Καρκίνος όρχεων Χημειοθεραπεία και μακροχρόνια τοξικότητα Μαρία Παρασκευά Ειδικευόμενη Παθολογικής Ογκολογίας Α Παθολογική κλινική Θεαγένειο
Μακροχρόνια τοξικότητα Νόσος της νεαρής ηλικίας 10ετής επιβίωση 98% Πλατινούχα θεραπευτικά σχημάτα
Νεφροτοξικότητα
νεφροτοξικότητα Αγγειακή βλάβη Ισχαιμική βλάβη στο σπείραμα GFR μικροαλβουμινουρία Βλάβη στα εγγύς, άπω και αθροιστικά σωληνάρια απώλεια Mg, Na μείωση
Νεφροτοξικότητα 1206 ασθενείς που έλαβαν ΒΕΡ 1974-2007 J. Lauritsen e al. Annals of oncology 2015
Νεφροτοξικότητα 1. Εξαρτόμενη από τον αριθμό των κύκλων χημειοθεραπείας 2. Μερικώς αναστρέψιμη 3. Σχετική ασφάλεια στη χορήγηση 3-4 ΒΕΡ σε επηρεασμένη νεφρική λειτουργία J. Lauritsen e al. Annals of oncology 2015
Λευχαιμία Αύξηση κινδύνου εμφάνισης x2.6 Οξεία Μυελογενής Λευχαιμία Οξεία Λεμφοβλαστική Λευχαιμία Χρόνια Λεμφοκυτταρική Λευχαιμία <0.5% σε 3-4 ΒΕΡ Έως 5% σε συνολική δόση ετοποσίδης >2gr/m2 Μεγαλύτερος την πρώτη πενταετία Παραμένει και μετά την 15ετία R Howard et al, Ann Epidemiol. 2008
Λευχαιμία 1970s 1. Καθιέρωση πλατινούχων σχημάτων 2. Ετοποσίδη στην χημειοθεραπεία πρώτης γραμμής 3. Σχήματα μεγαθεραπείας 4. Σχήματα δεύτερης και τρίτης γραμμής Λιγότερο επιθετικές στρατηγικές πχ. Σεμινωμα st I Περιορισμός χρήσης ακτινοθεραπείας μόνο στο σεμίνωμα Περιορισμός δόσεων και πεδίων ακτινοβόλησης R Howard et al, Ann Epidemiol. 2008
Συμπαγή νεοπλάσματα Μεσοθηλίωμα Οισοφάγου Πνεύμονα Παχ. εντέρου Πάγκρεας Στόμαχος Μελάνωμα Νεφρός L B Travis et al. JNCI 2005
Συμπαγή νεοπλάσματα L B Travis et al. JNCI 2005
Πνευμονίτιδα από Μπλεομυκίνη Εμφάνιση κατά τη διάρκεια των θεραπειών ή αμέσως μετά Συχνότητα εμφάνισης οποιουδήποτε βαθμού 7-21% 25% υποκλινική εικόνα 1-3% θανατηφόρος Σε 3 ΒΕΡ συχνότητα εμφάνισης <1%
Πνευμονίτιδα Bleomycin hydrolase Το κύριο ένζυμο για το μεταβολισμό της Μπλεομυκίνης Χαμηλότερα επίπεδα του ενζύμου σε πνεύμονες και δέρμα Κύριοι στόχοι τοξικότητας Ο γενότυπος δεν συνδέεται με την ανάπτυξη τοξικότητας L G Johansen et al. Br J Cancer 1993
Πνευμονίτιδα - Συμπτώματα Ξηρός βήχας Δύσπνοια κόπωσης Πυρετός Ταχύπνοια Κυάνωση
Πνευμονίτιδα Παράγοντες κινδύνου Δόση Μπλεομυκίνης >450 000 Ακτινοθεραπεία θώρακα Οξυγονοθεραπεία Ηλικία -> Μειωμένη ικανότητα επιδιόρθωσης της πνευμονικής βλάβης Επηρεασμένη νεφρική λειτουργία
Πνευμονίτιδα Παράγοντες κινδύνου Risk factor None A B C D A. Ηλικία >40 B. Στάδιο IV C. GFR <80 D. Δόση >300 000 A 5.4 11.5 22.8 17.7 B 5.3 11.5 22.4 17.3 C 11.4 22.8 22.4 33 D 8.5 17.7 17.3 33 None 2.5 5.4 5.3 11.4 8.5 A+B 11.5 40 32 A+C 22.8 40 32 A+D 17.7 32 52 B+C 22.4 40 52 B+D 17.3 32 52 C+D 32 52 52 A+B+C 40 71.2 J M O Sullivan et al. annals of Oncology 2003
Έκπτωση πνευμονικής λειτουργίας Hege S. Haugnes, JCO 2009
Πνευμονίτιδα Έκπτωση πνευμονικής λειτουργίας Κάπνισμα Επαγγελματική έκθεση Πνευμονοκονίωση Προσβολή από συστηματικές παθήσεις(σαρκοείδωση) Βρογχεκτασίες
Νευρολογική τοξικότητα Παραισθησίες (πόνος, αιμωδίες, μούδιασμα) Ωτοτοξικότητα 1.Εμβοές 2.Έκπτωση ακοής Φαινόμενο Raynaud
Νευροτοξικότητα 739 ασθενείς - 384 έλαβαν χμθ 1982-1992 J L Glendenning et al, Cancer2010
Νευροτοξικότητα Αισθητική νευροπάθεια παλαμών και πελμάτων Κύριο σύμπτωμα: παραισθησίες Μηχανισμός 1. Άμεση βλάβη στα νωτιαία γάγγλια (εκφύλισηαπομυελίνωση νευρώνων περιφερικά και κεντρικά) 2. Αυξημένη απόπτωση των ενδοθηλιακών κυττάρων των αγγείων ->ισχαιμία
Νευροτοξικότητα Επιβαρυντικοί παράγοντες: Δόση Σισπλατίνης Συγχορήγηση με Vicristine Ακτινοθεραπεία Σακχαρώδης διαβήτης Ηλικία M von Sschlippe et al. BJC 2001
Φαινόμενο Raynaud Μηχανισμός Αγγειακή τοξικότητα -> Εμμένουσα βλάβη του ενδοθηλίου Νευροτοξικότητα -> Αγγειόσπασμος των αρτηριδίων Κύριος παράγοντας κινδύνου: Μπλεομυκίνη Βαρύτητα: δοσοεξαρτόμενη. 39% σε όσους έλαβαν χμθ, 61% σε >5 κύκλους χμθ
Ωτοτοξικότητα Μηχανισμός Βλάβη στα τριχωτά κύτταρα του Corti -> απώλεια ακοής στις υψηλές συχνότητες εμβοές Κύριος παράγοντας κινδύνου: Cisplatin Συνδυασμός με Vincristine Βαρύτητα: δοσοεξαρτόμενη 5ήμερο vs 3ήμερο σχήμα ιδίως όταν απαιτούνται 4 κύκλοι
Καρδιαγγειακή νόσος Στεφανιαία νόσος Καρδιακή ανεπάρκεια Αγγειακή θρόμβωση Αγγειακά ισχαιμικά επεισόδια Νόσος των περιφερικών αγγείων( Raynaud φ). Hege S. Haugnes JCO 2012
Καρδιαγγειακή νόσος Μηχανισμός 1. Άμεση βλάβη του ενδοθηλίου φλεγμονή πρώιμη αθηροσκλήρωση 2. Υπογοναδισμός μειωμένη τεστοστερόνη Επιβαρυντικοί παράγοντες 1. Συνολική δόση Σισπλατίνης 2. Ηλικία κατά την θεραπεία 3. Κάπνισμα 4. Παχυσαρκία
Καρδιοτοξικότητα Α W van den Belt Dusebout et al.jco 2006
Μεταβολικό σύνδρομο Αρτηριακή υπέρταση Υπερλιπιδαιμία Υπερτριγλικεριδαιμία Αντίσταση στην ινσουλίνη Κεντρική παχυσαρκία Κίνδυνος εμφάνισης x2 με χορήγηση τριπλής χημειοθεραπείας Όχι με μονοθεραπεία ή ακτινοθεραπεία Hege S. Haugnes JCO 2012
Μεταβολικό σύνδρομο P M Willemseet al. BJC 2013
Υπογονιμότητα
Υπογονιμότητα 50% επηρεασμένη σπερματογένεση πριν τη χορήγηση θεραπείας x4 ιστορικό κρυψορχίας 80% αναστρέψιμη 4 χρόνια μετά την χμθ
Υπογοναδισμός Δυσλειτουργία των κυττάρων Leydig Συνήθως υποκλινική Αυξημένη τιμή LH Χαμηλή τιμή τεστοστερόνης Οστεοπόρωση Παχυσαρκία Δυσλιπιδαιμία Αρτηριακή Υπέρταση Καρδιακά συμβάματα RA Huddart et al. BJC 2005 QoL
Ποιότητα ζωής RA Huddart BJC 2005
Ποιότητα ζωής RA Huddart BJC 2005
Ποιότητα ζωής RA Huddart BJC 2005
Συμπεράσματα- Μέτρα πρόληψης(1) Αποφυγή υπερθεραπείας Ενυδάτωση και διούρηση Παράληψη Μπλεομυκίνης σε αυξημένο κίνδυνο πνευμονίτιδας Μέγιστη δόση Ετοποσίδης 2gr/m2 Αποφυγή συνδυασμένης ακθ χμθ 5ήμερο αντί 3ημερο ΒΕΡ
Συμπεράσματα- Μέτρα πρόληψης(2) Αποφυγή έκθεσης των άκρων στο κρύο Διακοπή καπνίσματος Αποφυγή αλκοόλ Αντιμετώπιση Σακχαρώδη διαβήτης Φυσική άσκηση
Συμπεράσματα- Μέτρα πρόληψης(3) Αποφυγή συγχορήγησης νεφροτοξικών φαρμάκων Περιορισμός απεικονιστικών εξετάσεων Χορήγηση ανδρογόνων Κρυοσυντήρηση σπέρματος Ανάπτυξη μοντέλων πρόγνωσης κινδύνου τοξικότητας
ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ