ΑΡΙΣΟΣΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΘΕΑΛΟΝΙΚΗ ΑΝΟΙΚΣΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΣΑ Μυκητολογικζσ αςθζνειεσ δενδρωδών και αμπζλου Ενότητα 2: Σιξεισ νεαρϊν φυταρίων ςε ςπορεία Προςβολζσ ςε φυτϊρια Αναςταςία Λαγοπόδθ Επίκ. Κακθγιτρια Φυτοπακολογίασ Γεωπονικι χολι, Α.Π.Θ.
Άδειεσ Χρήςησ Σο παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται ςε άδειεσ χριςθσ Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπωσ εικόνεσ, που υπόκειται ςε άλλου τφπου άδειασ χριςθσ, θ άδεια χριςθσ αναφζρεται ρθτϊσ. 2
Χρηματοδότηςη Σο παρόν εκπαιδευτικό υλικό ζχει αναπτυχκεί ςτα πλαίςια του εκπαιδευτικοφ ζργου του διδάςκοντα. Σο ζργο «Ανοικτά Ακαδθμαϊκά Μακιματα ςτο Αριςτοτζλειο Πανεπιςτιμιο Θεςςαλονίκθσ» ζχει χρθματοδοτιςει μόνο τθ αναδιαμόρφωςθ του εκπαιδευτικοφ υλικοφ. Σο ζργο υλοποιείται ςτο πλαίςιο του Επιχειρθςιακοφ Προγράμματοσ «Εκπαίδευςθ και Δια Βίου Μάκθςθ» και ςυγχρθματοδοτείται από τθν Ευρωπαϊκι Ζνωςθ (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Σαμείο) και από εκνικοφσ πόρουσ. 3
http://www.science.oregonstate.edu Τήξεισ ςπορείων http://www.uky.edu/ag/kpn/kyblue/galle ries.html Συμπτώματα τησ αςθζνειασ ςε νεαρά φυτά. Συμπτώματα τησ αςθζνειασ ςτο ςπορείο. 4
Τήξεισ ςπορείων Προςβολζσ ςε φυτώρια Σιξεισ ςε δενδρϊδθ είδθ που πολλαπλαςιάηονται με ςπόρο π.χ. ελιά, εςπεριδοειδι. 5
Τήξεισ ςπορείων φνδρομο ςιψεων όπου το βαςικό ςφμπτωμα είναι θ κατάρρευςθ, ςυρρίκνωςθ και εξαφάνιςθ του φυτοφ («λιϊςιμο») φςτερα από προςβολι πακογόνων ςτα αρχικά ευάλωτα ςτάδια ανάπτυξθσ του φυτοφ, από τθ ςπορά μζχρι τθ μεταφφτευςθ των φυταρίων. 6
Τήξεισ ςπορείων Οι τιξεισ εμφανίηονται κατά κθλίδεσ. Διακρίνονται 3 περιπτϊςεισ: ιψθ του ςπόρου. Προφυτρωτικι τιξθ αρτίβλαςτου. Μεταφυτρωτικι τιξθ φυταρίου. 7
Τήξεισ ςπορείων Καζηανοί μεηασπωμαηιζμοί ζε μεηαθςηπωηική ηήξη Σσημαηική αναπαπάζηαζη καηάππεςζηρ θςηαπίος ζε μεηαθςηπωηική ηήξη ζε ζύγκπιζη με ςγιή μάπηςπα http://urbangardencasual.com http://cropdisease.cropsci.illinois.edu Σφμπτωμα προφυτρωτικήσ τήξησ. 8
Τήξεισ ςπορείων Προςβολζσ φυτωρίων Χαπακηηπιζηικέρ κηλίδερ μεηαθςηπωηικήρ ηήξηρ http://upload.wikimedia.org/wikipedia 9
Προςβολζσ φυτωρίων Προςβολζσ ξυλωδϊν φυταρίων μεγαλφτερθσ θλικίασ εκδθλϊνονται ωσ ςιψεισ του ριηικοφ ςυςτιματοσ και του λαιμοφ. Σα φυτά ξεραίνονται αλλά μζνουν όρκια και δεν εξαφανίηονται. Νεκπά θςηάπια εζπεπιδοειδών εξαιηίαρ ηήξηρ. http://ag.arizona.edu 10
Τήξεισ ςπορείων Προςβολζσ φυτωρίων Rhizoctonia solani ςε ςπορεία (ελιάσ, νεραντηιάσ, αμυγδαλιάσ). Macrophomina phaseolina ςε ςπορεία ι φυτϊρια (ελιάσ, νεραντηιάσ, αμυγδαλιάσ, αχλαδιάσ, κυδωνιάσ, βερικοκιάσ, δαμαςκθνιάσ). Sclerotium rolfsii (ςε φυτϊρια αμπελιοφ). Armillaria sp. (ςε φυτϊρια αμπελιοφ). Botrytis cinerea (ςε μοςχεφματα αμπελιοφ ςτθ ςτρωμάτωςθ). 11
Τήξεισ ςπορείων Προςβολζσ φυτωρίων - Αντιμετώπιςη Χριςθ ςπόρου άριςτθσ ποιότθτασ (υψθλισ βλαςτικισ ικανότθτασ). Λιψθ μοςχευμάτων από υγιι φυτά και από ζμπειρο προςωπικό. Αβακισ και αραιι ςπορά ςε ευνοϊκζσ ςυνκικεσ για τθν ταχεία ανάπτυξθ των νεαρϊν φυτϊν. Ριηοβολία μοςχευμάτων και ανάπτυξθ νεαρϊν φυταρίων ςε άριςτεσ ςυνκικεσ. Κανονικι άρδευςθ (τισ πρωινζσ ϊρεσ) και καλι ςτράγγιςθ τρϊμα άμμου ςτθν επιφάνεια του ςπορείου. 12
Τήξεισ ςπορείων Προςβολζσ φυτωρίων - Αντιμετώπιςη Απολφμανςθ του εδάφουσ πριν από τθ ςπορά. Απολφμανςθ του ςπόρου-επζνδυςθ με μυκθτοκτόνα, ι ενςωμάτωςθ μυκθτοκτόνου ςτο ζδαφοσ. Αν εμφανιςτοφν τιξεισ αφαιροφνται τα προςβεβλθμζνα και τα πζριξ αυτϊν φυτά και εφαρμόηονται ριηοποτίςματα. 13
Εδαφογενείσ αςθζνειεσ (και όχι αςθζνειεσ εδάφουσ ) Γενικευμζνεσ αςκζνειεσ: εξαιτίασ τθσ διακοπισ του ανοδικοφ ρεφματοσ του νεροφ από το ριηικό ςφςτθμα, που προκαλείται από ηθμιζσ των ιςτϊν του ριηικοφ ςυςτιματοσ και του λαιμοφ και άλλων εξειδικευμζνων ιςτϊν, εμφανίηονται ςυμπτϊματα ςτα μζρθ που ζχουν προςβλθκεί αλλά και ςτθν κόμθ. Σο φυτό άπαξ και προςβλθκεί παραμζνει για πάντα αςκενζσ, με τθν αςκζνεια να εξελίςςεται ςτο χρόνο, να κακιςτά το φυτό όλο και λιγότερο παραγωγικό και τελικά να το κανατϊνει. 14
Κοινά ςυμπτώματα γενικευμζνων αςθενειών (1/7) Μείωςθ του ρυκμοφ ανάπτυξθσ. Μεταχρωματιςμόσ των φφλλων και μικροφυλλία. Πτϊςθ των φφλλων. Νζκρωςθ κλαδίςκων και κλάδων. Ζκκριςθ κόμμεοσ ςε πυρθνόκαρπα και κωνοφόρα. Άφκονθ καρποφορία με μικροκαρπία. 15
Κοινά ςυμπτώματα γενικευμζνων αςθενειών (2/7) Νεαπό αμπέλι με μειωμένη ανάπηςξη (απιζηεπά) ζε ζύγκπιζη με γειηονικό ηος ςγιέρ (δεξιά). Μείωςη του ρυθμοφ ανάπτυξησ. http://www.agf.gov.bc.ca 16
Κοινά ςυμπτώματα γενικευμζνων αςθενειών (3/7) Μεταχρωματιςμόσ των φφλλων και μικροφυλλία. http://www.caf.wvu.edu Φωτογραφία: Κϊςτασ Θαναςουλόπουλοσ 17
Κοινά ςυμπτώματα γενικευμζνων αςθενειών (4/7) Πτώςη των φφλλων. http://www.ipm.ucdavis.edu 18
Κοινά ςυμπτώματα γενικευμζνων αςθενειών (5/7) Νζκρωςη κλαδίςκων και κλάδων. www.agf.gov.bc.ca 19
Κοινά ςυμπτώματα γενικευμζνων αςθενειών (6/7) Ζκκριςη κόμμεοσ ςε πυρηνόκαρπα και κωνοφόρα. http://www.walterreeves.com 20
Κοινά ςυμπτώματα γενικευμζνων αςθενειών (7/7) Άθθονη καπποθοπία με μικποκαππία ζε μηλιά λίγο ππιν ηην αποπληξία. Άφκονθ καρποφορία με μικροκαρπία Φωτογραφία: Κϊςτασ Θαναςουλόπουλοσ 21
Τρόποι εμφάνιςησ αςθζνειασ Ημιπληγία: Χρόνια αςκζνεια ςε μεγαλφτερθσ θλικίασ δζντρα. υμπτϊματα ςε ζνα-δφο κλάδουσ αρχικά και ςταδιακά, ςε μερικά χρόνια επζκταςθ ςε όλθ τθν κόμθ. Αποπληξία: Αςκζνεια με ταχφτατθ εξζλιξθ. Κακολικι αποξιρανςθ μζςα ςε μία καλλιεργθτικι περίοδο. 22
Τρόποι εμφάνιςησ ςυμπτωμάτων Ημιπληγία ε μεγαλφτερθσ θλικίασ δζντρα, ςε ζνα δφο κλάδουσ αρχικά και ςταδιακά επζκταςθ ςε όλθ τθν κόμθ. http://www.caf.wvu.edu 23
Ημιπληγία (1/2) http://www.uky.edu 24
Ημιπληγία (2/2) Δένηπα με ημιπληγία. Φωτογραφία: Κ. Θαναςουλόπουλοσ http://www.blogs.middlebury.edu 25
Τρόποι εμφάνιςησ ςυμπτωμάτων Αποπληξία Κακολικι αποξιρανςθ μζςα ςε μία καλλιεργθτικι περίοδο ςε μεγαλφτερθσ θλικίασ δζντρα με χρόνια αςκζνεια, ι ςε νεαρά δζντρα ςτον ίδιο ι ςτον επόμενο χρόνο τθσ εμφάνιςθσ τθσ αςκζνειασ. Φωτογραφία: Κϊςτασ Θαναςουλόπουλοσ 26
Αποπληξία Αποπληξία σε αμπέλι http://www.padil.gov.au 27
Σημείωμα Αναφοράσ Copyright Αριςτοτζλειο Πανεπιςτιμιο Θεςςαλονίκθσ, Λαγοπόδθ Αναςταςία «Μυκθτολογικζσ αςκζνειεσ δενδρωδϊν και αμπζλου. Σιξεισ νεαρϊν φυταρίων ςε ςπορεία Προςβολζσ ςε φυτϊριο». Ζκδοςθ: 1.0. Θεςςαλονίκθ 2014. Διακζςιμο από τθ δικτυακι διεφκυνςθ: http://eclass.auth.gr/courses/ocrs265/. 28
Σημείωμα Αδειοδότηςησ Σο παρόν υλικό διατίκεται με τουσ όρουσ τθσ άδειασ χριςθσ Creative Commons Αναφορά - Παρόμοια Διανομι *1+ ι μεταγενζςτερθ, Διεκνισ Ζκδοςθ. Εξαιροφνται τα αυτοτελι ζργα τρίτων π.χ. φωτογραφίεσ, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριζχονται ςε αυτό και τα οποία αναφζρονται μαηί με τουσ όρουσ χριςθσ τουσ ςτο «θμείωμα Χριςθσ Ζργων Σρίτων». Ο δικαιοφχοσ μπορεί να παρζχει ςτον αδειοδόχο ξεχωριςτι άδεια να χρθςιμοποιεί το ζργο για εμπορικι χριςθ, εφόςον αυτό του ηθτθκεί. [1] http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/ 29
ΑΡΙΣΟΣΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΘΕΑΛΟΝΙΚΗ ΑΝΟΙΚΣΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΣΑ Τζλοσ ενότητασ Επεξεργαςία: Φλϊροσ Γεϊργιοσ Θεςςαλονίκθ, Μάιοσ 2015
ΑΡΙΣΟΣΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΘΕΑΛΟΝΙΚΗ Σημειώματα
Σημείωμα Ιςτορικοφ Εκδόςεων Ζργου Σο παρόν ζργο αποτελεί τθν ζκδοςθ 1.00. 32
Διατήρηςη Σημειωμάτων Οποιαδιποτε αναπαραγωγι ι διαςκευι του υλικοφ κα πρζπει να ςυμπεριλαμβάνει: το θμείωμα Αναφοράσ το θμείωμα Αδειοδότθςθσ τθ διλωςθ Διατιρθςθσ θμειωμάτων το θμείωμα Χριςθσ Ζργων Σρίτων (εφόςον υπάρχει) μαηί με τουσ ςυνοδευόμενουσ υπερςυνδζςμουσ. 33