ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΤΗΣ ΡΙΠΤΙΚΗΣ ΑΠOΔOΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΔΥΝΑΜΗΣ ΠΑΛΑΜΗΣ ΜΕΤΑΞΥ ΑΘΛΗΤΩΝ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΡΙΩΝ ΠΕΤOΣΦΑΙΡΙΣΗΣ ΠΑΙΔΙΚΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΤΗΣ ΡΙΠΤΙΚΗΣ ΑΠOΔOΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΔΥΝΑΜΗΣ ΠΑΛΑΜΗΣ ΜΕΤΑΞΥ ΑΘΛΗΤΩΝ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΡΙΩΝ ΠΕΤOΣΦΑΙΡΙΣΗΣ ΠΑΙΔΙΚΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ COMPARISON OF THROWING PERFORMANCE AND HANDGRIP STRENGTH BETWEEN MALE AND FEMALE VOLLEYBALL ATHLETES IN CHILDHOOD Oικονόμου Ν., Παπαδοπούλου Σ.Δ., Μπάσσα Ε., Καλούδη Μ., Παναγιωτίδου Κ. Εργαστήριο Προπονητικής & Αθλητικής Απόδοσης, Τ.Ε.Φ.Α.Α. Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (Ίση συμμετοχή των δύο πρώτων συγγραφέων) N. Oikonomou, S.D. Papadopoulou, E. Bassa, M. Kaloudi, K. Panagiotidou Coaching & Sport Performance Laboratory, Department of Physical Education & Sports Science, Aristotle University of Thessaloniki, Greece (Equal contribution of the two first authors) Περίληψη Σκοπός της παρούσας έρευνας ήταν η συγκριτική ανάλυση της ριπτικής απόδοσης και της δύναμης της παλάμης μεταξύ αθλητών και αθλητριών πετοσφαίρισης παιδικής ηλικίας. Στη μελέτη συμμετείχαν συνολικά 150 παιδιά ηλικίας 8-12 ετών (75 αθλητές και 75 αθλήτριες ΠΕ). Τα παιδιά ταξινομήθηκαν σε πέντε (5) ομάδες των 30 παιδιών (15 αγόρια και 15 κορίτσια) ανά ηλικία. Oι μετρήσεις που εφαρμόστηκαν αφορούσαν στην ταχύτητα απελευθέρωσης της μπάλας (ΤΑΜ) από όρθια (ΤΑΜO) και καθιστή θέση (ΤΑΜΚ), καθώς και στη δύναμη της παλάμης (ΔΠ). Τα όργανα μέτρησης που χρησιμοποιήθηκαν ήταν το Sports Radar Gun 3400 και το Handgrip Jamar Dynamometre για τις μετρήσεις ΤΑΜ και της ΔΠ αντίστοιχα. Για την ανίχνευση των διαφορών μεταξύ των δύο φύλων και των πέντε ηλικιακών ομάδων (8-12 ετών), χρησιμοποιήθηκε η ανάλυση διακύμανσης 2 5 (φύλο ηλικία) με διόρθωση Bonferroni. Oι στατιστικά σημαντικές διαφορές ελέγχθηκαν με το Pοst hoc Scheffe test. Από τα αποτελέσματα διαπιστώθηκε στατιστικά σημαντική επίδραση Abstract The purpose of this study was to evaluate and compare throwing performance and handgrip strength between male and female volleyball athletes during childhood. The overall sample consisted of a total of 150 children (75 boys and 75 girls), aged 8-12 years old. The subjects were classified in five (5) age groups, each group consisting of 30 children (15 boys and 15 girls). Measurements concerned throwing ball velocity in the standing and sitting position, as well as handgrip strength, with the use of the Sports Radar Gun, 3400 and Handgrip Jamar Dynamometre, respectively. Differences between gender and age were identified in all five age groups (8-12 years old) with the use of the 2 5 Analysis of Variance (gender age) with Bonferroni correction. Statistically significant differences were traced with the Post hoc Scheffe test. According to the results, there was statistically significant effect of age on throwing ball velocity in the standing position and sitting position, as well as on handgrip strength, thus demonstrating age is a determining factor for Αλληλογραφία Oικονόμου Νικολία-Ασημούλα Συγγρού 39, 54630 Θεσσαλονίκη E-mail: nikominaoik@gmail.com Correspondence Nikolia-Asimoula Oikonomou Syggrou 39, 54630 Thessaloniki E-mail: nikominaoik@gmail.com ΓΥΝΑΙΚΑ ΚΑΙ ΑΘΛΗΣΗ, Τόμος VIII, 2011/2012 Σελ. 47-55

48 ΓΥΝΑΙΚΑ ΚΑΙ ΑΘΛΗΣΗ, Τόμος VIII, 2011/2012 της ηλικίας στην ΤΑΜO, ΤΑΜΚ και ΔΠ, γεγονός που υποδεικνύει πως η ηλικία είναι παράγοντας βελτίωσης της ριπτικής ικανότητας και της δύναμης παλάμης (p<.05). Επίσης, δεν παρατηρήθηκε σημαντική διαφορά στην ΤΑΜO, ΤΑΜΚ και ΔΠ μεταξύ αγοριών και κοριτσιών (p>.05). Η ΤΑΜO εμφάνισε μεγαλύτερες τιμές από τις αντίστοιχες της ΤΑΜΚ και στις δύο ομάδες (p.<05). Συμπερασματικά, υπάρχει σταδιακή βελτίωση της ΤΑΜO, ΤΑΜΚ και ΔΠ με την πρόοδο της ηλικίας από 8-12 ετών και για τα δύο φύλα. Η έλλειψη διαφορών φύλου στη ριπτική απόδοση και τη δύναμη παλάμης, δείχνει ενιαίες προσαρμογές της προπόνησης πετοσφαίρισης για τους αθλητές και τις αθλήτριες ΠΕ αναπτυξιακών ηλικιών. Λέξεις-κλειδιά: Πετοσφαίριση, ταχύτητα απελευθέρωσης της μπάλας, δύναμη παλάμης, παιδική ηλικία. both throwing performance and handgrip strength (p<.05). In addition, no significant difference was observed in throwing ball velocity in the standing and sitting position and handgrip strength between boys and girls (p>.05). Throwing ball velocity values in the standing position were higher than in the sitting position in both genders (p<.05). The absence of gender differences in throwing performance and handgrip strength shows unified volleyball training adaptations in both groups of athletes during growth. Key-words: Volleyball, throwing ball velocity, handgrip strength, childhood. Εισαγωγή Σ την πετοσφαίριση (ΠΕ) θεωρείται απαραίτητη η βελτίωση της ριπτικής ικανότητας, καθώς η κινηματική αλυσίδα της ρίψης απαντάται στις ενέργειες του σερβίς και της επίθεσης (Powers, 1996) με μόνη διαφορά ότι καταλήγει σε κρούση (Παναγιωτίδου, Παπαδοπούλου, Μπάσσα, Ριτζαλέου, & Σκούφας, 2008). Κατά τη ρίψη παρατηρείται μια ακολουθία μελών του σώματος που ως σκοπό έχει την αποτελεσματική μεταφορά κινητικής ενέργειας (Atwater, 1979). Η διαδικασία μεταφοράς είναι μια συνεχόμενη διαδικασία διαδοχικής επιβράδυνσης-επιτάχυνσης των μελών που συμμετέχουν στην κίνηση. Στόχος του ρίπτη είναι να πραγματοποιήσει την ακολουθία στις κινήσεις των αρθρώσεων που συμμετέχουν, για να επιφέρουν τη μεγαλύτερη ταχύτητα και ακρίβεια στο όργανο ρίψης (Dietrich, Smith, Kotajavari, & Kaufman, 2004; Παναγιωτίδου και συν., 2008). Η επίδοση στη ρίψη εξαρτάται κατά κύριο λόγο από τη δύναμη που θα εφαρμόσει ο ρίπτης, αλλά και από την ιδανική μεταφορά της κινητικής ενέργειας από το ένα μέλος στο άλλο (Muller, 1982). Από μελέτη των Gorostiaga, Izquierdo, Ituradle, Ruesta και Ibanez (1999) προέκυψε βελτίωση της ταχύτητας απελευθέρωσης της μπάλας σε ενήλικες με τη χρήση εξωτερικών αντιστάσεων. Άλλες έρευνες έδειξαν ότι με την εφαρμογή κατάλληλα σχεδιασμένων προγραμμάτων ενδυνάμωσης υπάρχει δυνατότητα βελτίωσης της δύναμης τόσο σε παιδιά όσο και σε έφηβους (Faigenbaum, Loud, O Connell, Glover & Westcott, 2001; Granacher, Goessele, Rogo, Wischer, Fischer, Zuerny, Gollhofer & Kriemler, 2011). Η βελτίωση της δύναμης κατά την παιδική και εφηβική ηλικία έχει ως αποτέλεσμα την αντίστοιχη βελτίωση της ταχύτητας απελευθέρωσης της μπάλας (Sailors & Berg, 1987; Behringer, Vom Heede & Mester, 2011). Η χρονολογική και βιολογική ηλικία (Shouchen, Fleisig, Loftice, Kingsley &

Σύγκριση της ριπτικής απόδοσης και της δύναμης παλάμης μεταξύ αθλητών 49 Andrews, 2006), το φύλο και τα ανθρωπομετρικά χαρακτηριστικά (Hatzimanouil & Oxizoglou, 2004) είναι παράγοντες που επηρεάζουν τη ριπτική ικανότητα καθώς και τη δύναμη της παλάμης. Επίσης, ο νευρομυϊκός συντονισμός (Hore, Watt & Tweed, 1996), η φυσική κατάσταση και το τεχνικό επίπεδο (Reeser & Bahr, 2009) καθορίζουν την απόδοση εξίσου στη ρίψη και τη δύναμη. Στις αναπτυξιακές ηλικίες, κατά την εκτέλεση της ρίψης απαραίτητη είναι η χωροχρονική τελειοποίηση της τοποθέτησης των μελών του σώματος και η ορθή εκτέλεση των επιμέρους κινήσεων (Skoufas, Kotzamanidis, Hatzikotoulas, Bebetsos & Patikas, 2003). Η ριπτική ικανότητα διαφοροποιείται ανάλογα με το φύλο και τη βιολογική ηλικία κ.ά. Η χαρακτηριστική διαφορά μεταξύ των δύο φύλων στη ρίψη είναι ότι οι άνδρες χρησιμοποιούν τη μαστιγωτή ενώ οι γυναίκες την ωθητική μορφή ρίψης (Fleisig, et al., 1999; Van den Tillar & Ettema, 2004). Η διαφορά αυτή συνεχίζει να υφίσταται και μετά την ολοκλήρωση της εφηβείας, γεγονός που ενδεχομένως να οφείλεται σε μαθησιακούς λόγους και πιο συγκεκριμένα στο ότι οι γυναίκες από την παιδική τους ηλικία δεν ενασχολούνται με κινητικές δραστηριότητες στον ίδιο βαθμό με τους άνδρες (Burton, Greer & Weise, 1992). Επιπλέον, οι διαφορές όσον αφορά το φύλο εκδηλώνονται αρχικά από την ηλικία των 7 ετών και γίνονται εντονότερες με την πρόοδο προς την ενηλικίωση (Sakurai & Miyashita, 1983; Danilov, 1985). Στα κορίτσια εμφανίζεται γραμμική αύξηση της δύναμης μέχρι την ηλικία των 15 ετών, χωρίς όμως να υπάρξουν ενδείξεις του καλούμενου αυξητικού τινάγματος (Parker, Round, Sacco & Jones, 1990). Η σταθεροποίηση της δύναμης επέρχεται για τα κορίτσια στην ηλικία των 15-16 ετών, ενώ για τα αγόρια στην ηλικία των 13-14 ετών (Danilov, 1985). Το επίπεδο απόδοσης και η χρονολογική ηλικία είναι δύο σημαντικοί παράγοντες εξάρτησης της σχέσης ρίψης και δύναμης. Έχει παρατηρηθεί πως η ρίψη έχει θετικά υψηλή συσχέτιση με τη δύναμη κατά τις αναπτυξιακές αλλά όχι στις μετέπειτα ηλικίες (Sakurai & Miya - shita, 1983) και ότι τα μεγαλύτερα οφέλη της προπόνησης της δύναμης στη ρίψη παρατηρούνται στους αθλητές μικρότερης ηλικίας (Behringer et al., 2011). Η κορύφωση της δύναμης εμφανίζεται μετά την κορύφωση του σωματικού ύψους (Beunen & Malina, 1988). Η έλλειψη σχετικών ερευνών που αφορούν στη ριπτική ικανότητα αθλητών και αθλητριών πετοσφαίρισης παιδικής ηλικίας, οδήγησε στη διερεύνηση του θέματος. Σκοπός της παρούσας έρευνας ήταν η συγκριτική ανάλυσης της ριπτικής απόδοσης και της δύναμης της παλάμης μεταξύ αθλητών και αθλητριών πετοσφαίρισης παιδικής ηλικίας. Μεθοδολογία Δείγμα Η μελέτη πραγματοποιήθηκε κατά την αγωνιστική περίοδο 2010-2011. Στη έρευνα συμμετείχαν συνολικά 150 αθλητές και αθλήτριες πετοσφαίρισης από συλλόγους του νομού Θεσσαλονίκης, ηλικίας 8 έως 12 ετών, από τους οποίους οι 75 ήταν αγόρια και οι 75 κορίτσια. Το δείγμα κατηγοριοποιήθηκε σε πέντε ομάδες των 30 ατόμων ανά ηλικία (15 αθλητές και 15 αθλήτριες ΠΕ). Η επιλογή του υλικού έγινε με τυχαία δειγματοληψία. Oι μετρήσεις πραγματοποιήθηκαν στα κλειστά γυμναστήρια των συλλόγων, όπου οι ακαδημίες μίνι βόλεϊ στις οποίες συμμετείχαν

50 ΓΥΝΑΙΚΑ ΚΑΙ ΑΘΛΗΣΗ, Τόμος VIII, 2011/2012 τα παιδιά, έκαναν προπόνηση. Όλα τα παιδιά έλαβαν μέρος εθελοντικά μετά από τη συγκατάθεση των γονέων, καθώς και των προπονητών τους. Από τη μελέτη εξαιρέθηκαν όσα παιδιά προπονούνταν λιγότερο από τρεις φορές την εβδομάδα. Όργανα μέτρησης Για τη διεξαγωγή της έρευνας χρησιμοποιήθηκαν τα παρακάτω όργανα: Το Sports Radar Gun [Sports Electronics Inc., SR 3400 (φαινόμενο Doppler)], για τη μέτρηση της ταχύτητας απελευθέρωσης της μπάλας. Το Handgrip (Jamar Dynamometre), γνωστό και ως χειροδυναμόμετρο, για τη μέτρηση της δύναμης της παλάμης. Μπάλες μεγέθους Νο1, για τη μέτρηση της ρίψης. Διαδικασία μέτρησης Η ερευνητική ομάδα αφού ενημέρωσε όλους τους συμμετέχοντες πριν την έναρξη των μετρήσεων για τον σκοπό της αξιολόγησης, προσέφερε θετική ανατροφοδότηση με διαρκή παρότρυνση καθ όλη τη διάρκεια των μετρήσεων, για την επίτευξη του καλύτερου δυνατού αποτελέσματος. Oι δοκιμαζόμενοι, μετά από προθέρμανση και δοκιμαστικές εκτελέσεις για την εξοικείωση με την τεχνική της ρίψης, εκτελούσαν πέντε προσπάθειες από όρθια (ΤΑΜO) και καθιστή (ΤΑΜΚ) θέση και λαμβανόταν υπόψη η τιμή της καλύτερης επίδοσης. Στη μέτρηση της ΤΑΜO κάθε δοκιμαζόμενος έπρεπε να είναι σε θέση βηματισμού με αντίθετο πόδι-χέρι και να πετάξει την μπάλα με το δυνατό του χέρι. Κατά τη μέτρηση της ΤΑΜΚ, γινόταν ακινητοποίηση του κορμού και του χεριού που δεν εκτελούσε ρίψη με μια ζώνη μέσης, για την αποφυγή συμμετοχής άλλων μυϊκών ομάδων. Για την αξιολόγηση της δύναμης παλάμης (ΔΠ), οι εξεταζόμενοι εφάρμοσαν τρεις συσφίξεις στο χειροδυναμόμετρο με το δυνατό τους χέρι, και υπολογίστηκε η μέγιστη τιμή. Η θέση του αγκώνα έπρεπε να είναι σε θέση 90 και να μην συμμετέχει άλλη μυϊκή ομάδα. Μετά από κάθε προσπάθεια μεσολαβούσε διάλειμμα διάρκειας 30 δευτερολέπτων. Στατιστική ανάλυση Η στατιστική επεξεργασία των δεδομένων έγινε με τη χρήση του στατιστικού πακέτου SPSS v.17.0. Για την ανίχνευση των διαφορών μεταξύ αγοριών (Α) και κοριτσιών (Β) και των 5 ηλικιακών ομάδων (8-12 ετών), χρησιμοποιήθηκε η ανάλυση διακύμανσης 2 5 (φύλο ηλικία). Oι στατιστικά σημαντικές διαφορές ελέγχθηκαν με το Pοst hoc Scheffe test. Oι τιμές των μετρήσεων εκφράζονται με μέσους όρους ± τυπικές αποκλίσεις. Το επίπεδο σημαντικότητας ορίστηκε ως p<.05. Αποτελέσματα Κινητικά χαρακτηριστικά αθλητών και αθλητριών πετοσφαίρισης. Από τα αποτελέσματα δεν διαπιστώθηκε στατιστικά σημαντική διαφορά στην ΤΑΜO, ΤΑΜΚ και στη ΔΠ μεταξύ των δύο φύλων (p>.05) (Πίν. 1). Κινητικά χαρακτηριστικά αθλητών και αθλητριών πετοσφαίρισης ανά ηλικία. Σύμφωνα με τον πίνακα 2, από την ανάλυση των αποτελεσμάτων παρατηρήθηκε Πίνακας 1. Κινητικά χαρακτηριστικά αθλητών και αθλητριών ΠΕ (p>.05). Αθλητές ΠΕ Αγόρια Κορίτσια TOTAL (n=75) (n=75) (n=150) TAMO (m/sec) 32.7±10.3 33.6±8.2 33.1±9.3 TAMK (m/sec) 24.8±7.8 26.7±6.3 25.7±7.1 ΔΠ (joule) 21.4±6.1 20.9±5.6 21.2±5.8

Σύγκριση της ριπτικής απόδοσης και της δύναμης παλάμης μεταξύ αθλητών 51 στατιστικά σημαντική επίδραση της ηλικίας στα κινητικά χαρακτηριστικά, δηλαδή όσο αυξανόταν η ηλικία τόσο αυξάνονταν και οι τιμές των ΤΑΜO, ΤΑΜΚ και ΔΠ και στις δύο ομάδες αθλητών ΠΕ (p<.05). Επίσης, δεν βρέθηκε αλληλεπίδραση φύλου και ηλικίας (p>.05). Στη ρίψη από όρθια θέση (ΤΑΜO) δεν παρατηρήθηκαν στατιστικά σημαντικές διαφορές μεταξύ αθλητών και αθλητριών ΠΕ (p>.05) (Γράφημα 1). Ως προς τη ρίψη από καθιστή θέση (ΤΑΜΚ) δεν βρέθηκαν στατιστικά σημαντικές διαφορές μεταξύ των δύο ομάδων (p>.05) (Γράφημα 2). Παρόμοια και στη δύναμη παλάμης δεν διέφεραν στατιστικά σημαντικά τα αγόρια από τα κορίτσια (p>.05) (Γράφημα 3). Τέλος, από τα αποτελέσματα φάνηκε ότι στο σύνολο των παιδιών υπήρχε υψηλή θετική συσχέτιση της ΔΠ με την ΤΑΜO (r=.635, p<.01) και αντίστοιχα την ΤΑΜΚ (r=.640, p<.01), καθώς και μεταξύ των δύο ρίψεων (r=.762, p<.01) (Πίν. 3). Πιο αναλυτικά, στις αθλήτριες ΠΕ υπήρχε υψηλή θετική συσχέτιση της ΔΠ με την ΤΑΜO (r=.682, p<.01) και αντίστοιχα την ΤΑΜΚ (r=.662, p<.01), καθώς και μεταξύ της ΤΑΜO και της ΤΑΜΚ σε όλες τις ηλικιακές ομάδες, όπου ο συντελεστής συσχέτισης Pearson κυμάνθηκε ανά ηλικία από r=.595 έως r=.821 (p<.05), εκτός από την ηλικία των 12 ετών (p>.05). Παρόμοια, στους αθλητές ΠΕ βρέθηκε υψηλή θετική συσχέτιση της ΔΠ με την ΤΑΜO (r=.609, p<.01) και αντίστοιχα Πίνακας 2. Κινητικά χαρακτηριστικά αθλητών και αθλητριών ΠΕ ανά ηλικία (p>.05). ΗΛΙΚΙΑ (έτη) 8 9 10 11 12 ΤΑΜO (m/sec) A 22.0±5.1 28.8±5.7 33.1±8.5 38.0±9.8 41.5±9.0 K 24.8±4.8 29.6±4.4 31.1±5.6 40.8±6.0 41.7±3.9 ΤΑΜK (m/sec) A 19.0±3.6 21.1±5.1 23.5±8.9 28.5±4.3 32.0±7.8 K 19.9±3.6 24.2±3.6 24.5±4.7 31.8±4.6 32.9±3.1 ΔΠ (joule) A 15.2±3.4 19.3±3.2 20.4±3.5 24.3±4.9 27.9±6.0 K 15.3±3.0 18.4±2.4 20.0±4.9 25.1±4.5 25.7±4.8 Ταχύτητα Απελευθέρωσης της Μπάλας από Όρθια θέση 60 Κορίτσια Αγόρια Ταχύτητα (m/sec) 50 40 30 20 10 0 8 9 10 11 12 Ηλικία (έτη) Γράφημα 1. Γραφική παράσταση της ΤΑΜO μεταξύ αθλητών και αθλητριών ΠΕ ανά ηλικία (p>.05).

52 ΓΥΝΑΙΚΑ ΚΑΙ ΑΘΛΗΣΗ, Τόμος VIII, 2011/2012 Ταχύτητα Απελευθέρωσης της Μπάλας από Καθιστή θέση Ταχύτητα (m/sec) 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 Κορίτσια Αγόρια 8 9 10 11 12 Ηλικία (έτη) Γράφημα 2. Γραφική παράσταση της ΤΑΜΚ μεταξύ αθλητών και αθλητριών ΠΕ ανά ηλικία (p>.05). ύναµη Παλάµης ύναµη (joule) 40 35 30 25 20 15 10 5 0 Κορίτσια Αγόρια 8 9 10 11 12 Ηλικία (έτη) Γράφημα 3. Γραφική παράσταση της ΔΠ μεταξύ αθλητών και αθλητριών ΠΕ ανά ηλικία. Πίνακας 3. Συσχέτιση μεταξύ ΤΑΜO, ΤΑΜΚ και ΔΠ των αθλητών/τριών ΠΕ (**p<.01). VARIABLES TAMO (m/sec) TAMK (m/sec) Π (joule) TAMO (m/sec) TAMK (m/sec) Π (joule).762**.635**.640** την ΤΑΜΚ (r=.647, p<.01), καθώς και μεταξύ των δύο ρίψεων σε όλες τις ηλικιακές κατηγορίες, όπου ο συντελεστής συσχέτισης Pearson κυμάνθηκε ανά ηλικία από r=.522 έως r=.741 (p<.05), εκτός από την ηλικία των 12 ετών (p>.05). Συζήτηση Συμπεράσματα Από την ανάλυση των αποτελεσμάτων ως προς την ταχύτητα απελευθέρωσης της μπάλας διαπιστώθηκε σημαντική σταδιακή

Σύγκριση της ριπτικής απόδοσης και της δύναμης παλάμης μεταξύ αθλητών 53 βελτίωση της ΤΑΜO, της ΤΑΜΚ, καθώς και της ΔΠ με την πρόοδο της ηλικίας από τα 8-12 έτη. Δεν παρατηρήθηκαν διαφορές φύλου σε καμία από τις εξεταζόμενες μεταβλητές. Επιπλέον, βρέθηκε σημαντικά υψηλή θετική συσχέτιση της ΔΠ με την ΤΑΜO και αντίστοιχα με την ΤΑΜΚ, καθώς και μεταξύ των δύο ρίψεων συνολικά και ανά φύλο. Μελέτες που πραγματοποιήθηκαν σε άτομα που ασχολούνται με τον αθλητισμό σε χαμηλό (αρχάριο) και υψηλό επίπεδο, υποστηρίζουν πως σημαντικός παράγοντας για τη διαφοροποίηση της απόδοσης στη ρίψη είναι ο νευρομυϊκός συντονισμός και η συνέχεια στην ακολουθία της κινηματικής αλυσίδας, έτσι ώστε η ταχύτητα της επόμενης άρθρωσης να προσδίδει μεγαλύτερες γωνιακές ταχύτητες από τις ταχύτητες που είχαν παραχθεί στην προηγούμενη άρθρωση (Sakurai & Miyashita, 1983; Reeser & Bahr, 2009). Αναλυτικά, από την παρούσα έρευνα φάνηκε επίσης ότι η ηλικία ήταν ένας παράγοντας που βελτιώνει τη ριπτική ικανότητα από όρθια και καθιστή θέση από τα 8 έως τα 12 χρόνια, πόρισμα που έρχεται σε συμφωνία με τη μελέτη των Oικονόμου, Παπαδοπούλου, Καλούδη, Μπάσσα και Σκούφα (2011), που διαπίστωσαν προοδευτικά αυξανόμενες τιμές της ΤΑΜO και της ΤΑΜΚ σε αναλογία με την πρόοδο της ηλικίας όταν εξέτασαν νεαρούς αθλητές ΠΕ και μη αθλούμενα παιδιά αντίστοιχης ηλικίας. Δεν παρατηρήθηκε σημαντική διαφορά μεταξύ των δύο φύλων στη δύναμη παλάμης. Σύμφωνα με τη μελέτη της Παναγιωτίδου και συν. (2008), η ρίψη αποτελεί κίνηση ισχύος, έτσι μεταβολές στη μυϊκή δύναμη θεωρούνται απαραίτητες για τη βελτίωσή της. Στην παρούσα έρευνα, η έλλειψη διαφορών μεταξύ αγοριών και κοριτσιών στη δύναμη παλάμης μπορεί να δικαιολογήσει και την έλλειψη διαφορών στην ΤΑΜO και την ΤΑΜΚ, όπως προέκυψε και από τη σημαντικά υψηλή θετική συσχέτιση με τη ΔΠ, καθώς και μεταξύ τους. Επιπλέον, στη συγκεκριμένη μελέτη παρατηρήθηκε σταδιακή βελτίωση της δύναμης με την πρόοδο της ηλικίας, εύρημα που συνάδει με τη μελέτη των Oικονόμου, Παπαδοπούλου και Καλούδη (2011), οι οποίοι διαπίστωσαν πως η ΤΑΜΚ και η ΔΠ παρουσίασαν προοδευτική αύξηση με την πρόοδο της ηλικίας ανάπτυξης σε νεαρούς αθλητές, παρουσιάζοντας υψηλή θετική συσχέτιση. Επίσης, η παρούσα εργασία συμφωνεί και με την αντίστοιχη των Παπαδοπούλου και Oικονόμου (2011), όπου παρατηρήθηκε ανάλογη σχέση ηλικίας με την ΤΑΜO και τη ΔΠ νεαρών αθλητών πετοσφαίρισης, που σημείωσαν επίσης σημαντική υψηλή θετική συσχέτιση. Ένα άλλο εύρημα της παρούσας εργασίας είναι ότι σε όλες τις ηλικίες οι τιμές της ΤΑΜO ήταν υψηλότερες από τις αντίστοιχες τιμές της ΤΑΜΚ τόσο στα αγόρια όσο και στα κορίτσια. Στο ίδιο πόρισμα κατέληξαν και οι Μπάγιος και Μπουντόλος (2005), οι οποίοι διερεύνησαν τη ριπτική ικανότητα σε γνωστό και άγνωστο στόχο στη χειροσφαίριση αναλύοντας ολόκληρη την κινηματική αλυσίδα σε συνάρτηση με τις αρθρώσεις που συμμετέχουν στη ρίψη. Η αποτελεσματικότητα της ριπτικής ικανότητας από όρθια και καθιστή θέση των αθλητών αναπτυξιακών ηλικιών βελτιώνεται όταν κατά την εκτέλεση των κινήσεων της ρίψης ενεργοποιούνται όλοι οι μύες και οι αρθρώσεις που συμμετέχουν στην κινηματική αλυσίδα (Oικονόμου, Παπαδοπούλου, Καλούδη & Μπάσσα, 2011).

54 ΓΥΝΑΙΚΑ ΚΑΙ ΑΘΛΗΣΗ, Τόμος VIII, 2011/2012 Τέλος, δεν παρατηρήθηκε αλληλεπίδραση φύλου και ηλικίας, γεγονός που δείχνει την παρόμοια επίδραση της ηλικίας στην ΤΑΜO και την ΤΑΜΚ και για τα δύο φύλα. Συμπερασματικά, η σταδιακή βελτίωση της ΤΑΜO, ΤΑΜΚ και ΔΠ με την πρόοδο της ηλικίας από 8-12 ετών και για τα δύο φύλα, υποδεικνύει ότι η ηλικία αποτελεί έναν από τους παράγοντες βελτίωσης της ριπτικής απόδοσης. Η έλλειψη διαφορών ως προς το φύλο στη ριπτική ικανότητα και τη δύναμη παλάμης, δείχνει ενιαίες προσαρμογές της προπόνησης πετοσφαίρισης και για τους αθλητές και τις αθλήτριες παιδικής ηλικίας. Ευχαριστίες Θερμές ευχαριστίες στην Ένωση Πετοσφαιρικών Σωματείων Θεσσαλονίκης (Ε.ΠΕ.Σ.Θ.), στους προπονητές και τους γονείς για τη συνεργασία, καθώς και σε όλα τα αγόρια και κορίτσια για τη συμμετοχή τους στη μελέτη. ΒΙΒΛΙOΓΡΑΦΙΑ Atwater, A. (1979). Biomechanics of overarm movements and of throwing injuries. In: S. Hutton & I. Miller (Eds.), Exercise and Sport Science Reviews, 44-5. Behringer, M., Vom Heede, A., Matthews, M., & Mester, J. (2011). Effects of strength training on motor performance skills in children and adolescents: a meta-analysis. Pediatric Exercise Science, 23(2), 186-206. Burton, A., Greer, N., & Wiese- Bjornstal, D. (1992). Changes in overhand throwing patterns as a function of ball size. Pediatric Exercise Science, 4(1), 50-67. Danilov, A. (1985). Motoricke predispozicije za priridno bacanje kao osnova efikasnosti obu cavanja sutiranja kod mladih ruko me - tasa. Rukomet, Beograd: Teorja praktika fiz. Koultouri, 4-6. Dietrich, C.T., Smith, J., Kotajavri, B.R., & Kaufman, K.R. (2004). The effect of scapular protaction on isometric shoulder rotation strength in normal subjects. Archives Physical Medicine Rehabilitation, 85. Faigenbaum, A., Loud, R., O Conell, J., Glover, S., & Westcott, W. (2001). Effects of different training protocols on upper body strength and endurance development in children. Journal of Strength and Conditioning Research, 15(4), 459-65. Fleisig, G.S., Barrentine, S.W, Zheng, N., Escamilla, R.F., & Andrews, J.R. (1999). Kinematic and kinetic comparison of baseball pitching among various levels of development. Journal of Biomechanics, 32, 1371-5. Granacher, U., Goesele, A., Roggo, K., Wischer, T., Zuerny, C., Gollhofer, A., & Kriemler, S. (2011). Effects and mechanisms of strength training in children. International Journal of Sports Medicine, 32(5), 357-64. Gorostiaga, E., Izquierdo, M., Iturralde, P., Ruesta, M., & Ibanez, J. (1999). Effects of heavy resistance training on maximal and explosive force production, endurance and serum hormones in adolescent handball players. European Journal of Applied Physiology, 80, 485-93. Hatzimanouil, D., & Oxizoglou, N. (2004). Evaluation of the morphological characteristics and motor skills in the National Junior handball teams of Greece and Yugoslavia. Journal of Human Movement Studies, 46, 125-40. Hore, J., Watt. S., & Tweed, D. (1996). Errors in the control of joint rotations associa - ted with in accuracies in over arm throws. Jour nal of Neurophysiology, 75, 1013-25. Muller, E. (1982). Zur Bewegungsbetragung des Wurfbewengungen: Eine biokinema-

Σύγκριση της ριπτικής απόδοσης και της δύναμης παλάμης μεταξύ αθλητών 55 tische und electromzographische analyse von Wurfbewegungen mit Handballen. Leistungssport, 12, 314-24. Μπάγιος, Ι.Α., & Μπουντόλος, Κ.Δ. (2005). Σχέση εδαφικών δυνάμεων αντίδρασης και ριπτικής απόδοσης σε γνωστό και άγνωστο στόχο στη χειροσφαίριση. Ανα - ζη τήσεις στον Αθλητισμό & τη Φυσική Αγω γή, 3(3), 283-91. Oικονόμου, Ν., Παπαδοπούλου, Σ.Δ., & Καλούδη, Μ. (2011). Σύγκριση της ταχύτητας απελευθέρωσης της μπάλας από καθιστή θέση και της δύναμης της παλάμης σε αθλητές πετοσφαίρισης 8-12 ετών. Πρακτικά 14 ου Διεθνούς Συνεδρίου Φυσικής Αγωγής & Αθλητισμού, Ε.Γ.Β.Ε., 1-3 Απριλίου, Θεσσαλονίκη. Oικονόμου, Ν., Παπαδοπούλου, Σ.Δ., Καλούδη, Μ., Μπάσσα, Ε., & Σκούφας, Δ. (2011). Η επίδραση της ριπτικής ικανότητας σε αθλητές πετοσφαίρισης και μη αθλούμενα αγόρια παιδικής ηλικίας. Πρακτικά 14 ου Διεθνούς Συνεδρίου Φυσικής Αγωγής & Αθλητισμού, Ε.Γ.Β.Ε., 1-3 Απριλίου, Θεσσαλονίκη. Oικονόμου, Ν., Παπαδοπούλου, Σ.Δ., Καλούδη, Μ., & Μπάσσα, Ε. (2011). Αξιολόγηση της ταχύτητας απελευθέρωσης της μπάλας με ρίψη από όρθια και καθιστή θέση σε αθλητές πετοσφαίρισης αναπτυξιακών ηλικιών. Πρακτικά 19 ου Διεθνούς Συνεδρίου Φυσικής Αγωγής & Αθλητισμού, 20-22 Μαΐου, Κομοτηνή. Parker, D.F., Round, J.M., Sacco, P., & Jones, D.A. (1990). A cross sectional survey of upper and lower limp strength in boys and girls during childhood and adolescence. Annual Human Biology, 17, 199-211. Powers, M.E. (1996). Vertical jump training for volleyball. Strength Conditioning, 17(5), 53-5. Παναγιωτίδου, Κ., Παπαδοπούλου, Σ.Δ., Μπάσσα, Ε., Ριτζαλέου, Μ., & Σκούφας, Δ. (2008). Η επίδραση της προπόνησης πετοσφαίρισης στη ριπτική ικανότητα σε κορίτσια παιδικής ηλικίας. Γυναίκα & Άθληση, VI, 18-28. Παπαδοπούλου, Σ.Δ., & Oικονόμου, Ν. (2011). Η εξέλιξη της ριπτικής ικανότητας από όρθια θέση και της δύναμης της παλάμης σε αθλητές πετοσφαίρισης προεφηβικής ηλικίας. Πρακτικά 19 ου Διεθνούς Συνεδρίου Φυσικής Αγωγής & Αθλητισμού, 20-22 Μαΐου, Κομοτηνή. Reeser, J., & Bahr, R. (2009). Πετοσφαίριση. Ελληνική επιμέλεια μετάφρασης Ν. Κουντούρης, & Σ. Παπαδοπούλου. Εκδόσεις Πασχαλίδη, Αθήνα. Sailors, M., & Berg, K. (1987). Comparison of responses to weight training in pubescent boys and men. Journal of Sports Medicine, 27, 30-7. Sakurai, M., & Miyashita, M. (1983). Developmental aspects of overarm throwing related to age and sex. Human Movement Science, 2, 67-76. Shouchen, D., Fleisig, G.S., Loftice, J., Kingsley, D., & Andrews, J.R. (2006). Kinetic Comparison among the fastball, curveball, change-up and slider in collegiate baseball pitchers. American Journal of Sports Medicine, 34(3), 423-30. Skoufas, D., Kotzamanidis, C., Hatzikotoulas, K., Bebetsos, G., & Patikas, D. (2003). The relationship between the anthropometric variables and the throwing performance in handball. Journal of Human Movement Studies, 45, 469-84. Van den Tillar, R., & Ettema, G. (2004). Effect of body size and gender in overarm throwing performance. European Journal of Applied Physiology, 91(4), 413-8.