1. ιεθνείς και Εθνικές δεσµεύσεις µείωσης εκποµπών

Τα Εθνικά Σχέδια Κατανοµής ικαιωµάτων Εκποµπών CO 2 και θέµατα ηλεκτροπαραγωγής Ε. Κακαράς,. Γιαννακόπουλος, Χ. Χατζηλάου Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Σχολή Μηχανολόγων Μηχανικών, Εργαστήριο Ατµοπαραγωγών και Θερµικών Εγκαταστάσεων, Ηρώων Πολυτεχνείου 9, ΤΚ 15780, Πολυτεχνειούπολη Ζωγράφου Αθήνα, ΠΕΡΙΛΗΨΗ: Στα πλαίσια του Πρωτοκόλλου του Κιότο, το οποίο αποτελεί νοµική δέσµευση και περιλαµβάνει σηµαντικούς τοµείς των βιοµηχανικών/ενεργειακών δραστηριοτήτων των αντίστοιχων χωρών, προτείνεται η χρήση τριών «ευέλικτων µηχανισµών» ως συµπληρωµατικές δράσεις για την επίτευξη των εθνικών στόχων. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, υφίσταται πιλοτική περίοδος (2005-2007) για την εφαρµογή της «Εµπορίας Εκποµπών», για την οποία, τα ευρωπαϊκά κράτη µέλη έχουν θεσπίσει Εθνικά Σχέδια Κατανοµής ικαιωµάτων Εκποµπών τα οποία ενσωµατώνουν τους εθνικούς στόχους µείωσης που προκύπτουν από τον «επιµερισµό των βαρών» του στόχου του -8% της Ε.Ε. Πραγµατοποιείται Ανάλυση των Εθνικών Σχεδίων Κατανοµής ικαιωµάτων Εκποµπών (NAP: National Allocation Plans) ως προς τον σχεδιασµό τους και των δράσεων επίτευξης του στόχου του Κιότο στα πλαίσια των εθνικών πολιτικών για τη µείωση του CO 2. 1. ιεθνείς και Εθνικές δεσµεύσεις µείωσης εκποµπών Σύµφωνα µε το Πρωτόκολλο του Κιότο, το οποίο επικυρώθηκε µε την απόφαση 2002/358/ΕΚ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και το νόµο 3017/2002 στην Ελλάδα, τα κράτη µέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης στοχεύουν στη µείωση των εκποµπών έξι αερίων του θερµοκηπίου κατά 8% [2] µεταξύ των ετών 2008 και 2012, σε σχέση µε τα επίπεδα του 1990. Κάθε Κράτος Μέλος έχει αναλάβει συγκεκριµένη δέσµευση ως προς τις απαιτήσεις µείωσης. Για την παγκόσµια µείωση κατά 5,2% των αερίων του θερµοκηπίου µέχρι την περίοδο 2008-2012, σε σχέση µε τα επίπεδα του 1990, έχουν διαµορφωθεί τρεις «ευέλικτοι µηχανισµοί» οι οποίοι επιτρέπουν την επίτευξη των στόχων µε µειωµένο κόστος και είναι η Εµπορία Εκποµπών (Emissions Trading: ET), τα έργα Κοινής Εφαρµογής (Joint Implementation: JI) και ο µηχανισµός Καθαρής Ανάπτυξης (Clean Development Mechanism: CDM) [2]. H Εµπορία Εκποµπών αφορά την κατανοµή δικαιωµάτων («µεριδίων εκποµπών») για τις εκποµπές αερίων θερµοκηπίου σε σταθερές πηγές εκποµπών σύµφωνα µε τους εθνικούς περιβαλλοντικούς στόχους κάθε κράτους. Τα δικαιώµατα αυτά µπορούν να εµπορεύονται οι δικαιούχοι επιτυγχάνοντας µία ευνοϊκή σχέση κόστους και αποτελεσµατικότητας. Σύµφωνα µε την Κοινοτική Οδηγία 2003/87 [3] «Σχετικά µε τη θέσπιση συστήµατος εµπορίας δικαιωµάτων εκποµπής αερίων θερµοκηπίου εντός της Κοινότητας και την τροποποίηση της οδηγίας 96/61/ΕΚ του Συµβουλίου», (η οποία τροποποιήθηκε από την 2004/101/ΕΚ ενώ επικυρώθηκε σε εθνικό επίπεδο µε την ΚΥΑ 54409/2632, ΦΕΚ 1931, 29/12/2004) για τα κράτη µέλη της ΕΕ, έχει προβλεφθεί πιλοτική περίοδος εφαρµογής του Συστήµατος Εµπορίας Εκποµπών για την περίοδο 2005-2007. Αυτή θα αφορά µόνο τις εκποµπές CO 2 και τέσσερις κατηγορίες δραστηριοτήτων ενώ το πρόστιµο για κάθε επιπλέον εκπεµπόµενο τόνο διοξειδίου του άνθρακα θα είναι 40 /tco 2. Επιπλέον στα πλαίσια τη Οδηγίας προβλέπεται και η κατάρτιση Εθνικών Σχεδίων Κατανοµής ικαιωµάτων Εκποµπών. Στο πιλοτικό Ευρωπαϊκό Σύστηµα Εµπορίας Εκποµπών περιλαµβάνονται ο τοµέας της ενέργειας (εγκαταστάσεις καύσεως>20mw, διυλιστήρια, οπτανθρακοποιεία) οι δραστηριότητες παραγωγής και επεξεργασίας σιδηρούχων µετάλλων, η παραγωγή τσιµέντου ή ασβέστη, η παραγωγή κεραµικών ειδών, η παραγωγή υάλου και οι εγκαταστάσεις για την παραγωγή πολτού, χαρτιού και χαρτονιού. Η τροποποίηση της Οδηγίας (2004/101/ΕΚ) αφορά [4] τη σύνδεση του Κοινοτικού συστήµατος Εµπορίας Εκποµπών µε τα έργα µηχανισµών του Κιότο και επιτρέπει τη χρήση 1

πιστοποιηµένων µειώσεων εκποµπών από έργα CDM (από το 2005) και JI (από το 2008) για την εκπλήρωση των υποχρεώσεων των κρατών µελών στα πλαίσια της 2003/87. Το ανώτατο όριο χρήσης καθορίζεται σε κάθε εθνικό σχέδιο κατανοµής δικαιωµάτων εκποµπών (ΕΣΚ Ε). Eπίσης για την εφαρµογή της εµπορίας εκποµπών σε Κοινοτικό και εθνικό επίπεδο απαιτείται η λειτουργία εθνικών µητρώων και η σύνδεσή τους µε τον κεντρικό διαχειριστή της Ε.Επιτροπής (Κανονισµός ΕΕ 2216/2004 της 21/12/2004 ΕΠΕR [6]) και η παρακολούθηση και καταγραφή εκποµπών η οποία θεσπίστηκε µε τη Απόφαση της Ευρ. Επιτροπής 2004/156/ΕΚ της 29/01/2004 («περί θεσπίσεως κατευθυντήριων γραµµών για την παρακολούθηση και την υποβολή εκθέσεων σχετικά µε τις εκποµπές αερίων θερµοκηπίου κατ εφαρµογή της οδηγίας 2003/87 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου») Σύµφωνα µε την απόφαση αυτή την ευθύνη για την διαδικασία εξακρίβωσης ως προς το αν στις αναφερόµενες πληροφορίες για µια εγκατάσταση υπάρχουν ουσιώδεις ανακρίβειες, έχει ανεξάρτητο και διαπιστευµένο όργανο, ο «ελεγκτής». Στα πλαίσια του Πρωτοκόλλου του Κιότο, οι εκποµπές αερίων του θερµοκηπίου στην Ελλάδα επιτρέπεται να είναι αυξηµένες µέχρι έως και 25% σε σχέση µε τα επίπεδα των αντίστοιχων εκποµπών του έτους βάσης (έτος 1990 για CO 2, CH 4,N 2 O και 1995 για HFCs, PFCs, SF 6 ). Σύµφωνα επίσης µε το Εθνικό Πρόγραµµα για την Κλιµατική Αλλαγή (ΦΕΚ Αρ. 58, 5 Μαρτίου 2003, Πράξη Υπουργικού Συµβουλίου 5 της 27.2.2003), µε επιπλέον µέτρα και πολιτικές η Ελλάδα αναµένεται να µπορεί να επιτύχει αύξηση µόνο µέχρι 24,5% σε σχέση µε τα επίπεδα του έτους βάσης [7]. 2. Εξέλιξη Εκποµπών CO 2 2.1 Εξέλιξη ΑΤΘ σε παγκόσµιο επίπεδο Οι παγκόσµιες εκποµπές αερίων θερµοκηπίου το 1990 ήταν περίπου 28 δις tco 2 eq, εκ των οποίων οι εκποµπές CO 2 αντιστοιχούσαν σε περισσότερο από 18,5 δις tco 2 eq [8]. Η συγκέντρωση του CO 2 στην ατµόσφαιρα κατά την προβιοµηχανική περίοδο ήταν 280 ppmv και το 2000 ήταν περίπου 370 ppmv (22,7 δις tco2eq). Τα αέρια του θερµοκηπίου αναµένεται να αυξηθούν σε 935 ppmv το 2100 και σύµφωνα µε τις υπάρχουσες εκτιµήσεις θα διαµορφωθεί.απαίτηση µείωσης των αερίων του θερµοκηπίου στο επίπεδο των 550-650 ppmv. 2.2 Εξέλιξη ΑΤΘ σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης Σύµφωνα µε το στόχο του Κιότο η ΕΕ οφείλει να µειώσει τις εκποµπές της κατά 8% σε σχέση µε τα επίπεδα του έτους βάσης. Οι υφιστάµενες τάσεις όµως δείχνουν ότι θα επιτευχθεί µείωση µόνο 1% δηλαδή η υπέρβαση των εκποµπών ΑΤΘ στην ΕΕ την περίοδο του Κιότο θα αφορά περίπου 300 ΜtCO2 ανά έτος [9,10]. 2.3 Εξέλιξη εκποµπών CO 2 στην Ελλάδα Σύµφωνα µε το αναθεωρηµένο Σενάριο Αναµενόµενης Εξέλιξης [12] για την Ελλάδα ισχύει : Oι συνολικές εκποµπές αερίων του θερµοκηπίου το έτος βάσης είναι 110,212 MtCO 2 eq Το τρέχον έτος 2005, οι εκποµπές αερίων του θερµοκηπίου αναµένεται να είναι αυξηµένες κατά 29,4% ενώ οι εκποµπές CO 2 κατά 36% σε σχέση µε τα επίπεδα του έτους βάσης. Το 2010 οι εκποµπές αερίων του θερµοκηπίου αναµένεται να είναι αυξηµένες κατά 39,2% ενώ οι εκποµπές CO 2 κατά 48,1% σε σχέση µε τα επίπεδα του έτους βάσης. Το 2020 οι εκποµπές αερίων του θερµοκηπίου αναµένεται να είναι αυξηµένες κατά 57,6% ενώ οι εκποµπές CO 2 κατά 68,3% σε σχέση µε τα επίπεδα του έτους βάσης. Σύµφωνα µε τη ΡΑΕ (1/2004, ΣΑΕ, Μακροχρόνιος Ενεργειακός Σχεδιασµός [15]): Το τρέχον έτος 2005, αναµένεται αύξηση των εκποµπών CO 2 κατά 37,5%, των εκποµπών CO 2 από τον ενεργειακό τοµέα κατά 55,4% και ειδικά των εκποµπών CO 2 από την παραγωγή ηλεκτρισµού και ατµού κατά 42,4% σε σχέση µε τα επίπεδα του έτους βάσης. 2

Το 2010 αναµένεται αύξηση των εκποµπών CO 2 κατά 48,5%, των εκποµπών CO 2 από τον ενεργειακό τοµέα κατά 63,9% και ειδικά των εκποµπών CO 2 από την παραγωγή ηλεκτρισµού και ατµού κατά 52,0% σε σχέση µε τα επίπεδα του έτους βάσης. Το 2020 αναµένεται αύξηση των εκποµπών CO 2 κατά 57,8%, των εκποµπών CO 2 από τον ενεργειακό τοµέα κατά 76,4% και ειδικά των εκποµπών CO 2 από την παραγωγή ηλεκτρισµού και ατµού κατά 70,2% σε σχέση µε τα επίπεδα του έτους βάσης. 3. Κατανοµή ικαιωµάτων Εκποµπών στην Ελλάδα 3.1 Η διαδικασία υποβολής ΕΣΚ Ε Για την πιλοτική περίοδο εφαρµογής της Εµπορίας Εκποµπών η καταληκτική ηµεροµηνία υποβολής του Εθνικού Σχεδίου Κατανοµής ικαιωµάτων Εκποµπών Αερίων του Θερµοκηπίου (National Allocation Plan NAP) σύµφωνα µε την Οδηγία 2003/87, ήταν η 31/3/2004 ενώ µέχρι την 1 η Οκτωβρίου 2004 θα έπρεπε να είχε ληφθεί η απόφαση από κάθε κράτος µέλος σχετικά µε το συνολικό αριθµό δικαιωµάτων προς κατανοµή [3]. Η υποβολή των ΕΣΚ Ε ολοκληρώθηκε µε την κατάθεση του ελληνικού σχεδίου στις 30/12/2004. Πριν την τελική κατάθεση κάθε ΕΣΚ Ε προηγήθηκε περίοδος διαβούλευσης κατά την οποία οι ενδιαφερόµενοι είχαν την ευκαιρία να εκφράσουν σχόλια επί του σχεδίου τα οποία σε κάποιες περιπτώσεις ενσωµατώθηκαν και ως τροποποιήσεις στα σχέδια. Για την περίοδο συµµόρφωσης του Κιότο (2008-2012) τα Εθνικά Σχέδια Κατανοµής πρέπει να κοινοποιηθούν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη µέλη µέχρι την 1 Ιουλίου 2006 ενώ µέχρι την 1 η Ιανουαρίου 2007 κάθε κράτος µέλος αποφασίζει για το συνολικό αριθµό δικαιωµάτων προς κατανοµή. Στις 28 Φεβρουαρίου κάθε έτους εκδίδονται από κάθε κράτος µέλος τα συνολικά Ε για το συγκεκριµένο έτος. 3.2 Περιεχόµενα ΕΣΚ Ε Σύµφωνα µε τις Οδηγίες για την εφαρµογή των κριτηρίων σχεδιασµού των ΕΣΚ Ε της ΕΕ [16] τα ΕΣΚ Ε περιλαµβάνουν τις παρακάτω ενότητες : 1. Καθορισµός συνολικής ποσότητας δικαιωµάτων εκποµπών 2. Καθορισµός δικαιωµάτων εκποµπών ανά δραστηριότητα 3. Καθορισµός δικαιωµάτων εκποµπών σε επίπεδο εγκαταστάσεων 4. Τεχνικά Θέµατα ( υναµικό, συµπεριλαµβανοµένου του τεχνολογικού δυναµικού), Πρώιµη δράση (προαιρετικά), Καθαρές τεχνολογίες (προαιρετικά) 5. Κοινοτική Νοµοθεσία και Πολιτική (Πολιτική ανταγωνισµού, Πολιτική για την εσωτερική αγορά νεοεισερχόµενοι, Άλλα νοµοθετικά και πολιτικά µέτρα) 6. ηµόσια ιαβούλευση 7. Κριτήρια εκτός των αναφεροµένων στο Παράρτηµα ΙΙΙ της Οδηγίας 8. Παράρτηµα Κατάλογος Εγκαταστάσεων 3.3 Το Εθνικό Σχέδιο Κατανοµής Σύµφωνα µε το Ελληνικό ΕΣΚ Ε [13] η διαδροµή επίτευξης του στόχου του Κιότο (ο οποίος είναι 137,8 MtCO2eq ανά έτος την περίοδο 2008 2012) αντιστοιχεί για την περίοδο 2005 2007 σε κατανοµή των δικαιωµάτων, ίση µε 97,9% των αναµενόµενων εκποµπών βάσει του Σεναρίου Αναµενόµενης Εξέλιξης (ΣΑΕ) µε το χαµηλότερο ποσοστό να αντιστοιχεί στον τοµέα της ηλεκτροπαραγωγής (97,5% των εκποµπών του ΣΑΕ της ηλεκτροπαραγωγής). Η κατανοµή θα είναι ισόποση στα τρία έτη 2005 2007 και δεν προβλέπεται δηµοπράτηση δικαιωµάτων µέσα στην τριετία 2005-2007 παρά ενδέχεται να τεθούν σε δηµοπράτηση τα Ε εάν µείνουν αχρησιµοποίητα από την Αποθήκη Νεοεισερχοµένων µέχρι την 31/12/2007. Τα Ε τα οποία δεν θα πωληθούν (µέσω δηµοπρασίας ή άλλου τρόπου) µέχρι την 15 η Φεβρουαρίου 2008 από το Κράτος θα ακυρωθούν. 3

160000 150000 140000 130000 153,5 MtCO2eq: Πρόβλεψη 2010 137,8 Mt CO2eq : Στόχος Κιότο ktco2 120000 110000 100000 90000 ΣΑΕ ιαδροµή Επ ίτευξης Ιστορικές & Ε-2003/87 80000 70000 74,4 Mt CO2eq : Ετήσιο CAP 05-07) 60000 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 Σχήµα 1: ιαδροµή Επίτευξης Στόχου Ελληνικού ΕΣΚ Ε [πηγή στοιχείων: ΕΣΚ Ε, 12/2004] Η συνολική ποσότητα Ε για την τριετία 2005 2007 ορίστηκε σε 223,266 MtCO 2 (περίπου 74,422 ανά έτος) για τις εγκαταστάσεις που υπόκεινται στην Οδηγία 2003/87 εκ των οποίων τα 213,406 MtCO2 θα κατανεµηθούν σε υφιστάµενες εγκαταστάσεις ενώ 4,4% της συνολικής ποσότητας Ε (9,860 MtCO2) θα διατεθούν για νεοεισερχόµενες εγκαταστάσεις. Σε εθνικό επίπεδο οι συνολικές εκποµπές ΑΤΘ αναµένεται να είναι 434,1 MtCO2 eq, δηλαδή η συνεισφορά των προβλεπόµενων εκποµπών των εγκαταστάσεων που υπόκεινται στην 2003/87 αντιστοιχεί σε 52,5% των συνολικών προβλεπόµενων εκποµπών την περίοδο 2005 2007. Για την κάλυψη µέρους της υπέρβασης εκποµπών το 2010 (15,75 MtCO2eq)[13], [18] στο ΕΣΚ Ε αναφέρεται η πιθανή αγορά δικαιωµάτων την περίοδο του Κιότο για την επάρκεια ηλεκτρικής ενέργειας, στην οποία περίπτωση αυτά θα χρησιµοποιηθούν ώστε λιγνιτική ισχύς κατ ελάχιστον 600 MW από µονάδες σύγχρονης τεχνολογίας να ενταχθούν στο σύστηµα το αργότερο µέχρι το 2015. Στο Ελληνικό Σχέδιο δεν προβλέπεται η εισαγωγή επιπλέον εγκαταστάσεων (opt-in) ή η προσωρινή εξαίρεση εγκαταστάσεων (opt-out). H οµαδοποίηση εγκαταστάσεων επιτρέπεται ενώ η χρονική µεταφορά Ε από την πιλοτική περίοδο 2005 2007 στην περίοδο του Κιότο δεν επιτρέπεται. Η εφαρµογή των καθαρών τεχνολογιών για την προσαύξηση Ε σε εγκαταστάσεις δεν έχει ληφθεί υπόψη ενώ η πρώιµη δράση έχει ληφθεί υπόψη µε περίοδο αναφοράς ιστορικών εκποµπών 2000-2003 µε εξαίρεση του έτους µε τις χαµηλότερες εκποµπές. 3.3.1 Τελική Κατανοµή Η τελική κατανοµή Ε στην Ελλάδα αναµένεται έπειτα από την αξιολόγηση του σχεδίου από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Πρόσφατα (5/2005) διαµορφώθηκε νέος πίνακας κατανοµής Ε [14] ο οποίος κατατέθηκε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή προς αντικατάσταση του Πίνακα του ΕΣΚ Ε της 30/12/2004. Σύµφωνα µε αυτή την τροποποίηση τα Ε στις εγκαταστάσεις που υπόκεινται στην Οδηγία 2003/87 κατανέµονται ως εξής: 4

EΚΠΟΜΠΕΣ & Ε (ktco2) ΗΛΕΚΤΡ. ΙΥΛΙΣΤΗΡΙΑ ΣΙ.&ΧΑΛ ΦΡΥΞΗ ΜΕΤ. ΤΣΙΜΕΝΤΟ ΑΣΒΕΣΤΗΣ ΓΥΑΛΙ ΚΕΡΑΜΙΚΑ ΧΑΡΤΙ & ΧΑΡΤΟΝΙ ΛΟΙΠΕΣ ΚΑΥΣΕΙΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΑΕ 167036 12373 2432 2445 34115 2554 333 2473 638 3673 228.071 ΣΥΝΟΛΟ ΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ 2005-2007 162914 12189 2418 2438 33787 2536 327 2429 622 3605 223.266 ΣΥΝΟΛΟ ΕΤΗΣΙΩΝ ΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ (ΣΕ ΙΣΟΠΟΣΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ) 54305 4063 806 813 11262 845 109 810 207 1202 74.422 ΣΥΝ.ΣΥΝΤΕΛ.ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗΣ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΣΑΕ 0,975 0,985 0,994 0,997 0,990 0,993 0,981 0,982 0,975 0,982 0,979 ΝΕΟΕΙΣΕΡΧΟΜΕΝΟΙ 9.860 ΣΥΝ. Ε ΣΕ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΕΣ ΕΓΚ/ΣΕΙΣ 156194 10296 2393 2422 33215 2124 316 2356 596 3493 213.406 ΣΥΝ. ΕΤΗΣΙΩΝ Ε ΣΕ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΕΣ ΕΓΚ/ΣΕΙΣ (ΣΕ ΙΣΟΠΟΣΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ) 52065 3432 798 807 11072 708 105 785 199 1164 71.135 ΜΕΣΕΣ ΕΤΗΣΙΕΣ ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΕΚΠΟΜΠΕΣ 2000-2003 55653 3622 777 813 11213 834 111 830 216 1175 75.243 ΕΚΠΟΜΠΕΣ 2003 52321 3597 545 829 10632 824 101 824 200 1078 70.951 Πίνακας 1: Τελική κατανοµή Ε στην Ελλάδα [πηγή στοιχείων: ΕΣΚ Ε, 12/2004] 4. Σύγκριση παραµέτρων ΕΣΚ E Μέχρι σήµερα έχουν αξιολογηθεί τα Εθνικά Σχέδια Κατανοµής ικαιωµάτων Εκποµπών 24 κρατών µελών της Ε.Ε. και παραµένει προς αξιολόγηση το Σχέδιο της Ελλάδας. Τα αξιολογηµένα ΕΣΚ Ε στην πλειοψηφία τους έγιναν πλήρως δεκτά, ενώ αυτά της Αυστρίας, της Γερµανίας, της Μεγάλης Βρετανίας, της Γαλλίας της Φινλανδίας και της Ισπανίας έγιναν δεκτά υπό όρους. [19-37] Η Κύπρος και η Μάλτα δεν έχουν στόχους υπό το πρωτόκολλο του Κιότο διότι δεν ανήκουν στις χώρες του Παραρτήµατος I της Σύµβασης-Πλαίσιο για την Κλιµατική Αλλαγή και τα ΕΣΚ Ε τους αντιστοιχούν στα ΣΑΕ εκποµπών. 4.1 Ποσότητα συνολικών δικαιωµάτων : Ο συνολικά κατανεµηµένος αριθµός δικαιωµάτων εκποµπών (25 ΕΣΚ Ε) για την τριετία 2005-2007 προκύπτει ~ 6,5Gt CO 2, εκ των οποίων 23 αναλογεί στη Γερµανία, 12 % στη Μεγάλη Βρετανία, 11% στην Πολωνία και 11% στην Ιταλία. Αναµένεται η έγκριση του 3,4% του συνολικού κατανεµηµένου αριθµού δικαιωµάτων σε επίπεδο ΕΕ µε την αξιολόγηση του ελληνικού ΕΣΚ Ε. 4.2 Κατανοµή την τριετία 2005-2007 : Η κατανοµή των δικαιωµάτων γίνεται σχεδόν ισόποσα µεταξύ των τριών ετών της περιόδου 2005-2007 (σε ποσοστό 33%-33%-33%). Σε δύο κράτη ( ανία και Λιθουανία) τα δικαιώµατα θα κατανέµονται 40% - 30% - 30% αντίστοιχα για τα έτη 2005-2006- 2007. 4.3 Πλειστηριασµός δικαιωµάτων : Στα ΕΣΚ Ε της ανίας, της Ιρλανδίας, της Λιθουανίας και της Ουγγαρίας έχουν τεθεί προς δηµοπράτηση αντίστοιχα το 5,0%, 0,75%, 1,5% και 2,5% των συνολικών κατανεµηµένων δικαιωµάτων. Σε άλλα ΕΣΚ Ε όπως αυτά της Ισπανίας, της Μεγάλης Βρετανίας και της Ελλάδας θα τεθεί σε δηµοπράτηση το υπόλοιπο του αποθέµατος για τους νεοεισερχόµενους. 5

4.4 Απόθεµα για νεοεισερχόµενους : Σε όλα τα ΕΣΚ Ε, ποσοστό του συνολικού αριθµού δικαιωµάτων (κυρίως στο εύρος 1-5%) διατηρείται ως απόθεµα ( reserve ) για να κατανεµηθεί δωρεάν στους «νεοεισερχοµένους» (δηλαδή τις νέες εγκαταστάσεις που πρέπει να λάβουν Ε µετά την κοινοποίηση του ΕΣΚ Ε). Σε κάποια κράτη µέλη το απόθεµα είναι µεγαλύτερο του 5% (π.χ. ~ 8% σε Μ. Βρετανία, Πορτογαλία και Σουηδία ). 4.5 Κατανοµή σε σύγκριση µε προβλεπόµενες εκποµπές : Τα περισσότερα κράτη µέλη προσεγγίζουν το στόχο του Κιότο µε κατά µέσο όρο το 94 98% των αναµενόµενων εκποµπών στο σενάριο υφιστάµενων πολιτικών και µέτρων (µε ακραίες εξαιρέσεις τη ανία και την Πορτογαλία µε κατανοµή του 85% και του 100% αντίστοιχα των προβλεπόµενων εκποµπών του ΣΑΕ). Ο τοµέας της ηλεκτροπαραγωγής θεωρείται αυτός µε το µεγαλύτερο δυναµικό µείωσης εκποµπών και έτσι η επιµέρους µείωση στον κλάδο εµφανίζεται στα ΕΣΚ Ε γενικά µικρότερη του 95% των αναµενόµενων εκποµπών του Σεναρίου Αναµενόµενης Εξέλιξης µε υφιστάµενες πολιτικές και µέτρα (µέχρι 74% στη ανία). 4.6 Ποσοστό Εθνικών Εκποµπών το οποίο καλύπτεται από τα ΕΣΚ Ε : Οι εκποµπές CO 2 καλύπτουν περίπου το 46% των συνολικών εκποµπών CO 2 της ΕΕ ενώ στην Ελλάδα, το ποσοστό των εκποµπών αερίων του θερµοκηπίου το οποίο υπάγεται στο σύστηµα εµπορία εκποµπών είναι 52,5% [13]. Το ποσοστό εκποµπών CO2 ή αερίων του θερµοκηπίου το οποίο υπάγεται στην 2003/87 ανά κράτος µέλος φαίνεται στο Σχήµα 1. 100 90 80 70 60 50 40 30 39 38 50 62 22 % National Emissions CO2 % National Emissions GHG 58,5 52,5 53 42,6 43 32,7 32 40 29 46 42 56 85 78 52 51 40 70 70 60 20 10 0 A B DK FIN F D EL IRL I L NL P E S UK LV SL EE PL SK LT HU CZ MT CY Σχήµα 2: Ποσοστό εκποµπών που υπάγονται στην 2003/87 4.7 Χρήση πιστοποιητικών από δράσεις σε αναπτυσσόµενα κράτη (CDM) ή σε κράτη υπό ανάπτυξη (,JI) : Σε αρκετά Εθνικά Σχέδια Κατανοµής (Αυστρίας, Βελγίου, ανίας, Ιρλανδίας, Ιταλίας, Λουξεµβούργου, Ολλανδίας, Πορτογαλίας και Ισπανίας) προβλέπεται η κάλυψη τµήµατος της υπέρβασης από το στόχο του Κιότο µε συµµετοχή σε έργα CDM και JI ή και µε αγορά δικαιωµάτων εκποµπών από τις αντίστοιχες κυβερνήσεις την περίοδο 2008-2012. Οι προβλεπόµενες αγορές αναµένεται να καλύψουν µέχρι και το 50% των εθνικών υπερβάσεων κάποια κράτη µέλη. 4.8 Προσωρινή εξαίρεση εγκαταστάσεων (opt-out) : Προσωρινή (µέχρι και το 2007) εξαίρεση εγκαταστάσεων προβλέπεται στα ΕΣΚ Ε για: 63 εγκαταστάσεις που συµµετέχουν σε εθελοντικές συµφωνίες στη Μεγάλη Βρετανία µε εκποµπές που αντιστοιχούν στο 4% των εκποµπών των εγκαταστάσεων που καλύπτει το ΕΣΚ Ε αρχικά 93 εγκαταστάσεις που ρυπαίνουν ετησίως κάτω από 25 kt CO 2 µε εκποµπές που αντιστοιχούν στο 1% των εκποµπών των εγκαταστάσεων που καλύπτει το ΕΣΚ Ε, στην 6

Ολλανδία. Στη συνέχεια δόθηκε άδεια από την Ε.Ε για την εξαίρεση επιπλέον 49 εγκαταστάσεις που ρυπαίνουν ετησίως κάτω από 25 kt CO 2 µε εκποµπές που αντιστοιχούν στο 0,53% των εκποµπών των εγκαταστάσεων που καλύπτει το ΕΣΚ Ε και επιπλέον 8 εγκαταστάσεις που αντιστοιχούν στο 6,43% των εκποµπών των εγκαταστάσεων που καλύπτει το ΕΣΚ Ε. 220 εγκαταστάσεις στην Πολωνία που ρυπαίνουν ετησίως κάτω από 5 kt CO 2 και αντιστοιχούν στο 0,1% των εκποµπών των εγκαταστάσεων που καλύπτει το ΕΣΚ Ε. εγκαταστάσεις στην Τσεχία όπου θα εφαρµόζονται έργα Κοινής Εφαρµογής (JI) µε τα οποία αναµένεται να παραχθούν ποσοστώσεις πριν το 2008 εγκαταστάσεις στο Βέλγιο που ανήκουν στον τοµέα µεταφοράς φυσικού αερίου και εταιρίες που λειτουργούν αποκλειστικά εγκαταστάσεις καύσης για θέρµανση κτιρίων (Φλάνδρα) καθώς και στρατιωτικές εγκαταστάσεις (Βαλλονία). ΕΣΚ Ε ΣτόχοςKyoto 2010[Mτισοδ.CO2] ΕτήσιοςΜέσος όρος CAP05-07 MτCO2] CAP: % εθνικών εκποµπών CO2 Αγορά ικαιωµάτων [ΜtCO2 το 2010] Αποδεκτό / ΑποδεκτόΥπό Όρους Αυστρία 67,2 33,2 39 3 έως 7 ΑΥΟ Βέλγιο 134,1 62,9 30 3 Α Γαλλία 542,7 123,7 22 ΑΥΟ Γερµανία 962,4 499 59 ΑΥΟ ανία 54,9 33,5 50 3,7 A Εσθονία 34,2 19 85 Α Ην. Βασίλειο 651,6 252 46 ΑΥΟ Ιρλανδία 60,7 22,3 32% Α.Θ. 3,7 A Λετονία 26,8 4,6 42 Α Λουξεµβούργο 9,2 3,4 32 Α Ολλανδία 199,3 95,3 53 20 A Πορτογαλία 82,4 38,2 43 Α Σλοβακία 66,6 30,5 ~50 Α Σλοβενία 19 8,8 56 Α Σουηδία 73,2 22,9 29 A Φινλανδία 77,2 45,5 62 ΑΥΟ Κύπρος - 5,7 60 % Α.Θ. A Τσεχία 177 97,6 70 A Ουγγαρία 105 29,9 A Λιθουανία 50 12,3 51 A Μάλτα - 2,9 <73 A Πολωνία 531 239,1 ΑΥΟ Ισπανία 238,1 171,4 40,5 % Α.Θ. 20 ΑΥΟ Ιταλία 487,1 232,5 43% Α.Θ. ΑΥΟ Ελλάδα 138,6 74,4 52,5 ΑΘ Πίνακας 21: Σύγκριση κυρίων στοιχείων ΕΣΚ Ε ΕΕ-25 4.9 Εισαγωγή εγκαταστάσεων (opt-in) : Η εισαγωγή επιπλέον εγκαταστάσεων, πέρα των αναφερόµενων στην Οδηγία 2003/87, προβλέπεται από τα ΕΣΚ Ε: στην Αυστρία (εγκαταστάσεις καύσης κάτω των 20 MW) στο Βέλγιο (εγκαταστάσεις καύσης στις Βρυξέλλες 18-20 MW) στη Λετονία (23 εγκαταστάσεις τηλεθέρµανσης κάτω των 20 MW) στη Σλοβενία (15 εγκαταστάσεις καύσης 15-20 MW) στη Σουηδία (66 εγκαταστάσεις τηλεθέρµανσης κάτω των 20 MW) στη Φινλανδία (209 εγκαταστάσεις κάτω των 20 MW που ανήκουν σε σύστηµα τηλεθέρµανσης στο οποίο περιλαµβάνεται τουλάχιστον µία εγκατάσταση άνω των 20 MW). 7

4.10 Οµαδοποίηση εγκαταστάσεων (pooling) : Στα ΕΣΚ Ε, η οµαδοποίηση επιτρέπεται ενώ συγκεκριµένα προβλέπονται τα εξής: στην Ισπανία η οµαδοποίηση δεν επιτρέπεται σε εγκαταστάσεις ηλεκτροπαραγωγής ενώ επιτρέπεται σε εγκαταστάσεις συµπαραγωγής. Η ηλεκτροπαραγωγή χαρακτηρίζεται από πολλές µικρές εγκαταστάσεις µε διαφορετικές τεχνολογίες οι οποίες ανήκουν σε λίγες εταιρείες. Η οµαδοποίηση αυτών πιθανώς να οδηγούσε σε έλλειψη κινήτρων για την εφαρµογή τεχνολογιών µειωµένων εκποµπών και συγκέντρωση πολλών δικαιωµάτων σε λίγες επιχειρήσεις, η οποία θα εµποδίσει τη διαφάνεια στην αγορά. στην Ιταλία η οµαδοποίηση επιτρέπεται υπό τους όρους ότι µία «οµάδα» θα απαρτίζεται από τουλάχιστον 3 φορείς εκµετάλλευσης και τα κατανεµηµένα δικαιώµατα θα αντιστοιχούν τουλάχιστον στο 30% των συνολικών δικαιωµάτων τα οποία κατανέµονται στην δραστηριότητα στην οποία υπάγονται οι φορείς εκµετάλλευσης. στη Μεγάλη Βρετανία προτρέπεται η οµαδοποίηση σε εγκαταστάσεις καύσης < 50 MW th, χωρίς όµως να έχει πραγµατοποιηθεί αντίστοιχη αίτηση από ενδιαφερόµενο. Αντίθετη πολιτική εκφράζεται για τις µεγαλύτερες εγκαταστάσεις. στη Σλοβενία έχει συµπεριληφθεί στο ΕΣΚ Ε αίτηση η οποία θα εξεταστεί και αφορά το 55% των συνολικών δικαιωµάτων και το 74% των κατανεµηµένων δικαιωµάτων στην ηλεκτροπαραγωγή. στη Σουηδία αποτρέπεται (αλλά δεν απαγορεύεται) η οµαδοποίηση διότι εκτιµάται ότι η σύσταση οµάδων δεν θα µειώσει τα διοικητικά κόστη. 4.11 Περίοδος Αναφοράς ιστορικών εκποµπών : Για τον προσδιορισµό των ιστορικών εκποµπών στα ΕΣΚ Ε έχουν χρησιµοποιηθεί περίοδοι ετών: Πρόσφατα έτη: Μέσος όρος διετίας : 2001 2002 (Ολλανδία) και 2002 2003 (Ιρλανδία) Μέσος όρος τριετίας : 2000 2002 (Γερµανία, Ισπανία) και 2001 2003 (Ουγγαρία,) Μέσος όρος τετραετίας : 1998 2001 (Αυστρία, Γαλλία και Σουηδία) και 2000 2003 (Ιταλία) Μέσος όρος πενταετίας 1998 2002 ( ανία, Σλοβακία, Λιθουανία) Μέσος όρος σειράς ετών µε εξαίρεση ενός έτους ή δύο ετών µε τις χαµηλότερες εκποµπές o Ελλάδα και Εσθονία: Τετραετία 2000-2003 µε εξαίρεση ενός έτους µε τις χαµηλότερες εκποµπές o Πολωνία: Τετραετία 1999 2002 µε εξαίρεση ενός έτους µε τις χαµηλότερες εκποµπές o Μεγάλη Βρετανία: Εξαετία 1998 2003 µε εξαίρεση ενός έτους µε τις χαµηλότερες εκποµπές. o Λουξεµβούργο: Πενταετία 1998 2002 µε εξαίρεση 2 ετών (ελεύθερη επιλογή από φορείς εκµετάλλευσης) Εκποµπές ενός έτους ή δύο ετών µε τις µέγιστες εκποµπές από περίοδο ετών: o Σλοβενία : Έτος µε τις υψηλότερες εκποµπές από την περίοδο 1999 2002 o Τσεχία: ύο έτη µε τις υψηλότερες εκποµπές από την περίοδο 1999 2001 Παλαιότερα έτη: Βρυξέλλες-Βέλγιο: 1995 2001 Κύπρος : περίοδος : 1990 2003 Λετονία: περίοδος : 1992 2002 Τρία έτη µε τις υψηλότερες εκποµπές από την περίοδο 1995 2003 Σε κάποια ΕΣΚ Ε πέραν της κυρίαρχης περιόδου αναφοράς υπάρχουν εξαιρέσεις, όπως: o Στην Ιρλανδία χρησιµοποιείται η περίοδος 2000 2003 µε την εξαίρεση ενός έτους µε τις χαµηλότερες εκποµπές εάν οι ιστορικές εκποµπές της περιόδου 2002 2003 είναι 8

χαµηλότερες από το 90% των εκποµπών της περιόδου 2000 2003 µε την εξαίρεση του ενός έτους. o Στη ανία και τη Λιθουανία, χρησιµοποιείται το έτος 2002 ως έτος αναφοράς στην περίπτωση που οι εκποµπές του έτους αυτού είναι υψηλότερες από τις εκποµπές της περιόδου αναφοράς 1998 2002. o Στη Φινλανδία για θερµικούς σταθµούς µε ατµοστρόβιλο συµπύκνωσης, επιλέγεται η τετραετία 2000 2003. o Στην Κύπρο για τον κλάδο των κεραµικών χρησιµοποιείται η περίοδος 2001 2003. o Στη Λετονία για τον ενεργειακό τοµέα χρησιµοποιείται το έτος 1997. o Στην Εσθονία, για εγκαταστάσεις θέρµανσης, χρησιµοποιείται η περίοδος αναφοράς 1995 2003 µε εξαίρεση των έξι ετών µε τις χαµηλότερες εκποµπές. 4.12 Πρώιµη ράση : Η Πρώιµη δράση λαµβάνεται συνήθως έµµεσα υπόψη, µέσω της περιόδου αναφοράς (ειδικά όταν αυτή εκτείνεται σε παλαιότερα έτη). Σε κάποια κράτη µέλη έχει γίνει ειδική πρόβλεψη για πρώιµη δράση: Αυστρία: Λαµβάνονται υπόψη δράσεις όπως η αλλαγή καυσίµου και οι ΒΑΤ. Βέλγιο: χρησιµοποιούνται πρότυπα επίδοσης και στις Βρυξέλλες επιτρέπεται στους φορείς εκµετάλλευσης να µεταβάλλον την περίοδο αναφοράς ιστορικών εκποµπών µε αντικατάσταση των εκποµπών ενός από τα έτη της περιόδου αναφοράς µε ένα παλαιότερο έτος. Γερµανία: για την κατανοµή Ε σε εγκαταστάσεις, χρησιµοποιείται παράγοντας συµµόρφωσης ίσος µε µονάδα εάν αυτές εκσυγχρονίσθηκαν σε παλαιότερα έτη (από το 1994) και εφόσον ο εκσυγχρονισµός δεν πραγµατοποιήθηκε µε δηµόσια χρηµατοδότηση ή επιβλήθηκε λόγω νοµοθετικών απαιτήσεων. ανία: χρησιµοποιούνται πρότυπα επίδοσης και στις εγκαταστάσεις όπου έχουν εφαρµοστεί µέτρα µείωσης εκποµπών κατανέµονται παραπάνω. Λετονία: Λαµβάνονται υπόψη δράσεις όπως η αλλαγή καυσίµου και η βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης. Ολλανδία: Χρησιµοποιούνται πρότυπα επίδοσης και επιβραβεύονται εθελοντικές συµφωνίες µείωσης εκποµπών. 4.13 Πρότυπα Επίδοσης και Καθαρές Τεχνολογίες : Στα ΕΣΚ Ε χρησιµοποιούνται πρότυπα επίδοσης (παγκόσµια ή εθνικά) για την κατανοµή των δικαιωµάτων. Σε κάπο ΕΣΚ Ε χρησιµοποιούνται πρότυπα επίδοσης µόνο για τις νεοεισερχόµενες εγκαταστάσεις, (π.χ. οι Βέλτιστες ιαθέσιµες Τεχνικές ΒΑΤ). Στα ΕΣΚ Ε το κριτήριο των καθαρών τεχνολογιών µε το οποίο είναι δυνατή η κατανοµή περισσότερων Ε σε εγκαταστάσεις όπου έχουν εφαρµοστεί καθαρές τεχνολογίες, δεν χρησιµοποιείται άµεσα µε την αιτιολογία ότι οι επενδύσεις σε καθαρές τεχνολογίες έχουν ληφθεί υπόψη στο κριτήριο της πρώιµης δράσης ή ότι το Σύστηµα Εµπορίας Εκποµπών λειτουργεί ως κίνητρο για την εφαρµογή καθαρών τεχνολογιών (Σουηδία, Μ. Βρετανία, Ιρλανδία) και ως εκ τούτου δεν κρίνεται σκόπιµη η πριµοδότηση εγκαταστάσεων όπου εφαρµόζονται καθαρές τεχνολογίες. Οι καθαρές τεχνολογίες όµως λαµβάνονται σε κάποια ΕΣΚ Ε υπόψη έµµεσα (π.χ. µέσω των προτύπων επίδοσης) ενώ οι εγκαταστάσεις συµπαραγωγής λαµβάνουν περισσότερα δικαιώµατα (έτσι ώστε να µην υπάρχει «αντι-κίνητρο» επενδύσεων σε εγκαταστάσεις συµπαραγωγής) από αυτά που θα ελάµβαναν εγκαταστάσεις ξεχωριστής παραγωγής ηλεκτρισµού και θερµότητας (π.χ στην Αυστρία). 4.14 Χρονική Μεταφορά δικαιωµάτων : Η µεταφορά δικαιωµάτων µεταξύ των ετών της πιλοτικής περιόδου επιτρέπεται, αλλά δεν επιτρέπεται η χρονική µεταφορά δικαιωµάτων µεταξύ της πιλοτικής (2005-2007) και της πρώτης περιόδου συµµόρφωσης (2008-2012). Πρόβλεψη για χρονική µεταφορά δικαιωµάτων µεταξύ των δύο περιόδων υπάρχει στο ΕΣΚ Ε της Πολωνίας και σε επίσηµη επικοινωνία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά µε το υπό όρους αποδεκτό ΕΣΚ Ε της Γαλλίας. 9

4.15 Ανταγωνισµός εκτός ΕΕ Στην Ιρλανδία πρόβληµα ανταγωνισµού είναι πιθανό να εµφανιστεί σε βιοµηχανίες µε πολλές εξαγωγές όπως η βιοµηχανία ποτών και τροφίµων και η βιοµηχανία χάρτου. Στη Σουηδία, πρόβληµα ανταγωνισµού αναµένεται στη βιοµηχανία χάρτου στη µεταλλουργική βιοµηχανία, τη βιοµηχανία τσιµέντου και την εξορυκτική βιοµηχανία. Στη Σλοβενία, η εισαγωγή µικροµεσαίων επιχειρήσεων στο σύστηµα εµπορίας θα αυξήσει την ανταγωνιστικότητά τους διότι έτσι αυτές δεν θα υποβληθούν στο εθνικό σύστηµα φορολογίας CO 2 το οποίο δεν υφίσταται σε άλλες χώρες. Στην Ολλανδία, το θέµα του ανταγωνισµού λαµβάνεται υπόψη µε τη χρήση διεθνών προτύπων. Στην Ουγγαρία ο ανταγωνισµός έχει ληφθεί υπόψη στην πρόβλεψη εξέλιξης των δραστηριοτήτων που υπόκεινται στην Οδηγία 2003/87. Στην Ιταλία πρόβληµα ανταγωνισµού είναι πιθανό να εµφανιστεί σε βιοµηχανίες όπως η βιοµηχανία χάρτου, η παραγωγή και επεξεργασία σιδηρούχων µετάλλων, τα διυλιστήρια και η παραγωγή υάλου και κεραµικών. 5. Συµπεράσµατα Από την εξέταση των 25 ΕΣΚ Ε (24 αξιολογηµένων και του ελληνικού) προκύπτει ότι η συνεισφορά των εκποµπών που εµπίπτουν στην Οδηγία 2003/87 και το Σύστηµα Εµπορίας Εκποµπών αντιστοιχεί σε σηµαντικό ποσοστό (από 22% έως 85%) των συνολικών εκποµπών CO 2 κάθε κράτους. Στα περισσότερα ΕΣΚ Ε ο στόχος του Κιότο προσεγγίζεται µε το 94 98% των αναµενόµενων εκποµπών του ΣΑΕ µε τον τοµέα της ηλεκτροπαραγωγής να αντιστοιχεί σε ποσοστό µικρότερο του 95% των αναµενόµενων εκποµπών ηλεκτροπαραγωγής του αντίστοιχου ΣΑΕ. Τέσσερα κράτη έχουν θέσει εξ αρχής στο ΕΣΚ Ε ποσοστό του συνολικού αριθµού δικαιωµάτων προς δηµοπράτηση ενώ όλα τα κράτη έχουν θέσει (από 1 έως και 26% αλλά συνήθως στο εύρος 1-5%) ως απόθεµα για νεοεισερχόµενες εγκαταστάσεις. Στην Ελλάδα, οι συνολικές εκποµπές αερίων του θερµοκηπίου το 2002 ήταν αυξηµένες κατά 21,1% σε σχέση µε τα επίπεδα του έτους βάσης, ενώ η απόκλιση από το στόχο του Κιότο το 2010 (137,765 MtCO2eq) µε τις υφιστάµενες τάσεις θα ήταν 15,75 MtCO2eq. Η κατανοµή Ε στα πλαίσια του ελληνικού ΕΣΚ Ε αντιστοιχεί στο 97,9% των εκποµπών του ΣΑΕ και σε 223,3 MtCO2eq για την πιλοτική περίοδο εφαρµογής του συστήµατος εµπορίας εκποµπών στην ΕΕ ενώ ο τοµέας της ηλεκτροπαραγωγής πρέπει να καλύψει αναλογικά το µεγαλύτερο ποσοστό από αυτή τη µείωση διότι θεωρείται όπως και στα υπόλοιπα ΕΣΚ Ε ο κλάδος µε το υψηλότερο δυναµικό µείωσης εκποµπών. Λαµβάνοντας υπόψη τον ρόλο του λιγνίτη στην ηλεκτροπαραγωγή, η διεξοδική εξέταση της περίπτωσης εισαγωγής νέων λιγνιτικών µονάδων µέχρι το 2012, θα αποτελούσε σηµαντική συνεισφορά στην εξέταση µέτρων και δυνατοτήτων για την κάλυψη των απαιτήσεων του Κιότο µε χρήση των εγχωρίων καυσίµων. Σε σύγκριση του ελληνικού ΕΣΚ Ε µε άλλα ΕΣΚ Ε των µελών της ΕΕ, προκύπτει ότι η αναφορά η οποία γίνεται σε πιθανή αγορά δικαιωµάτων αφορά συγκεκριµένη δραστηριότητα της Οδηγίας 2003/87 σε αντίθεση µε άλλα ΕΣΚ Ε όπου η αγορά δικαιωµάτων αναµένεται να χρησιµοποιηθεί για κάλυψη της υπέρβασης από δραστηριότητες εκτός της Οδηγίας. εν υφίσταται συγκεκριµένη πρόβλεψη για κάλυψη του στόχου του Κιότο από δράσεις CDM και JI, το οποίο οφείλεται κυρίως στην έλλειψη αντίστοιχης εθνικής υποδοµής για χρηµατοδότηση τέτοιων έργων. Βιβλιογραφία 1. Aνάθεση Παροχής υπηρεσιών Συµβούλου προς τη ΕΗ στα πλαίσια του Κοινοτικού Έργου SYNERGY: Business Opportunities for CDM Project Development in the Mediterranean 2. KYOTO PROTOCOL TO THE UNITED NATIONS FRAMEWORK CONVENTION ON CLIMATE CHANGE, English Conference of the Parties, Third session Kyoto, 1-10 December 1997 3. Οδηγία 2003/87 σχετικά µε τη θέσπιση συστήµατος εµπορίας δικαιωµάτων εκποµπής αερίων θερµοκηπίου εντός της Κοινότητας και την τροποποίηση της οδηγίας 96/61/ΕΚ του Συµβουλίου» 4. Οδηγία 2004/101/ΕΚ για την τροποποίηση της 2003/87 σχετικά µε τη θέσπιση συστήµατος εµπορίας δικαιωµάτων εκποµπής θερµοκηπίου εντ ςο της Κοινότητας, όσον αφορά τους µηχανισµούς έργων του πρωτοκόλλου του Κιότο 10

5. ΚΥΑ 54409/2632, ΦΕΚ 1931, 29/12/2004 6. Κανονισµός ΕΠΕΡ της ΕΕ 2216/2004 της 21/12/2004 7. Εθνικό Πρόγραµµα για την Κλιµατική Αλλαγή (ΦΕΚ Αρ. 58, 5 Μαρτίου 2003, Πράξη Υπουργικού Συµβουλίου 5 της 27.2.2003). 8. Future Climate Action beyond 2012, 9/2004, Background Document for the 14 th September 2004 workshop on Future Climate Action beyond 2012, DG Environment. 9. Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής COM(2003)735 10. Analysis of greenhouse gas emission trends and projections in Europe 2004: European Environment Agency, Tech. Report 7/2004 11. Greenhouse gas emission trends and projections in Europe 2004: European Environment Agency, Tech.Report 5/2004 12. Εθνικό Σχέδιο Κατανοµής ικαιωµάτων Εκποµπών για την Περίοδο 2005 2007 Σχέδιο προς ηµόσια ιαβούλευση (24/12/2004) 13. Εθνικό Σχέδιο Κατανοµής ικαιωµάτων Εκποµπών για την Περίοδο 2005 2007 Τελικό Σχέδιο προς της ΕΕ ( 30/12/2004) 14. Επικαιριοποιηµένος Πίνακας Παραρτήµατος Α προς αντικατάσταση του Παρ. Α του Ελληνικού ΕΣΚ Ε της 30/12/2004 15. General Information on the Greek Electricity Sector for the period 2000-2003: Installed capacity, production & consumption levels, Renewable Energy Sources and Long Term Energy Planning, Regulatory Authority for Energy, 30.1.2004 16. Ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής COM(2003)830 για τη χάραξη κατευθύνσεων ώστε να διευκολυνθούν τα κράτη µέλη κατά την εφαρµογή κριτηρίων που αναφέρονται στο Παρ. ΙΙΙ της 2003/87. 17. National Inventory for GHG and other Gases for the period 1990 2002, Ministry for the Environment, Physical Planning and Public Works, National Observatory of Athens, 2/2004 18. Emissions Projections Policies and Measures Ministry for the Environment, Physical Planning and Public Works, National Observatory of Athens, 2/2004 19. Αξιολογηµένα Εθνικά Σχέδια Κατανοµής Ε και τροποποιήσεις αυτών Επίσηµη Ιστοσελίδα της ΕΕ για την Κλιµατική Αλλαγή [http://europa.eu.int/comm/environment/climat/emission_plans.htm] 20. Analysis of the national Allocation Plans for the EU Emissions Trading Scheme, ECOFYS, 8/04 21. EU Emissions Trading Challenges and Implications of National Implementation, 11/2003, Royal Institute of International Affairs, UK 22. Independent NGO analysis of National Allocation Plans of new member states (draft), 7/2004 - Climate Action Network Central and Eastern Europe 23. «Steps for companies to participate in the EU Emissions Trading Scheme», ΙΕΤΑ presentation, ETRES 24. 25. 26. Conference 19/11/2004, Athens COM(2004) 500 final Communication from the Commission to the Council and to the European Parliament on Commission Decisions of 7 July 2004 concerning national allocation plans for the allocation of greenhouse gas emission allowances of Austria, Denmark, Germany, Ireland, the Netherlands, Slovenia, Sweden, and the United Kingdom in accordance with Directive 2003/87/EC Commission Decision of 20/10/2004 concerning the national allocation plan for the allocation of greenhouse gas emission allowances notified by France in accordance with Directive 2003/87/EC of the European Parliament and of the Council. COM(2004) 681 final : Communication from the Commission to the Council and to the European Parliament on Commission Decisions of 20 October 2004 concerning national allocation plans for the allocation of greenhouse gas emission allowances of Belgium, Estonia, Finland, France, Latvia, Luxembourg, Portugal, and the Slovak Republic in accordance with Directive 2003/87/EC 27. Commission Decision of 29 October 2004 concerning the unilateral inclusion of additional activities by Sweden in the Community emissions trading scheme pursuant to Article 24 of Directive 2003/87/EC of the European Parliament and of the Council 28. Commission Decision of 29 October 2004 concerning the temporary exclusion of certain installations by the United Kingdom from the Community emissions trading scheme pursuant to Article 27 of Directive 2003/87/EC of the European Parliament and of the Council 29. Commission Decision of 29 October 2004 concerning the temporary exclusion of certain installations by the Netherlands from the Community emissions trading scheme pursuant to Article 27 of Directive 2003/87/EC of the European Parliament and of the Council 30. Commission Decision of 27 December 2004 concerning the national allocation plan for the allocation of greenhouse gas emission allowances notified by Spain in accordance with Directive 2003/87/EC of the European Parliament and of the Council 11

31. Commission Decision of 8 March 2005 concerning the national allocation plan for the allocation of greenhouse gas emission allowances notified by Poland in accordance with Directive 2003/87/EC of the European Parliament and of the Council 32. Summary of recent developments on Emissions Trading. ESTONIA By Tiit Kallaste, SEI-Tallinn, 4th Annual Workshop on Greenhouse Gas Emission Trading, 4-5 October 2004, Paris 33. IEA-IETA-EPRI Roundtable: Summary of recent developments on emission trading in Latvia, 4th Annual Workshop on Greenhouse Gas Emission Trading, 4-5 October 2004, Paris 34. Government approves rules for emissions trading - launch in January 2005, (Article on Hungarian NAP) http://www.interfax.com/ 35. ηµοσίευµα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής 25/5/2005 (ΙP/05/602) Emissions Trading: Commission approves Italian allocation Plan 36. Impact on Irish Industry of the Proposed EU Emissions Trading Scheme: A report for IBEC Indecon International Economic Consultants. July 2003 37. Determining the Distribution of National Greenhouse Gas Emissions for Emissions Trading in Ireland Environmental Protection Agency Indecon International Economic Consultants in association with Enviros Consulting, 9/2/2004 12