ΑΡΙΣΟΣΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΘΕΑΛΟΝΙΚΗ ΑΝΟΙΚΣΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΣΑ Μυκθτολογικζσ αςκζνειεσ δενδρωδϊν και αμπζλου 2 θ Επανάλθψθ. Αδρομυκϊςεισ και ςιψεισ ξφλου. Αναςταςία Λαγοπόδθ Επίκ. Κακθγιτρια Φυτοπακολογίασ, Α.Π.Θ.
Άδειεσ Χριςθσ Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται ςε άδειεσ χριςθσ Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπωσ εικόνεσ, που υπόκειται ςε άλλου τφπου άδειασ χριςθσ, θ άδεια χριςθσ αναφζρεται ρθτϊσ. 2
Χρθματοδότθςθ Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό ζχει αναπτυχκεί ςτα πλαίςια του εκπαιδευτικοφ ζργου του διδάςκοντα. Το ζργο «Ανοικτά Ακαδθμαϊκά Μακιματα ςτο Αριςτοτζλειο Πανεπιςτιμιο Θεςςαλονίκθσ» ζχει χρθματοδοτιςει μόνο τθ αναδιαμόρφωςθ του εκπαιδευτικοφ υλικοφ. Το ζργο υλοποιείται ςτο πλαίςιο του Επιχειρθςιακοφ Προγράμματοσ «Εκπαίδευςθ και Δια Βίου Μάκθςθ» και ςυγχρθματοδοτείται από τθν Ευρωπαϊκι Ζνωςθ (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εκνικοφσ πόρουσ. 3
ΑΡΙΣΟΣΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΘΕΑΛΟΝΙΚΗ Αδρομυκϊςεισ Σιψεισ ξφλου Αδρομυκϊςεισ Αδρομυκϊςεισ Σιψεισ λαιμοφ Σθψιρριηίεσ
Αδρομυκϊςεισ, Σιψεισ ξφλου Στισ αδρομυκϊςεισ προςβάλλονται μόνο τα αγγεία του ξφλου. Η καταςτροφι προκαλεί μεταχρωματιςμό των αγγείων, ορατό ςε τομζσ με μορφι γραμμϊν, ςτιγμάτων, κυκλικϊν τόξων. Όταν νεκρωκεί το φυτό το πακογόνο μεταφζρεται και ςτουσ παρακείμενουσ ιςτοφσ και δθμιουργεί όργανα διατιρθςθσ ι αναπαραγωγισ. Στισ ςιψεισ ξφλου προςβάλλονται όλοι οι ιςτοί του ξφλου και δθμιουργοφνται εκτεταμζνεσ νεκρϊςεισ ορατζσ ςε τομζσ ξφλου με μορφι ραβδϊςεων ι κυκλικϊν τομζων. 5
Σιψεισ ξφλου (αριςτερά)- Αδρομυκϊςεισ (δεξιά) Εκηεηαμένερ νεκπώζειρ με μοπθή παβδώζεων ή κςκλικών ηομέων. Μεηασπωμαηιζμόρ αγγείων με μοπθή γπαμμών, ζηιγμάηων ή κςκλικών ηόξων. http://www.ppdl.purdue.edu http://plantpathology.uark.edu http://www.agri-tech.net http://www.ipm.ucdavis.edu 6
Κοινά ςυμπτϊματα Μείωςθ του ρυκμοφ ανάπτυξθσ, καχεκτικι βλάςτθςθ (φαίνεται ςτθν ετιςια βλάςτθςθ), μικροφυλλία, μικρά μεςογονάτια, μεταχρωματιςμοί φφλλων, μαραςμόσ-ξιρανςθ-πτϊςθ των φφλλων, ενίοτε παραμορφϊςεισ φφλλων (βλζπε Ευτυπίωςθ αμπελιοφ), ξιρανςθ νεαρϊν βλαςτϊν-κλαδίςκων, ξιρανςθ κλάδων, ςταδιακά ξιρανςθ όλου του δζντρου. Και οι δφο τφποι αςκενειϊν προκαλοφν ςυμπτϊματα ςτθν κόμθ παρόμοια με εκείνα των ςθψιρριηιϊν και των ςιψεων λαιμοφ. 7
Σφμπτωμα του νεκροφ βραχίονα, dead arm, dieback ςτισ ςιψεισ ξφλου Γφρω από το ςθμείο ειςόδου του πακογόνου παρατθρείται εκτεταμζνθ νζκρωςθ των ιςτϊν, το υπερκείμενο τμιμα του δζντρου ι πρζμνου ξεραίνεται ενϊ θ ςιψθ επεκτείνεται και προσ τα κάτω. 8
Αδρομυκϊςεισ, ςιψεισ ξφλου (1/2) Σθμεία ειςόδου του πακογόνου ςτισ αδρομυκϊςεισ είναι: ρίηεσ (βερτιςιλλίωςθ, κορυφοξιρα), βλαςτοί, φφλλα, από πλθγζσ (κορυφοξιρα, φόμα ελιάσ), βλαςτοί από ςτοζσ εντόμων (φιαλόφορα ελιάσ, ολλανδικι αςκζνεια τθσ φτελιάσ). Σθμεία ειςόδου ςτισ ςιψεισ ξφλου είναι: μεγάλεσ πλθγζσ ςυνικωσ από κλάδεμα ςτουσ κλάδουσ και τον κορμό. 9
Αδρομυκϊςεισ, ςιψεισ ξφλου (2/2) Τα πακογόνα των αδρομυκϊςεων που προςβάλλουν από τισ ρίηεσ μεταφζρονται με οτιδιποτε μπορεί να μεταφζρει ζδαφοσ, όπωσ και ςτισ εδαφογενείσ αςκζνειεσ. Τα πακογόνα των αδρομυκϊςεων που προςβάλλουν από πλθγζσ ςε βλαςτοφσ και φφλλα με τθ βοικεια του ανζμου μζςα ςε ςταγονίδια νεροφ (μυξοςπόρια). Τα πακογόνα των ςιψεων ξφλου μεταφζρονται με τον αζρα (αλευροςπόρια). 10
Θζμα Η Κορυφοξιρα και θ Βερτιςιλλίωςθ είναι δφο πολφ ςθμαντικζσ αςκζνειεσ των δζντρων. 1. Αναφζρετε τισ ομοιότθτζσ τουσ. 2. Αναφζρετε τισ διαφορζσ τουσ λαμβάνοντασ υπόψθ τα εξισ: i. τουσ ξενιςτζσ, ii. iii. iv. τα μζρθ του φυτοφ από τα οποία πραγματοποιείται θ είςοδοσ του πακογόνου, τον τρόπο διατιρθςθσ του πακογόνου και τα όργανα με τα οποία πραγματοποιείται θ μόλυνςθ, τον τρόπο μετάδοςθσ του μολφςματοσ. 11
Θζμα Δϊςτε περιλθπτικά τα ςθμαντικότερα επιδθμιολογικά ςτοιχεία τθσ Κορυφοξιρασ των εςπεριδοειδϊν. Εννοείται: ποφ και με ποια μορφι διαχειμάηει, από ποίεσ ςυνκικεσ ευνοείται θ παραγωγι των μολυςμάτων και θ μόλυνςθ. Ωσ ςυνεπακόλουκο κα πρζπει να αναφερκοφν τα όργανα που λειτουργοφν ωσ πρωτογενζσ ι δευτερογενζσ μόλυςμα, αν υπάρχει. 12
Θζμα Πϊσ κα ξεχωρίςετε τθν αςκζνεια Ίςκα από τθν αςκζνεια Ευτυπίωςθ ςτθν άμπελο; Πϊσ αντιμετωπίηονται οι αςκζνειεσ αυτζσ; Θα πρζπει να αναφερκοφν τα πακογνωμονικά ςυμπτϊματα και όλα τα μζτρα καταπολζμθςθσ. 13
Σθμείωμα Αναφοράσ Copyright Αριςτοτζλειο Πανεπιςτιμιο Θεςςαλονίκθσ, Λαγοπόδθ Αναςταςία «Μυκθτολογικζσ αςκζνειεσ δενδρωδϊν και αμπζλου. Αδρομυκϊςεισ και ςιψεισ λαιμοφ». Ζκδοςθ: 1.0. Θεςςαλονίκθ 2014. Διακζςιμο από τθ δικτυακι διεφκυνςθ: http://eclass.auth.gr/courses/ocrs265/. 14
Σθμείωμα Αδειοδότθςθσ Το παρόν υλικό διατίκεται με τουσ όρουσ τθσ άδειασ χριςθσ Creative Commons Αναφορά - Παρόμοια Διανομι *1+ ι μεταγενζςτερθ, Διεκνισ Ζκδοςθ. Εξαιροφνται τα αυτοτελι ζργα τρίτων π.χ. φωτογραφίεσ, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριζχονται ςε αυτό και τα οποία αναφζρονται μαηί με τουσ όρουσ χριςθσ τουσ ςτο «Σθμείωμα Χριςθσ Ζργων Τρίτων». Ο δικαιοφχοσ μπορεί να παρζχει ςτον αδειοδόχο ξεχωριςτι άδεια να χρθςιμοποιεί το ζργο για εμπορικι χριςθ, εφόςον αυτό του ηθτθκεί. [1] http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/ 15
ΑΡΙΣΟΣΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΘΕΑΛΟΝΙΚΗ ΑΝΟΙΚΣΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΣΑ Τζλοσ ενότθτασ Επεξεργαςία: Φλϊροσ Γεϊργιοσ Θεςςαλονίκθ, Μάιοσ 2015
ΑΡΙΣΟΣΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΘΕΑΛΟΝΙΚΗ Σθμειϊματα
Σθμείωμα Ιςτορικοφ Εκδόςεων Ζργου Το παρόν ζργο αποτελεί τθν ζκδοςθ 1.00. 18
Διατιρθςθ Σθμειωμάτων Οποιαδιποτε αναπαραγωγι ι διαςκευι του υλικοφ κα πρζπει να ςυμπεριλαμβάνει: το Σθμείωμα Αναφοράσ το Σθμείωμα Αδειοδότθςθσ τθ διλωςθ Διατιρθςθσ Σθμειωμάτων το Σθμείωμα Χριςθσ Ζργων Τρίτων (εφόςον υπάρχει) μαηί με τουσ ςυνοδευόμενουσ υπερςυνδζςμουσ. 19