςή για ςιπ διαθέριμεπ αμαβαθμίρειπ Ποέπει μα ρημειχθεί πχπ ξι εμημεοχμέμεπ εκδϊρειπ ςχμ εγκαςερςημέμχμ εταομξγόμ ρσμήθχπ πεοιλαμβάμξσμ διξοθόρειπ αρταλείαπ αλλά και πεοιρρϊςεοα και καλϋςεοα υαοακςηοιρςικά. Για ςξσπ λϊγξσπ ασςξϋπ ποέπει μα γίμεςαι ςακςική αμαβάθμιρη ςξσ Edubuntu server. Κάμξμςαπ λξιπϊμ «κλικ» ρςημ ειδξπξίηρη νεκιμά η διαδικαρία ςηπ αμαβάθμιρηπ απϊ ςξ δίκςσξ μέρχ ςηπ εταομξγήπ διαυείοιρηπ πακέςχμ ςηπ διαμξμήπ. Ποόςξ βήμα ρςημ εγκαςάρςαρη είμαι η παοξυή ςξσ ρσμθημαςικξϋ ςξσ υοήρςη με παοάλληλη ειδξπξίηρή ςξσ για ςιπ διαυειοιρςικέπ εμέογειεπ πξσ θα ακξλξσθήρξσμ ϊπχπ ταίμεςαι και ρςημ Δικϊμα 4. 20
Εικόμα 4 Τξ Edubuntu ζηςά ςξ ρσμθημαςικό υοήρςη με ςα καςάλληλα ποξμόμια (όπωπ ασςξύ ςξσ υοήρςη πξσ δημιξσογήθηκε καςά ςημ εγκαςάρςαρη) ποξκειμέμξσ μα ποξυωοήρει ρε εμέογειεπ πξσ απαιςξύμ πεοιρρόςεοα δικαιώμαςα ποόρβαρηπ. Αμέρχπ μεςά ςημ παοξυή ςξσ ρσμθημαςικξϋ, ξ server ποξυχοά ρςημ εκςέλερη ςηπ εταομξγήπ διαυείοιρηπ πακέςχμ με ασνημέμα ποξμϊμια και δίμξμςαπ ςη δσμαςϊςηςα ρςξ υοήρςη μα επιλένει ςα ποξπ αμαβάθμιρη πακέςα. Σσμιρςάςαι μα επιλέγξμςαι ϊλεπ ξι εμημεοόρειπ εκςϊπ αμ σπάουει ειδικϊπ λϊγξπ για ςξ αμςίθεςξ. Παςόμςαπ «Δγκαςάρςαρη εμημεοόρεχμ», ξ server καςεβάζει ςα πακέςα, ποξυχοά ρςημ εγκαςάρςαρή ςξσπ (Δικϊμα 5) και εμημεοόμει για ςξ πέοαπ ςηπ διαδικαρίαπ ή ςσυϊμ ποξβλήμαςα πξσ απαιςξϋμ υειοξκίμηςη παοέμβαρη απϊ ςημ πλεσοά ςξσ υοήρςη ϊπχπ για παοάδειγμα επαμεκκίμηρη ςξσ ρσρςήμαςξπ ρε πεοίπςχρη αμαβάθμιρηπ ςξσ πσοήμα κ.ξ.κ. (Δικϊμα 6) 21
Εικόμα 5 Τξ Edubuntu καςεβάζει ςιπ διαθέριμεπ εμημεοώρειπ μεςά ςξ πάςημα ςξσ κξσμπιξύ «Εγκαςάρςαρη εμημεοώρεωμ» Εικόμα 6 Τξ Edubuntu ξλξκλήοωρε ςημ εγκαςάρςαρη ςωμ αμαβαθμίρεωμ και ζηςά ςη άδεια για ςημ επαμεκκίμηρη ςξσ server. 22
3.4 Διαυείοιρη πακέςωμ ρςξ Edubuntu Συεδϊμ ϊλεπ ξι ρϋγυοξμεπ διαμξμέπ Linux διαθέςξσμ έμα ρϋρςημα διαυείοιρηπ πακέςχμ, έμα ρϋμξλξ απϊ εογαλεία πξσ ασςξμαςξπξιξϋμ ςημ εγκαςάρςαρη, αμαβάθμιρη, παοαμεςοξπξίηρη και αταίοερη ποξγοαμμάςχμ με ςοϊπξ απλϊ, γοήγξοξ και καςαμξηςϊ ακϊμα και για ςξ μέρξ υοήρςη. Τξ Edubuntu, πξσ είμαι βαριρμέμξ ρςη διαμξμή Debian, υοηριμξπξιεί ςξ ρϋρςημα πακέςχμ deb και μεςανϋ ςχμ άλλχμ εογαλείχμ (κσοίχπ ρε πεοιβάλλξμ κξμρϊλαπ) διαθέςει και ςξ Synaptic, μια γοατική εταομξγή διαυείοιρηπ πακέςχμ. Η διαδικαρία εγκαςάρςαρηπ ςξσ δαίμξμα squid πξσ λειςξσογεί χπ proxy server μπξοεί μα ξλξκληοχθεί ρε 5 βήμαςα: 1. Αουικά επιλέγξσμε ςξ διαυειοιρςή πακέςχμ Synaptic απϊ ςη διαδοξμή Σϋρςημα --> Διαυείοιρη ρσρςήμαςξπ --> Synaptic Package Manager 23
2. Σςη ρσμέυεια επιλέγξσμε «Αμαζήςηρη» και πληκςοξλξγξϋμε Squid 3. Δπιλέγξσμε ςξ πακέςξ squid-common 24
4. Τξ ρϋρςημα μαπ εμημεοόμει για ςα πακέςα πξσ απαιςξϋμςαι μα «καςέβξσμ» και ςξ ρσμξλικϊ μέγεθϊπ ςξσπ (κάπξιεπ εγκαςαρςάρειπ πακέςχμ μπξοεί μα ποξκαλέρξσμ ςη ρσμεγκαςάρςαρη και άλλχμ πακέςχμ ςα ξπξία υοειάζξμςαι ςα ποόςα για ςη λειςξσογία ςξσπ) 5. Τέλξπ, ςξ πακέςξ εγκαθίρςαςαι ασςϊμαςα. 25
3.5 Εγκαςάρςαρη ςωμ εκπαιδεσςικώμ εταομξγώμ Η μέυοι ςόοα εγκαςάρςαρη ςξσ server δε διαθέςει παοά μϊμξ ςιπ βαρικέπ δξμέπ για ςη υοήρη ςξσ χπ πεοιβάλλξμ LTSP. Για ςημ εγκαςάρςαρη ςχμ εκπαιδεσςικόμ εταομξγόμ ποέπει μα γίμει υοήρη ςξσ δεϋςεοξσ CD (Educational AddOn CD). Με ςημ ειραγχγή ςξσ ρε μια απϊ ςιπ ρσρκεσέπ αμάγμχρηπ CD/DVD ςξσ server, έμα παοάθσοξ πξσ εμημεοόμει για ςημ ειραγχγή ςξσ σλικξϋ (Δικϊμα 7) ζηςά απϊ ςξ υοήρςη μα επιλένει ςξμ ςοϊπξ εγκαςάρςαρηπ. Εικόμα 7 Τξ Edubuntu εμημεοώμει ςξ υοήρςη για ςημ ειραγωγή ςξσ CD-ROM με ςξ εκπαιδεσςικό λξγιρμικό. Αμάλξγα με ςιπ απαιςήρειπ ςξσ εκπαιδεσςικξϋ πεοιβάλλξμςξπ (ςξ Edubuntu πεοιλαμβάμει εταομξγέπ πξσ απεσθϋμξμςαι ρε ϊλεπ ςιπ βαθμίδεπ ςηπ εκπαίδεσρηπ, απϊ ςημ ποξρυξλική ηλικία μέυοι αοκεςά ποξυχοημέμη ϋλη θεςικόμ επιρςημόμ, νέμχμ γλχρρόμ κ.ξ.κ) και ςξ διαθέριμξ ελεϋθεοξ υόοξ ρςξ ρκληοϊ δίρκξ ςξσ server, ξ υοήρςηπ επιλέγει ςιπ εταομξγέπ ποξπ εγκαςάρςαρη και παςά Apply Changes (Δικϊμα 8). 26
Εικόμα 8 Ο διαυειοιρςήπ πακέςωμ ςξσ Edubuntu μεςά ςημ ειραγωγή ςξσ CD-ROM με ςξ εκπαιδεσςικό λξγιρμικό πξσ ατξοά όλεπ ςιπ βαθμίδεπ ςηπ εκπαίδεσρηπ. 3.6 Διαυείοιρη υοηρςώμ ρςξ Edubuntu Τξ Edubuntu διαθέςει εογαλεία ρςξ γοατικϊ ςξσ πεοιβάλλξμ για ςη διαυείοιρη ςχμ υοηρςόμ ςξσ ρσρςήμαςξπ (Δικϊμα 9). Έςρι εογαρίεπ ϊπχπ ποξρθαταίοερη, απξμξμή ποξμξμίχμ, ξμαδξπξίηρη και αλλαγή κχδικξϋ ποϊρβαρηπ μπξοξϋμ μα γίμξσμ υχοίπ ςημ αμάγκη υοήρηπ γοαμμήπ εμςξλόμ δίμξμςαπ παοάλληλα και μια επξπςική εικϊμα Η εταομξγή είμαι ποξεγκαςερςημέμη και μπξοεί μα κάμει εκκίμηρη απϊ ςη διαδοξμή Σϋρςημα Διαυείοιρη Σσρςήμαςξπ Χοήρςεπ και Ομάδεπ Δπιλέγξμςαπ ςξ ϊμξμα υοήρςη και παςόμςαπ «Ιδιϊςηςεπ», ξ διαυειοιρςήπ μπξοεί μα αλλάνει παοαμέςοξσπ ήδη σπάουξμςξπ λξγαοιαρμξϋ εμό παςόμςαπ «Ποξρθήκη υοήρςη» μπξοεί μα ποξρθέρει μέξσπ υοήρςεπ. Ποξωπϊθερη ςχμ παοαπάμχ είμαι η εκκίμηρη ςηπ εταομξγήπ με ποξμϊμια διαυειοιρςή. Τξ Edubuntu δίμει ςη δσμαςϊςηςα υοήρηπ ςηπ εταομξγήπ ακϊμα 27
κι αμ ασςή έυει νεκιμήρει με ποξμϊμια απλξϋ υοήρςη. Σςημ πεοίπςχρη ασςή υοειάζεςαι ποόςα πάςημα ρςξ κξσμπί «Ξεκλείδχμα» και πληκςοξλϊγηρη ςξσ κχδικξϋ υοήρςη ϊπχπ και ρςημ Δικϊμα 4. Εικόμα 9 Η εταομξγή διαυείοιρηπ υοηρςώμ ςξσ Edubuntu γεμικέπ ιδόςηςεπ λξγαοιαρμξύ Οι λξγαοιαρμξί ςχμ μαθηςόμ θα ποέπει μα είμαι ςξσ Ποξτίλ «Desktop user», εμό ξι λξγαοιαρμξί διαυείοιρηπ μα είμαι ςξσ ποξτίλ «Administrator». Σςημ καοςέλα «Ποξμϊμια Χοήρςη» μπξοξϋμ μα ξοιρςξϋμ λεπςξμεοόπ ςα ποξμϊμια κάθε υοήρςη. Δάμ κάπξιξι υοήρςεπ δεμ έυξσμ ποϊρβαρη ρςξσπ ςξπικξϋπ πϊοξσπ ςξσ ρςαθμξϋ εογαρίαπ ςξσπ (πυ USB stick, CD-ROM κλπ) ςϊςε θα ποέπει ξ διαυειοιρςήπ για ςξσπ ρσγκεκοιμέμξσπ υοήρςεπ μα εμεογξπξιήρει ρςιπ Ιδιϊςηςεπ / Ποξμϊμια ςξ «Allow use of fuse filesystems like LTSP Thin Clients blockdevices» (Δικϊμα 10). 28
\ Εικόμα 10 Η εταομξγή διαυείοιρηπ υοηρςώμ ςξσ Edubuntu ποξμόμια υοήρςη 3.7 Διαυείοιρη διεογαριώμ ρςξ Edubuntu Δκςϊπ απϊ ςη διαυείοιρη υοηρςόμ, ςξ Edubuntu διαθέςει και γοατικά εογαλεία διαυείοιρηπ ςχμ διεογαριόμ ςχμ υοηρςόμ. Ο Thin Client Manager δεμ είμαι ποξεγκαςερςημέμξπ (πακέςξ thin-client-manager) και υοειάζεςαι μα εγκαςαρςαθεί απϊ ςξ διαυειοιρςή πακέςχμ (βλ. ρυεςική εμϊςηςα). Μπξοεί μα κάμει εκκίμηρη απϊ ςη διαδοξμή: Σϋρςημα Διαυείοιρη Σσρςήμαςξπ Χοήρςεπ και Ομάδεπ και ςξ αμςίρςξιυξ εκςελέριμξ είμαι ρςξ /usr/bin/student-control-panel. O Thin Client Manager (Δικϊμα 11) παοακξλξσθεί ςιπ διεογαρίεπ κάθε υοήρςη καθόπ και ςξσπ πϊοξσπ πξσ υοηριμξπξιεί καθεμιά. Μπξοεί μα ςεομαςίρει ή μα εκςελέρει εταομξγέπ ρε ρσγκεκοιμέμξ ρςαθμϊ εογαρίαπ ή ρε ξμάδα απϊ ρςαθμξϋπ, μα ρςείλει γοαπςϊ μήμσμα (Δικϊμα 12) ρςημ ξθϊμη ξπξιξσδήπξςε ρσμδεδεμέμξσ υοήρςη, μα ρκιάρει ςημ ξθϊμη και ςέλξπ μα απξρσμδέρει κάπξιξ υοήρςη ατξϋ ποξηγξσμέμχπ ζηςήρει επιβεβαίχρη (Δικϊμα 13). 29
Εικόμα 11 Η εταομξγή διαυείοιρηπ διεογαριώμ ςξσ Edubuntu Εικόμα 12 Απξρςξλή μημύμαςξπ ρε ρσμδεδεμέμξ υοήρςη Εικόμα 13 Απξρύμδερη ρσμδεδεμέμξσ υοήρςη - επιβεβαίωρη 30
O thin client manager ρε ρσμδσαρμϊ με μια εταομξγή Virtual Network Computing - VNC μπξοεί μα δόρει ρςξ διαυειοιρςή ςημ ςασςϊυοξμη εικϊμα 4 ςεομαςικόμ ςη τξοά (Δικϊμα 14). Η λειςξσογία ασςή απαιςεί ςημ εγκαςάρςαρη ςηπ εταομξγήπ x11vnc ρςη ρσμπιερμέμξ ρϋρςημα αουείχμ ςξσ ςεομαςικξϋ, μια διαδικαρία πξσ πεοιγοάτεςαι βήμα ποξπ βήμα ρςξ wiki ςξσ edubuntu http://wiki.edubuntu.org/installx11vnconltspclients Μεςά απϊ ςη διαδικαρία ασςή είμαι δσμαςή η παοακξλξϋθηρη ςερράοχμ ξθξμόμ ρσμδεδεμέμχμ υοηρςόμ ςασςϊυοξμα (Δικϊμα 14), μια υοήριμη λειςξσογία ρε εκπαιδεσςική αίθξσρα. Εικόμα 14 Εικόμα δύξ ξθξμώμ υοηρςώμ LTSP server από ςξμ Thin Client Manager 31
4 Σύμδερη Thin Client ρςξμ Edubuntu server Αμάλξγα με ςξμ ςϋπξ ςχμ ρσρκεσόμ, πξσ μπξοεί μα είμαι ρσμηθιρμέμξι ηλεκςοξμικξί σπξλξγιρςέπ ή ειδικά ςεομαςικά ςα ξπξία σπξρςηοίζξσμ μϊμξ εκκίμηρη απϊ δίκςσξ και μπξοξϋμ μα υοηριμξπξιηθξϋμ χπ clients, διακοίμξμςαι ρε δϋξ βαρικέπ καςηγξοίεπ: Clients πξσ σπξρςηοίζξσμ και clients πξσ δεμ σπξρςηοίζξσμ εγγεμόπ εκκίμηρη μέρχ δικςϋξσ (boot from network). Σςη δεϋςεοη πεοίπςχρη υοειάζεςαι δημιξσογία μέρξσ εκκίμηρηπ πξσ σλξπξιεί ςξ ποχςϊκξλλξ PXE και δίμει ςη δσμαςϊςηςα ρε σπξλξγιρςέπ μα εκκιμήρξσμ μέρχ δικςϋξσ. 4.1 Clients πξσ σπξρςηοίζξσμ εγγεμώπ network boot Για ςημ εκκίμηρη μέρχ δικςϋξσ εμϊπ client πξσ ποξξοίζεςαι μα ρσμδεθεί ρε Edubuntu server απλόπ επιλέγεςαι η εκκίμηρη μέρχ δικςϋξσ απϊ ςξ BIOS. Αμάλξγα με ςημ έκδξρη και ςημ εςαιοεία διαμξμήπ ςξσ BIOS σπάουξσμ παοαλλαγέπ ρςξ λεκςικϊ και ρςη θέρη πξσ βοίρκεςαι η ρυεςική επιλξγή και ρσγκεκοιμέμεπ ξδηγίεπ ποέπει μα αμαζηςηθξϋμ ρςξ εγυειοίδιξ ςηπ ρσρκεσήπ. Σε κάθε πεοίπςχρη, ϊςαμ εμεογξπξιηθεί η εκκίμηρη μέρχ δικςϋξσ, η εικϊμα πξσ θα εμταμιρςεί ρςημ ξθϊμη ςξσ σπξλξγιρςή ρςημ επϊμεμη επαμεκκίμηρη δε θα διατέοει ρημαμςικά απϊ ασςή πξσ εικξμίζεςαι ρςημ Δικϊμα 15 εμό ρςη ρσμέυεια θα εκκιμήρει ςξ λειςξσογικϊ Edubuntu μέρχ δικςϋξσ και ρϋμςξμα θα εμταμιρςεί η ξθϊμη ρϋμδερηπ. Εικόμα 15 Οθόμη σπξλξγιρςή ρςξμ ξπξίξ έυει εμεογξπξιηθεί η επιλξγή εκκίμηρηπ μέρω δικςύξσ 32
4.2 Clients πξσ δεμ σπξρςηοίζξσμ εγγεμώπ network boot Ακϊμα και ρςημ πεοίπςχρη πξσ ξ σπξλξγιρςήπ λϊγχ παλαιϊςηςαπ δε διαθέςει ςιπ ρυεςικέπ με ςημ εκκίμηρη μέρχ δικςϋξσ επιλξγέπ, μπξοεί μα υοηριμξπξιηθεί χπ client αοκεί μα δημιξσογηθεί καςάλληλξ μέρξ εκκίμηρηπ (διρκέςα, CD-ROM ή ρπαμιϊςεοα USB flash) με υοήρη ςξσ λξγιρμικξϋ etherboot. Απαοαίςηςη ποξωπϊθερη είμαι η σπξρςήοινη ςηπ κάοςαπ δικςϋξσ απϊ ςξ λξγιρμικϊ ασςϊ. Η διαδικαρία δημιξσογίαπ ςξσ μέρξσ εκκίμηρηπ μπξοεί μα ξλξκληοχθεί ρε ςοια απλά βήμαςα χπ ενήπ: Αμαγμόοιρη ςηπ κάοςαπ δικςϋξσ. Μπξοεί μα γίμει με ςη υοήρη live CD (πυ. Ubuntu) αμ ξ client διαθέςει αοκεςή μμήμη και CD-ROM ή με πξλϋ μικοέπ διαμξμέπ Linux πξσ διαμέμξμςαι ρε διρκέςεπ (πυ. tomsrtbt, www.toms.net/rb/download.html) είςε ξπςικά (αμξίγξμςαπ ςξ κξσςί και ενεςάζξμςαπ ςημ κάοςα δικςϋξσ). Σςημ ποόςη πεοίπςχρη, ςα μημϋμαςα ςξσ πσοήμα πξσ εμταμίζξμςαι ρςημ ξθϊμη ή ςξ απξςέλερμα ςηπ εμςξλήπ lspci μπξοξϋμ μα δόρξσμ ρςξιυεία για ςημ ςασςϊςηςα ςηπ κάοςαπ. Έμα εμδεικςικϊ απξςέλερμα ςηπ παοαπάμχ εμςξλήπ με ςα καςάλληλα ξοίρμαςα είμαι: ubuntu@ubuntu:~$ lspci -nn grep Ethernet 00:09.0 Ethernet controller [0200]: Realtek Semiconductor Co., Ltd. RTL- 8110SC/8169SC Gigabit Ethernet [10ec:8167] (rev 10) 00:0b.0 Ethernet controller [0200]: Realtek Semiconductor Co., Ltd. RTL- 8110SC/8169SC Gigabit Ethernet [10ec:8167] (rev 10) Δημιξσογία boot image. Σςξ δικςσακϊ ςϊπξ http://www.rom-o-matic.net/ και ρσγκεκοιμέμα με ςημ επιλξγή Etherboot Image Generation μπξοξϋμ μα δημιξσογηθξϋμ μέρα εκκίμηρηπ διατϊοχμ ςϋπχμ (Δικϊμα 16). Δϋξ είμαι ξι βαρικέπ παοάμεςοξι ξι ξπξίεπ ποέπει μα ειραυθξϋμ, ξ ςϋπξπ ςηπ κάοςαπ δικςϋξσ πξσ ποξέκσφε απϊ ςξ ποξηγξϋμεμξ βήμα - και ξ ςϋπξπ ςξσ μέρξσ ρςξ ξπξίξ θα απξθηκεσθεί ςξ σπϊ παοαγχγή αουείξ πξσ θα είμαι διαθέριμξ για καςέβαρμα αμέρχπ μεςά ςξ πάςημα ςξσ κξσμπιξϋ Get ROM. 33
Εικόμα 16 To Etherboot σπξρςηοίζει διάτξοξσπ ςύπξσπ μέρωμ απξθήκεσρηπ Μεςατξοά ςξσ boot image ρςξμ client. Τξ ςοίςξ και ςελεσςαίξ βήμα ςηπ διαδικαρίαπ έυει μα κάμει με ςιπ διαθέριμεπ πεοιτεοειακέπ ρσρκεσέπ ρςξσπ clients. Οι ρσρκεσέπ αμάγμχρηπ διρκεςόμ πυ. απαμςόμςαι ρσυμά ρε παλαιϊςεοα μηυαμήμαςα αλλά ξι διρκέςεπ ςείμξσμ μα τθείοξμςαι εϋκξλα με ςη υοήρη. Κξμφή λϋρη απξςελεί η εγκαςάρςαρη ςξσ boot image ρςξ ρκληοϊ δίρκξ ςξσ client ή η παοαμεςοξπξίηρη κάπξιξσ ενελιγμέμξσ boot loader (px. Grub) ρε βάοξπ (εμδευξμέμχπ) ςχμ δεδξμέμχμ πξσ σπάουξσμ ρςξ δίρκξ. Λεπςξμεοείπ πεοιγοατέπ ςηπ διαδικαρίαπ μπξοξϋμ μα αμαζηςηθξϋμ ρςξ https://help.ubuntu.com/community/ubuntultsp/ltspbootingclientswith outpxe Δπίρηπ ρε ιρςξυόοξ ςξσ ΠΣΔ, έμα ποϊρταςξ (25.08.08) thread ρςξ forum ςξσ κ. Α. Γεχογϊπξσλξσ αματέοεςαι ρςξ θέμα http://users.sch.gr/alkisg/tosteki/index.php?topic=1152.msg7474#msg7474 Τέλξπ, η εικϊμα μιαπ διρκέςαπ πξσ σπξρςηοίζει ςασςϊυοξμα μια μεγάλη πξικιλία απϊ κάοςεπ δικςϋξσ μπξοεί μα βοεθεί ρςξ http://etherboot.anadex.de/ 34
5 Λειςξσογία και ρσμςήοηρη ςξσ εογαρςηοίξσ Edubuntu 5.1 Αμςιμεςώπιρη ρσμηθιρμέμωμ ποξβλημάςωμ Καηά ηελ πξώηε ζύλδεζε νπνηνπδήπνηε client ζην server, θαη ιόγσ ηεο ρξήζεο ηνπ ινγηζκηθνύ openssh γηα ηελ επηθνηλσλία κεηαμύ ηνπο, ζα εκθαληζηεί ην κήλπκα «This workstation isn t authorized to connect to server. Η αληαιιαγή θξππηνγξαθηθώλ θιεηδηώλ κεηαμύ client θαη server κε ηηο εληνιέο (δηαδνρηθά) sudo ltsp-update-sshkeys sudo ltsp-update-image αξθεί γηα ηελ επίιπζε ηνπ πξνβιήκαηνο απηνύ. Εθηόο από ηα αξρεία θαηαγξαθήο ηνπ server, θάζε client κπνξεί λα ξπζκηζηεί ώζηε λα ζηέιλεη ηα αξρεία θαηαγξαθήο πνπ ηνλ αθνξνύλ ζε ζπγθεθξηκέλν ππνινγηζηή ζην δίθηπν θάλνληαο δπλαηή ηελ αλαδήηεζε πεγώλ ζθαικάησλ. Πεξηζζόηεξεο ιεπηνκέξεηεο γηα ηηο επηινγέο απηέο κπνξνύλ λα βξεζνύλ ζην http://doc.ubuntu.com/edubuntu/edubuntu/handbook/c/customizing-thinclient.html 5.2 Αμςιρςξιυία εταομξγώμ windows edubuntu Τν Edubuntu παξέρεη έλα πιήξεο γξαθηθό πεξηβάιινλ (KDE ή GNOME αλάινγα κε ηελ πξνεπηινγή) πνπ νκνηάδεη ζηνλ ηξόπν ιεηηνπξγίαο ηνπ κε απηόλ ησλ Windows κε απνηέιεζκα ηελ εύθνιε εμνηθείσζε αθόκα θαη λεώλ ρξεζηώλ. Επηπιένλ ησλ εθπαηδεπηηθώλ, δηαζέηεη θαη πιεζώξα άιισλ εθαξκνγώλ όπσο απηνκαηηζκνύ γξαθείνπ (θεηκελνγξάθν, θύιια εξγαζίαο, πξόγξακκα παξνπζηάζεσλ) θαη πνιπκέζσλ πνπ κπνξνύλ λα θαιύςνπλ ηηο θαζεκεξηλέο αιιά θαη πην εμεηδηθεπκέλεο αλάγθεο ησλ ρξεζηώλ Σηηο δηεπζύλζεηο http://www.linuxalt.com/ θαη http://wiki.linuxquestions.org/wiki/linux_software_equivalent_to_windows_soft ware παξέρνληαη πιεξνθνξίεο γηα ηελ αληηζηνηρία θαη ζπκβαηόηεηα εθαξκνγώλ Linux ζε ζρέζε κε ηα Windows, κέξνο ησλ νπνίσλ παξνπζηάδνληαη ζηνλ Πίλαθα 1 35
MS-Windows Edubuntu Μνλνπάηη Microsoft Word OpenOffice.org Εθαξκνγέο/Γξαθείν/OpenOffice.org Word Writer Processor Microsoft Excel OpenOffice.org Calc Εθαξκνγέο/Γξαθείν/OpenOffice.org Spreadsheet Microsoft PowerPoint OpenOffice.org Impress Εθαξκνγέο/Γξαθείν/OpenOffice.org Presentation Microsoft Access OpenOffice.org Base Εθαξκνγέο/Γξαθείν/OpenOffice.org Database Microsoft Publisher Scribus Εθαξκνγέο/Γξαθείν/Scribus Microsoft Visio Dia Εθαξκνγέο/Γξαθηθά/Dia Diagram Editor Microsoft Paint GPaint Εθαξκνγέο/Γξαθηθά/GNU Paint Microsoft Outlook Evolution Εθαξκνγέο/Γξαθείν/Evolution Microsoft Internet Explorer Firefox Εθαξκνγέο/Δηαδίθηπν/Firefox Web Browser Microsoft MSN Messenger Gaim Εθαξκνγέο/Δηαδίθηπν/Gaim Internet Messenger ICQ Gaim Εθαξκνγέο/Δηαδίθηπν/Gaim Internet Messenger Mirc Gaim Εθαξκνγέο/Δηαδίθηπν/Gaim Internet Messenger Microsoft NetMeeting Ekiga Εθαξκνγέο/Δηαδίθηπν/Ekiga Microsoft Remote Desktop tsclient Εθαξκνγέο/Δηαδίθηπν/Πειάηεο ηεξκαηηθνύ Εμππεξεηεηή Microsoft Media Player Totem Εθαξκνγέο/Ήρνο Εηθόλα/Αλαπαξαγσγή Ταηληώλ CyberLink PowerDVD Totem Εθαξκνγέο/Ήρνο Εηθόλα/Αλαπαξαγσγή Ταηληώλ Adobe Photoshop Gimp Εθαξκνγέο/Γξαθηθά/GIMP Image Editor Corel Paint Shop Pro Gimp Εθαξκνγέο/Γξαθηθά/GIMP Image Editor Adobe Premier Kino Εθαξκνγέο/Ήρνο Εηθόλα/Kino Finale Denemo Εθαξκνγέο/Ήρνο Εηθόλα/GNU Denemo CDex/Nero Sound Juicer Εθαξκνγέο/Ήρνο Εηθόλα/Sound Juice CD Extractor Nero Burning Rom Nautilus Τνπνζεζίεο/CD-DVD Creator /Brasero Adobe Acrobat Evince Reader Winzip File Roller Πίμακαπ 1 Αμςιρςξιυία εταομξγώμ Edubuntu - Windows 36