ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΟΜΑΔΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΟΜΑΔΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ Επιμέλεια: Βουδούρη Καλλιρρόη

ΘΕΜΑ Α Α1: Να ση)ειώσετε στο γρα1τό σας δί1λα α1ό τον αριθ)ό καθε)ιάς α1ό τις 1αρακάτω η)ιτελείς 1ροτάσεις 1 εως 5 το γρά))α 1ου αντιστοιχεί στη λέξη ή τη φράση, η ο1οία συ)1ληρώνει σωστά την 1ρόταση: 1. Ποιο α%ό τα %αρακάτω α%οτελείται α%ό DNA; Α) Οι 1εταγραφικοί %αράγοντες Β) Ο υ%οκινητής Γ) Το %ρι1όσω1α ) Η DNA %ολυ1εράση 2. εν είναι φαρ1ακευτικές %ρωτεΐνες: Α) τα καρκινικά αντιγόνα Β) οι ιντερφερόνες Γ) η αυξητική ορ1όνη ) η ινσουλίνη 3. Το κλωνο%οιη1ένο %ρόβατο Dolly διαθέτει: Α) Ό1οιο 1ιτοχονδριακό και %υρηνικό DNA 1ε το %ρόβατο α%ό το ο%οίο %ροέρχεται ο %υρήνας του σω1ατικού κυττάρου Β) Ό1οιο 1ιτοχονδριακό DNA 1ε το %ρόβατο α%ό το ο%οίο %ροέρχεται ο %υρήνας του σω1ατικού κυττάρου Γ) Ό1οιο %υρηνικό DNA 1ε το %ρόβατο α%ό το ο%οίο %ροέρχεται ο %υρήνας του σω1ατικού κυττάρου και ό1οιο 1ιτοχονδριακό DNA 1ε το %ρόβατο α%ό το ο%οίο %ροέρχεται το ωάριο στο ο%οίο το%οθετήθηκε ο %υρήνας ) Κανένα α%ό τα %αρα%άνω 4. Μια %ερί%τωση κατά την ο%οία ο γονότυ%ος φανερώνει το φαινότυ%ο είναι: Α) Ετερόζυγο άτο1ο %ου διαθέτει ένα ε%ικρατές και ένα υ%ολει%ό1ενο αλληλό1ορφο γονίδιο Β) Ο1όζυγο άτο1ο %ου διαθέτει δύο ε%ικρατή αλληλό1ορφα Γ) Θυληκό άτο1ο ετερόζυγο 1ε ένα φυλοσύνδετο ε%ικρατές και ένα φυλοσύνδετο υ%ολει%ό1ενο αλληλό1ορφο ) Ετερόζυγο άτο1ο %ου διαθέτει δύο συνε%ικρατή αλληλό1ορφα γονίδια 5. Η ινσουλίνη α%οτελείται α%ό 51 α1ινοξέα και διαθέτει: Α) 50 %ε%τιδικούς δεσ1ούς Β) 49 %ε%τιδικούς δεσ1ούς Γ) 51 %ε%τιδικούς δεσ1ούς ) 151 %ε%τιδικούς δεσ1ούς Μονάδες 15 Β. Να χαρακτηρίσετε )ε Σωστό (Σ) ή Λάθος (Λ) τις 1αρακάτω 1ροτάσεις: 1. Κατά τη γονιδιακή θερα%εία κληρονο1είται η διόρθωση της γενετικής βλάβης 2. Το ανασυνδυασ1ένο DNA υ%οχρεωτικά %εριέχει γονίδια %ου %ροέρχονται α%ό δύο το %ολύ οργανισ1ούς

3. Γυναίκες 1ε %ολλα%λές α%οβολές θα %ρέ%ει να υ%οβάλλονται σε %ρογεννητικό έλεγχο, %ριν την κύηση 4. Το %λασ1ίδιο Ti χρησι1ο%οιείται στη δη1ιουργία διαγονιδιακών φυτών 5. Στη συνεχή καλλιέργεια οι 1ικροοργανισ1οί %εθαίνουν 1ετά τη συσσώρευση των τοξικών %ροϊόντων του 1εταβολισ1ού τους Μονάδες 10 ΘΕΜΑ Β Β1. Να δώσετε τους ορισ1ούς: σιω%ηλές 1εταλλάξεις, ουδέτερες 1εταλλάξεις, αυτό1ατες 1εταλλάξεις. Μόναδες 3 Β2. Να συ1%ληρώσετε τον %ίνακα 1ε δεδο1ένο ότι αφορά κύτταρα του ανθρώ%ου: Κύτταρο Ζεύγη βάσεων Χρωμοσώματα Χρωματίδες Μόρια DNA Ινίδια χρωματίνης Σωματικό στην αρχή της μεσόφασης Σωματικό στη μετάφαση Γαμέτης Μονάδες 6 Β3. Να %εριγράψετε 1ια διαδικασία %αραγωγής διαγονιδιακών φυτών 1ε ανθεκτικότητα στα έντο1α. Ποιές κατηγορίες φυτών γνωρίζετε στις ο%οίες ήδη έχει εφαρ1οστεί η 1έθοδος αυτή; Β4. Αναφέρετε 1ε συντο1ία 1ηχανισ1ούς της καρκινογένεσης. Ποιες θερα%είες χρησι1ο%οιούνται για την αντι1ετώ%ιση του καρκίνου και %οιές θα 1%ορούσαν να χρησι1ο%οιηθούν; Μονάδες 7 Β5. Να αναφέρετε δύο λόγους για τους ο%οίους 1%ορού1ε να χρησι1ο%οιήσου1ε βακτήρια για να %αράγου1ε ανθρώ%ινες %ρωτεΐνες. ΘΕΜΑ Γ Γ1. Ένα ο%ερόνιο %εριλα1βάνει δύο χειριστές %ου υ%όκεινται στην ε%ίδραση του ίδιου καταστολέα. Ο καταστολέας συνίσταται α%ό 1ια %ε%τιδική αλυσίδα. Α) Πόσα ρυθ1ιστικά γονίδια υ%άρχουν, %όσοι υ%οκινητές και %όσες ο1άδες 1ε δο1ικά γονίδια; Β) Πόσα διαφορετικά mrna %αράγονται;

Γ2. Στις α1οιβαίες 1ετατο%ίσεις συ1βαίνει ανταλλαγή γενετικού υλικού 1εταξύ τ1η1άτων 1η ο1όλογων χρω1οσω1άτων, κατά τις ο%οίες συνήθως δε χάνεται γενετικό υλικό κσι δεν %ροκαλείται αλλαγή στο φαινότυ%ο του ατό1ου %ου φέρει τις αλλαγές. Είναι ό1ως %ιθανό, α%ό τα άτο1α αυτά να γεννηθούν α%όγονοι 1ε χρω1οσω1ικές ανω1αλίες. Να εξηγήσετε. Γ3. Στον %υρήνα κυττάρου εντο%ίζου1ε γονίδιο %ου α%οτελείται α%ό 1000 ζεύγη βάσεων. Το %ρόδρο1ο mrna %ου %ροκύ%τει α%ό τη 1εταγραφή του γονιδίου %εριέχει τέσσερα εσώνια συνολικού 1ήκους 200 αζωτούχων βάσεων. Το 90% του 1ήκους του ώρι1ου mrna αντιστοιχεί σε α1ινοξέα. Α) Ποια τ1ή1ατα αντιστοιχούν στο 10% του 1ήκους του ώρι1ου mrna %ου δεν 1εταφράζεται και α%ό %όσες βάσεις συνολικά α%οτελούνται; Β) εδο1ένου ότι κατά την τρο%ο%οιήση της %ολυ%ε%τιδικής αλυσίδας 1ετά τη σύνθεση της α%ο1ακρύνονται εννέα α1ινοξέα, %οιός είναι ο αριθ1ός των α1ινοξέων στο 1όριο της λειτουργικής %ρωτεΐνης %ου %ροκύ%τει α%ό το γονίδιο; Γ4. Προτού ε%ιχειρηθεί 1ια 1ετα1όσχευση έγινε έλεγχος των αντιγόνων (%ιο ακριβές: αντιγονικών καθοριστών) 5 διαθέσι1ων οργάνων και του υ%οψήφιου δέκτη. Προέκυψαν τα α%οτελέσ1ατα του %αρακάτω %ίνακα (το + ση1αίνει ότι το αντίσω1α αντέδρασε 1ε το αντιγόνο): Αντίσωμα Όργανο Α Όργανο Β Όργανο Γ Όργανο Δ Όργανο Ε Δέκτης 1ο - + + - + + 2ο + + + - - + 3ο + - + + - - 4ο + + + - + + 5ο + + + - + + 6ο + - - + + - 7ο - - - + - - Α) Ποιο α%ό τα όργανα είναι το καταλληλότερο; Β) Σε %όσα αντιγόνα διαφέρει ο δέκτης α%ό τα υ%όλοι%α όργανα; Γ) Να ταξινο1ήσετε τα υ%ολοι%ά όργανα ανάλογα 1ε το βαθ1ό συ1βατότητας τους 1ε το δέκτη. ) Πως %αρήχθησαν τα αντισώ1ατα %ου χρησι1ο%οιήθηκαν στον έλεγχο;

ΘΕΜΑ 1. Α%ό τη διασταύρωση κερα1ιδόγατων 1ε φουντωτές ουρές 1ε γάτες 1ε ουρές λε%τές (όχι φουντωτές), %ροκύ%τουν 1ίσες γατές 1ε φουντωτές ουρές και 1ισές γάτες 1ε λε%τές ουρές. Η διασταύρωση ατό1ων 1ε φουντωτή ουρά 1ε άτο1α 1ε λε%τή ουρά δίνει α%ογόνους 2 φουντωτή : 1 λε%τη. Να γράψετε τις διασταυρώσεις και να εξηγήσετε. 2. Σε δείγ1ατα γενετικού υλικού α%ό δύο διαφορετικά άτο1α %ου είχαν το σύνδρο1ο Klinefelter έγιναν ορισ1ένες εργαστηριακές δοκι1ές 1ε τη χρήση της %εριοριστικής ενδονουκλεάσης EcoRI. Η ε%ίδραση της EcoRI στα 1όρια DNA α%ό τα Χ χρω1οσώ1ατα είχε ως α%οτέλεσ1α: α) στο %ρώτο άτο1ο, το ένα Χ να διασ%αστεί σε %ερί%ου 38.000 κο11άτια και το δεύτερο σε %ερί%ου 34.000. β) στο δεύτερο άτο1ο, και τα δυο Χ να διασ%αστούν σε %ερί%ου 36.500 κο11άτια το καθένα. Α) Πώς 1%ορεί να εξηγηθεί το γεγονός ότι στο ένα άτο1ο το %λήθος των κο11ατιών είναι το ίδιο, ενώ στο δευτερο είναι διαφορετικό; Β) Πώς 1%ορεί να εξηγηθεί το γεγονός ότι το %λήθος των κο11ατιών των δύο ατό1ων είναι διαφορετικό; Γ) Να ανα%αρασταθεί ο τρό%ος 1ε τον ο%οίο %ροέκυψαν τα σφάλ1ατα %ου οδήγησαν στη δη1ιουργία αυτών των δύο ατό1ων %ου εκδηλώνουν το σύνδρο1ο Klinefelter. 3. Ασθενής 1ε κυστική ίνωση υ%οβάλλεται σε γονιδιακή θερα%εία και δείχνει σαφή βελτίωση στην κλινική του εικόνα (υ%οχώρηση συ1%τω1άτων). Να βρείτε την %ιθανότητα να α%οκτήσει %αιδί %ου να %άσχει α%ό κυστική ίνωση. 4. Έστω αλληλουχία: 5 AATTATTACTTCTCCTCAGGAGTCAGATGCACCATCTATT 3 3 TTAATAATGAAGAGGAGTCCTCAGTCTACGTGGTAGATAA 5 H αλληλουχία 5GACTCC3 είναι εσώνιο %ου φέρει το γονίδιο στο εσωτερικό του. Να υ%οδείξετε %άνω στην αλληλουχία (αφού τη 1εταφέρετε στο τετράδιο σας) %ου βρίσκεται ο υ%οκινητής του γονιδίου. (1%ορείτε να χρησι1ο%οιήσετε γρά11ατα για να συ1βολίσετε την αλληλουχία του υ%οκινητή).