«Εξερευνώντας την ιστορία της γραφής» Υπεύθυνος εκπαιδευτικός: Νικόλαος Αντωνίου Τάξη: 1 Σύντοµη περιγραφή Το πρόγραµµα ξεκίνησε τον Οκτώβριο του 2014 και ολοκληρώθηκε τον Ιανουάριο του 2015. Οι ώρες που διατέθηκαν για την ολοκλήρωση του προγράµµατος ήταν οι ώρες της Ευέλικτης Ζώνης. ΣΚΟΠΟΣ Να έρθουν τα παιδιά σε επαφή µε τα υλικά και τα όργανα του παρελθόντος και να τα δοκιµάσουν στην πράξη. ΣΤΟΧΟΙ Να αποκτήσουν οι µαθητές µια πρώτη επαφή µε τα διάφορα υλικά γραφής και να τα χρησιµοποιήσουν. Να γνωρίσουν το φυτό "Πάπυρος" καθώς και τον τρόπο κατασκευής του χαρτιού. Να γνωρίσουν την πρώτη µορφή βιβλίου σε κύλινδρο. Να διαπιστώσουν, γράφοντας µε τα υλικά αυτά, πώς το κάθε υλικό επηρεάζει τη µορφή της γραφής. Να συνειδητοποιήσουν τη µεγάλη ανακάλυψη του χαρτιού από τους Κινέζους και πώς συνέβαλλε σηµαντικά στην αλλαγή του τρόπου γραφής. Να µάθουν πώς ονοµάζονται τα υλικά (κορνίζα µε το λιωµένο κερί) [ξύλινη πινακίδα] κι αυτό µε το οποίο χαράζουν επάνω της (µπρούτζινη γραφίδα) καθώς και από τι κατασκευάζονται. Να µάθουν ποιοι χρησιµοποιούσαν την ξύλινη πινακίδα και τη µπρούντζινη γραφίδα, τα όστρακα και ποιοι έγραφαν πάνω σε πήλινες πινακίδες καθώς και το πότε. ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ Υιοθετήθηκε η µέθοδος project (σχέδιο εργασίας) και η οµαδοσυνεργατική διδασκαλία. Οι µαθητές εργάστηκαν σε οµάδες. Οι οµάδες ήταν τέσσερις (δύο οµάδες των έξι και δύο οµάδες των πέντε µαθητών ). Η εργασία µας χωρίστηκε σε πέντε ενότητες σχέδια εργασίας ΕΝΟΤΗΤΑ Α : ΠΗΛΟΣ ΚΕΡΙ - ΠΕΤΡΑ ΕΝΟΤΗΤΑ Β : ΠΑΠΥΡΟΣ ΕΝΟΤΗΤΑ Γ : ΠΕΡΓΑΜΗΝΗ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΧΑΡΤΙ ΕΝΟΤΗΤΑ Ε : ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΟΝ ΥΛΟΦΟΡΟ ΣΤΟ ΜΑΡΚΑ ΟΡΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Η αξιολόγηση του προγράµµατος έγινε µε το «κουτί των αναµνήσεων». Τα παιδιά εξέφρασαν θετικές εµπειρίες από την ενασχόληση στο εκπαιδευτικό πρόγραµµα. Το συγκεκριµένο πρόγραµµα έδωσε τη δυνατότητα σε όλα τα παιδιά που δεν συµµετείχαν πριν στη µαθησιακή διαδικασία να αποκτήσουν ενεργό ρόλο, κάτι που τα γέµισε µε αυτοπεποίθηση κα χαρά. Οι πολλές βιωµατικές δραστηριότητες συνέβαλλαν ιδιαίτερα στη διατήρηση του ενδιαφέροντος των παιδιών.
ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΠΟΥ ΑΝΑΠΤΥΧΘΗΚΑΝ ΣΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΑΤΑ ΕΝΟΤΗΤΑ ΕΝΟΤΗΤΑ Α : ΠΗΛΟΣ ΚΕΡΙ ΠΕΤΡΑ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 1η (ΚΥΡΩΜΕΝΗ ΠΙΝΑΚΙ Α) Λιώσαµε το κίτρινο κερί (εκκλησίας) σε ένα µικρό κουτί. Αφού έλιωσε καλά το ρίξαµε στην επιφάνεια της παλιάς κορνίζας (πινακίδα) και µε ξυλάκια από σουβλάκια γράψαµε πάνω σε αυτή. Έτσι µοιάζει µε αυτή που χρησιµοποιούσαν οι Αρχαίοι Έλληνες για να διδάσκονται γραφή οι µαθητές και να γράφουν πρόχειρες σηµειώσεις. ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 2η (ΓΡΑΨΙΜΟ ΠΑΝΩ ΣΕ ΚΕΡΑΜΙ Ι) Σε σπασµένα κεραµίδια χρησιµοποιώντας µεγάλα καρφιά χαράξαµε κεφαλαία αρχαία γράµµατα ή γράψαµε κάτι δικό µας. Έτσι κάναµε αναφορά στον εξοστρακισµό του Αριστείδη στην Αρχαία Ελλάδα (Αθήνα ) ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 3η (ΓΡΑΨΙΜΟ ΠΑΝΩ ΣΕ ΠΗΛΟ) Πάνω σε νωπό πηλό κατασκευάσαµε πινακίδες και γράψαµε χρησιµοποιώντας ξυλάκια από σουβλάκια ή χοντρές οδοντογλυφίδες για στυλό. Έπειτα τις βάλαµε σε µικρά πιατάκια τις πινακίδες. ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 4η (ΓΡΑΨΙΜΟ ΠΑΝΩ ΣΕ ΞΕΡΕΣ ΦΛΟΥ ΕΣ ΕΝΤΡΩΝ) Πάνω σε ξερές φλούδες δέντρων µε µεγάλα καρφιά χαράξαµε δικές µας λέξεις ή αρχαία ονόµατα από την ιστορία.
ΕΝΟΤΗΤΑ Β : ΠΑΠΥΡΟΣ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 1η (ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΠΑΠΥΡΟΥ) Κατασκευάσαµε το δικό µας πάπυρο. Κόψαµε µικρές λωρίδες χαρτιού οριζόντια και κάθετα και συνέχεια τις κολλήσαµε µε αλευρόκολλα. Με αυτόν τον τρόπο θυµηθήκαµε τον τρόπο κατασκευής του παπύρου. Στη συνέχεια γράψαµε µε καλαµένιες γραφίδες πάνω στον πάπυρο που φτιάξαµε. ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 2η (ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΚΥΛΙΝ ΡΟΥ) Πήραµε φύλλο λαδόκολλας και µε αλευρόκολλα το κολλήσαµε τυλίγοντάς του στις δύο άκρες ενός κυλίνδρου. Έπειτα µε ξύλινες γραφίδες γράψαµε πάνω στη λαδόκολλα ένα κειµενάκι της αρεσκείας µας.
ΕΝΟΤΗΤΑ Γ : ΠΕΡΓΑΜΗΝΗ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ Σε αποµίµηση περγαµηνής µε γραφίδα από καλάµι ή φτερού γράψαµε όπως οι Βυζαντινοί. Βάλαµε τη δική µας σφραγίδα πάνω στην αποµίµηση περγαµηνής µε βουλοκέρι. ΕΝΟΤΗΤΑ : ΧΑΡΤΙ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ Πάνω σε ριζόχαρτο γράψαµε µε πινέλο ελληνικά γράµµατα ή κινέζικα ιδεογράµµατα.
ΕΝΟΤΗΤΑ Ε : ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΟΝ ΥΛΟΦΟΡΟ ΣΤΟ ΜΑΡΚΑ ΟΡΟ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 1η Πάνω σε ανακυκλωµένο χαρτί γράψαµε µε πένες, µολύβια, στυλό. Σχεδιάσαµε εικόνες και διάφορα άλλα σηµάδια (ιερογλυφική γραφή, εικονογραφική γραφή). ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 2η Φέραµε τα σύγχρονα µέσα γραφής µαζί µε πληροφορίες και τα τοποθετήσαµε στη γωνιά της γραφής.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΕΝΟΤΗΤΑ Α : ΠΗΛΟΣ ΚΕΡΙ ΠΕΤΡΑ 1 η ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 2 η ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 3 η ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΕΝΟΤΗΤΑ Β : ΠΑΠΥΡΟΣ
ΕΝΟΤΗΤΑ Β : ΠΑΠΥΡΟΣ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ.
ΕΝΟΤΗΤΑ Γ : ΠΕΡΓΑΜΗΝΗ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ
ΕΝΟΤΗΤΑ : ΧΑΡΤΙ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗTΕΣ
ΕΝΟΤΗΤΑ Ε : ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΟΝ ΥΛΟΦΟΡΟ ΣΤΟ ΜΑΡΚΑ ΟΡΟ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗTΕΣ